11. Kalkınma Planı ile 'alın teri'nden 'akıl teri'ne 2023'e sıçrama
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan: “Orta ve orta yüksek teknolojili ürünler üretebilen bir imalat sanayi altyapısını büyük ölçüde oluşturmuş durumdayız. Şimdi yüksek teknolojiye dayalı üretimin sanayideki payını arttıracak bir atılıma ihtiyacımız var” dedi.
11. Kalkınma Planı (2019-2023) stratejik hedefleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Binali Yıldırım’ın konuşmalarıyla Türkiye iş dünyasına sunuldu. Küresel değişim ve dönüşüm baz alınarak oluşturulan plan hedefleri kalkınmada yeni bir şahlanışı öngörüyor; üretimde yerlileşme ve millileşme temelin de Sanayi 4.0 Devrimi’ne yönelik bir toplumsal seferberliğe çağırıyor.
Dünyanın ekonomik ve jeopolitik gidişatı, yaşadığımız 15 yılın aynı şekilde yaşanamayacağını göstermektedir. Bu nedenle 11. Plan esasları öncekilerden farklılaşmaktadır. Farklılaşmayı Cumhurbaşkanı ve Başbakan’ın (aşağıdaki kutu) sunumlarından özetleyerek aktarıyoruz.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2002-2017 döneminde Türkiye ekonomisinin nereden ne reye yükseldiği konusunda geniş bilgiler sundu. Sunulan bu bilgileri mukayeseye imkan veren bir tablo halinde (arka sayfa) veriyoruz. Cumhurbaşkanı, geçmiş 15 yılın bir sicili olduğunu söylediği ekonomik ve toplumsal verilerin 11. Plan hedeflerinin ne ölçü de gerçekçi olup olmadığı konusunda baz olarak kullanılmasını da istedi ve 20192023 dönemi hedeflerini sırasıyla şöyle özetledi:
Sağladığımız toplumsal kalkınma: “Ulaştırma, enerji ve tarıma yönelik altyapı yatırımlarının yanı sıra eğitim ve sağlık yatırımlarına ayırdığımız kaynaklarla ülkemizin her alanda aynı anda önemli bir sıçrama yapmasını sağladık” diyen Cumhurbaşkanı Erdoğan işgücünün eğitim seviyesini ve verimliliğini yükseltirken sosyal güvenlik şemsiyesinin kapsayıcı hale getirildiğine, Türkiye’de yoksulluğun, gelir adaletsizliğinin tanımının değiştiğine dikkat çekerek şu konuları öne çıkardı:
Yeni sanayileşme stratejisi
Bilgi ve teknolojiyi esas alarak sanayileşme konusunda çok iyi bir sicile sahip olduğumuzu belir ten Erdoğan, “Artık dünün tekstil ve tarıma dayalı sanayisinin kısır döngüsünden çıkıp teknoloji yoğun bir sanayiye doğru geçiş yapıyoruz” dedi.
“Bir taraftan sanayileşmenin gerektirdiği enerji yatırımları, diğer taraftan da Türkiye’nin doğal kaynaklarının geliştirilmesi hedeflenmiştir” diyen Cumhurbaşkanı, satın alma gücü paritesine göre, kişi başına gelirde 2002 yılında Avrupa Birliği ortalamasının yüzde 37’si düzeyinde iken bugün yüzde 62’sine gelindiğini de anım satarak Planda kişi başına milli gelirin 11 bin dolardan 25 bin dolara çıkarılmasının hedeflendiğini belirtti:
“2023’e 5 kala artık daha uzun soluklu hedefleri benimseme, ortaya koyma aşamasındayız. Orta vadeli bir planlamayı ifade eden 2033’ü de gündemimize aldık. Dünyamız giderek daha hızlı bir değişim yaşıyor. Değişimi teknolojik ve ekonomik gelişmeler tetikliyor. Değişim farklı coğrafyalar da siyasi dönüşümleri de hızlandırıyor.
İnsani gelişme: Nitelikli insan gücüne dönük eğitim sanayi işbirliği programlarımızı daha da güçlendirerek, kadınların işgücüne katılım oranını artırarak hedeflerimize ulaşacağız. Ülkemizi en yüksek insani gelişmişlik seviyesine ulaştırmak istiyoruz; bilginin önemi ve değeri giderek artarken yenilikçilik ve farklılık oluşturma en önemli rekabet unsurları haline geliyor, bu süreçte bir taraftan 4’üncü sanayi dalgası gibi yeni teknolojilere dayalı üretim yapısına geçerken diğer taraf tan da insanımızı zihni ve fiziki becerilerinden faydalanabileceğimiz yeni alanlarda istihdam etmeye ihtiyacımız var; bu hedefe kilitleneceğiz.
BİNALİ YILDIRIM (Başbakan)
‘Alın teri’nden ‘akıl teri’ne “20192023 dönemini kapsayacak 11. Kalkınma Planı'nın bir özelliği, hayata geçtiği süre içerisinde dünyada ve Türkiye'de çok önemli değişiklikler yaşanacak olma sı; diğeri de Cumhuriyet’in 100. yılına bu planla girilmesidir. 2023 hedeflerinin izlenmesi, bu planla sağlanacak. Cumhur başkanlığı hükümet sistemi de bu planla çalışacak. 11. Planın hayata geçmesiyle teknolojideki üretim alışkanlıkları ve insanların yaşam alışkanlıklarında değişiklikler olacak.
Sanayi 4.0 adım adım hayatımıza giriyor. Daha fazla alın terinden daha fazla akıl terine dönüşümü yaşıyoruz. Katmadeğerli bilgi iletişim teknolojileri ve sanayideki dönüşüm, sanal gerçeklik, büyük veri merkezleri, bütün bu konular 11. planın uygulama da olacağı yılların konuları olacak.
Değişimi vaktinden önce gerçekleştirdiğimiz zaman 2023 hedeflerini daha rahat gerçekleştireceğiz.
Bugün satın alma gücü paritesine göre dünyanın 13. büyük ekonomisi durumuna geldik. 11. Kalkınma Planı'nın öncelikli hedeflerinden biri milli geliri daha da artırmaktır. 2023 hedefi, dünyanın parmakla gösterilen ülkeleri arasında olmaktır.
Türkiye ekonomik potansiyeli ve güçlü özel sektörüyle geleceğin lider ülkelerinden birisi olma yolunda emin adımlarla ilerliyor. Ülkemizin potansiyelini ve bölgesel dinamiklerini, milletimizin girişimci ruhunu ve üretim kapasitesini harekete geçirerek hedeflerimizi yakalayacağız.
Eğitim alanında öğretmen niteliklerinin ve öğrenciler arasındaki fırsat eşitliğinin daha da artırılması, mesleki ve teknik eğitimin güçlendirilmesini mutlaka sağlayacağız. 2019 yılı sonunda Türkiye'nin genelinde tekli eğitime geçeceğiz. Emeklisinden işçisine, çiftçiden esnafa, gençlerden kadınlarımıza kadar bütün toplum kesimlerini kuşa tan topyekun bir üretim ve kalkınma hamlesi ger çekleştiriyoruz. Bilim ve teknolojide ilerlemeye yönelik alt yapımızı da güçlendirmeyi, ArGe yatırımını da ihmal etmiyoruz.
11. Kalkınma Planı ile bilişim, enerji, ulaştırma ve tarım gibi ana sektörlerdeki alt yapı yatırımları devam edecek, bu sayede daha fazla üretilecek, da ha fazla istihdam ve ticaret yapılacak.
Enerji alanında yerli kaynakların payını artır maya devam edeceğiz. Rezervlerimizi, yer altı zenginliklerimizi daha çok kullanacağız, böylece cari açığımızın azaltılmasına yoğunlaşacağız. Bu amaca yönelik olarak yenilenebilir enerji yatırımlarına hız vereceğiz.”
İleri teknoloji: Eğitim-öğretim ve ArGe’ye ayırdığımız kaynaklarımızı artırarak imalat sanayimiz de yüksek teknolojili üretimin payının yükseldiği bir dönüşümü yakalamamız şart; böylece Türkiye bölgesel bir güç olmanın yanında, küresel düzeyde bilgi üreten bir güç haline de gelecektir. Yatırım: Ekonomik ve teknolojik atılımlarımızı bu potansiyelimizi yeni yatırım fırsatlarına dönüştürecek şekilde gerçekleştirmekte de kararlıyız. Ülkemizi ancak bu şekilde enerji, ulaştırma, lojistik ve ticarette bölgesel bir cazibe merkezi haline getirebiliriz.
Hizmet ihracatı: Türkiye kara yolu taşımacılığı sektörünün filo büyüklüğü bakımından Avrupa Birliği ve çevre ülkeler arasında lider ülke konumun dadır. Ayrıca hinterlandındaki ülkelere nazaran ülkemizin sahip olduğu sağlık ve yükseköğretim alt yapısı hizmet ihracatı açısından önemli bir potansiyeli ifade ediyor.
Savunma sanayi: Teknolojik yatırımlarımızın et kileri sadece ekonomik alanda değil, savunma sanayi alanında da kendisini gösteriyor. Savunma sanayinin birçok alanında artık milli teknolojilere sahibiz. Önümüzde savunma sanayi, ulaştırma ve enerji başta olmak üzere yerli ve milli ürünlerimizi tüm dünyaya daha fazla ihraç eder konuma da geleceğiz.
Dijitalleşme dönüşümü: 11. Kalkınma Planı döneminde yenilikçi, yerli ve milli üre time dayalı yüksek teknoloji üretir hale gelen güçlü bir ekonomik yapı öngörüyoruz. Bu yapıyla savunma sanayi, ilaç ve yazılım alanları başta olmak üzere, katmadeğeri yüksek pek çok sektörde söz sahibi olmak, biyoteknoloji, malzeme teknolojileri, bilgi ve iletişim teknolojilerinde kapasiteyi arttırarak ileri teknolojili sektörlerde üretim yapar hale gelmek kararlılığı içindeyiz. Matematik, fizik, kimya ve biyoloji gibi temel bilimlere daha fazla kaynak ayırarak nitelikli insan gücüne erişeceğiz. Plan döneminde sanayinin dijitalleşmesi, üretimde hız, verimlilik ve kaliteye odaklanma yaşanacak. Katmadeğeri yüksek, yenilikçi ürünler üretmek suretiyle dünya pazarlarında daha rekabetçi olacağız. Geleneksel sanayi kollarımızı da günün şartlarına göre dönüştürmeyi hedefliyoruz.
Toplum 5.0: Pek çok büyük şehrimiz, üniversite, ticaret, turizm, kültür alanlarında bölgesel ve küresel düzeyde cazibe merkezi olma yolunda ilerli yor İstanbul’u Doğu ve Batı sermayesinin buluştuğu güçlü bir finans merkezi haline getiriyoruz. 11. Kalkınma Planı dönemini en iyi şekilde değerlendirmek zorundayız. Bu dönemde iş yapış biçimlerimizden yatırımlarımıza, kamu hizmetlerimizden şehirleşmeye dek attığımız her adımda kalite birinci önceliğimiz olacaktır. Fiziki altyapıdan teknoloji ye, eğitimden sağlığa, emniyetten adalete ve demokrasimize kadar her alanda ülkemizi bir üst lige çıkarmak zorundayız. Bunun için kalkınmanın bizatihi amacı ve aynı zamanda da aracı olan insanımıza yaraşır biçimde çok boyutlu, dinamik ve akıllı bir planlama sürecini başlatıyoruz.
Yeni bir hikaye: Daha rekabetçi ve dinamik bir yapıda işleyen yeni fırsat pencerelerinden yararlanarak katmadeğer üreten, işlem maliyetlerini azal tan, iyi uygulamalarla fark oluşturan bir kamu yönetimi sistemine geçeceğiz. Bu dönemde ekonomi politikalarımızın odağında yine üreten, ihraç eden ve yenilikler yaparak daha iyi bir hayat için imkân sağlayan güçlü bir özel sektör olacaktır. Plan kap samında oluşturacağımız politika ve önceliklerimizi tüm kesimlerin sahiplenmesi ve benimseyerek uygulaması da önemlidir. Bu süreçte kamu kurum ve kuruluşlarına ilaveten özel sektör başta olmak üzere sivil toplum, üniversitelerimiz ve diğer bütün kesimlerin aktif katılımı, desteği ve katkıları olmazsa olmazımızdır. “
Türkiye ekonomisi durağanlıktan kurtuluyor: 2018: Reformlarıyla BÜYÜMEYE DEVAM
TBMM’DEKİ TORBA YASA KAPSAMINDAKİ YAPISAL REFORMLAR İLE YATIRIM, ÜRETİM VE İSTİHDAMIN ARTIRILMASI, ARAŞTIRMA, GELİŞTİRME, YENİLİK VE TASARIM FAALİYETLERİNİN TEŞVİK EDİLMESİ, VERGİYE UYUM MALİYETLERİNİN AZALTILMASI, KAYITLI EKONOMİYE GEÇİŞİN TEŞVİK EDİLMESİ ÖNGÖRÜLÜYOR. 11. KALKINMA PLANI (20192023) CUMHURİYET’İN 100. YILI İÇİN DÖŞENİYOR.
Hükümet, 2017 yılından aldığı hızla 2018 yılını da en az yüzde 7’lik bir ekonomik büyüme ile kazanmak istiyor. Bu amaçla Meclis’ten geçirilmekte olan Torba Yasa reformlar ile donatıldı.
Yapılan düzenlemeler ile yatırım, üretim ve istihdamın, ArGe, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin teşvik edilmesi, vergi tabanının genişletilmesi, ihtilafların ve belirsizliklerin giderilmesi, iş yapma kolaylığının artırılması, ekonomik canlılığın ve tasar rufların artırılması, kamu taşınmazlarının hızla değerlendirilmesi, enerji verimliliğinin ve enerjide tasarruf sağlayıcı yatırımların teşvik edilmesi hedefleniyor.
Torba Yasa ile el atılan reform alanlarını ve yapı lan düzenlemeleri şöyle özetliyoruz:
KİŞİLER KURDUKLARI, KURULU GÜCÜ AZAMİ 10 KW OLAN, ÇATI VE CEPHE UYGULAMALI YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINA DAYALI ELEKTRİK ÜRETİM TESİSİNDEN ÜRETTİKLERİ ELEKTRİK ENERJİSİNİ SON KAYNAK TEDARİK ŞİRKETLERİNE SATARLARSA GELİR VERGİSİNDEN MUAF ESNAF KAPSAMINA ALINACAKLAR.
ENERJİ SEKTÖRÜNDE ÇATI ESNAFI
Yeni bir düzenleme, sahibi veya kiracısı olduğu mesken ve eklentilerinin çatısında elektrik üretmek isteyenlerle ilgili. Amaç, lisanssız ‘Yenilenebilir Enerji’de üretimini genişletmek oluyor.
Kişiler kurdukları, kurulu gücü azami 10 kW olan, çatı ve cephe uygulamalı yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik üretim tesisinden ürettikleri elektrik enerjisini son kaynak tedarik şirketlerine satarlarsa gelir vergisinden muaf esnaf kapsamına alınacaklar.
Bu kapsama giren birden fazla üretim tesisine sahip olanlar, söz konusu muafiyetten yararlana bilmek için bir yıl içinde tüm tesislerinden üretip satabilecekleri elektrik enerjisi miktarının tespitinde 10 kW’lık sınır göz önünde bulundurulacak. Bu şekilde ürettikleri elektriği son kaynak tedarik şirketlerine satan gerçek kişilerin, belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme yükümlülüğü olmayacak.
SANAYİCİYE AMORTİSMAN ve KDV TEŞVİKLERİ
Sanayi Sicili Kanunu’na göre sanayi sicil belgesi olanların, ArGe, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere, 2019 takvim yılı sonuna kadar satın alacakları yeni makina ve teçhizat ile aynı tarihe kadar yatırım teşvik belgesi kapsamında sahip olunan makina ve teçhizat için uygulanacak amortisman oran ve süreleri, tespit ve ilan edilen fayda lı ömür sürelerinin yarısı dikkate alınarak hesapla nacak. Bu şekilde belirlenen oran ve süreler izle yen yıllarda değiştirilemeyecek. Amaç, amortisman süresini kısaltmak oluyor.Ayrıca, sanayi sicil belgesi olan katmadeğer vergisi mükelleflerine imalat sanayinde kullanılmak üzere 31/12/2019 tarihine kadar yapılan yeni maki na ve teçhizat teslimleri katmadeğer vergisinden istisna tutulmak suretiyle imalatçı mükellefler üzerindeki katmadeğer vergisi kaynaklı finansman yükü de azaltılıyor.
Ayrıca ArGe, yenilik ve tasarım yoluyla ülke sanayisi ve ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapı ya kavuşturulması için teknolojik bilgi üretilmesini, üründe ve üre tim süreçlerinde yenilik yapılmasını, ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesini, verimliliğin artırılmasını, üretim maliyetlerinin düşürülmesini sağlamak için teknoloji geliştirme bölgesi ile ihtisas teknoloji geliştirme bölgesinde, ArGe ve tasarım merkezlerinde, araştırma laboratuvarlarında ArGe, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, bu faaliyetlerinde kullanılmak üzere 31/12/2019 tarihine kadar yapılan yeni makina ve teçhizat teslimleri KDV'den istisna tutulacak. Bu kapsamda vergiden istisna edilen işlemleri yapan firmaların istisna edilen işlemleri nedeniyle yüklendikleri verginin indirim konusu yapılması, indirim yoluyla tlafi edilemeyen verginin ise iadesi mümkün oluyor.
OSB ALTYAPISINA KDV DESTEĞİ
‘Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ile Küçük Sanayi Siteleri’nin (KSS) veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelerin su, kanalizasyon, arıtma, doğalgaz, elektrik, haberleşme tesisleri ile yol yapımına ve KSS’lerdeki işyerlerinin inşasına iliş kin, bunlara veya bunlar tarafından oluşturulan iktisadi işletmelere yapılan mal teslimleri ile hizmetler katmadeğer vergisinden istisna tutulmak suretiyle yatırımlar üzerindeki katmadeğer vergisi yükünün azaltılması amaçlanıyor.
MADENCİLİK İMTİYAZI SINIRLANIYOR
Maden Kanunu’nun 30’uncu maddesine şu ibare ekleniyor: "Bir sahanın ihalesinin iki defa yapılmasına rağmen sahaya müracaat olmaması durumunda sahanın aramalara açık hale geleceği Genel Müdürlükçe ilan edilir.
İlan edilen sahaya bir aylık sürede müracaat olması durumunda belirle nen ihale taban bedeli üzerinden ruhsatlandırılır. Müracaatın birden fazla olması durumunda müracaat edenler arasında yeniden ihale edilir."
Amaç şu: Maden İşleri Genel Müdürlüğü kayıtlarında yaklaşık 100.000 adet ruhsata tabi saha bulunuyor. Bunların içinde kaynak veya rezerv içermeyen alanlar devamlı ihalelik konumda duruyor. Bunlar sistemden ayıklanıyor. Ayrıca kaçak maden ocağı faaliyetlerinde bulunulması suç sayılıyor ve ruhsatı olmaksızın maden ocağı açılması, işletilmesi veya faaliyetleri durdurulmuş maden sahasında madencilik faaliyetinde bulunulması fiilleri üç yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile 20 bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılıyor.
NÜKLEERE YATIRIM DESTEKLERİ
Nükleer sektörü için ilginç bir düzenleme geliyor; şöyle: “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Rus ya Federasyonu Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyetinde Akkuyu Sahasında Bir Nükleer Güç Santralinin Tesisine ve İşletimine Dair İşbirliğine İlişkin Anlaşma hükümlerine göre yürütülen Akkuyu Nükleer Güç Santrali Projesi ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Japonya Hükümeti Arasında Türki ye Cumhuriyetinde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesi Alanında İş birliğine İlişkin Anlaşma ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Japonya Hükümeti Arasında Türkiye Cumhuriyetinde Nükleer Güç Santrallerinin ve Nükleer Güç Sanayisinin Geliştirilmesine Dair İş birliği Zaptı ve Ekleri kapsamındaki nükleer enerji santrali yatırımları, 15/6/2012 tarihli ve 2012/3305 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararda nükleer enerji santrali yatırımları için öngörülen teşvik ve desteklerden yararlandırılır.”
EK İSTİHDAM SA⁄LAYANA DESTEK
Yeni işe alınanların, o yılki brüt asgari ücretin prim ödeme gün sayısına İsabet eden tutarı üzerin den hesaplanan gelir vergisinin asgari geçim indirimi uygulandıktan sonra kalan kısmı, işverene muhtasar beyanname üzerinden tahakkuk eden vergiden düşülecek. Bu kapsamda yapılan ücret ödemelerine ilişkin düzenlenen kağıtlara ait damga vergisi ödenmeyecek. Bu vergi teşvikleri 2020 yılı Aralık ayı aşılmamak üzere, teşvik kapsamına giren çalışanlar için 12 ay süreyle uygulanacak.
Ancak bu süre; işe giriş tarihi itibarıyla teşvik kapsamına giren; 18 yaşından büyük kadın, 18 yaşından büyük 25 yaşından küçük erkek çalışanlar ile Kuruma engelli olarak kayıtlı sigortalılar için 18 ay olarak dikkate alınacak. Bu kalemdeki teşvikler den yararlanmamış olanlar geriye doğru 6 ay yararlanma hakkı kazanırlar.
SERMAYE İTHALİ
Yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemi ve izleyen hesap döneminde sermaye olarak yurtdışından getirilen yabancı paralar için yeni bir değerleme müessesesi getirilmektedir. Yatırım için getirilen yabancı paraların işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar kullanılmayan kısmı ile yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımları ger çekleştirmek üzere kullanılan kısmı için kur farkı nedeniyle vergi doğması önlenmektedir.
ÖZELLEŞTİRME KOLAYLAŞIYOR
Özelleştirme uygulamaları "Ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak” amacına dayanıyordu. Bu ibare yeniden şöyle yazıl dı: "Ekonomide verimlilik artışı, kamu giderlerinde azalma sağlamak, kamuya gelir elde etmek, gerek çelerinden birisi veya kuruluşun özellikleri dikkate alınarak Kurul tarafından belirlenecek sair bir gerekçe ile özelleştirilmeleri…” Bu durumda özelleştirme neredeyse sınırsız gerekçelerle yapılabilecek.
KONUT HESABI VE DEVLET KATKISI
Konut Hesabı sistemi ile tamamı kendisine ait bir konutu olmayan Türk vatandaşlarının yurtiçinde ilk ve tek konut satın alımlarına destek olunması amaçlanmış olup; hesap sayısı, birikim miktarı ve benzeri veriler incelendiğinde sistemin beklentileri karşılayamadığı görülmüş, uygulamanın daha etkin hale getirilmesi amacıyla mevcut sistemin aksaklıklarının giderilmesi ve sisteme yeni destek unsurlarının eklenmesi gerekli olmuştur. Buna göre yüzde 20 olan Devlet katkısı yüzde 25'e çıkarılmak tadır. Tasarruf süreci ve konut kredisi arasında iliş ki kuruluyor. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesine konulması öngörülen Devlet katkısına ilişkin ödenek Hazine Müsteşarlığı bütçesine aktarılıyor.
HAZİNE TAŞINMAZLARI TARIMA
Hazine’ye ait taşınmazlar tarımsal üretim yapmak üzere tarımsal amaçlı kooperatifler ve tarımsal üretici birlikleri ile kuruluş amaçlarında kullanılmak üzere tarım kredi kooperatiflerine harca esas değerin yarısı üzerinden satılabilecek. Bu kooperatif ve birliklerin önemli bir girdi maliyeti olan arazi temini maliyetlerinin azaltılması ve böylece bunların teşvik edilerek etkin ve günümüz koşullarına, serbest rekabet ortamına uygun bir şekilde faaliyet göstermelerinin sağlanması amaçlanıyor.
FAİZ DESTEKLİ KREDİ HACMİ GENİŞLİYOR
Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi Kullandırılma sına Dair Kanunun adı "Kamu Sermayeli Bankalar Tarafından Yürütülen Faiz Destekli Kredi ve Kar Payı Destekli Fon Kullandırılmasına Dair Kanun" şeklinde değiştirildi; "Faiz destekli kredi" ibaresi "ve kar payı destekli fon" ibaresi eklenerek genişletildi. Bu durumda kamu bankalarının sağladığı faiz destekli kredileri özel sermayeli bankalar ve katılım bankaları da verebilecek.
HACİZLİ MALIN SAHİBİNCE TASARRUFU
Amme borçlusuna hacizli malı üzerinde tasarruf olanağı verilmektedir. Düzenleme, haczedilen malların, tespit edilen değerinin yüzde 10 fazlasıyla birlikte ödenmesi ve diğer şartların da sağlanması kaydıyla mahcuz (haciz altına alınmış) mal üzerine tatbik edilen hacizlerin kaldırılması ve üç ay süreyle aynı mal üzerine tahsil dairelerince haciz konul mamasını sağlamaktadır. Düzenleme ile ayrıca bu hükmün, haczi kaldırılan malın üçüncü şahıslar ta rafından amme borçlusu lehine teminat olarak gösterilen mal olması halinde, üçüncü şahsın borçları için uygulanmayacağı yönünde düzenleme yapılmaktadır. Amaçlanan iş çevresi üzerindeki kamu alacağı baskısını hafifletmektir.
ELEKTRONİK TİCARETTE CEZALAR
Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, verilmesi ve alınması icabeden fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek tutardan farklı tutarlara yer verilmesi usulsüzlük sayılacak.
Ayrıca belgelerin elektronik olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş olması da usulsüzlük kapsamına girecek. Bu durumda belgelere yazılması gereken miktarın veya meblağ farkının yüzde 10'u nispetinde özel usulsüz lük cezası uygulanacak.
Bir belge türüne ilişkin olarak kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12.000 Türk Lirasını, bir takvim yılı içinde ise 120.000 Türk Lirasını geçemeyecek.
Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediği, kullanılmadığı, bulundurulmadığı, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı miktarlar olması, elektronik belge olarak düzenlenme si gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi veya hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir belge için 240 Türk Lirası özel usulsüzlük cezası kesilecek.
ELEKTRİKLİ ARAÇLAR VERGİLENDİRME
‘E Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri' başlıklı bölümünde yer alan ve sadece elektrik motoru olan taşıtlar ile ‘motosikletler’ bölümünde yer alan ve sadece elektrik motoru olan taşıtlar, taşıt değerlerine ve yaşına isabet eden vergi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilir.
Ayrıca yurtiçinde üretilen taşıtlar üzerindeki imalat sürecinde ÖTV'ye tabi malların kullanımın dan kaynaklanan ÖTV yükü kalkıyor, sektörde üre tim maliyetleri düşüyor.
‘E OTOMOBİL, KAPTIKAÇTI, ARAZİ TAŞITLARI VE BENZERLERİ’ BAŞLIKLI BÖLÜMÜNDE YER ALAN VE SADECE ELEKTRİK MOTORU OLAN TAŞITLAR İLE
‘MOTOSİKLETLER’ BÖLÜMÜNDE YER ALAN VE SADECE ELEKTRİK MOTORU OLAN TAŞITLAR, TAŞIT DE⁄ERLERİNE VE YAŞINA İSABET EDEN VERGİ TUTARLARININ YÜZDE 25’İ ORANINDA VERGİLENDİRİLİR.
DİĞER DÜZENLEMELER
- 2020 yılı sonuna kadar yeni işe alımlarda, gelir vergisi stopajı, damga vergisi, sigorta prim desteği ile ücret desteği sağlanacak.
- İmalat sektöründe faaliyet gösteren küçük işletmelere ilave istihdam sağlamaları şartıyla gelir vergisi stopajı, damga vergisi, sosyal güvenlik primi ve asgari ücret üzerinden ücret desteği verilecek.
- İşverenlere asgari ücret desteği verilmesi uygulamasına 2018 yılında da devam edilmesi.
- Okul öncesi çağındaki çocuklar için kreş ve gündüz bakımevi hizmetlerini sağlayan işverenlerin sağladıkları bu hizmetler sebebiyle kadın hizmet erbabının elde ettiği ücretin vergi dışı bırakılması.
- Arabuluculuk müessesesinde alınacak harç tutarı netleştirilmektedir.
- Gıda ve ilaç gibi son kullanma tarihi geçen ve imha edilmesi gereken mallar için emsal bedel tespiti kolaylaştırılıyor.
- Kamu kurum ve kuruluşları arasında işbirliğini artırmak suretiyle bu kurumların görevlerini yerine getirirken zorunlu olarak ihtiyaç duyduğu verilerin paylaşılmasına imkan sağlanıyor.
- Kısa dönemli spot boru gazı ve sıkıştırılmış doğal gaz ithalatının yapılmasına olanak sağlanıyor.
- Yurtiçi pazar payı yüzde 2'nin altında olan sıvılaştırılmış petrol gazları dağıtıcı lisansı sahiplerinin, stok yükümlülüğü kalkıyor.
- Koruma ve bakım altındaki çocukların istihdamının iyileştirilmesi amacıyla; bu çocuklar hak kında verilen, korunma/bakım tedbiri kararının veya 2828 sayılı Kanunda belirtilen himaye onayının sona erdiği tarihten itibaren istihdam hakkın dan yararlanmak üzere başvurma zorunluluğuna ilişkin iki yıl olarak belirlenen süre beş yıla çıkarılıyor.
- Öğrenim durumlarına uygun olmayan kadrolarda istihdam edilen koruma ve bakım altındaki çocukların mağduriyetlerinin giderilmesi ve yükseköğrenime devam etmelerinin teşvik edilmesi amacıyla öğrenim durumlarına uygun kadrolara atanması sağlanıyor.
- Büyük ölçekli bilgi işlem birimlerinde istihdam edilecek sözleşmeli bilişim personeli sayısı ve bunlara ödenecek ücret tavanı artırılıyor.