01.11.2014, 08:30
10448
Gagavuzya’nın Türkiye’den Beklentisi
Türkiye dünden bugüne Gagavuzya ile münasebetlerinde içtenlikle davranmış bir ülkedir. Bu münasebetler arttıkça Türk dünyasının kendine olan güveni daha da artacaktır.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Gagavuzlar, Moldova’dan ayrılarak Gagavuzya Cumhuriyeti’ni kurduklarını ilan etmişler, seçimler gerçekleştirerek kendi parlamentolarını kurmuşlardı. Moldova devlet yönetimi, oluşan Gagavuzya Cumhuriyeti’ni tanımamış ve taraflar arasında anlaşma, ancak 1994’te sağlanabilmiş ve Moldova Devleti bu tarihte bölgeye özerklik statüsü vermiştir. O günden beri Gagavuzya özerk bir cumhuriyettir. Türkiye ilk günden beri Gagavuzya ile ilişkilerine özen göstermiş, Moldova ile de sürdürdüğü diplomatik yaklaşımlarında uluslararası normlara uygun davranmaya dikkat etmiştir. Bugün Türkiye ile Moldova arasında 1 Ocak 2013 tarihinden beri vize yoktur.
Moldova ile Türkiye arasında oluşan ve tamamıyla uluslararası dikkat ve sorumluluk platformunda gelişen ve büyüyen ekonomik ilişkiler sonucunda ticaret hacmimiz 500 milyon dolara ulaşmış bulunmaktadır. Bu meblağ okurlarımıza küçük gelmesin. Zira on yıl önce aramızdaki ticaret hacmi 45 milyon civarındaydı. Ayrıca unutmamak gerekir ki Moldova küçük bir ülkedir. Önemli olan burada Türkiye’nin varlığını ve mevcudiyetini hissettirmesidir.
Bugün Moldova’da 250 civarında Türk firması bulunmaktadır. Bunların altmış beşi Gagavuzya’dadır. Moldova’daki Türk sermayesi ise 315 milyon dolar civarındadır. Yaklaşık altı bin kişiye Türk firmaları istihdam sağlamaktadır. Ortaya konan ortak ekonomik hedef ise gelecek yıl ticaret hacminin 1 milyar dolara ulaşmasıdır. Moldova ile ticaretimiz tarım ve tekstil sektörü ağırlıklıdır. Moldova’nın ithalat ettiği ülkeler arasında Türkiye yedinci sıradadır. İhracatındaki yeri dördüncü sıradadır.
Gagavuzya ile ilişkilerimize gelince Gagavuz yetkililerinin 1991’de en üst düzeyde bir ziyaret gerçekleştirerek başlattıkları münasebetler artan bir tempoyla sürmektedir.
TİKA bu bölgede etkin bir şekilde Türkiye’yi temsil etmektedir. Su kanalları inşaatları, okul ve hastane restorasyonları, teknik araç ve gereçlerinin hibesiyle TİKA Gagavuzya’dadır.
Nüfusu 160 bin olan Gagavuzya’nın bugün 33 bin yurttaşı yurtdışında çalışmaktadır. Bunun da 25 bini Rusya Federasyonu’ndadır. Türkiye’de ise 3 bin civarında Gagavuz vatandaşı çalışmaktadır. Ürettiği şarap ve tarım ürünlerinin aşağı yukarı tamamı Rusya’ya satılmaktadır. Açık söylemek gerekirse Gagavuzya Moldova’dan ziyade Rusya Federasyonu’ndan ve Türkiye’den destek beklemektedir.
Bu arada belirtmekte fayda görürüm ki Gagavuzya’nın Başkanlığını yapmakta olan Başkan Mihail Formuzal, Türkiye’den daha çok ilgi beklediklerini her fırsatta açıklamaktadır. Açıkçası Gagavuzlar bizi daha aktif görmek istemektedirler.
Özetlemek gerekirse Gagavuzya Türkiye’den yakın ilgi beklemektedir.
Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Gagavuzlar, Moldova’dan ayrılarak Gagavuzya Cumhuriyeti’ni kurduklarını ilan etmişler, seçimler gerçekleştirerek kendi parlamentolarını kurmuşlardı. Moldova devlet yönetimi, oluşan Gagavuzya Cumhuriyeti’ni tanımamış ve taraflar arasında anlaşma, ancak 1994’te sağlanabilmiş ve Moldova Devleti bu tarihte bölgeye özerklik statüsü vermiştir. O günden beri Gagavuzya özerk bir cumhuriyettir. Türkiye ilk günden beri Gagavuzya ile ilişkilerine özen göstermiş, Moldova ile de sürdürdüğü diplomatik yaklaşımlarında uluslararası normlara uygun davranmaya dikkat etmiştir. Bugün Türkiye ile Moldova arasında 1 Ocak 2013 tarihinden beri vize yoktur.
Moldova ile Türkiye arasında oluşan ve tamamıyla uluslararası dikkat ve sorumluluk platformunda gelişen ve büyüyen ekonomik ilişkiler sonucunda ticaret hacmimiz 500 milyon dolara ulaşmış bulunmaktadır. Bu meblağ okurlarımıza küçük gelmesin. Zira on yıl önce aramızdaki ticaret hacmi 45 milyon civarındaydı. Ayrıca unutmamak gerekir ki Moldova küçük bir ülkedir. Önemli olan burada Türkiye’nin varlığını ve mevcudiyetini hissettirmesidir.
Bugün Moldova’da 250 civarında Türk firması bulunmaktadır. Bunların altmış beşi Gagavuzya’dadır. Moldova’daki Türk sermayesi ise 315 milyon dolar civarındadır. Yaklaşık altı bin kişiye Türk firmaları istihdam sağlamaktadır. Ortaya konan ortak ekonomik hedef ise gelecek yıl ticaret hacminin 1 milyar dolara ulaşmasıdır. Moldova ile ticaretimiz tarım ve tekstil sektörü ağırlıklıdır. Moldova’nın ithalat ettiği ülkeler arasında Türkiye yedinci sıradadır. İhracatındaki yeri dördüncü sıradadır.
Gagavuzya ile ilişkilerimize gelince Gagavuz yetkililerinin 1991’de en üst düzeyde bir ziyaret gerçekleştirerek başlattıkları münasebetler artan bir tempoyla sürmektedir.
TİKA bu bölgede etkin bir şekilde Türkiye’yi temsil etmektedir. Su kanalları inşaatları, okul ve hastane restorasyonları, teknik araç ve gereçlerinin hibesiyle TİKA Gagavuzya’dadır.
Nüfusu 160 bin olan Gagavuzya’nın bugün 33 bin yurttaşı yurtdışında çalışmaktadır. Bunun da 25 bini Rusya Federasyonu’ndadır. Türkiye’de ise 3 bin civarında Gagavuz vatandaşı çalışmaktadır. Ürettiği şarap ve tarım ürünlerinin aşağı yukarı tamamı Rusya’ya satılmaktadır. Açık söylemek gerekirse Gagavuzya Moldova’dan ziyade Rusya Federasyonu’ndan ve Türkiye’den destek beklemektedir.
Bu arada belirtmekte fayda görürüm ki Gagavuzya’nın Başkanlığını yapmakta olan Başkan Mihail Formuzal, Türkiye’den daha çok ilgi beklediklerini her fırsatta açıklamaktadır. Açıkçası Gagavuzlar bizi daha aktif görmek istemektedirler.
Özetlemek gerekirse Gagavuzya Türkiye’den yakın ilgi beklemektedir.
