OSB’lere elektrik üretim tesisi kurmada yeni kazanım

OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, önceden kurulan tesislere bedelsiz katkı uygulamasından muafiyet istediklerini açıklayarak; yeni yönetmelikle OSB sanayicilerinin kendi dağıtım bölgesinin dışında da lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkının verilmesinin çok önemli bir kazanım olduğunu belirtti.
Sanayi kuruluşlarının kendi tüketimlerinin gerektirdiği kurulu güçten daha fazla kurulu güce sahip olduğu için lisanssız olarak güneş enerjisi santrali (GES) kurma ve fazla elektriği sisteme satmaya imkan tanıyan düzenleme değişti. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), bir miktar fazla elektriğin satılması ve onu aşan kısmın da bedelsiz olarak sisteme verilmesini düzenleyen taslağı kamuoyuna açıklayınca sanayiciler düzenlemenin yeniden gözden geçirilmesini istemişti.

Yeni Yönetmelik yürürlüğe girdi
EPDK tarafından düzenlenen ‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelik ile lisanssız elektrik üretim tesislerinde satışa konu edilebilecek ihtiyaç fazlası elektriğin hesabında, tesisin bir önceki takvim yılında şebekeden çektiği mahsuplaşılmamış toplam elektrik miktarı esas alınacak. Bir önceki yıl tesisin tüketimi olmaması halinde bu tüketim miktarı, mevcut aylık tüketimlerinin ortalaması baz alınarak yıllık bazda hesaplanacak. Lisanssız elektrik üretim tesislerinin içinde bulunulan yılda şebekenden çektiği mahsuplaşılmamış elektrik tüketiminin bu şekilde belirlenen toplam elektrik tüketimini geçmesi halinde, satışa konu edilecek ihtiyaç fazlası enerji, içinde bulunulan yıl verileri dikkate alınarak hesaplanacak.

Fazlanın bir kısmı sisteme bedelsiz olarak girecek
Kararda, üretim ve tüketim tesisinin aynı ölçüm noktasında yer aldığı tesislerde, mahsuplaşılmamış ham tüketim miktarının, tesis edilecek tek yönlü üretim sayacı verileri dikkate alınarak belirlenmesine hükmedildi. Bu yöntemlerle belirlenen tüketim miktarı esas alınarak belirlenecek ihtiyaç fazlası enerjinin üzerinde üretilerek şebekeye verilen enerji, görevli tedarik şirketi tarafından üretilerek sisteme verilmiş olarak kabul edilecek. Bu enerjiyle ilgili piyasa işletmecisi ve tedarik şirketi tarafından herhangi bir ödeme yapılmayacak ve YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak dikkate alınacak.

EPDK’nın açıklaması
EPDK tarafından düzenlenerek yürürlüğe giren ‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’in ihtiyacın üzerinde satışı düzenleyen ve gerçek elektrik tüketicilerini koruyan bir düzenleme olduğu bildirildi. EPDK’dan yapılan yazılı açıklamada, yürürlüğe giren Yönetmelik ile kurumun öncelikli hedefinin, imkanı olan tüm elektrik tüketicilerinin, tükettiği enerjiyi güneşten üretebilmesi olduğu belirtildi: “Bu yönetmelik ihtiyacın üzerinde satışı düzenleyen ve lisanssız üretim santrali olsun ya da olmasın gerçek elektrik tüketicilerini koruyan bir düzenlemedir. Bu düzenlemeyle gerçek tüketimi olan ancak kapasite kısıtı ve yer sorunu sebebiyle üretim tesisi kuramayan tüketicilerin önü açılacaktır. Düzenlemeyle EPDK, ‘tüketim kadar üretim’ hedefinden sapan, mühendislik bilimine ve teknik gerçeklere aykırı olarak kurulu gücünü orantısız şekilde artıran, gerçek tüketicilerin lisanssız üretim tesisi kurabilmeleri imkanını ortadan kaldıran, tüketim olmadan üretim yapmaya çalışan tesislerin satışa konu edilebilecek üretim miktarını belirlemiştir.”
Açıklamada, yönetmelik değişikliğiyle bazı yatırımcıların mağdur olacağı iddiasına ilişkin ise şunlar ifade edildi: “Elbette ‘şalter kapatmak’ lisanssız yatırımcısının kendi takdiridir ancak böyle bir manzarayla karşılaşılması beklenmemektedir. Zira söz konusu tesis, küçük de olsa bir tüketim yapacak ve bunun için çalıştırılması (elektrik üretmesi) gerekecektir. Ayrıca bu tesisler için ihtiyacın fazlası üretilen enerjinin şebekeye verilmesiyle oluşan ve dağıtım şirketine ödenen bedeller ödenmeyecektir. Yani hem bu tip yatırımcılar gerçek tüketimlerini karşılayacak hem de daha fazla ürettiği enerjiyi ilave maliyete katlanmadan bütün tüketicilerimizin kullanımına sunabilecektir.”
Düzenlemeyle gerçek elektrik tüketicilerinin tüketimlerini karşılamak maksadıyla elektrik üretim tesisi kurmasının, tükettiği kadarını da satarak yatırımın geri dönüşünü makul süreler içinde elde etmesinin sağlanacağı kaydedildi.
Yatırımcının çatısındaki elektrik üretim tesisiyle farklı bir ölçüm noktasındaki tüketim tesisini ilişkilendirmenin artık mümkün hale geleceğine işaret edilen açıklamada, “OSB (Organize Sanayi Bölgesi) tüzel kişiliklerince kurulmuş ve kurulacak lisanssız üretim tesislerinin OSB ana sayaçlarıyla mahsuplaşmasına yönelik düzenleme yapılarak bu tesislerin OSB katılımcılarının doğrudan elektrik giderini azaltması sağlanmıştır” denildi.

OSB’ler, onay almış ve işletmeye geçmiş lisanssız elektrik tesislerinin yeni yönetmelikten muaf tutulmasını istedi
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) tarafından ‘Lisanssız Elektrik Üretimi Değerlendirme Toplantısı’ düzenlendi. OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü’nün moderatörlüğünde gerçekleştirilen toplantıya Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkan Yardımcısı Hacı Ali Ulutaş ile Türkiye’nin 81 ilindeki OSB başkanları ve sanayiciler katıldı.
Yoğun bir katılımla yapılan toplantıda 11 Ağustos’ta Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile EPDK’nın 04/08/2022 Tarihli ve 11098 Sayılı Kararı değerlendirildi.
Toplantıya lisanssız elektrik üretim tesislerinin tüketiminin iki katından fazlasını YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak vermesiyle ilgili düzenleme damgasını vurdu. OSBÜK Başkanı Memiş Kütükcü, EPDK’nın bu kararının mevcut lisanssız yatırımlarında tedirginlikler ve mağduriyetler oluşturduğunun altını çizerek, karar öncesi kurulan lisanssız elektrik üretim tesislerinin uygulamadan muaf tutulmasını talep etti: “OSB’ler olarak, ülkemizin sanayi üretiminin yüzde 45’ini gerçekleştiriyoruz. 81 ilimizde 2 milyon 500 bin kişiye istihdam sağlıyoruz. OSB’lerimiz, Pandemi dönemi dahil maliyet baskısını olağanüstü arttığı dönemlerde dahi üretimden hiçbir zaman vazgeçmeyerek, ülkemizin üretimini, istihdamını ve ihracatını sırtladı. Bu dönemde lisanssız elektrik üretim tesislerimiz de ciddi oranda arttı. Şu anda OSB’lerimizdeki yenilenebilir enerji yatırımlarının kapasitesi bin 78 MW’ı GES olmak üzere toplam bin 520 MW’a ulaştı. Güneş enerjisinde Türkiye’nin toplam kurulu gücünün yüzde 5’i, lisanssız GES gücünün ise yüzde 14.6’sı OSB’lerimiz içerisindeki santrallerde üretim yapıyor. Yani OSB’lerimizin GES başta olmak üzere yenilenebilir enerjide yüksek bir yatırım iştahı var. Bu iştahı beslemeliyiz. Dolayısıyla OSBÜK olarak, EPDK’nın aldığı ihtiyaç fazlası enerjinin sisteme bedelsiz verme kararını yeniden gözden geçirmesini, karar öncesi yapılan yatırımların bedelsiz katkı uygulamasından muaf tutulmasını talep ediyoruz. Bundan sonra yapılacak yeni yatırımlar için yeni yönetmelikteki düzenlemelere hiçbir itirazımız yok. EPDK’nın kararını bugünden sonra yapılacak yeni yatırımlar için destekliyoruz. Ancak burada önceden yapılmış yatırımlarda bir mağduriyet doğdu. Bu konuda ortak akıl ile bir çözüm üretilmesine ihtiyaç var.”

“OSB sanayicilerinin kendi dağıtım bölgesinin dışında da lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkının verilmesi çok önemli bir kazanım”
EPDK tarafından yapılan yönetmelik değişikliğinde OSBÜK’ün bazı önemli taleplerinin karşılandığını da kaydeden Kütükcü, özellikle OSB sanayicilerine kendi dağıtım bölgesinin dışında da lisanssız elektrik üretim tesisi kurma hakkının verilmesinin çok önemli bir kazanım olduğunu söyledi: “OSBÜK olarak EPDK’dan bir süredir dağıtım lisansı sahibi OSB’lerimize TEİAŞ veya TEDAŞ bağlantı güçleri kadar lisanssız yenilenebilir enerji üretim tesisi kurma hakkı tanınmasını ve OSB sanayicilerimizin kendi dağıtım bölgelerinin dışında da lisanssız yenilenebilir enerji santrali kurabilmelerini talep ediyorduk. Bu taleplerimiz, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ve EPDK tarafından karşılandı. Artık lisanssız yenilenebilir enerji üretim tesisi kurmak isteyen ancak kapasite kısıtı veya yer sorunu sebebiyle kuramayan sanayicilerimiz, Türkiye’nin herhangi bir ilinde, OSB içinde veya dışında lisanssız tesis kurma hakkı kazanmış oldu. Bu çok kıymetli bir kazanım. Bakanlığımıza ve EPDK’ya bu düzenlemeler için camiamız adına teşekkür ediyorum.”
Toplantıya katılan Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede, toplantıyı düzenleyen OSBÜK’e teşekkür ederek, OSB’lerin Türk sanayisi için çok önemli olduğunu vurguladı.

Bakan Yardımcısı Tancan: “Uygulama gerçek sanayiciyi korumaya yöneliktir”
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan, EPDK’nın ihtiyaç fazlasını sisteme bedelsiz olarak verme kararıyla ilgili şunları söyledi: “Lisansız elektik üretimi, kendi tüketim ihtiyacını karşılamaya yönelik yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretme faaliyetidir. Yani burada asıl olan sanayicinin kendi ihtiyacını karşılamasıdır. Kanun diyor ki; sen kendi tüketimini karşılayacaksan lisans almaya uğraşma, lisanssız santralini kur, ihtiyacını karşıla. Dolayısıyla EPDK’nın aldığı karar, kanuna uygundur, kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla lisanssız tesis kuran gerçek sanayiciyi korumaya yöneliktir. Bu kararın çıktığı günden bu yana hangi sanayiciyle konuştuysak, Abdullah Bey biz böyle bilmiyorduk diyerek teşekkür ettiler. Çünkü, bu karar sanayiciyi koruyan bir karardır. Biz, sanayicimiz kendi elektrik ihtiyacını kendisi üretsin istiyoruz. Lisanssız üretim tesisinin ruhu da bu. Kendi ihtiyacını üretmek başka, enerji ticareti yapmak başka. Bu işin ticaretini yapacak kimse, kapasite yarışmasına katılacak, teklifini verecek. Dolayısıyla ihtiyaç fazlasını, sisteme bedelsiz aktarma kararının ardında, kendi ihtiyacını karşılamanın ötesine geçerek enerji ticareti yapan, dolayısıyla gerçek sanayicinin önüne geçenler var.”
Konuşmaların ardından Bakan Yardımcısı Abdullah Tancan katılımcıların sorularını cevapladı.

“Bazı düzenlemeler yeniden gözden geçirilmeli”
Ankara Sanayi Odası (ASO) Yönetim Kurulu Başkanı Nurettin Özdebir, EPDK tarafından tartışmaya açılan ‘Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Taslağı’ndaki bazı düzenlemelerin yeniden gözden geçirilmesini talep etmişti. 2019’dan beri yürürlükte olan Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği ile tüketim abonelerine ‘sözleşme gücü’nün iki katı kadar lisanssız GES yapma imkanı sağlandığına dikkat çeken Özdebir, yeni düzenlemeyle tüketim fazlası enerjinin bedelsiz sisteme verilmesinin öngörüldüğünü, bunun da haksızlığa yol açacağını söylemişti. Yeri müsait olan firmaların borçlanarak, kredi kullanarak yönetmelikte belirlenen şartlara uygun yatırım yaptığını anımsatan Özdebir, şunları ifade etmişti: “Ülkemizin ciddi bir enerji açığı var. Yenilenebilir enerji tam da ihtiyacımız olan, yeşil dönüşümün ruhuna uygun bir yatırım. Yeri müsait olan firmalarımız da enerjiye bu kadar ihtiyaç varken bir katkı sağlayalım diye kredi kullanarak, borçlanarak fazlasını sisteme satmak amacıyla yönetmeliğe uygun olarak bu yatırımları yapıp, bu yükün altına girdiler. Şimdi yapılmak istenen düzenlemeyle üstelik de hukuka uygun olmayan biçimde geriye dönük, geçmiş yatırımları da kapsayacak bir şekilde tüketim fazlasının bedelsiz olarak YEKDEM’e (Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması) aktarılması planlanıyor. Cari açığımızın ana kaynağı ithal ettiğimiz enerji iken ve yerli kaynaklarla enerji üretimini arttırabilmek için çaba gösterirken, yeni yatırımcılarımızı caydıracak, daha önce yatırım yapmış olanları sıkıntıya sokacak yapılması planlanan bu değişikliğin bir kez daha gözden geçirilmesi gerekir."