Doğu ve Güneydoğu’da Cazibe Merkezleri…
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerimiz, sosyo-ekonomik açıdan ülkemizin en az gelişmiş bölgeleridir.Cumhuriyetimiz’in kuruluşundan bugüne değin gelişmişlik farkının azaltılması, böylece ulusal bütünlüğün ve kentsel alanlara yönelik aşırı ve plansız göçün kontrol altına alınması amacıyla kapsam ve dönem açısından farklı bölgesel kalkınma projeleri başlatılmıştır.
Örneğin; 1977 yılında bir enerji ve sulama projesi olarak başlayan Güneydoğu Anadolu Projesi çalışması, 1989 yılında GAP adıyla 2005 yılına uzanan bölgesel kalkınma projesine dönüştürülmüştür.
Bölgeye yönelik yatırım yaklaşımı, günümüze kadar iktidara gelen hükümetlerce yasa ve teşvik paketleriyle sürdürülegeldi.
Örneğin; 1992 yılında, Süleyman Demirel Hükümeti, “Güneydoğu Paketi”ni kamuoyuna sundu.
Pakette, “Yatırımların hızlandırılarak tamamlanması, özel sektörle işbirliğine gidilerek bölgeye teşviklerin sağlanması, teknoloji yoğunluklu sanayinin tercih edilmesi, işsizliğin çözülmesi ile Şırnak, Batman, Siirt gibi iller ve bağlı ilçelerin acil ihtiyaçlarının süratle giderilmesi” gibi tedbirler getiriyordu.
Bir başka örnek de rahmetli Erbakan’dan. 1996 tarihinde bu kez dönemin Başbakanı Necmettin Erbakan tarafından Ağrı’da ekonomi ağırlıklı bir “Güneydoğu Paketi” açıklandı.
Bir yıl sonra ise bölgeye yönelik yeni bir paket de ANASOL-D Hükümeti’nden geldi. Başbakan Mesut Yılmaz, Siirt’te yaptığı açıklamada, “Geçmişte açıklanan paketlerden yeterince sonuç alınamadı, eğitim ayağını da tamamlayarak bölgeyi yatırım cenneti haline getirecek paketi başarıya ulaştıracağız” diyordu.
2002 yılında iktidara gelen AK Parti Hükümeti; Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında 5084 Sayılı Kanunu, 6.2.2004 tarihinde yürürlüğe koydu.
Bir yıl sonrada 5350 Sayılı “Yatırımların ve İstihdamın Teşviki ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yürürlüğe koyuldu.
4 Haziran 2009 tarihinde açıklanan “Yatırım Teşvik Paketi” tasarrufları katmadeğeri yüksek yatırımlara yönlendirmek, üretimi ve istihdamı artırmak, yatırım eğiliminin devamlılığını ve sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak olarak amaçlanmıştı.
2012 Nisan ayında ise önceki teşvik paketinin etkinliğini yitirmesi ve bölgeler arası gelişmişlik farklarının değişmesi nedeniyle yeni bir teşvik sisteminin yürürlüğe konulması zorunluluğu gerekçesi ile Teşvik Sistemi kapsamında iller, sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyeleri dikkate alınarak altı bölgeye ayrıldı.
Doğu Anadolu ile Güneydoğu Anadolu konuşlanan illerimizden; Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van illerimiz teşvik paketinde 6.Bölge’de yer almıştı.
“Bölgesel Teşvikler” kapsamında; “Gümrük Vergisi Muafiyeti, KDV İstisnası, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi, Faiz Desteği, Gelir Vergisi Stopajı Desteği, Sigorta Primi Desteği” gibi desteklerden yararlanma öngörülmüştü.
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Yatırım ve Destek Hamlesi
Başbakan Binali Yıldırım tarafından 4 Eylül 2016’da Diyarbakır’da açıklanan “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 23 ili kapsayan Cazibe Merkezleri Programı ve Yatırım ve Destek Hamlesi” kapsamında, 2016-2020 döneminde toplam 62 milyar liralık kamu yatırımı yapılması öngörülüyordu.
Başbakan sayın Yıldırım, 24 Ocak’ta yaptığı açıklamada; Cazibe Merkezleri Programı için Kalkınma Bankası’nın görevlendirildiğini ve bu amaçla bankanın öz kaynaklarını 10 milyar liraya çıkardıklarını belirterek verilecek destekleri şöyle sıraladı;
Destekler:
Program kapsamında danışmanlık hizmetleri, yatırım yeri tahsisi, bina yapımı, faizsiz yatırım, faiz indirimli işletme kredisi, üretim tesisi taşıma, çağrı merkezi yatırımı ile veri merkezi yatırımı ve enerji desteği verilecek.
Destekler hangi şartla verilecek?
- İmalat sanayi yatırımlarının destekten yararlanması için en az 2 milyon liralık sabit yatırım olması ve asgari 30 kişiye istihdam oluşturması gerekiyor.
- Çağrı merkezleri yatırımlarında ise 200 kişiye istihdam ve hizmet sözleşmesini yapma gibi şartlar var.
- 5 bin metrekarelik alanda TIER3 standartlarında kurulan veri merkezleri de destekten yararlanabilecekler.
- Üretim tesisini taşımak isteyen yatırımcılarda ise 200 kişilik istihdam ve son 2 yılda üretim faaliyetlerini sürdürmüş olma şartı aranıyor.
Cazibe Merkezleri Programı’nın birinci başvurularının, 27 Şubat’a kadar alınacağı belirtildi.
Program’ın Bölgelerimiz insanlarına hayırlara vesile olmasını diliyorum.
