Cumhurbaşkanı Erdoğan, 100 milyar TL’lik önlem paketi açıkladı

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Koronavirüs’ün ekonomiye etkilerini azaltmak için 100 milyar TL’lik ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ paketini açıkladı.
Paketten demir-çelik,metal sanayi, lojistik-ulaşım, sinema, tiyatro, konaklama, perakende, ticaret, AVM, otomotiv, yiyecek-içecek, gayrimenkul, etkinlik-organizasyon, tekstil ve konfeksiyon gibi birçok sektör yararlanacak. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yeni tip Koronavirüsle mücadele kapsamında Çankaya Köşkü’nde düzenlenen Koronavirüsle Mücadele Eşgüdüm Toplantısı’nın ardından alınan kararları kamuoyuyla paylaştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Koronavirüs’ün ekonomiye etkilerini azaltmak için 100 milyar TL’lik “Ekonomik İstikrar Kalkanı” paketini açıkladı. Demir-çelik, metal sanayi, lojistik- ulaşım, sinema, tiyatro, konaklama, perakende, ticaret, AVM, otomotiv, yiyecek-içecek, gayrimenkul, etkinlik-organizasyon, tekstil ve konfeksiyon gibi birçok sektör paketten yararlanacak. 
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ilk günden itibaren sürecin ekonomik etkilerini yakından takip ettiklerini ve diğer ülkelerin aldığı önlemleri, yaşanan ekonomik türbülansa karşı geliştirdikleri yöntemleri tek tek analiz ettiklerini belirterek, “Özellikle de ekonomi yönetimimiz ve ilgili bakanlarımız, kurumlarımız tüm iş dünyasının taleplerini ve öngörülerini toplayarak hazırlıklarını yaptı. Karşımızdaki fotoğrafa göre bir yol haritası belirledik” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin bu dönem diğer ülkelere kıyasla pozitif yönde ayrıştığını söyledi: “Hindistan borsasının yüzde 18, Japonya’nın yüzde 20, Amerika’nın yüzde 21, İngiltere’nin yüzde 22, Almanya’nın yüzde 26, İtalya’nın yüzde 32 değer kaybettiği 28-16 Mart tarihleri arasında bizim kaybımız yüzde 17’de kaldı. Aynı tarihlerde Türk Lirası olarak da gelişmekte olan ülkelerin hepsinden daha iyi bir direnç gösterdik. Şimdi ekonomimiz için koruma kalkanı olacak bir paketi devreye alıyoruz.”
“En büyük önceliğimiz üretim ve istihdamın sekteye uğramamasıdır”: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, en büyük önceliklerinin üretim ve istihdamın sekteye uğramaması olduğunu kaydetti: “Bu süreçten kamu-özel sektör dayanışması ile daha da güçlenerek çıkacağız. Açıklayacağımız paketteki imkânlardan istifade edecek firmalar için ön şartımız, istihdam kaybına yol açmamalarıdır. Finansal kurum ve kuruluşlarında kredi limiti olan firmaların likidite ve nakit ihtiyacına yönelik taleplerinin hızlıca karşılanması, ayrıca kredi limitlerinin kullandırılmasında kısıtlamaya gidilmemesi de önemlidir. Finans kuruluşlarından bu ortamda istihdamın mahfazası ve ekonomik büyümenin sürdürülmesi için kredi şartlarının esnetilmesine yönelik adımlar bekliyoruz.
Tüm finans kuruluşlarının kredi geri çağırma, mevcut kredi limitini kullandırmama, fiyat artırma, teminat şartlarını zorlaştırma uygulamalarından özenle kaçınmasını istiyoruz. Bunun yanında, kurumsal firmaların, KOBİ’lerin, bireysel kesimin geçici iş ve ciro kaybı veya benzeri nedenlerle gelir kaybı yaşayanların kredi borçlarıyla ilgili taksit, öteleme, yapılandırma, düzenleme taleplerine süratle ve olumlu cevap verilmelidir.” Erdoğan, ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ adı verilen paketle Kovid-19 salgınının etkilerini azaltmak için toplamda 100 milyar liralık bir kaynak setini devreye aldıklarını açıkladı.
“Türkiye sürece hazırlıklı yakalandı”: Cumhurbaşkanı Erdoğan, küresel ekonomik, siyasi ve sosyal düzende köklü değişiklikler yaşanmasının muhtemel olduğu bir döneme girildiğini belirterek, “Türkiye bu sürece olabilecek en hazırlıklı şekilde yakalanmıştır” dedi ve yürüttükleri çalışmaları anlattı: “Bizim bütün hedefimiz insan hayatıdır. Altyapısı uygun mesleki ve teknik Anadolu liselerimizi dezenfektan ve cerrahi maske üretim yapabilecek hâle getirdik. Uzaktan eğitimi hem internet, hem televizyon aracılığıyla vererek tüm çocuklarımızın erişebilmesine imkân sağladık. Haziran ayında yapılacak liselere geçiş sınavı ve üniversiteye giriş sınavının soru hazırlıkları da tatil süreleri göz önünde bulundurularak yapılacaktır. Gelişmelere göre bu sınavları da ileri bir tarihe ertelemeyi gündemimize alabiliriz. Bu vesileyle bugün 20 bin öğretmenimizin daha atamasını gerçekleştirdiğimizin müjdesini milletimizle paylaşmak istiyorum, hayırlı olsun.”
İhracatçıların alınan önlemlerden etkilenmemesi için gümrük kapılarında gereken her türlü tedbiri aldıklarını, salgının yaygın olduğu İran üzerinden yapılan Orta Asya ihracatlarının tır güzergâhlarını Gürcistan ve Azerbaycan’a yönlendirdiklerini, Bakü-Tiflis-Kars demir yolundan yapılan seferleri günlük 2500 tondan 6000 tona çıkartacak çalışmaları başlattıklarını, İtalya ve Fransa’ya yapılan Ro-Ro seferlerini insan teması olmaksızın gerçekleşir hâle getirdiklerini kaydeden Erdoğan, açıklanan tedbirlere hep birlikte riayet edilirse evde kalma süresinin 3 haftayla sınırlı kalabileceğini açıkladı.
“Evlerden çıkmayın”: Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu süreçte en büyük görevin millete düştüğünü  vurguladı: “Milletimin her bir ferdinden ricam, Kovid-19 tehdidi geçene kadar mümkün olduğu kadar evlerinden çıkmamalarıdır. Kontrol altında tutamayacağımız her türlü temas bizi virüs taşıyıcısı hâline getirebilir. Bilim Kurulumuzun önerisiyle önce İstanbul ve Ankara’da başlatılacak bir çalışmayla 65 yaş üzerindeki tüm yaşlılarımıza koruyucu maske ve kolonya dağıtacağız. Yalnız yaşayan 65 yaş üzeri vatandaşlarımızın ihtiyaçlarının karşılanmasında devlet kadar yakınlarına ve komşularına da görev düşüyor. Kamu bankalarımız 76 yaş üzeri emeklilerimizin maaş ödemelerini isterlerse evlerinde yapacaklardır.”
Aşı ve ilaç geliştirilecek, THY desteklenecek: Kovid-19 hastalığına karşı aşı ve ilaç geliştirme çalışmalarının tüm hızıyla devam ettiğini aktaran Erdoğan, araştırma-geliştirme çalışmalarını yürüten Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın bu konudaki tüm önemli araştırmacıları ve kurumları bir araya getirdiğini açıklayarak, “Tanı kiti konusunda çok iyi bir üretim potansiyelimiz var” dedi. Erdoğan, krizden en çok etkilenen kuruluşların başında Türk Hava Yolları’nın geldiğini belirterek destek vereceklerini duyurdu.
Albayrak: “Reel sektör desteklenecek”
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ‘Anadolu Ajansı Özel Yayını’na katılarak, açıklamalarda bulundu. Albayrak, bu dönem reel sektöre yoğunlaşacaklarını ve nakit akışı sıkıntısında rahatlama yaratacak bir pencere açtıklarını söyledi. Albayrak’ın konuşmasından satırbaşları ise şöyle:
• 3 aylık dönemde piyasada 50-60 milyar TL'lik ek likidite olacak.
• 1500 liranın altında maaş alan 650 bin emeklinin maaşını buraya çıkararak, gelir desteği sağlanmış, tüketim harcaması desteklenmiş olacak.
• Tüm esnafların ana para ve faiz ödemeleri ertelenecek. Esnaflar kamu bankaları başta olmak üzere likidite imkanlarından faydalandırılacak. Kısa çalışma ödeneğine ilişkin mevzuatın esnetilmesi söz konusu.
• Özel durum hariç kamuda evden çalışma hazırlığı yok. Sosyalleşme tarafını minimize etmek için adımları atıyoruz. Beyannameler tarafında müşavirlerimizden talep geldikçe değerlendiririz.
• Açıkçası 2020 koyduğumuz hedeflere göre ilk çeyrek büyümesinde Ocak ve Şubat çok iyi, Mart ayında hafif yavaşlamayla birlikte beklentilerin üstünde bir büyümeyle kapatacağız. Bugün geldiğimiz noktada, 2020 hedefleri için her halükarda tutturma konusunda bir endişe yaşamıyoruz. Enflasyon aşağı yönlü olumlu yönde seyir etkileyecek.
• Küresel tedarik altyapısı büyük bir travma yaşadı. Küresel tedarik altyapısının sorgulanması Türkiye için fırsat. Türkiye böyle bir küresel sürece en hazırlıklı giren ülkelerden birisi. Türkiye çok güçlü bir alt yapıya sahip. Türkiye Cumhuriyeti tarihinde hiç olmadığı kadar para politikası, maliye, ekonomi politikalarında senkronize oldu.
• Türkiye pozitif ayrışıyor. Benim tahminim bu süreçte reel sektör, turizm, ulaşım, ihracatçısıyla bu sürecin etkilerini yeni dünya iklimine adapte olma noktasında bir çok ülke düşecek birazı da ayakta kalacak. Türkiye'nin çok güçlü dinamik, rekabetçi özel sektörü var. Güçlü borç stoku var, yetişmiş iyi insan kaynağı var, güçlü dinamik bir iç pazarı var. Gerek borsa gerek döviz kurları noktasında, Türkiye'nin pozitif ayrıştığı bir iklimden bahsediyoruz. Bir çok açıdan Türkiye ev ödevlerini yaptığı dönemde bu iklime girdi.
• Korona pandemisi çok farklı bir hal aldı. Korona pandemisinden korku pandemisine dönüştü. Özellikle 2020 hedeflerini tutturmak için emin adımlarla ilerleyeceğiz. Şu an itibariyle büyük bir risk görmüyorum. Önceliğimiz ekonomiyi canlı tutacak adımları atmak.
• Bu paket, bu süreçten etkilenen tüm kurumlara bir can suyu, bir likidite sunuyor. 100 milyarın ötesinde bir paket bu. Finansmana erişme noktasında bir sorunumuz yok. İşin kamu maliye politikalarında farklı ve güçlü adımlar atma gücüne devletimiz sahip. 3 ila 6 ay sürmesi durumunda atacağımız tüm adımlarımız hazır. B, c, d senaryolarıyla ilgili Türkiye ekonomisinin minimum etkilenmesi için tüm adımları vakit kaybetmeden atacağız.
• Sokağa çıkma yasağı gündemimizde yok.
• Çek konusu hassas bir konu. Nakit akışı riskleri için her türlü talimatlandırmayı yaparak, daha güçlü adımlar atacak süreci başlattık.
• İkinci çeyrek belirsizlikleri beraberinde getiriyor. Ramazan ayıyla birlikte bu sürecin iç talep ve iç piyasaya bağlı olarak pozitif senaryoyla bakıyoruz. Maliye politikaları elimizde bir silah, ne zaman kullanacağız? Küresel anlamda bir risk gördüğümüzde kullanacağız. Çok dinamik bir süreç, enflasyonla ilgili ciddi bir endişe taşımıyorum.
• Petrol ile ilgili herkes farklı şeyler söylüyor. Bize olan etkisi tam tersi pozitif olacak bir 2020 görüyorum. Petrolde her 10 dolarlık düşüş Türkiye'ye 5 milyar dolarlık katkı sunuyor. Günlük üretilen varil kapasitesinin dışında bir resim var. Çok yüksek petrol fiyatları öngörmüyorum.
•  Bu paketin boyutu bir risk teşkil etmiyor. Bütçe performansı açısından ihtiyaç dahilinde olan atmamız gereken adımları atarız. Bu adımlar kapsamlı adımlar. Paketin kaynağıyla ilgili bir risk görmüyoruz.
• (Borsada) kamu kurumları, kamu şirketleri açısından ciddi bir geri alım fırsatları doğuran dönemdeyiz. Hisse geri alımları açısından ciddi fırsatlar var. Türkiye inanılmaz cazip bir noktada. Hızlı iniş çıkışlar fırsatlar da doğuruyor.
• Herkes varlıklardan çıkıp dolar alıyor. Risk off ortamındayız, belirsizlikler var. Bu kadar dolar nereye gidecek? İşte bu noktada hazır olmak zorundayız.
• Türkiye'nin IMF'lik bir durumu söz konusu değil. Bilançosu, nakit akışı güçlü, cari dengesi sağlam.
Bakan Albayrak, vergi süreçlerinde mücbir sebepten faydalanacak sektörleri açıkladı: Berat Albayrak, Twitter'dan yaptığı paylaşımda, yeni tip Koronavirüs tedbirleri kapsamında alınan bazı kararları açıkladı.
Salgının ekonomik tahribatına karşı Ekonomik İstikrar Kalkanı tedbirlerinin uygulamaya konulduğunu hatırlatan Albayrak, "Vergi süreçleri bakımından mücbir sebep hükümlerinden faydalanacak mükellefler için bir genel tebliğ hazırladık.Tebliğle mücbir sebep hali kapsamındaki sektörleri ve altında yer alan iş kollarını belirledik. Sektörlerin dışında, ticari, zirai kazanç sahibi veya serbest meslek erbabı olan tüm gelir vergisi mükellefi 1.9 milyon vatandaşlarımızı da mücbir sebep hali kapsamına aldık" dedi.
Beyanname ödemelerine öteleme: Albayrak, sektörlere yönelik sağlanan kolaylıklara ilişkin şu bilgileri verdi: “Tebliğle belirlenen sektörler için Nisan, Mayıs ve Haziran’da muhtasar ve KDV beyannamelerine ilişkin ödemeleri 6’şar ay öteliyoruz. Bu aylarda verilmesi gereken muhtasar ve KDV beyannameleri de verilmeyecek. Bu beyannameleri 27 Temmuz'a erteliyoruz. Diğer taraftan İçişleri Bakanlığı genelgesi sonrası, 65 yaşın üzerinde olması ya da kronik rahatsızlığı bulunması nedeniyle sokağa çıkamayacak olan vergi mükellefi vatandaşlarımızın beyanname ve ödemeleri yasağın sonuna kadar ertelenmiştir."
Bakan Albayrak'ın mesajında paylaştığı infografik içeriklerinde, serbest meslek erbabı çiftçi, terzi, manav, avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, doktor, dişçilerin de söz konusu mücbir sebep halinden faydalanacağı kaydedildi.
Mücbir sebep halinden faydalanacak sektörler
Söz konusu tebliğ hükümlerinde yer alan mücbir sebep halinden faydalanacak sektörler ve mükellef grupları şöyle:
"1- Perakende Ticaret ve Alışveriş Merkezleri: Market, büfe, bakkal, şarküteri, manav, dondurmacı, tuhafiye, kasap, inşaat malzemeleri satışı, küçük ev eşyaları ile beyaz eşya satışı, mobilya satışı, ev tekstili, kitap ve kırtasiye, gazete ve dergi, ayakkabı ve giyim eşyası perakende satışı, oyuncakçı, tıbbi ve ortopedik ürünler, eczane, kuyumcu, çiçekçi, pazarcılar, balıkçılar, pastane ve fırınlar, kişisel bakım ve kozmetik ürünlerinin satışı, halkla ilişkiler faaliyetleri ve benzeri her türlü ürünün perakende olarak satışına yönelik faaliyetler ile alışveriş merkezleri ve buralarda perakende satış faaliyetinde bulunanlar.
2- Demir Çelik ve Metal Sanayisi: Demir, çelik, alüminyum, bakır, kurşun, çinko, kalay imalatı ile bunların imalatçılar tarafından satışı.
3- Otomotiv: Otomobil, kamyon, kamyonet, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı otobüs, minibüs, midibüs, traktör, motosiklet, römork, karavan gibi tüm motorlu kara taşıtlarının imalatı, toptan ve perakende satışı ile otomotiv yan sanayisi.
4- Lojistik-Ulaşım: Hava, kara, demiryolu, deniz ve her türlü suyolu ile yapılan her türlü şehir içi ve şehirler arası yük ve yolcu taşımacılığı, otoyol, tünel ve köprü işletmeciliği, depolama ve antrepoculuk faaliyetleri, havaalanı yer hizmetleri gibi her türlü lojistik ve ulaşım hizmetleri.
5- Sinema ve Tiyatro Faaliyetleri: Tiyatro, opera, bale, sinema, konser gibi her türlü sanatsal faaliyetler.
6- Konaklama: Otel, motel, pansiyon, tatil köyü gibi konaklama faaliyetleri, tur operatörü ve seyahat acenteliği faaliyetleri, rezervasyon hizmetleri gibi her türlü konaklama ve buna ilişkin faaliyetler.
7- Yiyecek ve İçecek Hizmetleri: Lokanta, kafe, kıraathane, kahvehane, çay ocakları, kantinler, ulaşım araçlarında bulunan büfeler gibi her türlü yiyecek ve içeceklerin sunumuna yönelik hizmetler.
8- Tekstil ve Konfeksiyon Faaliyetleri: Kumaş ve iplik imalatı, her türlü pamuktan, yünden, tiftikten, elyaftan ve kumaştan mamul ürünlerin imalatı ile giyim ve ev tekstili ürünlerinin imalatı, satışı gibi her türlü tekstil ve konfeksiyon imalat ve satışı.
9- Etkinlik ve Organizasyon: Gösteri, kongre, konferans, ticari fuar ve etkinliklerin organizasyonu ile internet kafe, oyun, düğün ve nikah salonu, spor merkezleri gibi yerlerde gerçekleştirilen her türlü etkinlik ve organizasyon faaliyetleri.
10- Sağlık Hizmetleri: İnsan sağlığına yönelik hastane hizmetleri, diyaliz merkezleri, özel hekimlik faaliyetleri, diş hekimliği faaliyetleri, yatılı bakım faaliyetleri, tıbbi laboratuvar hizmetleri gibi sağlık faaliyetleri.
11- Mobilya İmalatı: Sandalye, koltuk, kanepe, çekyat, divan ve benzerleri ile iskeletlerinin imalatı, büro ve mutfak mobilyaları imalatı, yatak imalatı, yatak odası, yemek odası, banyo dolabı, genç ve çocuk odası takımı, gardırop, vestiyer gibi mobilyaların imalatı.
12- Madencilik ve Taş Ocakçılığı: Taş kömürü, linyit, uranyum, krom, nikel, alüminyum gibi madenlere yönelik faaliyetlerle mermer, granit ve taş ocakçılığı gibi madenciliğe yönelik faaliyetler.
13- İnşaat: Bina projelerinin geliştirilmesi, ikamet amaçlı binalar ile ikamet amaçlı olmayan binaların inşaatı, binaların yeniden düzenlenmesi ve yenilenmesi faaliyetleri, yıkım işleri, ısıtma, havalandırma, soğutma ve iklimlendirme sistemlerinin kurulumu, binaların iç ve dış boyama ve işleri, duvar ve yer kaplama gibi bina inşaatı ile özel inşaat faaliyetleri.
14- Endüstriyel Mutfak Ekipmanları: Demir, çelik, alüminyum ve bakırdan sofra ve mutfak eşyalarının imalatı gibi endüstriyel mutfak ekipmanlarının imalatı.
15- Araç Kiralama: Motorlu kara taşıtlarının ve arabaların kiralanması.
16- Basılı Yayın ve Matbaacılık: Ders ve çocuk kitaplarının, gazetelerin, dergi ve süreli yayınların yayımı gibi basılı yayın hizmetleri, gazetelerin, dergilerin ve süreli yayınların basım hizmetleri ve ciltçilik gibi hizmetler."
Merkez Bankası tedbirleri
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), tedbir programı açıkladı. Bankaların Türk lirası ve yabancı para likidite yönetiminde esneklik sağlanarak öngörülebilirliğin artırılmasına, reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamını teminen bankalara hedefli ilave likidite imkânları tanınmasına, reeskont kredi düzenlemeleriyle ihracatçı firmaların nakit akışının desteklenmesine yönelik tedbirler alındığı belirtildi. Kararlar şöyle:
1) TCMB tarafından gün içi ve gecelik vadedeki hazır imkânlar çerçevesinde bankalara ihtiyaç duydukları tüm likidite sağlanacaktır.
2) 2020 Yılı Para ve Kur Politikası metninde yer aldığı üzere, temel politika aracı olan 1 hafta vadeli repo ihalelerine ilave olarak ihtiyaç duyulan günlerde TCMB tarafından piyasaya 91 gün vadeye kadar repo ihaleleriyle likidite sağlanabilecektir. Bu ihalelerde kazanan tekliflerin bir bölümünün veya tamamının, mevcut durumda 1 hafta vadeli repo işlemlerinde olduğu gibi, bankalar tarafından talep edilmesi halinde repo işlemi yerine aynı faiz oranı ve vade ile ‘Bankalararası Para Piyasası’nda depo işlemi olarak sonuçlandırılmasına imkân tanınacaktır.
3) Piyasa yapıcılığı sisteminin desteklenmesi amacıyla piyasa yapıcı bankalara Açık Piyasa İşlemleri çerçevesinde tanınan likidite imkânına ilişkin limitler artırılmıştır.
4) Halihazırda 1. 3 ve 6 ay vadeli olarak geleneksel yöntemle gerçekleştirilen ABD doları karşılığı swap ihalelerine devam edilecek, söz konusu ihaleler euro ve altın karşılığı da düzenlenebilecektir.
5) Zorunlu karşılıklar uygulamasında reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalar için yabancı para zorunlu karşılık oranları tüm yükümlülük türlerinde ve tüm vade dilimlerinde 500 baz puan indirilecektir. Alınan kararla reel kredi büyüme koşullarını sağlayan bankalara yaklaşık 5.1 milyar ABD doları karşılığı döviz ve altın cinsi likidite verilmesi beklenmektedir. Söz konusu değişiklik, tesisi 20 Mart 2020 tarihinde başlayacak olan 6 Mart 2020 tarihli yükümlülük döneminden itibaren geçerli olacaktır.
6) Reel sektöre kredi akışının kesintisiz devamını teminen bankalara hedefli ilave likidite imkânları tanınmıştır. Bankaların yeni likidite imkânlarından alabilecekleri azami fon tutarı reel sektöre sağladıkları ve sağlayacakları kredi tutarları ile ilişkilendirilecektir. Söz konusu imkânların toplam tutarının, sistemin fonlama ihtiyacının yüzde 25’i ile sınırlı kalacağı öngörülmektedir. Bu kapsamda;
• 91 gün vadeye kadar repo ihaleleri yoluyla TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 150 baz puan altında faiz oranı üzerinden miktar ihalesi yöntemiyle Türk lirası likidite sağlanacaktır. Söz konusu ihalelerde kazanılan tekliflerin tamamı veya bir bölümü bankalar tarafından talep edilmesi durumunda aynı şartlar altında Bankalararası Para Piyasası’nda depo işlemi olarak da sonuçlandırılabilecektir.
• Miktar ihalesi yöntemiyle 1 yıl vadeli döviz karşılığı Türk lirası swap ihaleleri düzenlenecektir. Söz konusu swap ihaleleriyle ilgili bankalara TCMB politika faiz oranı olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranının 100 baz puan altında faiz oranı üzerinden ABD doları, euro veya altın karşılığı Türk lirası likidite sağlanacaktır. Söz konusu imkânlara dair limitler konusunda bankalara ayrıca detaylı bilgilendirme yapılacaktır.
7) Küresel ekonomik belirsizlikler ile uluslararası ticarette yaşanan güçlüklerin reel sektör firmaları üzerindeki olası etkilerinin hafifletilmesi amacıyla ihracat ve döviz kazandırıcı hizmetler reeskont kredilerine yönelik şu önlemler alınmıştır:
• 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar vadesi gelecek reeskont kredisi geri ödemelerine 90 güne kadar vade uzatım imkânı tanınmıştır. Firmalar kredi kullanımına aracılık eden bankalara başvurarak, herhangi bir geri ödemede bulunmaksızın mevcut senetlerini 90 güne kadar daha uzun vadede bir senet ile değiştirerek bu imkândan yararlanabileceklerdir. Bu suretle toplam 7.6 milyar ABD doları karşılığı kadar reeskont kredisi geri ödemesi ertelenebilecektir.
• Hâlihazırda kredi taahhüdü açık olan reeskont kredileri ile 18 Mart 2020 tarihinden 30 Haziran 2020 tarihine kadar kullanılacak reeskont kredilerine 12 ay ek taahhüt kapama süresi verilmiş, böylece bu kredilerin taahhüt kapatma süresi 24 aydan 36 aya çıkartılmıştır.
• Mevcut reeskont kredisi azami vadeleri, 20 Mart 2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere, kısa vadeli kullanımlar için 120 günden 240 güne, daha uzun vadeli kullanımlar için ise 720 güne çıkartılmıştır.
BDDK kredi ödemelerindeki gecikmeye esneklik tanıdı
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Koronavirüs Salgını nedeniyle yeni tedbirler aldığını açıkladı. Kredi ödemelerindeki gecikmelere esneklik tanınarak, gecikmeye giren krediler, takip hesaplarına aktarılmadan önce 90 gün yerine 180 gün beklenecek.
Açıklamada, “Ülkemiz de dahil olmak üzere birçok ülkeye yayılan Kovid-19 salgını neticesinde ekonomik ve ticari faaliyetlerde oluşan aksaklıklar nedeniyle Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4. ve 5. maddeleri kapsamında kredilerin donuk alacak sınıflandırılması için öngörülen 90 gün gecikme süresinin, bu kurul kararı tarihi itibarıyla birinci ve ikinci grupta izlenen krediler için 31 Aralık 2020 tarihine kadar 180 gün olarak uygulanmasına karar verildi. 90 günlük gecikmeye rağmen ikinci grupta sınıflandırılmaya devam olunan krediler için ayrılacak karşılıkların, bankaların TFRS 9 kapsamında beklenen kredi zararının hesaplanmasında kullandıkları kendi risk modellerine göre ayırmalarına devam olunmasına, anılan yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin beşinci alt bendinin 31 Aralık 2020 tarihine kadar uygulanmamasına, bu kararın kuruluş birliklerine duyurulmasına ve kurum internet sitesinde yayımlanmasına karar verilmiştir” denildi. Uygulama ihtiyaç kredilerinin yanı sıra taşıt, konut ve tüketici kredileri ile tüm ticari kredi türlerini de kapsıyor. Yeniden yapılandırılmış kredilerin geri ödemesindeki koşullar için de kolaylık sağlandı. 90 günlük gecikme süresinin 180 güne çıkarılmasına benzer şekilde, bir yıllık izleme süresi içerisinde anapara ve/veya faiz ödemesi 30 günden fazla geciken ya da bu süre içinde bir kez daha yeniden yapılandırmaya tabi tutulan kredilerin üçüncü grupta sınıflandırılma şartı kaldırıldı.
Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu, üyelerine tavsiye kararı aldı
Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Yönetim Kurulu, Koronavirüs’ten etkilenen müşterilere yardımcı olacak bankacılık uygulamalarıyla ilgili takdiri üyelere ait olmak üzere, tavsiye niteliğinde karar aldı. Sonrasında TBB, Ekonomi İstikrar Kalkanı tebdirlerinin sağlıklı olarak işlemesi ve ekonomik faaliyetin desteklenmesi için şu uygulamaları başlattı:
Çek Ödeme Destek Kredisi: Hazine destekli, Kredi Garanti Fonu (KGF) kefaletiyle başta KOBİ’ler olmak üzere kurumsal ve ticari müşterilerin bugüne kadar gerçek ticari işlemlerine dayalı olarak keşide ettikleri ve edecekleri çeklerinin ödenmesi amacıyla her bir banka tarafından ayrı ayrı belirlenmek üzere tahsis edilen limitler dahilinde kredi kullandırılmaya devam edilecektir. Kredi desteği 3 ay ana para ve faiz ödemesiz toplam 12 ay vadeli ve yıllık yüzde 9.5 faizli olacaktır.
KOBİ ve KOBİ dışı işletmeler bazında azami kredi tutarı şöyledir:
Yıllık ciro (TL)        Azami kredi tutarı (TL)
0-25 milyon              1 milyon
25-125 milyon          5 milyon
125 milyon üzeri      10 milyon
Ekonomik İstikrar Kalkanı Kredi Desteği: Bankalar başta KOBİ’ler olmak üzere kurumsal ve ticari müşterilerin işletme sermayesi ihtiyaçları için Ekonomik İstikrar Kalkanı Kredi Desteği’ni başlattı. Kredi desteğini kullanacak firmaların, 2020 yılı Şubat ayı sonu itibariyle kayıtlı çalışan sayılarında kredi vadesi boyunca azaltma yapmamaları önkoşulu bulunuyor. Teminat eksiği bulunan müşterilerin, krediye erişim imkanı için Hazine destekli KGF kefaleti de sağlanabilecek. Kredi desteği; 3 an anapara ve faiz ödemesiz, toplam 12 ay vadeli ve yıllık yüzde 9.5 faizli olacaktır.
KOBİ ve KOBİ dışı işletmeler bazında azami kredi tutarları şöyle:
Yıllık ciro (TL)        Azami kredi tutarı (TL)
0-25 milyon              5 milyon
25-125 milyon          25 milyon
125 milyon üzeri      50 milyon
Sektör farkı olmaksızın salgından ekonomik olarak olumsuz etkilenen kurumsal ve ticari müşteriler her iki kredi paketine de  başvurabilecek.
Kamu ve özel bankalar destek paketlerini açıkladı
Bankacılık sektörü temsilcileri Koronavirüs Salgını’nın olası ekonomik etkilerine karşı önlem paketlerini açıkladı. Ortak alınan karalar arasında ise şu destekler yer aldı: “;
• Koronavirüs Salgını’ndan ekonomik olarak olumsuz etkilenen müşterilerin ödemeleri 30 Nisan’a kadar anapara, faiz ve taksit ödemeleri, mevcut koşullarla 30 Haziran’a kadar ertelendi.
• Bankalar; bireysel ve tüzel müşterilerinin bozulan nakit akışına yönelik olarak ilave kredi taleplerinin de hızla değerlendirilmesini sağlayacak. 
• Bankalar müşterilerinin internet şubesi ve mobil şube üzerinden yapacağı EFT ve havale işlemlerini 30 Nisan tarihine kadar ücretsiz gerçekleştirebilecek.
• Kamu bankaları 09.00-17.00 saatleri arasında, özel bankaların çoğunluğu ise 12.00 ile 17.00 arasında hizmet  veriyor.
Halkbank
• Esnaf ve sanatkarların, talep etmeleri halinde kullanmış oldukları kredilerin; Nisan, Mayıs ve Haziran 2020 aylarında vadeleri gelecek olan anapara ve faiz ödemeleri, ödeme vadelerinden itibaren 3 ay süreyle ve faizsiz olarak ertelenecek.
• Nakit akışı bozulduğu için ödeme sorunu yaşayan Banka müşterilerine, 6 aya kadar ödemesiz dönemle kredilerini uygun vadeli yapılandırma imkânı sunulacak. Ödemesiz dönem, turizm gibi dönemsel faaliyeti olan sektörlerde 12 aya kadar uzatılabilecek.
• Personel maaşlarını Halkbank üzerinden ödeyen firmalara, istihdamlarını Şubat sonuna göre azaltmamaları şartıyla gelecek 3 aylık dönem boyunca personel maaş gideri kadar ilave kredi limiti verilecek.
• Bankanın kredili müşterileri tarafından Halkbank üzerine keşide edilmiş çeklerin ödenmesi amacıyla genel kredi limitleri artırılarak firmalara ilave nakit kredi limit tahsis edilecek.
• İşletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere; Halkbank kurumsal kredi kartı ve Doğrudan Borçlandırma Sistemi limiti bulunan firmaların kurumsal kart limitleri artırılacak.
VakıfBank
• İstihdam koruma amaçlı kredi taleplerini karşılamak amacıyla işletmelere ‘3 aylık maaş gideri’ kadar uzun vadeli kredi kullandırılacak.
• İşletmelerin mevcut kredilerinin kendi nakit akışlarına uygun ve sektörel durumlarına göre ödemesiz dönemli olarak yeniden yapılandırılması,

• Turizm ve şehir içi toplu taşıma dahil en çok etkilenen sektörlere özgü kredilerin 12 aya kadar ödemesiz dönemli olarak yapılandırılacak.

• Firmaların vergi, SGK gibi kamusal ödeme yükümlülüklerini kolaylaştırmak amacıyla nakit yönetim limitlerinin artırılarak, bu limitlerden yapılacak ödemelere 3 ay ödemesiz, 12 aya kadar taksit imkanı verilecek.

• Firmalara ait Business Kartlarda limit artırımına gidilerek, maliyetsiz tedarik kapasitelerinin artırılacak.

• VBanko Çek ürünü limiti ve yaygınlığının artırılarak, bankacılık garanti imkanının dolaşıma sürülmesi yoluyla nakit ihtiyacının azaltılması ve maliyetsiz finansman imkanı sağlanacak.

• Bireysel kredi ihtiyacı olan vatandaşların kredi talepleri VakıfBank Mobil, İnternet Bankacılığı ve Sky Limitler üzerinden sağlanarak salgın riskine maruz bırakılmayacak.

Ziraat Bankası

• Nakit akışı bozulduğu için ödeme sorunu yaşayan müşterilerimizin mevcut kredilerinin; 6 aya kadar ödemesiz dönem olmak üzere, turizm gibi dönemsel faaliyeti olan sektörlerde ise 12 aya kadar ilave süre tanınmak suretiyle, uygun vadeli yapılandırma uygulamalarının geliştirilecek.

• Personel maaşlarını, Banka üzerinden ödeyen firmaların 2020 Şubat ayı sonu itibarıyla mevcut istihdamlarını azaltmamaları kaydıyla; önümüzdeki 3 aylık personel maaş gideri kadar ilave limit imkanı verilecek.

• Kredili müşteriler tarafından banka üzerine keşide edilmiş çeklerinin ödenmesi amacıyla kullanılmak üzere; genel kredi limitleri artırılarak ilave nakit kredi limiti tahsis edilecek.

• İşletme sermayesi ihtiyaçlarını karşılamak üzere; Banka kurumsal kredi kartı ve DBS limiti bulunan müşterilerinin kurumsal kart limitlerini artıracak.

 İş Bankası

• Salgın sebebiyle mali bünyesi olumsuz etkilenen başta turizm, lojistik, AVM, perakende sektörleri olmak üzere sektör ayrımı olmaksızın her bir ihtiyaç, vaka bazında değerlendirilerek ödemesiz dönem dahil gerekli tüm destek verilecek.

• KOBİ’lerin ve mikro işletmelerin, tabana yaygın yararlanmasını teminen, salgın öncesi girdiği ticari yükümlülüklerinin yerine getirilebilmesi amacıyla mevcut limitlerle desteklenmesi ve gerekirse ilave limit için de azami çaba gösterilecek.

• Maaş anlaşmalı olsun olmasın Banka müşterilerinin önümüzdeki 3 aya ait maaş ödemelerini herhangi bir istihdam azaltımı yapmamaları kaydıyla gerekirse ilave limit tahsisi suretiyle ödenmesine katkı sağlanacak.

• Sağlık ve gıda başta olmak üzere, müşterilerin alışveriş anında ihtiyaç duyması halinde kredi kartı limitlerinde artırıma gidilecek.

• POS ve ÖKC ücretleri 3 ay boyunca ötelenecek.

• Bireysel müşterilere; tüketici kredisi, kredi kartı ve ek hesap ödemelerini 3 ay boyunca öteleme imkanı getirilecek.

Şekerbank

• Sağlık sektöründe ücretli olarak çalışanların; mevcut bireysel kredi ve kredi kartı borçları talep etmeleri halinde Haziran ayına kadar ötelenecek.

• KOBİ’lere sunulacak “Sağlıklı Yaşam Paketi” kapsamında; 3 ay ödemesiz dönem içeren kredi imkânı, maaş ödemelerini Şekerbank aracılığı ile yapanlara, “mevcut istihdamı korumaları halinde” 3 aylık maaş ödemeleri tutarında ilave kredi imkânı, Şekerbank POS cihazı üzerinden ödeme kabul eden işletmelerin talep etmeleri halinde, Nisan 2020 sonuna kadar, POS üzerinden geçen işlemlerinin ertesi gün komisyonsuz olarak kullanımlarına bırakılması, zorunlu ödemelerini karşılamak üzere mevcut kredili mevduat hesap limitlerinin, talep olması halinde yüzde 20’ye kadar artırılması imkânı sağlanacak.

• Bireysel müşterilerin kredi kartı ve kredili mevduat hesap limitlerinde, ihtiyaç duymaları halinde kullanmalarını sağlamak üzere proaktif limit artış çalışması yapılacak.

• Şekerbank ayrıca maaş ödemelerine aracılık edilen mevcut emekli müşterilerine yasal yönlendirmeler kapsamında; SGK tarafından ilan edilen promosyon tutarlarına ilave 250 TL maaş promosyonu ödemesini otomatik olarak gerçekleştirecek.

Albaraka Türk

• Personel maaşlarını Albaraka Türk’ten ödeyen müşterilere, talep etmeleri halinde, istihdamlarını korumaları şartıyla, 3 aylık personel maaş giderleri kadar ilave limit imkanı sağlanacak.

• Müşterilerin yapılandırma taleplerinin, nakit akışına ve sektörel durumlarına göre, ödemesiz dönem dahil, mevcut vade yapılarından daha uzun vadelerde yapılandırılması sağlanacak.

• Müşterilerin talep etmeleri halinde POS ve ÖKC ücretleri 3 ay süre ile ötelenecek.

• ATM para çekme limiti 2.000 TL’den  5.000 TL’ye yükseltildi.

• Müşterilerin Albaraka Türk ve PTT ATM’lerinden yapacakları para çekme ve yatırma işlemlerinden herhangi bir ücret alınmayacak.

Alternatif Bank

• ATM’lerden günlük para çekme limiti 3.000 TL’ye yükseltildi.

Kuveyt Türk

• Covid-19’dan etkilenen sektörlerde faaliyet gösteren firmalarda çalışan veya bu sektörlerde müteşebbis olan bireysel müşterilerin ihtiyaç duyması ve talep etmesi halinde konut, ihtiyaç ve araç finansmanının Nisan sonuna kadar olan taksit ödemeleri Haziran ayına ötelenecek.

• Salgından etkilenen bireysel müşterilerin ihtiyaç duyması veya talep etmesi halinde kredi kartı borçları 1 ay ötelenecek.

• Salgından etkilenen sektörlerde bulunan tüm segmentlerdeki müşterilerin bugüne kadar kullandıkları finansman, ihtiyaç duymaları halinde -ödemesiz dönem dahil- mevcut vade yapısından daha uzun bir vadede yapılandırılacak.

 Garanti BBVA

• Ticari kredilerde mevcut kredilerin anapara ödemeleri 6 aya kadar uzatılabilecek, sonrasındaysa firmaların nakit akışına göre yeniden yapılandırılacak.

• KOBİ’ler ile mikro ölçekli işletmelerin hâlihazırdaki finansal yükümlülüklerini karşılayabilmeleri adına, mevcut limitlerinin yanında, ihtiyaç durumunda proaktif limit çalışmalarıyla desteklenecek.

• KOBİ’lerin nakit akışına destek olmak amacıyla tedarikçi finansman limitlerinde esneklik sağlanacak.

• Bireysel müşterilere tüketici kredileri ve ek hesap ödemelerini 3 ay süreyle ertelemenin yanı sıra kredi kartı borcu ödemelerinde de destek sağlanacak.

• Koronivirüs salgınından ağırlıklı etkilenen sektörler başta olmak üzere, ekonomik destek ihtiyacı duyan tüm kurum, şirket ve işletmelere, sektörüne uygun olarak ödemesiz dönem seçeneği de dikkate alınarak gerekli destek sağlanacak.

• Her türlü masraf ve komisyon itibarıyla sıkıntıda olan müşterilere içinde bulunduğu mali durum dikkate alınarak kişi bazında değerlendirilip destek olunacak.

• Müşteriler için ATM’lerden para çekme limiti günlük 5.000 TL’ye yükseltildi ve diğer banka ATM’lerinden yapılacak işlemlerden ücret alınmayacak. 

DenizBank

• Mobil, İnternet Şube, ATM, fastPay ve İletişim Merkezi üzerinden yapılacak EFT ve havale işlemleri aksi belirtilene kadar ücretsiz gerçekleştirilecek.

• ATM'lerinden kart veya QR Kod ile günlük para çekme limiti ücretsiz 5000 TL'ye kadar yükseltildi.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB)

• Pandemi nedeniyle gelirleri azalırken nakit akımları olumsuz etkilenebilecek müşterilerine vaka bazlı çözümlerle piyasa koşullarından asgari düzeyde etkilenmeleri yönünde destek sunacak.

QNB Finansbank

• Dönemsel olarak etkilenen sektörlerde faaliyet gösteren tüzel müşterilerden de nakit akış problemi yaşayanlara 6 ay ile 1 yıl ödemesiz dönem içerecek şekilde yapılandırma imkanı sağlanacak.

• Kredilerinde erteleme talep eden müşteriler çağrı merkezi üzerinden başvuru yapabilecek.

Akbank

• Müşterilerinin ATM’lerinden günlük para çekme limiti kart ile ücretsiz 5.000 TL ve ek olarak Akbank Mobil’den QR kod ile ücretsiz 5.000 TL olmak üzere 10.000 TL’ye çıkarıldı. Uygulama 30 Nisan’a kadar geçerli.

• Müşterilerinin Ortak ATM’lerde para çekme, yatırma, bakiye görüntüleme ve kredi kartı borcu ödeme gibi işlemleri 30 Nisan’a kadar ücretsiz.

Türkiye Finans

• Bireysel müşterilere, talep etmeleri halinde kredi kartı ödemelerinde ilave finansman desteği sağlanacak.

• Ticari, KOBI ve mikro ölçekteki müşterilerin mevcut finansmanları ihtiyaç halinde nakit akışlarına uygun olarak yeniden yapılandırılacak.

• Esnaf ve KOBİ müşteriler öncelikli olmak üzere, tüm ticari nitelikteki müşterilere faaliyetlerini sürdürebilmeleri için yeni finansman imkanları sağlanacak.

• Personel maaş ödemesi hizmeti alan işletmelere, limitleri dahilinde 3 aylık maaş giderleri kadar, 3 ay ödemesiz 24 aya kadar vadelerde fon imkanı sunulacak.

• Banka ATM'lerinden ücretsiz para çekme limiti günlük 5.000 TL’ye çıkarıldı, kredi kartıyla tek seferde yapılabilen temassız işlem üst sınırı da 120 TL’den 250 TL’ye yükseltildi.

Türk Ekonomi Bankası (TEB)

• TEB müşterileri “Üç Banka Tek ATM” noktalarından para çekme, yatırma, bakiye görüntüleme ve kredi kartı borcu ödeme gibi işlemleri 30 Nisan'a kadar ücretsiz yapabilecek.

Yapı Kredi 

• Yapı Kredi Mobil, Yapı Kredi Internet Şubesi ve ATM’lerden yapılacak EFT/havale ve kartsız para yatırma/çekme işlemlerinden Nisan ayı sonuna kadar ücret alınmayacak. 

• Kredi kartı ile temassız şifresiz ödeme limiti 250 TL’ye çıkarıldı.

• Yapı Kredi Müşteri İletişim Merkezlerini arayan 65 yaş üstü müşteriler yapmak istedikleri işleme ön menüler olmadan kolayca ulaşabilecek.

Odeabank

• Mali bünyesi olumsuz etkilenen sektörler başta olmak üzere ihtiyaç duyan tüzel müşterilere, vaka bazında değerlendirme yapılarak gerekli destek verilecek.

• ATM’lerden günlük standart para çekme limiti 5.000 TL’ye yükseltildi.

• Nisan sonuna kadar yurt içi diğer banka ATM’lerinden ayda 3 kez ücretsiz nakit çekim yapılabilecek.

• Temassız ödeme limiti 250 TL‘ye çıkarıldı.

Burgan Bank

• Burgan Bank Mobil ve İnternet Bankacılığı’ndan yapılan EFT ve havale işlemlerinden ücret alınmayacak. 

• ATM'lerden günlük para çekme limiti 5 bin TL'ye çıkarıldı. Burgan Bank müşterileri, Burgan Bank ATM’lerinin yanı sıra tüm İş Bankası Bankamatik’leri ve TEB ATM’lerinden TL bakiye sorgulama, para yatırma ve para çekme işlemlerini ücretsiz olarak gerçekleştirebiliyor.

STK açıklamalarından özetler

OSBÜK Başkanı Kütükcü: “OSB’lere ekstra destek sağlanmalı”: Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBÜK) Başkanı Memiş Kütükcü, Koronavirüs salgınından dolayı sanayi üretiminde yaşanan tüm süreçleri yakından takip ettiklerini, bu konuda OSB’lerin ve sanayicilerin taleplerini içeren bir raporu da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ilettiklerini söyledi.

Yaşanan sürecin işletmelerde endişe yarattığının altını çizen Kütükcü, “Bu noktada bizim de taleplerimiz arasında yer alan, devletimizin aldığı kısa çalışma ödeneği, asgari ücret desteğinin devamı, KGF limitinin artırılması, ilave kredi limitlerinin açılması ve bazı ödemelerin ertelenmesi gibi önlemler son derece önemli. OSBÜK olarak biz ilk günden bu yana, bu süreci çok yakından takip ediyor, OSB’lerimizi gerek hijyen gerekse verilen bu tür destek paketleriyle ilgili sürekli olarak bilgilendiriyoruz.

Organize Sanayi Bölgeleri’mizde 2 milyona yakın istihdam sağlanıyor. Her gün bu kadar insan sabah işine geliyor, akşam evine dönüyor. Dolayısıyla OSB’lerimizde bulunan Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinde, OSB çalışanlarına Hızlı Tanı Kiti uygulamasının hayata geçirilmesi doğru olacaktır. Ayrıca Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızdan, şu anda OSB’lerde devam eden yatırımların taahhüt sürelerinin uzatılması yönünde de bir talepte bulunduk.”

TÜSİAD: “Üzerimize düşeni yapmaya hazırız”: TÜSİAD’dan yapılan açıklamada, “Sağlık Bakanlığı ve diğer kamu kurumlarının almakta olduğu tedbirlere uymak hepimizin görevidir. Salgının toplum sağlığı yanında ülke ekonomilerini etkileyen boyutları da kendini hissettirmektedir. Küresel piyasalardaki dalgalanmaların artırdığı finansal riskler, tedarik zincirlerine ve ihracata yansıyan olumsuz etkiler ve salgınla mücadele tedbirlerinin iç talebe etkileri ülke ekonomilerini zor bir durumda bırakmıştır. Meselenin ekonomik boyutlarına karşı önlemlerin de hızla hayata geçirilmesi, daralma dönemini yeni geride bırakmış ekonomimizde toparlanmanın devam edebilmesi ve istihdamın korunması için önemlidir. Nitekim ilgili bakanlıklarımız tarafından bu yönde yapılmakta olan çalışmalara ve istişare süreçlerine katkı sunmaktayız. Covid-19, insanlığı tehdit eden sorunlarla mücadelede uluslararası koordinasyon ve işbirliğinin eksikliğini de maalesef göz önüne sermiştir. Devam eden ve artabilecek insani dramların üstesinden gelebilmek için uluslararası toplumun geniş işbirliği harekete geçirilmelidir. İş dünyası olarak gerek toplumumuzun sağlığı gerekse ekonomimiz açısından bu dönemin en az hasarla atlatılması için üzerimize düşeni yapmaya hazırız” denildi.

YASED: “Atılmış adımlar önemli”: Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) Başkanı Ayşem Sargın, açıklanan Ekonomi İstikrar Kalkanı paketi ve bu konuda alınan diğer ekonomik tedbirlerin, derinliğini ve süresini henüz bilmediğimiz bu süreçte atılmış önemli adımlar olduğunu söyledi.

MAİB: “Makine sektörü her türlü destekten yararlanmalı”: Makine İhracatçıları Birliği Başkanı Kutlu Karavelioğlu, altyapı hizmetlerinin aksamaması ve ekonominin bütünlüğü ile değer zincirlerini korumak bakımından salgın sürecinde makine sektörüne mutlak hassasiyetle yaklaşılması gerektiğini söyledi. Karavelioğlu, ağırlığını ihracata vermiş bulunan makine imalat sanayinin, ana pazarlarının karantina altına girmiş olması nedeniyle normalinden çok daha kırılgan bir halde olduğunu belirtti: “Ağırlıkla KOBİ yapısında olan makine imalatçılarının likiditesini koruması ve nitelikli personelini sektör içinde tutabilmesi için acil önlemler alınmalı, tüm makine imalatçıları başta prim, vergi, muhtasar gibi vecibelerinin acilen ertelenmesi olmak üzere kamu tarafından atılacak her türlü adımdan firma ölçeği gözetmeksizin yararlandırılmalıdır.” Karavelioğlu, virüse karşı mücadelede medikal makine ve ekipman üretimi gibi kritik dallara olan ihtiyacın stratejik bir sektör olan makinede yerlileşmenin önemini bir kez daha ortaya koyduğunu kaydetti.

TÜBİSAD: “Bilişim sektörü Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi kapsamına dahil edilmeli”: Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), yaptığı açıklamayla koronavirüs salgını çerçevesinde sağlık, eğitim ve temel ekonomik faaliyetlerin yürütülmesinde bilişim sektörünün yaptığı katkılara dikkat çekerek, sektörün ekonomik olarak desteklenmesine yönelik çağrıda bulundu: “Bilgi teknolojileri sektörü, hükümetimizin açıkladığı ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’ kapsamında yer almamıştır. İnternet kullanımının ciddi bir sıçrama yaptığı bu dönemde bilişim sektörünün, altyapı yatırımlarına devam etmesi zaruridir. Bu çerçevede telekomünikasyon sektörü ve firmalarımız için altyapısı az gelişmiş bölgelerde yatırım imkanlarına teşviklerin sağlanmasının ve özellikle uzaktan çalışma ortamlarına destek vermesi kaçınılmaz olan fiber optik altyapıda kaynakların ortak kullanımı için de şartların sağlanmasının çok faydalı olacağını düşünmekteyiz.”

TAYSAD koronavirüsün etkisini araştırdı : TAYSAD, Koronavirüs’ün sektöre etkileriyle ilgili bir anket gerçekleştirdi. Ankete göre, tedarik sanayicilerinin yüzde 63’ü İŞKUR Çalışma Ödeneği’ne başvururken yüzde 37’si henüz başvuru yapmadı. Katılımcıların ortalama yüzde 40’ı, 30 Mart-5 Nisan tarihlerinde üretimi tamamen durdurma kararı aldığını belirtirken yüzde 50’yi aşkını kısmi çalışmaya, yüzde 13’ü ise sosyal mesafeyi sağlayarak normal şekilde çalışmaya devam edeceğini ifade etti. Veriler, Türkiye’de 200 binin üzerinde istihdam sağlayan tedarik sanayi sektörünün, ortalama 100 binin üzerinde çalışanını doğrudan etkileyeceğini ortaya koydu. Katılımcılara yüzde 93 ile yaşadıkları en büyük problem; iş ve ciro kaybı, bu problemi yüzde 75 ile çalışan motivasyonunun kaybı, yüzde 47 ile de ithal edilecek malzemenin geç gelmesi izledi. TAYSAD Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kanca, anketle TAYSAD üyelerinin kısa çalışma ödeneğiyle ilgili ciddi altyapı eksikliği olacağı yönünde endişeler duyduğunun ortaya çıktığını açıkladı:“Kısa çalışma ödeneğinin 3 ayla sınırlı kalmaması gerekiyor. Koronavirüs etkisi, 3 ay içerisinde bitse bile ekonomik etkileri en az 1 yıl sürecektir. Bu süreçte, uzun vadeli, uygun faiz oranlı Eximbank kredileriyle sektörün desteklenmesi gerektiğine inanıyoruz. Bunlara ek olarak, vergi oranlarına getirilecek bir indirim sektörün elini bir hayli rahatlatacaktır. Banka kredilerinin 3 ay yerine 6 ay süresince ilave faiz olmadan ertelenmesi de sektörün yararına olabilir.”

TESK: “Alınan kararları olumlu destekliyoruz” TESK (Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, “Ülkemiz koranavirüsüne en hazırlıklı ülkedir. Hastalığın önlenmesi ve tedavisi için zamanında alınan kararlar sevindiricidir. Ülkemizin ve halkımızın sağlığı bakımından alınan tüm kararları esnaf ve sanatkârlar camiası olarak sonuna kadar destekliyoruz.”

İTHİB: “Tedbirler sektörümüze kaldıraç olacak”: İTHİB Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Öksüz, yazılı açıklamasında, “Tekstil ve hammaddeleri sektörü olarak ülkemizin önümüzdeki dönemde çıkış yolunun daha çok ihracat gerçekleştirmek olduğunu biliyor ve yol haritamızı ona göre belirliyoruz. Bu süreçte ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi’ ile Kredi Garanti Fonu limitlerinin iki katına çıkartılması, kredi ve faiz ödemelerinin kolaylaştırılması, KDV tevkifatı ve sigorta primlerinin ertelenmesi ve diğer tüm düzenlemeler istihdam kaynağı sektörümüz için adeta bir kaldıraç etkisi görecektir” dedi.

İKMİB: “ Sektörümüze de SGK, KDV ve muhtasar ödemelerinde erteleme imkanı sağlanmalı”:  İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İKMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Adil Pelister, kimya sektörüne de SGK, KDV ve muhtasar ödemeleri konusunda erteleme imkanı sağlanmasını beklediklerini söyledi.

TÜRSAB, Destek paketini olumlu karşıladı: Türkiye Seyahat Acentaları Birliği  (TÜRSAB) yaptığı açıklamada özellikle turizm endüstrisinin Koronavirüs salgınından en çok etkilenen sektörlerin başında geldiği, sektörün taleplerinin önemli bir kısmının destek paketinde değinilmesinin memnuniyetle görüldüğü belirtildi.

MOSDER: “Mobilya sektörü de devlet desteği bekliyor”: Türkiye Mobilya Sanayicileri Derneği (MOSDER) Başkanı Mustafa Balcı, sektörün 179 ülkeye ihracat yaptığını ancak açıklanan ekonomik istikrar kalkanı paketinde mobilya sektörü özelinde bir iyileştirme maddesi yer almadığını belirterek, sektöre destek istedi. 

PLASFED: “Önlem paketi imalat sanayisini kapsamalı”: Plastik Sanayicileri Federasyonu (PLASFED) Yönetim Kurulu Başkanı Ömer Karadeniz, önlemlerin tüm imalat sanayini kapsayacak şekilde genişletilmesi gerektiğini söyledi.

Şohoğlu: “Asgari ihtiyaçların giderileceği bir fon sistemi oluşturulmalı”: Türkiye Genç İş Adamları Derneği (TÜGİAD) Genel Başkanı Anıl Alirıza Şohoğlu’nun açıklaması şöyle: “Belirli sektörlerle sınırlı olarak SGK prim ödemelerinin 6 aylık ötelenmesi gayet doğru, ancak kapsam dışında kalan sektörlerin durumlarına bakarak, ilerleyen süreçte bu konu yeniden ele alınması gereken bir uygulamadır. Yüksek işsizlik yaşanan ülkemizde, önümüzdeki süreçte işsiz sayısının yükselmesi durumunda asgari ihtiyaçlarının giderileceği; elektrik, su, doğalgaz gibi ödemelerin karşılanabileceği bir fon sisteminin oluşturulması gerekebilir.”

‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ paketinin 19 maddesi

1- Perakende, AVM, demir-çelik, otomotiv, lojistik, ulaşım, sinema, tiyatro, konaklama, yiyecek-içecek, tekstil-konfeksiyon ve etkinlik-organizasyon sektörleri için muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primlerinin Nisan, Mayıs ve Haziran ödemelerini 6’şar ay erteliyoruz.

2- Konaklama Vergisi’ni Kasım ayına kadar uygulamayacağız.

3- Otel kiralamalarına ilişkin irtifak hakkı bedelleri ve hasılat payı ödemelerini Nisan, Mayıs ve Haziran ayları için 6 ay süreyle erteledik.

4- İç havayolu taşımacılığında 3 ay süreyle KDV oranını yüzde 18’den yüzde 1’e indiriyoruz.

5- Kovid-19 salgınıyla ilgili tedbirlerden etkilendiği için nakit akışı bozulan firmaların bankalara olan kredi anapara ve faiz ödemelerini asgari 3 ay öteleyecek ve gerektiğinde bunlara ilave finansman desteği sağlayacağız.

6- İhracattaki geçici yavaşlama sürecinde kapasite kullanım oranlarının korunması amacıyla ihracatçıya stok finansmanı desteği vereceğiz.

7- Bu dönemde işlerinin olumsuz etkilendiğini beyan ederek talepte bulunan esnaf ve sanatkârların Halkbank’a olan kredi borçlarının Nisan, Mayıs ve Haziran anapara ve faiz ödemelerini 3 ay süreyle ve faizsiz olarak erteleyeceğiz.

8- Kredi Garanti Fonu limitini 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkartacak, kredilerde önceliği gelişmelerden olumsuz etkilendiği için likidite ihtiyacı oluşan ve teminat açığı bulunan firmalar ile KOBİ’lere vereceğiz.

9- Vatandaşlarımız için uygun ve avantajlı şartlarda sosyal amaçlı kredi paketleri devreye alınmasını teşvik edeceğiz.

10- 500 bin liranın altındaki konutlarda kredilendirilebilir miktarını yüzde 80’den yüzde 90’a çıkartacak, asgari peşinatı yüzde 10’a düşüreceğiz.

11- Koronavirüs etkisiyle Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temerrüde düşen firmaların kredi siciline “mücbir sebep” notu düşülmesini sağlayacağız.

12- Asgari ücret desteğini devam ettireceğiz.

13- Mevzuatımızdaki esnek ve uzaktan çalışma modellerinin daha etkin hâle getirilmesini temin edeceğiz.

14- Kısa çalışma ödeneğini devreye alacak, bundan faydalanmak için gereken süreçleri kolaylaştırılacak veya hızlandırılacağız. Böylece faaliyetine ara veren işyerlerindeki işçilere geçici bir gelir desteği verirken işverenlerin de maliyetini azaltmış olacağız.

15- En düşük emekli maaşını 1.500 liraya yükseltiyoruz.

16- Emeklilerin bayram ikramiyesini Nisan ayı başında ödüyoruz.

17- Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığımızın belirlediği kriterlere göre ihtiyaç sahibi ailelere yapılacak nakdi yardımlar için ilave 2 milyar liralık bir kaynak ayırıyoruz.

18- İstihdamdaki sürekliliği temin etmek amacıyla 2 aylık telafi çalışma süresini 4 aya çıkartıyoruz.

19- Tek başına yaşayan 80 yaş üstü yaşlılarımız için sosyal hizmet ve evde sağlık hizmetlerinden oluşan periyodik takip programını devreye alıyoruz.

Koronavirüs’e karşı alınan tedbir ve önlemler hızla yasalaştı

Koronavirüse karşı alınan önlem paketi Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edildi. Piyasayı rahatlamaya yönelik önlemler paketinde; kısa çalışma ödeneği, turizm için önlem, asgari ücret desteği, sicil affı, emekli maaşının 1500 TL’ye çıkarılması gibi düzenlemeler yer alıyor. 

• Koronavirüsün yayılmasını önlemek için evinde kalan vatandaşların yargı ile ilgili sıkıntı yaşamaması için dava açma, nafaka alacaklarına ilişkin icra takipleri hariç tüm icra ve iflas takibi, başvuru, şikayet, itiraz, icra takibi,  zaman aşımı başta olmak üzere kanun gereğince yargılanmalara ilişkin bütün süreler 30 Nisan’a kadar durduruldu.

• Kredi Garanti Fonu limiti 25 milyar liradan 50 milyar liraya çıkarıldı. Düzenlemeyle 500 milyar TL kredi kefaleti sağlanabilecek.

• Kamu arazisi tahsis edilen Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belgeli yatırımcı ve işletmelere tahsis edilmesi gereken kira, kesin izin, kesin tahsis, irtifak hakkı, kullanma izni, yararlanma, ilave yararlanma bedelleri ve hasılat payları ile ecrimisel ödeme süreleri 6 ay ertelendi.

• En düşük 1000 lira olan emekli maaşı bin 500 liraya çıkarıldı.

• 2020’de işverene günlük 2.50 lira aylık, 75 lira asgari ücret desteği sağlanacak.

• Kısa çalışma ödeneği için esneklik getirildi: Faydalanmak için son 3 yılda prim gün sayısı 600 günden 450’ye, çalışma süresi 90 günden 60 güne indirildi. Telafi çalışma süresi iki aydan dört aya çıkarıldı.

• 24 Mart 2020’den önce anapara ve taksit ödemelerini aksatarak kara listeye girenler, 31 Aralık 2020’ye kadar borçlarını öder ya da yapılandırırsa kara liste dikkate alınmayacak.

• Çek Kanunu’nda yapılan değişiklik ile 24 Mart 2020’ye kadar işlenen suçtan dolayı mahkum olanların cezalarının infazı durdurulacak. Hükümlü tahliye tarihinden itibaren en geç üç aylık sürenin bitiminden itibaren ikişer ay arayla 15 eşit taksitle ödeme halinde mahkemece ceza mahkumiyeti bütün sonuçlarıyla ortadan kalkacak.

• Ay içerisinde 10 gün ve üzeri çalışan, eksik günlerine ait genel sağlık sigortası primlerinin tamamlanma zorunluluğu kaldırıldı.

• 1 Mart ile 30 Haziran arasında işyerleri için ödenmeyen kiralar, sözleşmenin feshi ve tahliye nedeni sayılmayacak.

• Aylık bağlanan maluller ve harp malullerinden çalışmaya devam edenlere, 20 yıllık sigorta süresi şartıyla yaşlılık aylığı bağlanabilecek. 

• Afet yaşanılan yerlerde elektrik, doğalgaz tüketim bedelleri ertelenecek.

• Yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına bireysel emeklilik sistemine dövizle katılabilme imkanı getirildi. Düzenlemeyle 10 yılda fon tutarının 3 milyar avroya ulaşması bekleniyor.

• İmar Kanunu’na göre ayrılığa konu alanın, üzerinde bulunduğu arsa veya arazinin metrekaresinin büyük olduğu hallerde verilen cezalar; eylem/ceza dengesine uygun olarak, arsa/arazi büyüklüğü yerine aykırılığa konu yapının büyüklüğü esas alınacak. İmar mevzuatına aykırı yapı yapanın bir ay içerisinde aykırılığı gidermesi halinde verilen ilave cezalar kaldırılacak.

• Tüketiciler elektrik ihtiyaçlarını yenilebilir enerji kaynaklarından karşılamayı talep edebilecek ve bunlara yönelik olarak farklı tarifeler belirlenebilecek.

• İşçinin sigorta primlerinin ödemesinde kullanılacak işveren sendikası dayanışma ve yardımlaşma fonu desteği yüzde 25’ten yüzde 35’e çıkarıldı.

Yeni tedbir paketi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ilaç ve gıda konusunda hiçbir sıkıntının olmadığını belirterek, “Her iki alanda üretim ve tedarik zincirleri aksaksız çalışıyor. Test kiti, maske, eldiven gibi ürünleri kendimiz üretebildiğimiz için herhangi bir sorun yaşamıyoruz. Gerektiğinde yurt dışından malzeme tedarikini de bu arada yapıyoruz” dedi. Erdoğan, Bilim Kurulu’nun tavsiyeleri doğrultusunda yeni tedbir paketini ise şöyle açıkladı:

• Şehirlerarası seyahatler bundan böyle valilik iznine bağlanmıştır

• Kamuda olduğu gibi özel sektörde de minimum personelle esnek çalışma sistemine geçilecektir.

• Toplu taşıma araçlarında seyrek oturma düzeni uygulanacaktır.

• Piknik alanları, ormanlar, ören yerleri gibi alanlar hafta sonları kapalı olacak, hafta içi de buralarda hiçbir şekilde toplu olarak bir arada bulunulamayacaktır.

• Askerlerimiz 14 gün karantina kuralına uygun şekilde kontrollü olarak celp ve terhis uygulamasına tabi tutulacaktır.

• Yurt dışı uçuşlar tamamen sona erdirilmiştir.

• Tüm illerimizde valilerimizin başkanlığında pandemi kurulu oluşturularak alınan tedbirlerin takibi yapılacak, gerektiğinde o şehre mahsus ilave tedbirler de yine burada kararlaştırılacaktır.

 Tedbirler İstanbul, Ankara, İzmir, Kocaeli başta olmak üzere 30 büyükşehir de uygulanacak.”

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’ndan girişimcilere ve KOBİ’lere koruma paketi

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı salgınla mücadele sürecinde KOBİ’lere kalkan olacak 3’lü koruma paketini devreye aldı. Dezenfektan, koruyucu elbise, koruyucu gözlük, maske, eldiven üretimine 6 milyon TL’ye kadar destek, KOSGEB alacaklarına 3 ay erteleme ve KOSGEB projelerine de 4 ay ek süre verilecek.

6 milyon TL destek: Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Kovid-19’un teşhis ve tedavisinde kullanılacak ürünlere, ortam koşullarının iyileştirilmesine yönelik ekipman geliştiren işletmelere işletme başı 6 milyon TL destek vereceklerini söyledi. Bunun 4 milyon 200 bin TL’si geri ödemeli olacak. Varank, başvuruları almaya başladıklarını aktardı: “KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programı kapsamında ürün listesine yeni ürünler ilave ettik. Dezenfektan, koruyucu elbise, koruyucu gözlük, maske ve eldiven gibi ürünleri yerli imkânlarla üreten işletmelerimiz, KOSGEB’in TEKNOYATIRIM Destek Programı’ndan faydalanabilecek. Salgın riskinin ortadan kalktığı resmi makamlar tarafından duyurulana kadar bu programdan yararlanabilecekler.”

3 ay ertelenecek: Varank, KOSGEB alacaklarının ertelenme desteğini de devreye aldıklarını kaydetti: “KOSGEB’in geri ödemeli olarak verdiği destekler kapsamında 30 Haziran 2020’ye kadar olan alacaklarını erteledik ve bu durumdaki KOBİ’lerin 30 Haziran 2020 tarihine kadar KOSGEB’e yapması gereken ödemelerini 3 ay öteledik. İşletmelerin geri ödeyecekleri taksitlerin tamamı ötelenecek. Vade sayısı değişmeyecek. Herhangi bir yasal faiz de alınmayacak. Bu karardan daha önce KOSGEB alacaklarının ertelenmesi kararından yararlanan KOBİ’lerimiz de faydalanabilecek.”

4 ay ek zaman: Varank, “Proje süresi yükümlülüklerini ya da girişimcilik programı yükümlülüklerini 11 Mart 2020 ve sonrasında yerine getirmesi gereken işletmelere, 4 aya kadar ek zaman vereceğiz. Böylece projeler kesintiye uğramamış olacak” dedi. Varank, işletmelerin ek süre talebinde bulunmaları gerektiğini vurguladı: “Karar sürecini hızlandırdık. Yeni bir kurul kararına gerek duymaksızın talep eden KOBİ’lerimize gerektiği anda süre uzatımını sağlayacağız.”

Bakan Varank, yatırım teşviklerinde verilen kredi faiz desteği uygulamasına da esneklik getirdiklerini ifade etti: “Yatırım teşviklerinden faydalanan firmaların kullandıkları kredi faizinin veya kar payının bir kısmını Bakanlığımız karşılıyor. Mevcut uygulamada firmalar, bankalara yaptıkları kredi geri ödemelerinde aksama olması durumunda faiz desteğinden yararlanamıyorlardı. Aldığımız yeni kararla bu dönemde bankalara karşı yükümlülüğünü yerine getiremeyen firmalar için bu kuralı askıya alıyoruz. Firmalar, bu döneme ilişkin banka ödemelerini daha sonra gerçekleştirdiğinde de faiz veya kar payı desteğinden aynen faydalanabilecek.” Varank, fırsatçılık yaptığı tespit edilen firmaların bundan sonra hiçbir şekilde Bakanlığın desteklerinden yararlanamayacağını vurguladı.

TÜBİTAK bünyesinde özel ve hızlı bir destek programı: Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kovid-19'la mücadele kapsamında girişimcilerin ve bilim insanlarının getirecekleri projelerin bir an önce hayata geçmesini sağlayacak özel ve hızlı bir destek programını TÜBİTAK bünyesinde hazırladı. Ayrıca virüsle ilgili güncel bilgilere, akademik araştırma makalelerine ulaşılması için covid19.tubitak.gov.tr portalını devreye aldı. Bakan Varank, “TÜBİTAK’a teslim edilmesi gereken tüm proje raporlarının teslim tarihlerini 3 aya kadar erteledik. Çağrı ve etkinliklere ilişkin başvuru sürelerini de uzattık” dedi.

Teknoparklar da desteklenecek: Teknoparkların desteklenmesi için de çalışmalar yapan Bakanlık, Teknopark yönetici şirketlerine, kuluçka firmalarından ve teknoparklarda yer alan restoran ve kafe gibi ticari işletmelerden 2 ay boyunca kira almamaları hususunda talimat gönderdi. Ayrıca, yine bu kampüslerde Ar-Ge ve tasarım alanında çalışan firmaların da 2 aylık kira ödemelerini erteleme ve ödeme planlarında kolaylık sağlaması istendi. Teknopark yönetici şirketlerin mali durumu göz önüne alınarak işletme giderleri kapsam dışı tutuldu.

“198 firmaya 10 milyon TL ceza kesildi”

 Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, yaptığı yazılı açıklamada, yeni tip koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle koruyucu maske başta olmak üzere dezenfektan, kolonya ve bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında fahiş miktarlarda artış yapıldığına ilişkin kendilerine gelen başvurular üzerine, Bakanlığın 81 il müdürlüğüne denetim talimatı verdiklerini ve hızlı bir şekilde gerekli adımların atıldığını bildirdi.

Bakan Pekcan, bu denetim kapsamında tüm illerde bulunan satış yerlerinde denetime konu ürünlerin Ocak-Şubat 2020 alış ve satış fiyatları ile güncel fiyatlarının tespit edildiğini aktardı: "28 Şubat-25 Mart döneminde denetlenen 'cerrahi maske ve 3M maske çeşitleri, dezenfektan, cerrahi eldiven, el antiseptiği, kolonya ve makarna, bakliyat ve diğer gıda' gibi ürünlerin fiyatlarına yönelik olarak denetlenen firma sayısı 6 bin 448, denetlenen ürün sayısı 13 bin 280'dir." Pekcan, Reklam Kurulu’nun yaptığı toplantıların önemine dikkati çekti: “Kurulca Mart ayında yapılan iki toplantıda haksız fiyat artışı uyguladığı tespit edilen 198 firma hakkında 10 milyon 90 bin 60 lira idari para cezası uygulanmıştır."

Salgınla mücadelede en çok ihtiyaç duyulan tıbbi maske, solunum cihazı, kolonya ve dezenfektanının hammaddesi etil alkolde yüzde 10, tıbbi maskede yüzde 20 olan gümrük vergisi kaldırıldı.

“Reel sektöre önemli cansuyu”

 Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, Ekonomik İstikrar Kalkanı paketine ilişkin soruları yanıtladı. “Pakette ekonomik aktivitenin korunmasının yanı sıra istihdama ve sosyal yapıya ilişkin adımlar da var. Reel sektöre önemli bir can suyu sunuyor” diyen  Hisarcıklıoğlu, özel sektörün sorun ve önerilerini iletmeye, sorunlara çözüm bulmaya yönelik çalışmalara devam edeceklerini vurguladı: “Dünyada oluşan 'virüs karanlık koridoru’nu ancak ele ele vererek ve istişare ile aşabiliriz. Hem sağlık hem de ekonomi anlamında bugünleri birlikte atlatacağız.”

Dünya tarihinde benzeri olmayan bu ‘küresel kriz’ sürecinde, devletin, milletin, reel sektörün ve finans kesiminin ele el vermesi ve birlikte yol almasına ihtiyaç olduğunu kaydeden Hisarcıklıoğlu, bankaların da ellerini taşın altına koyarak iş dünyasını ve ekonomik faaliyetleri desteklemesini beklediklerini ifade etti: “Türk iş dünyası tedbiri elden bırakmadan ilerlemeye devam edecek. Pakette yer alan kısa çalışma ödeneği gibi işçi ve işletme lehine yapılacak mevzuattaki değişikliklerin bir an önce yürürlüğe girmesini de bekliyoruz. Hazine destekli Kredi Garanti Fonu (KGF) limitlerinin açılmasıyla piyasada önemli bir likidite rahatlaması oluşmasını öngörüyoruz.”

“Kararlar ihracatçıyı rahatlatacak”

Türkiye İhracatçılar Meclisi    (TİM) Başkanı İsmail Gülle, önlemler paketini, Türk ihracatçısını önümüzdeki dönemde rahatlatacak önemli bir hamle olarak gördüklerini söyledi: “Paketin ekonomik büyüklüğü çarpan etkisi ile artacak diye düşünüyorum. Dolayısıyla 100 milyar TL civarındaki bu destek paketinin ekonomik etkisinin 300 ila 350 milyar TL civarında olacağını düşünüyorum. Her destek paketinin bir çarpan etkisi olur, dolayısıyla 1’e 3 ya da 4 etkisi olacaktır. Yeter ki bankalar ve finans kurumları likidite konusunda hassas davransınlar. Bu paket dünyanın bu krizden çıkma sürecine gireceği dönemlerde oluşacak yeni şartlara karşı da ülkemizin daha diri ve ayakta hazır olmasını sağlayacaktır. Uluslararası piyasalarda virüsün ciddi yayılım gösterdiği ülkelerden kaynaklı arz problemlerine Türkiye olarak ‘güvenilir liman tedarikçi’ konumumuzla, bölgesel ve küresel ölçekte bir tedarikçi rolü üstlenebileceğimizi her fırsatta ifade ediyoruz.”

“Aslolan önce insan sağlığımız sonra da işletmelerimizin sağlığı”

Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak, değerlendirmesinde şunları kaydetti: “İş dünyası olarak koronavirüs salgını sürecinde taleplerimizi ilgili bakanlıklarımıza iletmiştik. Cumhurbaşkanımızın başkanlığında yaptığımız toplantıda da taleplerimizi dile getirdik. Toplantı sonrası açıklanan önlem ve desteklere baktığımızda hemen hemen bütün taleplerimizin karşılığını bulduğunu görüyoruz. Cumhurbaşkanımız tarafından açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı paketi bütüncül bir yaklaşımla ele alınan, hem arzı hem de talebi desteklemeye yönelik bir paket.

Desteklerden yararlanmanın ön şartı olarak istihdamın korunması, bizim için de çok önemli. Hepimiz için asıl olan önce insan sağlığı sonrasında da işletmelerimizin sağlığı. El ele vererek bu zor süreci daha az hasarla atlatacağımıza inancımız tam. Hem sağlık hem de ekonomik boyutuyla bu sürecin iyi yönetildiğinin kanaatindeyim.”

“Küresel ekonominin resesyona gireceği bir senaryoya hazırlıklı olalım”

Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Abdurrahman Kaan, Koronavirüs (COVID-19) salgınına karşı tedbirlere ilişkin yazılı açıklama yaptı: “Virüs salgınının küresel etkileri, ekonominin bütün aktörlerinin topyekûn bir mücadele içerisinde bulunmasını zorunlu kılmaktadır. Nitekim başta FED olmak üzere, gelişmiş ülkelerin merkez bankalarının virüs salgınının etkilerini azaltmak amacıyla aldıkları genişleyici para politikası kararları ve diğer ilave tedbirler kısa vadede piyasaları nispeten rahatlatmış olsa da küresel ekonominin resesyona gireceği bir senaryoya hazırlıklı olmalıyız.

En olumlu senaryoda bile, küresel ekonominin ciddi bir refah kaybına uğrayacağı aşikârdır. Küresel ekonomi genelinde yatırımlarda risk iştahının azaldığı ve piyasaların nakde geçmek istediği bir ortamda, Türkiye ekonomisinin bu süreci en az hasarla atlatması için hep birlikte mücadele etmemiz gerektiğinin farkındayız. En büyük üreticimizden en küçük tüketicimize varana değin, bütün ekonomik aktörlerin desteğiyle bu zorlu süreci lehimize çevirmeye başaracağımıza olan inancımız tamdır. Bugün itibariyle 30 doların altına gerileyen petrol fiyatları, enerji faturamızın yükünü hafifleterek, bu zorlu süreçte elimizi güçlendirecektir.

Hem para politikasına hem de maliye politikasına yönelik alınan bu kararlar, reel sektör temsilcilerinin yükünü hafifletecektir. Başta kritik sektörlerimize yönelik muhtasar ve KDV tevkifatı ile SGK primi ertelemesi olmak üzere; kredi ve faizlerinin geri ödemelerinin kolaylaştırılması, asgari ücret desteğinin devam etmesi ve KGF’nin limitinin iki katına çıkarılarak KOBİ’lerimizin hizmetine sunulması gibi birçok sektör ve alana yönelik vergi düzenlemesinin yanı sıra üretim, büyüme ve istihdamın korunmasını kapsayan bu tedbir ve teşvikler sayesinde, ekonomik aktivitede gözlenebilecek ilave bir yavaşlamanın önüne geçilecek ve Türkiye ekonomisi pozitif büyüme patikasında yoluna devam edecektir.”

KOBİ’lere sigorta desteği

“Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Sistemine Devlet Tarafından Taahhüt Edilecek Reasürans Desteğine Dair Karar,” Resmi Gazete’de yayınlandı. 1 Nisan 2020 ve 1 Nisan 2021 arasında akdedilecek sigorta sözleşmelerini kaynaklanan ancak reasürans ve retrosesyon yoluyla transferi yapılamayan riskleri kapsıyor. 

Karara göre; KOBİ'lere yönelik ticari alacak sigortası sunulmasını içeren devlet destekli sistem kapsamında Olağandışı Riskler Yönetim Merkezi'nin üzerinde kalan ve teminat verilen riskin yüzde 50'lik kısmını oluşturan pay için yüzde 75 ve üzeri, teminat verilen riskin kalan yüzde 50'lik kısmı oluşturan pay için ise yüzde 110 ve üzeri reasürans desteği sağlanacak. Reasürans desteği ihtiyacının ortaya çıkması durumunda, söz konusu tutar, Olağandışı Riskler Yönetim Merkezi'nin talebi üzerine Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesinden ödenecek. Karar, 1 Nisan'dan itibaren geçerli olarak devreye alındı.

Kredi garanti kurumlarınca sağlanan kefalet tutarı 500 milyar TL’ye çıkarıldı

“Kredi Garanti Kurumlarına Sağlanan Hazine Desteğine İlişkin Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair Karar”, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kararın amacı bölümünde Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası Anonim Şirketi, “kredi veren” olarak tanımlandı.

Karar kapsamında kredi garanti kurumları tarafından verilen kefaletlerin toplam bakiye tutarı 250 milyar TL’den 500 milyar TL’ye, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından kredi garanti kurumlarına aktarılabilecek kaynak sınırı da 25 milyar TL’den 50 milyar TL’ye yükseltildi. 

Yatırım kredileri için ana para ödemesiz döneme ilişkin faizlerin tahakkuk ve tahsil edilmesi için öngörülen bir yıllık süre, ihtiyaç duyulması halinde bir ay uzatılacak. Kefalet verilmiş kredilerin yeniden vadelendirilmesi veya yapılandırılması ve tanımlanan sürelerin aşılması durumunda, kararda tanımlanan azami sürelere en fazla 36 ay ilave edilebilecek.

Bankaya birden fazla yapılandırma yetkisi: Kararda, Türkiye Kalkınma ve Yatırım Bankası’na, kredinin açılış tarihinden başlamak üzere bireysel ve işletme kredilerinde 96 ay, yatırım kredilerinde ise 156 ayı aşmamak üzere birden fazla yapılandırma yapabilme ve kredinin vadesini değiştirebilme yetkisi verildi. Her bir yararlanıcı için kefalet limiti, gerçek kişi yararlanıcılarda azami 100 bin lira, KOBİ tanımına haiz yararlanıcılarda azami 35 milyon lira, KOBİ tanımı dışında kalan tüzel kişi yararlanıcılar için ise azami 250 milyon lira olmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenecek.

Kararda yer alan geçici maddeye göre kefalet limitleri 31 Aralık 2020 tarihine kadar, KOBİ tanımını haiz yararlanıcılar için azami 50 milyon lira, KOBİ tanımı dışında kalan tüzel kişi yararlanıcılar için ise azami 350 milyon lira olarak uygulanacak.