3. Sanayi Şurası: İcraatlar ve hedefler konuşuldu
Şura’nın açılışına katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan; “sistemini takip ve taklit üzerine kuran hiçbir ekonominin öncü niteliğe ulaşamayacağını” söyledi.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından düzenlenen 3. Sanayi Şurası, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla Ankara’da gerçekleştirildi. Recep Tayyip Erdoğan konuşmasında, küresel ekonomide bilginin değerine ve ihmal edilemez bir üstünlük vasıtası olduğuna dikkati çekti. Geleneksel üretim metotlarının yetersiz kaldığını belirten Erdoğan, bilginin üretimi köklü şekilde etkilediğini ve değiştirdiğini söyledi. Bilgiyi üreten ve takip eden iki ayrı yapı bulunduğunu belirten Erdoğan, takip etmenin ayakta kalma yöntemi olsa da rekabette öne çıkabilmek için bilgi üretiminin gerekliliğini vurguladı.
Sistemini takip ve taklit üzerine kuran hiçbir ekonominin öncü niteliğe ulaşamayacağını kaydeden Erdoğan son 11 yılda ekonomide tarihi rekorlara imza attıklarını söyledi. Türkiye’nin artık durma lüksüne sahip olmadığını dile getiren Erdoğan, “Duraklamak, mola vermek, rehavete kapılmak gibi bir seçeneğimiz asla olamaz” dedi.
Yerli kaynaklarımızla üretim yapıyoruz
Türkiye’de yatırım, üretim ve ihracatın arttığına da dikkati çeken Erdoğan, şunları söyledi: “Ancak bu artışın nicelik sahasına olduğu kadar, nitelik sahasına da yansıması gerekiyor. 2023 yılında 500 milyar dolar ihracat rakamına ulaşacaksak, bunu sadece daha fazla üreterek değil, daha yüksek katma değerli üretim yaparak sağlayabiliriz. Eğer ilk 10 arasında yer almayı gaye edinmişsek, bunu takipçi taklitçi olarak değil, bilgiyi de kendimiz üreterek başaracağız. Bu nedenle bizim artık sanayide temel meselemiz araştırma geliştirme, inovasyon, tasarım, markalaşma, üniversite sanayi işbirliği gibi konulardır. Türkiye’de bilgi üretiminin yaygınlaşması ve üretilen bilginin ticarileşmesi için yeni bir yapılanmaya ihtiyaç vardır. Bu ihtiyacı gördüğümüz için eski Sanayi ve Ticaret Bakanlığını; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na dönüştürdük ve ismiyle müsemma bir bakanlık teşkilatı oluşturduk. Büyüyen, gelişen, kalkınan Türkiye’ye vizyon katacak, süreci koordine edecek bir yapı teşkil ettik.”
Türkiye’nin 11 yıl içinde kendi savaş gemisini, tankını, insansız hava aracını, uydusunu yapabilen bir ülke haline geldiğini vurgulayan Başbakan Erdoğan, teknoloji geliştirme bölgelerinde, üniversitelerde, Ar-Ge merkezlerinde çok önemli projeler yürütüldüğünü söyledi. Sanayi Tezleri ve Tekno-Gelişim Sermayesi Desteği gibi programlar ile TÜBİTAK programlarıyla Türkiye’de çok önemli teknoloji çalışmalarının gerçekleştiğini aktaran Başbakan Erdoğan, şu anda Türkiye’nin, bilim insanlarıyla, iş adamlarıyla, genç mühendisleriyle, teknikerleriyle, uzmanlarıyla, çok ilgi çekici konular üzerinde çalıştığını da bildirdi.
Türkiye'nin ilk kızılötesi kamerası, yeni nesil zırhlı araçlar, yerli navigasyon gibi projeler üzerinde de çalıştığını anlatan Erdoğan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bilim ve teknoloji alanı sabır gerektiren, zaman isteyen bir alandır. Bizde bundan sonra bilim ve teknolojide bol bol meyve toplayacağımız bir dönemin eşiğindeyiz. Makine ve otomotiv gibi yerleşik sektörleri güçlendirmeye çalışırken, ilaç, uzay, bilişim gibi sektörlere de ivme kazandıracak adımlar atıyoruz. Şu soruyu kendimize sormalıyız; bugün Türkiye'de bu kadar, büyük hızlı tren yatırımları gerçekleşirken, bu yatırımları neden bu ülkede hızlı tren vagonu ve rayı üretmek için bir fırsat olarak değerlendirmeyelim. Mesela geçtiğimiz günlerde, Devlet Demir Yolları -Karabük Üniversitesi ve KARDEMİR arasında, KARDEMİR’de uzun ömürlü ray üretimi, üniversite sahasında test edilmesi ve TCDD’nın da teknik destek sağlaması konusunda işbirliği kararı alındı. Bu kapsamda Karabük Üniversitesi bünyesinde Türkiye’de ilk defa Raylı Sistemler Mühendisliği bölümü açıldı. Sadece bu örnek bile, Türkiye'de bütün kurumların bir zihniyet devrimi yaşadığını, artık sorunlara çok farklı bir perspektifle yaklaştığımızı, geleceğin adımlarını şimdiden attığımızı, açık net gösteriyor.”
Bakanlar Türkiye’yi konuştu
3. Sanayi Şurası kapsamında Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik ve Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar’ın katılımıyla ‘Bakanlar Oturumu’ gerçekleştirildi.
Nihat Ergün: Oturumda konuşan Nihat Ergün, 2011 yılında hazırladıkları Sanayi Strateji Belgesi’ni farklı kurumlar ve iş dünyasını işbirliği içine sokma anlayışı ile oluşturduklarını dile getirerek 72 eylemden oluşan belgenin öncelikle rekabet gücünü ve verimliliği artırmayı ve çevreye duyarlı bir sanayi dönüşümünü amaçladığını söyledi. Türkiye’nin, orta ve yüksek teknolojili ürün konusunda Avrasya’nın üretim üssü olması vizyonuyla hazırlanan belgenin uygulanmasında yüzde 85 başarı sağladıklarını kaydeden Ergün, son 11 yılda ihracatta düşük teknolojili ürünlerin payının oldukça azaldığını, buna karşın orta teknolojili ürünlerin payının arttığını anlattı.
Binali Yıldırım: “Ülkemiz son 10 yılda ortaya koyduğu büyümeyi gelecek 10 yılda sürdürmesi ve 10 büyük ekonomi arasına girmesi için mutlaka ulaşım ve iletişim yatırımlarına hız kesmeden devam etmesi gerekiyor” diyen Yıldırım, Türkiye’nin geçen 11 yılda büyüdüğünü, daha zengin bir ülke olmaya gayret ettiğini, bunu kamu-özel tüm kesimlerin katkısıyla yaptığını ifade etti. Türkiye’nin bugün 238 noktaya uçar hale geldiğini belirten Yıldırım, bu anlamda büyük bir başarıya imza atıldığını dünyanın 7’inci, Avrupa’nın 3’üncü sırasında bir bayrak taşıyıcıya sahip olunduğunu söyledi. Bakan Yıldırım, Türkiye ihracatını 4 kat artırdıysa bunun arkasında yapılan yolların olduğunu, son 10 yılda demiryollarına 40 milyar lira harcandığını, 10 yılda 16 bin 800 kilometre bölünmüş yol yaptıklarını, böylece bu alandaki kapasitenin 23 bin kilometreye ulaştığını belirtti. Yıldırım, yapılan bölünmüş yollarla yakıt ve zamanla yılda 15.5 milyar lira tasarruf sağlandığını, bölünmüş yolların maliyetinin 60-65 milyar lira olduğunu, harcanan paranın 4 yılda geri döndüğünü paylaştı.
Çevreyi korurken sanayileşmeyi
Erdoğan Bayraktar: Çevre sorunlarına uluslararası organizasyonlarla çözüm arandığını anımsatan Bayraktar, şunları kaydetti: "Ülkemizde elektrik tüketiminin 10 yıl içerisinde 2 kat artacağı öngörülüyor. Bu doğrultuda yeşil enerjiye ağırlık vermeliyiz. Türkiye olarak, insanların geleceğini ilgilendiren bu ortak problemi çözmek için üzerimize düşeni yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Kişi başına sera gazı emisyon oranı OECD ülkelerinde 15, ABD'de 19, Rusya'da 11 ton karbondioksit eşdeğerindedir, Türkiye'de bu oran 5 ton seviyesindedir.
“Türkiye kentsel dönüşümde dünyada öncüdür. Bizim şehirlerimiz 1945’li yıllardan sonra bir kamplaşma şeklinde oluştu. Bizim gibi ülkelerde büyük, global şehirler oluştu. Bugün kaçak yapılaşmadan söz edilmiyor. Kentsel dönüşümde biz devlet olarak ortamı oluşturuyor, düzenlemeler yapıyoruz ama iş, belediyeler eliyle yürüyor. Bu noktada sosyolojik yapıyı son derece önemsiyoruz. Kentsel dönüşümü vatandaşın rızası ve talebiyle yürütüyoruz.”
Faruk Çelik: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik Türkiye’nin önemli ihtiyaçlarından birisinin nitelikli işgücü olduğunu belirterek, bu konudaki açığı gidermek için İŞKUR aracılığıyla 900 bin kişisel mesleki eğitim verildiğini söyledi. Bu yılın 10 aylık bölümünde 654 bin açık iş talebinin karşılanamadığına dikkati çeken Çelik, bu durumun nitelikli işgücünün önemini gösterdiğini belirtti. İşgücüne nitelik kazandıracak projeleri uygulamaya devam edeceklerini dile getiren Çelik, “180 binden fazla kişiye İş Başı Eğitimi verdik. Bu projemiz sanayicilerimiz tarafından tam olarak algılanmadı. Sanayicilerimiz bu ve bunun gibi projelere daha ilgili olmalı” diye konuştu. Türkiye’de işgücünün 66.8’inin lise ve lise altı eğitime sahip olanlardan, yüzde 19’unun ise yüksek öğretim mezunlarından oluştuğuna dikkati çeken Çelik, nitelikli işgücüne talebin her geçen gün arttığını vurguladı.
Sonuç ve değerlendirme
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün 3. Sanayi Şurası’nın kapanışında Şura Kararları’nı açıkladı. Ergün şunları söyledi: “Biz sanayi üretiminde düşük teknolojiden, orta teknolojiye doğru geçiş yaptık ve bunda büyük bir başarı da sağladık; ancak önümüzdeki 10 yıl içinde yüksek teknolojiye doğru geçişi de başarmamız gerekiyor. Elbette geliştirmemiz gereken birçok konu bulunuyor. Bunların başında da üniversite-sanayi işbirliğini çok daha güçlü bir şekilde tesis etmek geliyor. Yine iş ve yatırım ortamını sanayicimiz lehine geliştirmek gerekiyor. Özellikle teşvik ve destek mevzuatını güven esaslı bir şekilde kolaylaştırmamız gerektiğini düşünüyorum. Zira bu konularda hazırlanan mevzuat, eskiden kalma alışkanlıklar neticesinde hep suiistimali önleme düşüncesiyle hazırlanıyor. Bu nedenle, işgücü arzını sanayicimizin ihtiyaçlarına uygun bir şekilde revize etmek gerekiyor. Şu önemli konunun da üzerinde durmak istiyorum: Biz sanayicilerimizin ülkemizde yapacakları yatırımlara odaklanmış durumdayız. Ancak sanayicilerimizin yurtdışına yapacakları yatırımlara, özellikle yapacakları satın almalara da destek olmamız gerektiğini düşünüyoruz.”
3. Sanayi Şurası’nın 2023 yılına taşıyacak sanayi politikalarının oluşmasına büyük katkı sağlayacağını aktaran Ergün, Sanayi Şurası çalışmaları kapsamında alınan tavsiye kararlardan bazılarını ise şöyle aktardı:
3. Sanayi Şurası Sonuç Bildirisi
“Bilimsel ve Teknolojik Gelişim, Ar-Ge ve İnovasyon” alanına yönelik olarak;
- Yurtdışında doktorasını tamamlamış ve Türkiye’nin belirlediği öncelikli alanlarda sanayi tecrübesi olan araştırmacıların Türkiye’ye getirilmesi için gerekli desteğin devlet tarafından verilmesi,
- İleri teknoloji alanlarında ürünlerin teknoloji detaylarının çıkarılması ve bu bilgilerin offset uygulamalarına dahil edilmesi,
- Üniversitelerdeki araştırma merkezleri ile özel sektör Ar-Ge merkezlerinin beraber hareket edebileceği bir mekanizmanın geliştirilmesi,
- Girişimciliğin geliştirilmesi için eğitimin ilkokuldan başlatılması, bu konuda Milli Eğitim Bakanlığı ve Gençlik ve Spor Bakanlığı ile koordinasyon halinde çalışılması gibi kararlar alınmıştır.
“Kamu Destekleri, Etkileri, İzlenmesi ve Değerlendirilmesi” alanına yönelik olarak;
- Devlet desteklerinin tek bir platformda izlenmesi için kamu, özel sektör ve STK işbirliğinde bir koordinasyon modelinin oluşturulması,
- Yatırım ihtiyaçlarını ve imkanlarını gösteren bir yatırım haritasının oluşturulması ve güncel tutulması,
“Sanayide Sürdürülebilir Üretim” alanına yönelik olarak;
- Temiz üretim uygulama ve teknolojilerin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik finansal mekanizmalar oluşturulması,
“Sanayide İnsan Kaynakları ve İstihdam” alanına yönelik olarak;
- Ülkemizin meslek haritalarının oluşturulması ve bu çerçevede istihdam politikalarının belirlenmesi,
“Sanayi Yatırım Bölgeleri ve Kümelenme” alanına yönelik olarak;
- Üniversitelerin kümelenme faaliyetlerinde aktif rol alması amacıyla bazı yasal düzenlemeler gerçekleştirilmesi,
“Sanayi Politikaları ve Uluslararası Rekabet” alanına yönelik olarak;
- Türkiye’nin uluslararası rekabette öne çıkabileceği güçlü sektörlerin teşvik edilmesi ve desteklenmesi,
