15. İstanbul Bilişim Kongresi; Teknoloji Tsunamisine Hazır Olun

Türkiye Bilişim Derneği (TBD) İstanbul Şubesi tarafından düzenlenen, dergimiz KobiEfor’un ana medya sponsoru olduğu; 15. İstanbul Bilişim Kongresi, ‘Merkezi Olmayan Teknolojilerin Yükselişi; Teknoloji Tsunamisine Hazır Olun” temasıyla, kamu, yerel yönetimler, üniversiteler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin katılımıyla çevrimiçi gerçekleştirildi.

“İstanbul Senin”
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu, açılış konuşmasında, İstanbul’un teknoloji vizyonunu paylaşarak, yeni teknolojilerin yerel demokrasinin gelişmesine de katkı sağladığını söyledi: “Geleceğin dünyasını İstanbullularla birlikte inşa ediyoruz. Buna iyi bir örnek; yakın zamanda vatandaşlarımızın kullanımına açtığımız İstanbul Senin uygulaması; kullanıcı dostu, tamamen Türkçe, tamamen ücretsiz, vatandaş odaklı bir teknoloji platformu. Şehrin nabzını anlık tutacak, vatandaşın şehrin yönetiminde söz sahibi olacağı İstanbul Senin SüperApp uygulaması ile İstanbullu’nun ihtiyacı olan her türlü uygulama bir araya getirildi. İstanbulkart’tan otobüs saatlerine, şehir hatlarından cep trafiğe, İBB Wi-Fi’dan İspark’a, İSKİ’den İGDAŞ’a aklınıza gelebilecek İstanbul ile ilgili hemen hemen her uygulama platformda mevcut.”
Avrupa’da örnek uygulama seçilen ve birçok kez ödül alan Askıda Fatura uygulaması ile toplumsal vicdanı teknolojik olarak büyütmekle gurur duyduklarını, uygulamanın kapsamını genişleterek Aile Destek Paketi, Anne-Bebek Destek Paketi ve Eğitim Destek Paketi’ni de eklediklerini aktaran İmamoğlu, Açık Veri, İBB WiFi, Blokzincir gibi proje ve hizmetlerle de ulusal ve uluslararası platformlarda fark yaratmaya ve öncü belediye olmaya gayret ettiklerini, Haliç’in kıyısında İBB’nin iştiraki Medya A.Ş.’nin hayata geçirdiği genç girişimcilerin hayalindeki oyunu geliştirebilecekleri kamu destekli kuluçka merkezi OGEM’de bulunduğunu;  OGEM ile sadece İstanbul’u değil, Türkiye’yi oyun sektörünün ana merkezi haline getirmeyi amaçladıklarını açıkladı.

TBD-Ankara Büyükşehir Belediyesi işbirliği
Türkiye Bilişim Derneği (TBD) Genel Başkanı Rahmi Aktepe, açılış konuşmasında, Pandemi’nin yeni riskler ve yeni fırsatlar yarattığını, bu dönemde veriye dayalı ekonominin; veri toplama, veri analizi, veriden değer yaratma ve veri güvenliğinin öneminin arttığını söyledi. TBD olarak bilişim teknolojilerinde fikir, ürün ve/veya proje geliştirmeyi hedefleyen genç girişimcilere yönelik ‘Kuluçka Merkezleri’nin yerel yönetimler tarafından hayata geçirilmesini ve bu yapıların yaygınlaştırılmasını çok önemsediklerini vurgulayan Aktepe, Tokyo örneğini verdi, tüm gelişmiş ülkelerdeki kentlerde birden fazla hatta çok sayıda bulunan kuluçka merkezlerinin cazibe, çekim merkezi oluşturduğunu, refahın artmasına, kentin sosyo-ekonomik kalkınmasına önemli katkılar sağladığını söyledi: “TBD olarak kuluçka merkezlerinde teknoloji geliştirmeyi hedefleyen genç girişimcilere yön verecek proje yönetimi, ekip oluşturma, süreç yönetimi, finansal okur yazarlık ve sözleşme okur yazarlık eğitimlerini de kapsayacak  rehberlik hizmetlerinin verilmesini çok önemsiyoruz. Ankara Büyükşehir Belediyesi ile işbirliği içinde Ankara’nın ‘Bilişim Başkenti’ne dönüştürülmesine, belediye tarafından verilen hizmetlerin dijitalleşmesine yönelik faaliyetleri yürütmekteyiz.”

Dijital dönüşüme yeni rota
Türkiye Bilişim Derneği İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Tiryakioğlu, açılış konuşmasında; Kongre ile dünyada yaşanan hızlı gelişmeler çerçevesinde, sayısal dönüşümün, akıllı şehirlere, ticarete, yaşama, bizlere etkisini; ülkemizdeki ve Dünya’daki son teknolojik gelişmeleri konuşmayı, farkındalık yaratmayı ve geleceğe ışık tutmayı hedeflediklerini, insanlık tarihinde önemli yer tutacak ve gelecekte; ‘Covid öncesi’ ve ‘Covid sonrası’ olarak tanımlanacak bir dönemde bulunduğumuzu söyledi: “Ekonomiler ve toplumlar dijital dönüşümde son 10 yıldır yepyeni bir rotada yol alırken Pandemi bu süreci çok hızlandırdı. Bu nedenle artık dijital sayısal dönüşüm, şirketler için bir tercih meselesi olmanın çok ötesine çıktı. Hayatta kalma mücadelesinin ayrılmaz bir bileşeni oldu. Teknolojiyle fırsatları yakalayamayan, ayak uyduramayan kurumların önümüzdeki yıllarda gireceği çıkmazları bugünden görüyoruz. Bu inkar edilemez teknolojik değişim ve değişim hızı sadece sektörleri değil, bizi, toplumun her kesimini yakından ilgilendirdiği gibi içinde bulunduğumuz şehri, ticaretimizi, günlük alışkanlıklarımızı, her şeyimizi değiştiriyor.”

Akıllı İstanbul
‘Akıllı Şehirler-İstanbul’un Teknoloji Vizyonu’ panelinin moderatörlüğünü yürüten İBB Bilgi İşlem Daire Başkanı Dr. Naim Erol Özgüner, uyardı: “Teknoloji tsunamisine hazır olun.” İSBAK A.Ş. Genel Müdürü Mesut Kızıl, İstanbul’da toplu ulaşımı daha eğlenceli hale getirmek için ‘Hikayematik’ projesini tasarladıklarını, yakın zamanda hayata geçireceklerini, Otobüsüm Nerede uygulamasını 580 durakta denemeye başladıklarını, 2022’de yeşil ekonomiyle ilgili çalışmalar yürüteceklerini anlattı. İstanbul Enerji Genel Müdürü Yüksel Yalçın, tamamlandığında İstanbul’un enerji ihtiyacının yüzde 20’sini karşılayacak çöpgazından enerji üreteceklerini, bünyelerinde kurdukları GES birimiyle 10 megavata yakın GES kuracaklarını, İBB iştirakleriyle koordineli; elektrikli otobüsler, elektrikli şarj sistemleri, akıllı enerji, akıllı şehirler konularında çalışmalar yürüttüklerini, 2022’de İSKİ ile 27 megavata yakın bir RES projesine imza atacaklarını, İSMEK’te GES insan kaynağı yetiştirilmesine çalıştıklarını paylaştı.
UGETAM A.Ş. Genel Müdürü Doç.Dr. İbrahim Edin, Türkiye’deki verimsiz enerji iletiminin çözümünün; ‘Yerinde üretim, yerinde tüketim’ olduğunu, altyapıda ciddi risklere yönelik, dağınık sayaç yapılarının IoT teknolojisiyle entegrasyonu çalışmaları yürüttüklerini, 2022’de yeni nesil şehir şantiyeciliği, yeşil teknolojileri gündemlerine alacaklarını, hidrojenle elektrik üretimi çalışması yürüteceklerini açıkladı. Daha öncesinde İSTTELKOM A.Ş. Genel Müdürü olan BELBİM A.Ş. Genel Müdürü Nihat Narin, 2021’de İstanbul metrolarında internet hizmetinin verilmesini sağladıklarını,1000 noktaya fiber altyapıyı taşıdıklarını, dijital arşivlerini güçlendirdiklerini, 25 vapura internet altyapısı hizmeti sunduklarını anlattı.
Daha öncesinde BELBİM A.Ş. Genel Müdürü olan İSTTELKOM A.Ş. Genel Müdürü Yücel Karadeniz, aylık 10 milyon aktif kullanıcılı hem ulaşım hem yaşamkart olarak kullanılan İstanbulkart’ın mobil bir cüzdana çevrildiğini, aynı zamanda sosyal hizmetlerin verildiği bir karta dönüştüğünü, 2022’de 5G ile birlikte fibere odaklanacaklarını söyledi. İBB Teknoloji Koordinatörü Melih Gecek, doğrudan vatandaşa dokunan hizmetleri daha görünür kıldıkları bir çalışma olan Otobüsüm Nerede uygulamasını çıkardıklarını, elektrikli şarj konusunda ciddi işbirliği planladıklarını ancak gelen zamlarla bu konuyu biraz ötelediklerini kaydetti.

Merkezsiz teknolojiler
‘Uzaktan Paylaşılan Teknolojiler, Bulut Bilişim ve Büyük Veri, Görev Madenciliği’ konularının ele alındığı ‘Merkezi Olmayan Teknolojilerin Yükselişi panelinin moderatörlüğünü yürüten TBD İstanbul Onur Kurulu Başkanı Prof.Dr. Erdal Balaban, görev madenciliğinin eğitim alanında da kullanılabileceğini düşündüğünü, paylaşım ekonomisi kavramına doğru gidildiğini ifade etti. TÜRKKEP Genel Müdürü Olcay Yıldız, TÜRKKEP ile KEP (Kayıtlı Elektronik Posta) sisteminin Türkiye’nin ilk blokzincir uygulamalarından biri ve daha fazlası olduğunu, şirketlere uçtan uca güvenli bir ortam oluşturabildiklerini, TOBB’un Akıllı KOBİ Platformu’nda yer aldıklarını söyledi: “Teknoloji tedarikçileri olarak sürdürülebilir bir yapı kurabilirsek, güven oluşturursak, Tsunami ile başa çıkabiliriz.”
Öner Bilişim A.Ş. Kurucusu & Genel Müdürü Cemal Kıvanç Öner, yapay zeka devriminin yaşanacağını öngörerek, artık yazılım teknolojilerine hakim insanların dünyada dolaşımının başladığını belirtti. UltimateSuite Türkiye Partneri-Bilig Opex Kurucu Ortağı Oğuz Özbek, dağıtık sistemlerde veri madenciliği örneği olarak; iş akışlarını anlamak için tüm verilerin tarafsız denetlenebildiği, süreçlere etkisini önleyebilen görev madenciliğinin dağıtık sistemlerin zorluklarıyla başedilebilmekte etkin bir sistem olduğunu, Türkiye’de veri madenciliğinde çok ciddi potansiyel bulunduğunu söyledi. Optiyol Kurucu Ortağı Ozan Gözbaşı, sundukları bulut tabanlı çözümlerle satıcılar ve taşıyıcılara uçtan uca izlenebilirlik sağladıklarını, mikro dağıtım rota optimizasyonu ile yakıt ve araç tasarrufu sağlandığını, personel servisi rota optimazasyonu ile personel servis giderlerinin yüzde 15 azaltıldığını aktardı. Netuce CTO’su Orkun Başar, veri ambarları oluşturmada ciddi problemlerle karşılaşıldığını, kurumların daha hızlı ilerlemesi için artık daha farklı yöntemler bulması gerektiğini söyledi.

Afet ve bilişim
‘Afet Anı Bilişimler Kriz Yönetimi, Afet Anı Akıllı Ulaşım, Afette Bulut Teknolojileri, Afet ve Büyük Veri Yönetim’ konularının masaya yatırıldığı ‘Afet Bilişimi ve Kriz Yönetimi’ panelinin moderatörlüğünü yürüten İBB Deprem Risk Daire Başkanı Dr. Tayfun Kahraman,  İstanbul’daki en önemli çalışmalarının afet gerçekleşmeden önce riski yönetmek olduğunu söyledi. Doğuş Üniversitesi İİBF Dekanı / TBD İstanbul Şube Yönetim Kurulu Üyesi Prof.Dr. Gonca Telli, TBD İstanbul Şubesi bünyesinde Afet Bilişim Grubu’nu kurduklarını, acil bütünleşik entegre çözümler üzerine hareket etmek; erken uyarı sistemleri, yapay zekalı yeni nesil teknolojiler, mobil uygulamalar, açık veri ve gerçek zamanlı olay merkezi sisteminin olması gerektiğini vurguladı.
İBŞB İzmir Teknoloji Yönetim Kurulu Başkanı Nilüfer Çınarlı Mutlu, önceliklerinin yıkımı önlemek olduğunu, üniversite işbirliğiyle zemin etüdü yaptıklarını, riskli yapıları haritaya işlediklerini, enkaz altında kalanları kurtarma ekiplerinin takip edebilmesini sağlayan Acil İzmir uygulamasını hayata geçirdiklerini, Halkın Bakkalı diye bir platform kurduklarını, yeni ağaçlandırılacak bölgeler için yeni orman alanları yaratmaya çalıştıklarını anlattı.
İETT Bilgi İşlem Daire Başkanı Can Ayata, dijital altyapıların afetlere hazır olması gerektiğini, afet anında mobil uygulamalar, uzaktan algılama sistemleriyle hasarın tespit edilebilmesi gerektiğini, afet anında mobil enerji istasyonuna dönüştürülebilecek bir elektrikli otobüslerinin de bulunduğunu bildirdi. Esri Türkiye CEO’su Barış Uz, coğrafi bilgi teknolojilerinin çok hızlı geliştiğini, dağıtık hizmetlerin riski tahmin etmeyi ve azaltmayı sağlayan CBS (coğrafi bilgi sistemi) altyapısıyla entegre edilebileceğini, Esri’nin geliştirdiği ArcGIS’ın açık standartlar üzerine çalışan bir açık platform olduğunu dile getirdi. Parametre CEO’su Can Dağdelen, CBS; bulut teknolojileri ve iletişimin önplana çıktığına, bütünleşik entegre sistemlerin kurulabilmesine çalıştıklarına, Elazığ, Batman ve Şişli belediyeleri ile çalışmalar yürüttüklerine değindi.

2. GÜN

Teknolojik dip dalga ve yeni nesil girişimler
‘Teknolojik Dip Dalga ve Yeni Nesil Girişimlerin Tsunami Etkisine Hazırlıkları’ panelinin moderatörlüğünü yürüten TRAngels Kurucu Ortağı ve TBD İstanbul Yönetim Kurulu Üyesi Hüseyin Karayağız, gelecekte gıda güvenliğinin önem kazanacağını vurguladı.  “Tünelin ucu karanlık, değişik üretim sistemlerine geçemezsek, ne insanları besleyebiliriz ne de dünyayı kurtarabiliriz” diyen BİFTEK.CO Kurucu Ortağı Kerem Erikçi, 1 kilo et üretiminde 15 ton su harcandığını, 200 m² toprağa ihtiyaç bulunduğunu, en çok karbondioksit ve metan salınımını hayvancılık sektörünün gerçekleştirdiğini, Dünya’daki tüm antibiyotiklerin yüzde 80’inin hayvanlara düzenli verildiğini, gelecekte bu nedenle insanlarda antibiyotik direnci oluşabileceğini, buna da ‘modern tıbbın sonu’ dendiğini, proteini hayvan olmadan, buzağı serumunu alternatif yollardan daha uygun maliyetlerle üretmek için yola çıktıklarını, artık karbon ekonomisinden moleküler üretime geçtiğimizi söyledi.
VAHAA Kurucu Ortağı Emre Boyacıoğlu, Led ve IoT teknolojisini biraraya ve eve getirerek herkesin kendi tükettiğini üretmesini sağlayan, güneşi simüle eden, yüzde 90’a yakın kaynak tasarrufu sağlayan, bitki büyürken kullanıcıların ünite üzerinden alıp kullanabileceği, gıda atığının minimuma indirildiği bir sistem geliştirdiklerini, büyükşehirlerde dikey tarım arazilerine, kullanılmayan fabrikalarda üretime geçilmesi gerektiğini, taze ve en sağlıklı gıdanın evlerde üretilebilmesini tetiklemek istediklerini paylaştı.
BUCK.AI Kurucu Ortağı Utku Kaynar, İTÜ Gate Programı ile ABD’ye gittiklerini, 5 yıldır ABD’de faaliyet gösteren ve 750 bin şirket, ev, işyerine hizmet sunan yapay zeka tabanlı otomasyon şirketi olduklarını, ABD pazarının kendilerine sistem bazlı düşünmeyi kazandırdığını anlattı.
BATRON Enerji Kurucu Ortağı Yusuf Kaya, merkezi olmayan enerji sistemleri geliştirdiklerini, yenilebilir enerjiyi devreye aldıklarını, bunların yapay zekayla birleştirildiği bir AB projesi de yürüttüklerini, enerji depolama sistemi, yenilenebilir ve temiz enerjiyi önceliklediklerini, akıllı enerji yönetimi yaptıklarını, insanları merkezi olmayan teknolojilere yönelttiklerini anlattı.
SYNERGİA Kurucu Ortağı Dr. Ali Kurt, içerisinde 500 civarında şirket, 30 farklı ülkeden 150 yabancı girişimcinin bulunduğu paylaşım ekonomisine dayalı bir yapı olduklarını ifade etti: “Bu modeli ilk uygulayan biziz. Ukrayna, Polonya, Doğu Avrupa gibi ülkelerde de uyguluyoruz. Ukrayna’da açtığımız Synergia bu networkü kullanabilir. İnsanların iş yaparkenki maliyetlerini minimuma indirmesini sağlıyoruz. Sektörde Pandemi’de en hızlı büyüyen şirketi olduk. Türkiye’ye gelen yatırımcıların Türk start-uplara yatırım yapacağı bir modeli hayata geçirdik. Uluslararası Girişimcilik Merkezi İstanbul projemizde 10-12 ortakla faaliyet göstereceğiz, çevremizdeki kaliteli yabancı girişimcinin çekim merkezi olmayı amaçlıyoruz, İstanbul merkezli bir networkü yöneteceğiz. Proje, 2 yıl sürecek.”

Yeni Dünya’da finans
‘Kripto Varlıklar ve Değişen Piyasalar’ konularının ele alındığı ‘Yeni Dünya Düzeninde Finansın Dönüşümü’ panelinin moderatörlüğünü yürüten TBD Merkez Onur Kurulu Üyesi İlker Tabak, blokzincirde herkesin birbirini denetlediğini, devletin yeni dünya düzenine ilişkin yeni çalışmalar yaptığını aktardı.
Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof.Dr. Fatma Özkul, yeni dünya düzeninde finansta herşeyin net olmadığı bir piyasa, risklerin yanı sıra çok büyük fırsatların bulunduğu blokzincir teknolojisinden sözedildiğini, kurumsal şirketlerin yaptığı yatırımlarla piyasanın çok büyüdüğünü, 16 Nisan 2021’de yapılan düzenlemeyle kripto varlıkların yasaklanmadığını, tanımlandığını, kripto borsaların ülkemizde hızlı şekilde regülasyona tabi tutulması gerektiğini, Dünya’da örneğin; İsviçre’de kripto bankacılığının görüldüğünü, BDKK’nın bu alanda regülasyon çalışmasında yer alması gerektiğini, yatırımcıları en çok ilgilendirenin ise işin vergi boyutu olduğunu vurguladı.
Defterhane Blockchain Kurucusu Cemil Şinasi Türün, blokzincir teknolojisinin merkezileşme sürecini sonlandıracağının anlaşıldığını, internetin özüne döndüğünü, finans sektörünün tekere çomak sokan müthiş bir inovasyonu kabul ettiğini, Türkiye’de de regülasyonların hazırlandığını, Dünya’da resmi parası ABD doları olan El-Salvador’un buna kripto parayı da eklediğini, Tesla gibi firmaların bilançolarına kripto varlıkları kaydetmeye başladığını, Web 3’ün gelişmeyi sürdürdüğünü,  yapının giderek karmaşıklaşıp zorlaştığını anlattı. Bahçeşehir Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Bora Erdamar, sorunun kaynağının bugünkü refaha, çözümünse bugün yerine yarınki hedefe, çıkarlara, refaha odaklanmak olduğunu, teknolojinin getirdiği dinamizmin endişe de yarattığını, Web 3’te, Metaverse’te sahip, merkez bulunmadığını, sahiplenilmeye, gelişmeye açık davetler içerdiğini, ‘gelin siz de bir parçası olun’ yaklaşımı bulunduğunu kaydetti.

Dijital Sağlık Anayasal Hak mıdır?
Davetli Konuşmacı Medikal Futurist Dr. Cenk Tezcan, ‘Dijital Sağlık Anayasal Hak mıdır?’ başlıklı konuşmasında, Anayasa’nın 56. Maddesi’nde bundan sözedildiğini ama net olmadığını, 205 milyon kişinin hastalandığı, 2.5 milyon kişinin öldüğü Pandemi’nin Dünya’da korkunç rakamlara ulaştığını; 2030’da Türkiye’de sağlık harcamalarının 11 trilyon doları aşacağının öngörüldüğünü söyledi.
Tezcan, teknolojiyle 7/24 sanal bakım hizmeti verilebildiğini, ‘yaşlanmama, sağlıklı yaşam ve kişiselleştirilmiş sağlık’ kavramlarının öne çıktığını, akıllı saatler, akıllı telefon uygulamaları, 5G, AR gözlükler, sensör teknolojisi, öğrenen yapay zeka, Metaverse, chatbot kullanan akıllı sağlık uygulamaları, uzaktan erişimle sanal doktor ve hemşire (avatarlar), epigenetik saat, genom analizi, kurumsal wellbeing gibi bir takım programlarla çok daha sağlıklı,  kişiye özel proaktif bir geleceğe gidildiğini, ötenazi kapsülü (intihar kapsülü) bile bulunduğunu anlattı.
Tezcan, ölümün geciktirilmesi yerine tıbbın 21. yüzyılda sağlıklı (kaliteli) yaşam süresinin artırılmasına (healthspan) odaklandığını, sağlığın anayasal hak olması üzerine çok ciddi konuşmamız gerektiğini, gelecekte Web 3 ile psikiyatrik tedaviler verilebileceğini, sanal gözlüklerle ağrı yönetimi ve sensörlerle fizik tedavi yapılabileceğini dile getirdi.