ENERJİYE MECBURUZ

(*) Gizli veri: Bir fasıldaki ithalatçı sayısı üçten az, ya da bir-iki ithalatçı olan durumda kullanılıyor.

Yakıt ithal ederek elektrik üretiyoruz
21.3  iken Türkiye’de yüzde 46.2 ile iki katından fazladır. Buda 1990-2000 döneminde izlenen enerji politikamızın yarattığı  sonuçtur. Kömürden elektrik üretimi ise dünyada ortalama yüzde  41’dir;  Türkiye’de ise yüzde 25.9’dur. Yenilenebilir enerji kaynakların dan elektrik üretimi, hidrolik hariç, dünya ortalaması yüzde 2.8; bizde ise yüzde 1.9’dur. Yerel kaynak avantajını azami kullandığımız alan ise hidro-enerjidir; dünya ortalaması yüzde 15.9, Türkiye ortalaması yüzde 24.4’tür.
Buradan çıkan sonuç, ulusal enerji politikaları bakımından bir müdahale  alanımız bulunduğudur. Dış kaynak çeşitlendirmesi bakımından petrol, iç kaynak düzenlemelerinde ise kömür dikkati çekmektedir.
Ancak bu yöndeki politikaların maliyet sorunlarını aşan, rekabetçiliği gözetmek için de sübvansiyonları göze alan bir “ulusal” politika olması gerektiği de açıktır. Örneğin uzun yıllar boyunca üretim maliyeti ton/4.85 TL olan Zonguldak taşkömürünün ton/225 TL’den Çatalağzı  termik santraline ve Karabük demir-çelik tesislerine satılmasında olduğu gibi ve bunu da ancak kamunun gerçekleştirebileceği unutulmadan.

Pahalı elektrik rekabetçiliğimizi  düşürüyor
Dünya’da emtia fiyatlarının yüksek düzeyde sabitlendiği yeni bir döneme girdik. Bütün ülkeler enerji politikalarını buna göre revize ediyor. Dünya emtia fiyatları iki katına çıktığında Türkiye’de elektrik üretim maliyetleri kömürde yüzde 31, doğalgazda yüzde 66, nükleer enerjide ise yüzde 0.9 artmaktadır. (bkz: tablo 3) Fiyat odaklı bakılınca politikanın nükleer ve kömüre kayması normaldir. Ulusal olabilen işletme ve bakım maliyetleri odaklı bakılınca da sonuç aynı: Nükleerde ulusal kaynaklı maliyet tüm  maliyetin yüzde 70’i, kömürde 23’ü olabilirken doğalgazda bu sadece yüzde 10 olabilmektedir. Bu nedenle önümüzdeki  yıllarda Türkiye’nin ulusal enerji politikalarının ana karakterinin “doğalgazdan kaçış” olarak şekillenmesi kaçınılmazdır.  Nitekim kamunun  yönelimi bu  noktaya odaklanmıştır. Elektrik üretiminde yüzde 46.2 olan yakıt doğalgaz payını düşürmek için Türkiye’nin başvuracağı kaynaklar ve alanlar enerji sektörümüzün stratejik konularıdır.
Elektrik üretiminde Türkiye’nin kaynak bağımlılığı, ‘termik’ alandadır. Bu alan marjinal miktarda petrole, mutlak manada doğalgaza, kısmen de ithal taşkömürüne bağımlıdır. Bu noktada belirleyici olan ‘termik’/’hidrolik’    kurulu güç dengesidir. 2002’de 19.5 MW/12.2 MW olan  denge 2011 yılında 33.9 MW/17.1  MW olarak  gerçekleşmiştir. Aynı denge elektrik üretimi alanında da geçerlidir.  Termik üretim 95.563 GWh’den yüzde 80 büyüme ile 2011’de 171.638  GWh’ye  yükselirken hidrolik  üretim yüzde 58 artarak 33.683 GWh’den 52.338 GWh’ye yükselmiştir. (Tablo 4)Buna göre son 10 yılda kurulu güç bağlamında elektrik üretim yapısında hidrolik  aleyhine bir gelişme olmuştur. Son 3 yılda başlatılan ve henüz sonuçları tam olarak alınmamış ‘hidrolik hamlesi’  en  azından eski  dengeyi bulmak  yönünde olumlu, ancak ‘yeşil gelişme’ yönünden ise olumsuz bir tablo ortaya çıkarmıştır. Bu durumda dışa bağımlılığı ciddi biçimde azaltacağı savunulan elektrik üretim kaynakları olarak güneş ve rüzgar enerjisine vurgu yapılmaktadır. Bu konuda bir tercih tartışması olmamakla birlikte Türkiye’nin sahip olduğu potansiyel yönünden farklı görüşler mevcuttur.

Cari açığımızın faili belli
Türkiye ekonomi hakkında ne konuşuyorsa, cari açıkla birlikte konuşuyor.  Dış ticaretimiz  zararına sürekli açık veriyor ve buna da enerji ithalat faturamız sebep oluyor. Bu faturanın dış ticaret açığımıza etkisini ise 5 No’lu tablodan izleyebiliyoruz. Enerjinin dominant rolü açıkça görülüyor. Örneğin 2004 yılında enerji ithalimiz 14.4 milyar dolarken bunun dış ticaret açığımıza  yansıması  yüzde 38.7 idi.  Halbuki 2012 yılında enerji ithalimiz 39 milyar olurken bunun dış ticaret açığımıza oranı yüzde 60.3’e çıkmış olacak. Bu açıdan “enerji ithalatını görmeyin, dış ticaretimiz başa baş gidiyor” sözü hem gerçek duruma uygundur, hem de potansiyelimize uygun bir ekonomik büyüme için ne yapmamız gerektiğine işarettir.

Neyimiz var neyimiz yok
Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılıktan kurtulması olanaksız. Böyle bir ülke zaten dünyada yok. Bağımlılığın oranı önemli. Çünkü enerjide ulusallaşma oranını sahip olunan kaynaklar belirliyor. Türkiye’nin ispatlanmış enerji rezervleri şöyledir:

Rüzgar çok verimli:     8.000 MW;
Rüzgar orta verimli:  40.000 MW
Kömür linyit:               12.4 milyar ton
Taşkömürü:                1.33 milyar ton
Jeotermal                   31.500 MW
Jeotermal elektrik için: 650 MW
Su                              130 Milyar KWh/yıl
Güneş                        33 Mtep/yıl
            -muhtemel-   47 Mtep/yıl

Doğal Gaz                       8 milyar m3
Asfaltit                       82 milyon ton
Petrol                         43 milyon ton
Biyokütle                   8.6 Mtep/yıl

Yerli potansiyelimizin tamamını kullanabildiğimiz noktaya geldiğimiz zaman Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılığı yüzde 50+50 olabilecektir.

Enerjide bağımlılıkla ‘yenilenebilir’  savaş

Hidrolik: Elektrik üretiminde su 1980 öncesi başat  kaynaklardandı, zamanla geride kaldı. Türkiye’de hidroelektrik santrallerde yılın 8760 saatinin 3854 saatinde elektrik üretimi yapılabilmektedir.
Hidrolikte kurulu güç potansiyelimiz 36 bin MW, kurduğumuz ise 16.934 MW’dir. Kapasite faktöründe üst  sınır yüzde 44  olan  hidrolikte  halen  yüzde 34’ünü kullandığımız potansiyelimizin 2023’te tamamını kullanarak 130 milyar kWh hidroelektrik üreteceğiz.
Türkiye’nin toplam elektrik üretiminde hidroelektriğin payı 2006’da yüzde 25.1, 2007’de yüzde 18.7, 2008’de yüzde 16.88, 2009 yılında yüzde 18.4 olarak gerilemişti. 2011 ve 2012’de yapılan yoğun özel sektör yatırımlarıyla  süreç tersine çevrildi, 2011’de yüzde 24’ü aştı.

Rüzgar enerjisi: Bağımlılığı azaltacağımız alanlardan biri olan rüzgar enerjisinde gecikmeli de olsa umutlu bir  başlangıç  yapma noktasına geldik. Bu enerji kolu  lisanssız enerji yatırımının  da gözdesi olabilecektir.  Rüzgarda kurulu güç potansiyelimiz 48 bin MW, kurulu gücümüz ise bunun yaklaşık 30’da biri;  1.587 MW’dir. Sektörün bu kolunda kapasite faktörü üst sınırı Türkiye’de  yüzde 30’dur; 2023 yılı kurulu güç hedefi 20 bin MW’dir.
Rüzgar enerji santrallerinin ortalama verimli çalışma süresi 20 yıl, sistemin kullanım ömrü ise 30 yıl civarındadır.

Güneş enerjisi: Isıl enerji bakımından Türkiye’de verimli bir kaynak olan güneş elektrik üretimi için 50 bin MW’lik bir kurulu güç potansiyelini ifade etmektedir ama kurulu gücümüz sıfırdır. Kapasite faktöründe üst  sınır yüzde 20’dir  ve
2023 yılında 600 MW kurulu güç hedeflenmektedir. Üretimin bu dalında teknolojik yeterlilik uzun zaman alacaktır.
Jeotermal enerji:  Bu dalda kurulu güç potansiyelimiz 600 MW, tamamını kurduğumuzda üreteceğimiz elektrik 4.400 KWh olacaktır. Kapasite faktöründe üst sınır yüzde 84’tür ve 2023 yılında potansiyelin tamamının üretimi hedeflenmiştir.  2011 yılı sonu itibarıyla 15 adedi elektrik üretimi ve 55 adedi ise ısıtma ve termal turizme uygun toplam 70 adet jeo termal saha yatırımcıya devredilmiştir.

Nükleer teknoloji Türkiye için ne anlam ifade ediyor?
Türkiye’nin enerjide dışa ve doğalgaza bağımlılığı azaltabileceği seçeneklerden biri   olarak  nükleer enerji gündeme geldi ve ilk önemli adımlar atıldı. Akkuyu ve Sinop nükleer santrallerinin kuruluş süreci başladı. Türkiye 2023 yılına kadar 2 nükleer enerji santrali işletmeye alınacak ve kurulu gücümüzün yüzde 20’si nükleer olacak. Üçüncüsünün de inşaatına başlanacak.
Akkuyu NGS  inşaatına 2014 yılında başlanacak, ilk ünite 2019 yılında devreye girecek. Akkuyu ve Sinop NGS’leri yılda yaklaşık 80 Milyar kWh elektrik üretecek. Yakıt maliyeti her iki santral için yıllık yaklaşık  720 milyon dolar olacak.
Sinop ve Mersin Akkuyu santralleri için 40 milyar dolarlık yatırım yapılacak, karşılığında 8 Keban Barajı’nın ürettiği enerjiye eşdeğer bir üretim kazanılacaktır. Akkuyu NGS işletmeye  alındığında 7.5 milyar m3 ve Sinop NGS devreye  alındığında  16 milyar m3 kadar doğalgaz ithal edilmeyecek, enerji ithalatımız yıllık 7.2 milyar dolar azalacaktır.

Nükleerin iki önemli avantajı var:

1.  Arz güvenliği değeri yüksek. Aşağıdaki tablodan görebiliriz:
Yılda 8760 saat bulunduğu hesabıyla   değişik santrallerin yıllık çalışma saatleri şu şekildedir:

- Nükleer santral                    8000 saat
- Hidroelektrik santral            4000 saat
- Rüzgar santrali                     3000 saat
- Güneş santrali                     2500 saat

2. Üretim miktarı ile kurulu güç arasındaki oransal  değerlendirme bakımından nükleer yatırımın avantajı şöyle: 10.000 MW nükleer güç santralinin üreteceği elektriği elde edebilmek için 30.000 MW rüzgar veya 38.000 MW güneş santrali yapılması gerekmektedir.

Asıl yerli enerji kaynağımız: VERİMLİLİK
Türkiye kullandığı enerjide yüzde 40'lara kadar tasarrufa gidebileceği bir yerde duruyor. Örneğin aynı katma değeri üretmek için gelişmiş ülkelerin kullandığından yaklaşık 4 kat fazla enerji kullanıyoruz. Bu dehşet verici verimsizliğin üstesinden gelmeden rekabetçi olamayız. Başta sanayi olmak üzere her alanda enerji tasarrufunu birinci sıraya almak zorundayız. Ayrıca Türkiye'nin bir nükleer güç santralından elde edilecek güç ve o yatırıma denk gelecek para kadar, yani yıllık yaklaşık 23 milyar dolar tasarruf imkanı bulunuyor. Bu çok ciddi bir rakam. Topluma tasarruf kültürünün mutlaka yerleştirilmesi gerekiyor. Enerji tasarrufu yönünde yapılacak yatırımlar kendini 1.5 yılda amorti edebiliyor. Bu tasarrufçu yatırımların özellikle sanayi kesiminde bir patlama yapması özleniyor ve bekleniyor.
Kullanmayarak enerjide verimlilik veya tasarruf sağlanamaz. Enerji verimliliği ve enerji tasarrufu, binalarda yaşam standardı ve hizmet kalitesini, endüstriyel işletmelerde ise üretim kalitesini ve miktarını düşürmeden yapılandırır.  Diğer deyişle; birim hizmet veya ürün miktarı başına enerji tüketiminin azaltılmasıdır. Isıtma, aydınlatma ve ulaşım ihtiyaçlarımızı karşılarken,  elektrikli ev eşyalarımızı kullanırken, kısacası günlük yaşantımızın her safhasında enerjiyi verimli kullanmak suretiyle, ihtiyaçlarımızı kısıtlamadan ülke ekonomisine katkı sağlamak önümüzdeki yılların birincil gündemi olacaktır.
2035 yılına kadar enerji tüketiminde dünyanın yüzde 40 büyüyeceği, Türkiye ise önümüzdeki 11 yıl içerisinde enerjide yüzde 100'lük bir büyüme öngördüğü için enerjide verimlilik ve tasarruf konusunu hiçbir yer, zaman ve bağlamda ıskalamamak gerekiyor.

Elektriğini kendin üret dönemine geçiyoruz
Lisanssız elektrik üretimi dönemi Türkiye’de sektöre önemli bir boyut kazandıracak. Yasaya göre isteyen herkes, 500 kW hatta 1 megavata  kadar elektriği  lisansız üretip  satabilir.  Bu serbestiyet yerli enerji kaynaklarına ilgiyi artıracak, evinin önüne rüzgâr gülü dikip  veya çatısına  güneş paneli kurup, kendi elektriğini üretebilecektir.
500 kW kurulu gücünde güneş enerjisi tesisi maliyeti ortalama 1  milyon avro. Rüzgâr gülü maliyeti 800 bin dolar. Küçük bir akarsu kenarındaki ev için hidrolik maliyeti 650-700 bin dolar.
500 kW’lik bir güneş enerjisi tesisi değil de 10’da biri gücünde 50 kW’lik bir tesis kurarsanız yatırım maliyeti yaklaşık 300 bin avro oluyor. Tesisin gücü düştükçe birim maliyet artıyor.
EPDK hesaplamasında   evinin çatısına  küçük ölçekli bir güneş enerjisi tesisi kurmak isteyen, aylık 516 lira destek ödemesi alıyor ve 97.50 TL elektrik faturası ödemekten muaf kalıyor. Destek ödemesi, küçük ölçekli rüzgar türbini kuranlar için bin 569 lira. Fabrika bahçesinde kurulacak 500 kW gücünde bir rüzgâr santrali kuran aylık 5.000 bin liralık elektrik faturası ödemekten muaf.
Kendi ihtiyaç fazlasını sisteme satmak isteyenler elektrik  ticareti yapacak, dağıtım şirketine tüketiminden fazlasını satabilecek,  bununla ilgili bir mahsuplaşma mekanizması da kurulmuş.
500 kW gücünde bir güneş enerjisine 1 milyon avro yatırım için 200 bin avroluk özkaynağın  yanına bankadan 800 bin avro kredi temini mümkün.
Lisanssız yatırımlarda  “talep birleştirme” olanağı var. 100 dairelik bir apartman birleşip tek kişi üzerinden başvurabiliyor. Talep birleştirme yatırım maliyetlerini düşürüyor.
Saniyede ortalama 5 metre rüzgâr alan, her yere kurulabilir dikey rüzgar türbinlerinin (Icon Wind Enerji) yerli üretimi var. 20 kW gücünde rüzgar gülü kurarak, her ay 160 ila 250 dolar gelir sağlamak mümkün.
Lisanssız  elektrik  üretiminin Türkiye’de okullar, camiler, küçük ölçekli fabrikalar, akaryakıt istasyonları, belediyeler, tarımda kooperatiflerden oluşan bir uygulama potansiyel pazarı var.
Lisanssız üretilen elektriğin satıldığı pazar bir kaç yıl içinde tamamen özel sektörün olacak. Buradan bir monopol pazar doğabilecek. Bu da “ihtiyaç fazlasını satma” imkanını ortadan kaldıracağı için küçük yatırımcıyı caydırabilecek.  Bu nedenle süreç yeni başlamışken “kendi elektriğini üreten” yatırımcıya ihtiyaç fazlasını satacağı pazar garantisi veren yasal düzenlemeye olan ihtiyaç ihmal edilmemeli.
Enerjide Türkiye vizyonu 1980’lere kadar Türkiye’de elektrik üretimi hidro-elektrik santralleri ve kömür yakıtlı termik santralleriyle yapılmaktaydı. Yapılmış olan seçim ülke açısından o günün şartlarında çok doğru idi. Süleyman Demirel’in haklı gururunu taşıdığı Keban Baraji ve GAP Projesi bu tercihin ürünüydü. Gerçekten de su ve kömür Türkiye’nin sahip olduğu ve elektrik üretiminde öncelik verdiği iki ulusal kaynaktı. O günden bugüne devran çok değişti ve artık bir parçası haline geldiğimiz yeni paradigmalar doğdu.
Dünya elektrik ihtiyacı 2035 yılına kadar yıllık ortalama yüzde 1.4 yükseldiğinde toplamda yüzde 49 artmış olacak. Yoğun artış, 2018 yılına kadar yıllık elektrik talebinin yüzde 4.5-6.7 oranında artacak olmasıyla yaşanacak. Dünya elektrik üretiminin yüzde 26.7’si petrolden sağlanmaktadır. Bu hesapla dünya petrol rezervleri 2050 yılında, doğalgaz rezervleri ise 2070 yılında tükenecektir.  Başbakan Erdoğan Türkiye için 2071 gibi bir vizyondan bahsettiğine göre ekonomik analizlerimizde, stratejik planlarımızda uzağa bakma alışkanlığını edinmemiz gerekiyor.
Ülkeleri enerji stratejilerine odaklayan, tam da bu enerjide dünya gerçekliğidir.  Ancak Türkiye, Çin’den sonra ikinci gelen ülke olarak önümüzdeki 6 yılda yoğun elektrik tüketim artışı ile  farklılaşmaktadır. Tüketim talep seyri şu şekilde olacaktır:

2013 253.6 (milyar KWh)
2016 314.8 (milyar KWh)
2019 390.0 (milyar KWh)
2023 500.0 (milyar KWh)

Bu talep yükselişinin bizi 2023 yılında 500 milyar kWh elektrik ihtiyacına taşıdığını görüyoruz. Bu hesapla kurulu gücümüzü bugünkünün 2 katına ve 110.000-130.000 MW’a ulaştırmamız,  bunun için de her yıl 4.000-5.000 MW’lık bir enerji yatırımını  gerçekleştirmemiz, ayrıca yıllık ortalama 6-7 milyar dolarlık bu yatırım ihtiyacını da düzenlenmiş bir serbest piyasa çerçevesinde özel sektöre devretmemiz kaçınılmazdır.

TANER YILDIZ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı

“Yerli kaynakların tamamını kullanacağız”
Enerji ihtiyacımızı ve cari açığımızı paralel şekilde büyüten bugünkü ekonomik yapıya enerji yönünden müdahale hangi alanlarda ne kadar ve nasıl mümkündür?
Biz dışa bağımlılığımızı azaltmak  için yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın tamamını harekete geçirmeyi hedefledik, bunun için adımlar atıyoruz. 2002 yılında 19 bin MW olan termik santral kurulu gücü 2011 yılında yüzde 75 artarak 34 bin MW’a çıktı.
10 yılda 6 milyar ton kömür bulduk. Yerli kömürden 18 bin MW termik santral kurma potansiyelimiz var. En önemli yerli kaynağımız olan kömürden en yüksek faydayı sağlamak için modellerimizi kurduk. Kamuya ait kömür sahalarını elektrik santrali kurma amaçlı özel sektöre devrediyoruz. 2023’te tüm kömür potansiyelini kullanan bir Türkiye hedefliyoruz. Yenilenebilir  kaynaklarımızın etkin kullanımı konusunda yaptığımız  çalışmalar devam ediyor.
Dünyada madencilikte ilk 10 içerisindeyiz. Dünyada ticareti yapılan 90 çeşit madenden 77’si ülkemizde bulunuyor ve bunlardan 60’ını üretiyoruz.
2002 yılında 100 bin  metre olan maden arama sondajı miktarı 2011 yılında 1.4 milyon metreye çıktı. 2002 yılında 607 milyon dolar olan maden ihracatı,  2011 yılında 3.5 milyar dolara çıktı. 2002 yılında 303 milyon dolar olan mermer ihracatımız,2011 yılında 6 kata yakın artarak 1 milyar 680 milyon dolara çıktı. Bor, hammaddesi ithal ürün olmayan, tamamen yerli ve üretilenin neredeyse tamamının ihraç edildiği bir madenimiz. Bor kimyasalları ve eşdeğeri ürün üretimi 2002 yılında 436 bin ton iken,  2011 yılında 4 kat artarak 1 milyon 800 bin tona ulaştı. Bor ihracatı 2002 yılında 136 milyon dolar iken, 2011’de 855 milyon dolara çıktı. Bunun % 60’ı kar oldu.
Yenilenebilir enerjinin tüketim içindeki payını artırmak için yenilenebilir Enerji Yasası’nı çıkardık. Türkiye 10 yıl önce sıfır düzeyinde olan rüzgâr enerjisinde, Avrupa’da ilk 10’a girdi. 2002 yılında neredeyse yok düzeyinde olan rüzgar kurulu gücünü 2 bin MW’a çıkardık. Aynı şekilde rüzgarda olduğu gibi güneşte de bir ivme yakalayacağız.Biz iktidara gelmeden önce zengin jeotermal potansiyelimiz atıl vaziyette bekliyordu. Jeotermalden elektrik üretimi, termal turizm, seracılık  ve konut ısıtması amaçlı olarak 81 sahayı özel sektöre devrettik.  Yenilenebilir enerjinin etkin  kullanımı için başlattığımız ve sürdürdüğümüz  çalışmaların yanında, enerji verimliliğine de 2012’nin ilk günlerinden itibaren ağırlık verdik.
Şubat  ayında “Enerji Verimliliği Strateji Belgesi”ni yayınladık. Böylece sanayiden, kamuya ve konuta, aydınlatmadan, araçlara kadar hayatın her alanında uygulanması mümkün olan ancak, bu zamana kadar geç kalınmış olan bütün adımlar atılmaya başlandı.
2023’e  kadar enerji  ihtiyacımızda doğalgazın, petrolün ve yenilenebilirin payını yüzde 30’a, nükleer enerjinin payını da yüzde 10’a ulaştırmayı hedefliyoruz. 2023 yılına kadar 2 nükleer santralı hayata geçireceğiz, birinin de inşaatına  başlayacağız ve ithal bağımlılığımızı azaltmış olacağız. 2023 yı-lına kadar yerli ve yenilenebilir kaynaklarımızın tamamını harekete geçirmiş olacağız.

Enerji diplomasisinde son 10 yılda yürüttüğünüz çalışmalar neler?
Türkiye, 10 yılda ekonomi başta olmak üzere her alanda ciddi bir ivme kazandı. Türkiye, siyasi istikrara bağlı olarak, ekonomik istikrarıyla da kalkınmaya devam ediyor. Büyüme ve kalkınmada önümüze koyduğumuz hedefler gerçekleştikçe daha fazlasını  hedefleyen bir  yapıyı ortaya koyuyoruz. Bütün bunlarla birlikte Türkiye artık dünyada hak ettiği yeri alan bir ülke konumuna geliyor. 10 yıldır sağlanan ekonomik ve siyasi istikrarla birlikte Türkiye artık güvenli bir liman haline geldi. Siyasi anlamda sağladığımız istikrar, büyüme ve güvenin yansımalarını enerji sektöründe de görüyoruz. Sürdürdüğümüz yoğun enerji diplomasisiyle, enerji alanında da ülkemizi hak ettiği konuma kavuşturuyoruz.

- Türkiye, bölgesinde bir enerji üssü olma yolunda hızla ilerliyor. Yıllar yılı bitirilemeyen Bakü-TiflisCeyhan Ham Petrol Boru Hattı’nın inşasını bitirdik; Azeri, Kazak ve Türkmen petrolünü Türkiye üzerinden dünyaya ulaştırdık.

- Bakü-TiflisErzurum (Şahdeniz) Doğalgaz Projesi’ni  hayata geçirdik. Şahdeniz Doğalgaz Boru hattı ile sadece Türkiye’nin ihtiyacı olan doğalgazı tedarik etmekle kalmadık, AB ülkelerinin de bir kısım ihtiyacını karşılamış olduk. Türkiye-Yunanistan Doğalgaz Boru hattı ile Güney Avrupa Gaz  Ringi Projesi’nin ilk ayağını tamamladık ve komşu ülkeye gaz ihraç etmeye başladık. Azeri doğalgazını Türkiye’ye ve  Türkiye üzerinden Avrupa’ya taşıyacak olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi’nin (TANAP) ilk adımını Azerbaycan ile attık.

- Nabucco Projesi’ne verdiğimiz destek sürüyor. Proje, TANAP’ın tamamlayıcısı olarak, Batı Nabucco ismiyle Bulgaristan sınırından Avrupa içlerine kadar uzanan bir boru hattı şeklinde hayat bulabilir. Irak

- Türkiye Doğalgaz Boru Hattı Projesi için mutabakat zaptı imzaladık. Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı Anlaşması’nın süresini 20 yıl uzattık. Ülkemizin elektrik sistemini Avrupa elektrik sistemi ile senkron hale getirdik.

- Nükleer enerji santralları kurma sürecimiz devam ediyor. Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş. 2011 yılı sonunda 700 milyon dolarla ilk sermaye girişini yaptı. Rusya'ya nükleer mühendislik eğitimine ilk öğrenci grubumuzu gönderdik. Her yıl 75 öğrencimizi, toplamda 600 öğrencimizi göndereceğiz. Sinop’a kurulacak 2. Nükleer santral için dört ülkeden birini  seçeceğiz.  Ancak ikinciyi alamayanlara üçüncünün yolu açık. Ayrıca üçüncü nükleer santral yapımına şu ana kadar müzakere etmediğimiz ülkelerden de talip çıkabilir.

- Denizlerde petrol aramacılığında atağa kalktık. Kendi petrolümüzü bulmak için kendi sismik arama gemimizin inşasına başladık. Türkiye’nin %100 yerli sismik gemisi olacak.

Özel sektörün enerji yatırımları bakanlığınızın beklentileri  ve öngördüğü performans açısından ne durumdadır, nasıl seyretmektedir bu bağlamda 2023 hedeflerimiz nelerdir?
Bizim önümüzdeki 10 yılda hedefimiz “devletin hâkim olduğu” piyasadan, “tüketicinin ve özel sektörün hâkim olduğu bir piyasaya” geçiştir. Elektrik dağıtım sektöründe de özelleşme ve serbestleşme süreci devam etmektedir.
Halihazırda  13 dağıtım şirketinin özelleştirme işlemleri tamamlanmış olup 8 dağıtım şirketinin özelleştirme işlemleri devam etmektedir. 2000 yılında yüzde 13,7 olan dağıtımda özel sektör payı 2012 yılı itibarıyla yüzde 46’dır. Elektrik üretim özelleştirmelerinde  EÜAŞ’a ait santraller için 80 teklif geldi. EÜAŞ’ın 10 grupta 17 elektrik santralının özelleştirme süreci devam ediyor.
17 santralın toplam kurulu gücü 63 MW. Bununla ilgili süreci de ay sonunda tamamlayacağız. Şu anda Batı Hattı’nın 4 milyar metreküpünü özel sektör getiriyor. 6 milyar metreküpü getirmek için başvuran 13 şirketten 4’ünün EPDK’ya başvurusu kabul edildi.  Bu 6 milyar metreküpü 2013’den itibaren özel sektörün getirmesini istiyoruz.
Batı Hattı’nda kalan 4  milyar metreküpün de özel sektör tarafından getirilmesiyle ilgili Rusya ile müzakereler yapılacak. 2013 yılı içinde bunu da tamamlarsak Batı Hattı’nın tamamıyla özel sektöre devredilmesi 2013 yılının en önemli liberalleşme adımlarından bir  tanesi olacak. Şuanda enerjide özel sektörün payı yüzde 60’lar civarındadır. 2023 yılında inşallah yüzde 75’lere çıkacak.