Gözümüzdeki Perde: Katarakt
MedAmerikan Tıp Merkezi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Dr. Faik Bankeroğlu ile katarakt semptomları ve tedavisini konuştuk.
Katarakt, gözbebeğinin hemen arkasında bulunan saydam lensin bulanıklaşması ve saydamlığını yitirmesidir. Göz merceğinin (lensin) işlevi, ışık ışınlarının gözbebeğinden geçtikten sonra retinada düzgün bir şekilde odaklanmasını sağlamaktır. Eğer lensin saydamlığı azalır ve bulanıklaşırsa, retinada tam bir odaklanma olmayacak ve görüntü netliğini kaybedecektir.
Görüntüden gelen ışınların düzgün bir şekilde retina üzerinde fokuslanabilmesi için göz merceğinin mutlaka saydam olması gerekmektedir.
Kataraktta görme problemleri Halk arasında “gözümün önüne perde indi” denmesi, görüntünün bulanıklaşması, kararması ve donuklaşmasından kaynaklanır. Renklerde soluklaşma, canlılığını yitirme ve parlaklıkta azalma hissedilir. Katarakt nedeniyle çoğu hasta, cisimleri kirli bir araba camının arkasından görünüyormuş gibi tarif ederler.
Katarakt başlangıcındaki görsel değişiklikleri fark edemeyebilirsiniz, fakat katarakt ilerlediği zaman görme keskinliğinde azalma olacağından, günlük aktivitelerdeki yavaşlamayı fark edebilirsiniz.
Katarakt için kimler risk altındadır?
Katarakt oluşumu yaşlanma prosesinin bir parçasıdır ve genellikle 65 yaşın üzerinde görülür. 75 yaşın üzerinde görülme sıklğı %70’tir.
Semptomlar
Yaşlanma ile birlikte göz merceğinin (lensin) esnekliği azalmaya başlamakta ve akomodasyon gücü azaldığı için yakın görme güçlükleri oluşmaktadır. Lensin sertleşmesi, saydamlığının azalması ve hafif sararması, hayatın ilerleyen yaşlarında devam eder. Lens içindeki sıvının azalması ve proteinlerin kümelenmesi lensin belirli bölgelerinde opaklaşmaya neden olduğundan, görüntü retinada tam odaklanamaz. Bu dönemde hastalar ışığa karşı daha duyarlı olurlar, ışık etrafında halkalar görebilirler.
Gece görüşleri ve okumaları zorlaşır, bazen de tek gözde çift görme tarif edebilirler. Katarakt başlangıcı adını verdiğimiz bu dönemde lensdeki bulanıklık orta derecede veya opaklaşma lensin küçük bir kısmını etkilemişse, görme keskinliği pek etkilenmeyebilir ve doktorunuz bunu takip kararını verecektir.
Eğer kesifleşme ciddi bir boyutta ise görme keskinliği hissedilebilecek bir azalma gösterecek ve göz doktorunuz da tedavi için katarakt cerrahisinin size gerekli olacağını tavsiye edecektir.
Ameliyata kadar olan süreç her insanda aynı olmamaktadır. 6 ayda bir yapılacak kontrollerde katarakt ilerleme hızının yavaş, hızlı veya durağan bir seyirde olabileceğini doktorunuz size bildirecektir. Ancak modern katarakt cerrahisinde kataraktın fazla sertleşmesi tercih edilmemektedir.
Katarakt tanısı
Tam bir göz muayenesiyle konur. Her iki gözü de kapsayan görme keskinliği testinden sonra mikroskopik muayene yapılır. Ardından damla damlatılarak gözbebeği büyütülür ve gözün arkası yani retina ayrıntılı bir şekilde muayene edilir.
Katarakta “sarı nokta” veya başka bir retina hastalığının eşlik edip etmediği ve glokoma bağlı göz sinirinde herhangi bir hasarın olup olmadığından emin olunmalıdır.
Katarakt başlangıcı tanısı konan bir hasta ne yapmalı?
- Tanı konduktan 6 ay sonra muayeneye gitmelisiniz.
- Gözlerinizi UV ışınlarından korumalısınız.
Bunun için şapka veya %99 UV bloku yapan güneş gözlüğü kullanabilirsiniz.
- Katarakt gelişimini hızlandıran sigarayı içiyorsanız, azaltın.
- Çeşitli sağlık problemlerinden ve özellikle diyabetten kendinizi koruyun.
- Gece araba kullanımını azaltın.
- Kataraktın tek tedavisi, cerrahi yoldan çıkartılmasıdır. Göz damlası kullanmayın, kataraktın önlenmesi veya dağıtılması başka bir tedavi yöntemiyle mümkün değildir.
- Katarakt ameliyatının hangi cerrahi teknikle yapılacağını doktorunuzdan öğrenin.
- Ameliyat sırasında gözün içine yerleştirilecek yapay merceğin tipini ve işlevini doktorunuza sorun.
- Ameliyat sonunda gözün nıhai kırılma kusurunun ne olabileceği bilgisini alın.
