Kocaeli Valisi Seddar Yavuz: “Kocaeli, Türkiye’de sanayinin kalbidir”

Türkiye’nin vizyon projesi Bilişim Vadisi ve Togg’un evsahibi, 14 OSB’si, 2 Serbest Bölgesi, 3 üniversitesi, 5 teknoparkı, 129 Ar-Ge Merkezi, 14 Tasarım Merkezi, İSO (İstanbul Sanayi Odası) Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Listesi’ndeki 84 firması, TİM (Türkiye İhracatçılar Meclisi) İlk 1000 İhracatçı Listesi’ndeki 65 firması, 35 limanı, sunduğu lojistik avantajları, doğal kaynakları tarihi ve kültürel değerleri ile Türkiye’nin sanayi, teknoloji, ticaret üssü ve önemli bir turizm destinasyonu olan Kocaeli, görece küçük bir yüzölçümüne sahip olmasına rağmen ülke ekonomisindeki önemli ağırlığıyla dikkat çekiyor. 2023 yılının ilk Ayın Konuğu Röportajımızı Kocaeli Valisi Seddar Yavuz ile gerçekleştirdik.
Kocaeli Valisi Seddar Yavuz, 2022 yılında 2 milyonu aşkın nüfusu ile Türkiye’nin nüfus bakımından 10. büyük ili olan Kocaeli’nin kişi başına düşen GSYH’de 2021 yılı TÜİK verilerine göre 153.479 TL ile Türkiye’de 1. sırada yer aldığını belirtiyor: “Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik (SEGE 2017) sıralamasında 4. sırada yer alan Kocaeli, sanayi ve teknoloji üretiminin yanı sıra liman kenti ve ticaret merkezi oluşu, turizmi, doğal kaynakları, tarihi ve kültürel değerleriyle güçlü sektör yapılanması birlikte düşünüldüğünde kalkınma süreçlerinin eklektik bir yaklaşımla hayata geçirildiği rekabetçi ve güçlü şehirler arasında sayılmakta olup ülkemiz ekonomisine önemli katkılar sunmaktadır. Kocaeli gerek ekonomik gerek sosyo-kültürel açıdan güçlü ve rekabetçi özellikleri ile ülkemiz açısından yüksek profilli gelişmiş bir il olarak değerlendirilmektedir. Kocaeli ilini ülkemizin önde gelen avantajlı illerinden biri haline getiren özellikler arasında kuşkusuz stratejik lokasyonu, gelişmiş kurum kültürü, güçlü sanayi sektörü altyapısı, ihracat kapasitesi, yüksek alım gücü ile rekabetçi ekonomisi yer almaktadır.”

“Sanayi üretimi açısından Kocaeli, Türkiye’de sanayinin kalbi konumundadır”
Vali Seddar Yavuz, ilin sanayi ve teknolojideki öncülüğünü şu sözlerle aktarıyor: “Kocaeli’nin ülkemiz ekonomisine en önemli katkısı kuşkusuz sanayi ve teknoloji üretim faaliyetlerinden sağlanmaktadır. Sanayi üretimi açısından Kocaeli, Türkiye’de sanayinin kalbi konumundadır. TÜİK 2021 verilerine göre sektörler itibarıyla GSYH Kocaeli’deki sanayi sektörünün Türkiye içindeki payı %8.4’tür. İlde konuşlanmış sanayi sektöründe faaliyet gösteren köklü firmalar kurumsal kapasite, nitelikli beşeri sermaye, sürdürülebilirlik ve dış ticaret gibi alanlarda oldukça yüksek deneyime sahiptir. Bu deneyimler, Kocaeli’deki firmalarımızın yüksek teknolojiye ve Ar-Ge faaliyetlerine yaptıkları yatırımlarını her geçen gün artırmakta ve katmadeğerli üretime odaklanmalarını kolaylaştırmaktadır. Kocaeli’nin ekonomik göstergelerinin büyüklüğü, sanayi kuruluşları tarafından yapılan üretim ve yaratılan istihdamın bir sonucudur. Organize Sanayi Bölgeleri’nde (OSB’lerde) 2021 yılında bir önceki yıla göre %15 oranında istihdam artışı olmuştur. Özel sektör tarafından yapılan yeni yatırımlar ve sanayi kuruluşlarının her kademesinde görev yapan çalışanlarımız Dünya’daki pazar payımızı her geçen gün artırmaktadır.”
“OSB’lerin genişleme projeleri ve yeni yatırım alanlarının devreye alınması ilimizin sanayi yapısına güç katacaktır”: Vali Seddar Yavuz, ilde 1’i yapım aşamasında 14 Organize Sanayi Bölgesi (OSB), 2 Serbest Bölge bulunduğunu belirterek, mevcut kapasitenin yatırımcı ve üreticiler için yetersiz geldiğini ifade ediyor: “Üretim alanlarının düzenli ve takip edilebilir olmasını kolaylaştıran OSB’lerin genişleme projeleri ve yeni yatırım alanlarının devreye alınması ilimizin sanayi yapısına güç katacaktır. 2022 Aralık ayı itibariyle Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü Sanayi Sicil Bilgi Sistemine kayıtlı 4178 sanayici bulunmaktadır. Bu işletmelerimizde toplam 257.269 kişi istihdam edilmektedir. Büyük ölçekli işletmelerimizde 128.131 kişi istihdam edilmesinin yanında KOBİ’lerde istihdam edilen kişi sayısı 128.956’dır.”

Kocaeli’de 14 OSB’de 142 bin kişi istihdam ediliyor
Vali Seddar Yavuz’a göre; Kocaeli’nin bir başka niteliği de önemli bir ticaret merkezi olması. Vali Yavuz, 2021 yılı dış ticaret rakamları incelendiğinde Kocaeli’deki Gümrük Müdürlükleri aracılığıyla 35.03 milyar dolar ihracat, 54.66 milyar dolar ithalat yapıldığının görüldüğünü kaydediyor: “Kocaeli gümrüklerinden yapılan ihracat ve ithalat toplamı Türkiye’nin dış ticaret hacminin yüzde 18’ini aşmaktadır. İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Raporu’nda, merkezleri başka illerde olup üretimleri ilimizde olan firmaları da dikkate aldığımızda, 2021 yılında Kocaeli’den 84 firma, merkezi Kocaeli olan 41 firma yer almıştır. Kocaeli, sanayi bölgelerinin yoğun olduğu bir ilimizdir. İlimizde tüzel kişiliği bulunan 14 OSB’de yaklaşık 142 bin kişi istihdam edilmektedir. OSB’lerin 6’sı ihtisas Organize Sanayi Bölgesi’dir. OSB’lerimizde; otomotiv sanayi, makine imalatı, demir-çelik, kimya, plastik ve kauçuk, elektronik, metal ürünleri gibi katmadeğerli sektörler ön plana çıkmaktadır. Kocaeli’de öne çıkan imalat sanayi sektörlerine baktığımızda; motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatının ilin toplam üretimi içerisindeki %22.4’lük payı ile başı çektiği görülmektedir. Ardından %21.2’lik büyüklük oranı ile ana metal sanayi ve %16.4’lük büyüklük oranı ile kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı gelmektedir. Dünya için gitgide kritik bir önem kazanan gıda imalatı başlığı da yüzde 3.2’lik payı ile ilk 10 sektör arasına girmiştir.”
Vali Seddar Yavuz, Kocaeli’nin kamu gelirlerinde de önemli bir paya sahip olduğunu aktarıyor: “2021 yılında; vergi tahakkuk miktarında dördüncü, vergi tahsilat miktarında dördüncü, vergi tahsilatının tahakkuku karşılama oranında ise yüzde 90.9 ile Türkiye’de birinci sıradadır.”

Lojistik avantajları, Kocaeli’yi sanayi yatırımlarında cazip hale getiriyor
Vali Yavuz, erişilebilirliği en yüksek illerden biri olan Kocaeli’nin, TEM Otoyolu ve D-100 Karayolu’na ilave olarak Kuzey Marmara Otoyolu ile bu konumunu daha da güçlendirdiğini belirtiyor: “Nitekim İstanbul-İzmir Otoyolu’nun en önemli etaplarından biri olan Osmangazi Köprüsü de Gebze ve Dilovası ilçeleri ile Kocaeli Liman Bölgesi’nin güneyini birbirine bağlamaktadır. Kocaeli aynı zamanda 2021 yılında, ülkemizdeki ihracat ve ithalat kaynaklı elleçlemelerin ton olarak yüzde 15.6’sının gerçekleştiği ve ülkenin en önemli liman bölgesi olan Kocaeli Liman Bölgesi’ni de çevrelemektedir. Kocaeli, doğal bir liman olan İzmit Körfezi’ni içinde barındırması, kara, deniz ve demiryolu ulaşımında sağladığı avantajlar nedeniyle ülkemiz için her dönemde önemli bir yer tutmaktadır. Kocaeli Liman Bölgesi’nde farklı kapasitelerde 35 liman tesisi faaliyet göstermektedir. Konumunun sunduğu lojistik avantajlar, Kocaeli’yi sanayi yatırımları için cazip hale getirmekte ve ülkemizin ihracat ve ithalatında çok önemli bir pay sahibi olmasını sağlamaktadır. 2021 yılında Kocaeli gümrüklerinden gerçekleşen ihracatın ülke ihracatı içindeki payı yüzde 15.55 ve ithalatın payı da yüzde 20.13 düzeyinde gerçekleşmiştir.”
“Kocaeli, 35 limanıyla bir liman kenti”: Vali Seddar Yavuz, Kocaeli’nin 35 adet liman tesisi ile bir liman kenti olma özelliğini de taşıdığının altını çiziyor: “Bağlantı ve transit yollarda yapılan yatırımlarla ilimiz lojistik alt yapısı güçlü yapıya kavuşmuştur. Yatırımcılar için cazibe merkezi olmasının sebeplerinden biri şüphesiz lojistik konumundaki avantajlarıdır. Güçlü sanayileşme, nitelikli insan kaynağı ve iyi ulaşım alt yapısı ile mümkün olabilir. Ülkemizde ses getiren yatırımların ilimize yapılmaya devam etmesi bu durumun sonuçlarındandır. 2021 yılında Gölcük ve Başiskele ilçelerinde bulunan alanda kurulan Ford Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi Kocaeli Özel Endüstri Bölgesi yatırımı verilebilecek örneklerdendir.”

Lojistik üs Kocaeli, Ar-Ge ve inovasyonun da üssü olma yolunda hızla ilerliyor
Vali Seddar Yavuz, Kocaeli’nin, Türkiye’nin en önemli ve kalabalık şehirleri olan Ankara, İstanbul ve Bursa arasında oldukça stratejik bir konumda yer almasının da ili lojistik bir üs konumuna taşıdığını vurguluyor:“Bunun yanında, mevcut dönemde teknoloji sahasında özellikle Ar-Ge ve inovasyonun da üssü olma yolunda hızla ilerleyen iller arasında Kocaeli’nin de anıldığı görülmektedir.”

“Kocaeli orta ve yüksek teknoloji üreten bir şehirdir”
Vali Seddar Yavuz, “Kocaeli orta ve yüksek teknolojiyi kullanan ve aynı zamanda orta ve yüksek teknoloji üreten bir şehirdir. Orta ve yüksek teknoloji ürünleri ihracat odaklı ürünler olarak değerlendirebiliriz. İlimiz imalat sektöründe ülkemizin öncelikli sektörlerinde üretim yapan öncü iller arasındadır” diyor.
İhracat odaklı üretim modelini oluşturan faktörlerin başında orta ve yüksek teknoloji ürünlerin üretiminin geldiğini belirten Vali Yavuz, şu bilgileri veriyor: “Yerli otomobil projesinin (Togg) Bilişim Vadisi’nde yürütülmesi, ilimiz elektrikli araç üretim ekosisteminde fırsatlar ortaya çıkaracaktır. Aynı zamanda ilimizde 5 adet teknoparkın bulunması sanayi ve teknoloji alanlarındaki projelerde işbirliği yapması fırsatını artırmaktadır. Üniversiteler ve teknoparklardaki teknolojik yenilikleri sanayide üretime taşıyarak ihracat odaklı üretim güçlendirilebilir. Farklı sektörlerden 129 Ar-Ge Merkezi ve 14 Tasarım Merkeziyle birlikte, Ar-Ge / Tasarım Merkezi başvuru aşamasında olan firmalarımız da bulunmaktadır. İlimizde Kocaeli Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi ve Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi olmak üzere ikisi devlet biri vakıf olmak üzere üç üniversitemizde ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora bölümlerinde 70.000’i aşkın öğrencimiz bulunmaktadır. Bu üniversitelerimizde 2022 Aralık ayı itibariyle 3041 akademisyen araştırma yürütmektedir. Bununla birlikte 1256 yabancı uyruklu öğrenci ilimizdeki üniversiteleri tercih etmiştir. Üniversitelerimizin ilimize katkısında üniversite-sanayi işbirliği ön plana çıkmaktadır. Üniversitenin araştırma kabiliyeti sanayimizin iş yapma becerisiyle sentezlenmesi yeni Ar-Ge projelerini ortaya çıkarmaktadır. Özellikle Ar-Ge / Tasarım Merkezleri’nde ilimiz üniversitelerinde akademisyen proje danışmanlığı sayesinde Ar-Ge / Tasarım Merkezleri’nin sürdürülebilirliği sağlanmaktadır.”

Kocaeli’nin dikkat çeken projeleri
Vali Yavuz, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı’nın (MARKA) desteklediği ilin kalkınmasında etkin rol oynayan projelerini de anlatıyor: “MARKA’nın, kuruluşundan bu yana ilin kalkınmasında etkin rol oynayan ve çözüm odaklı birçok mali ve teknik destek projesi, yerel paydaş kurumların başvuru sahipliğinde hayata geçirilmiştir.
• Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından finanse edilen TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nin başvuru sahibi olduğu Koruyucu Tekstil Test Merkezi güdümlü projesi kapsamında maske ve diğer koruyucu giysiler dâhil olmak üzere, ülkemizde fonksiyonel tekstillerin testlerinin yapılabilirliği konusunda altyapı ve bilgi birikimi eksikliği giderilmiştir. Özellikle bu alandaki dışa bağımlılığın ortadan kaldırılması; test-analiz hizmetlerinin yerli olarak sağlanması yoluyla yeni ürün geliştirme, ürün belgelendirme çalışmalarına hız kazandırılması; sektörün Ar-Ge ve inovasyon yeteneğinin geliştirilmesi yoluyla rekabet gücünün ve ihracat kapasitesinin arttırılmasına katkı sağlanmıştır. Proje bütçesi 3 milyon TL üzerinde olup bu miktarın yaklaşık yarısı Ajans tarafından karşılanmıştır.
• Bir diğer güdümlü proje; Bilişim Vadisi’nin başvuru sahibi olduğu Türkiye Açık Kaynak Platformu projesi kapsamında kamu ve özel sektörün ihtiyaç duyduğu kritik yazılımların kitle kaynak yoluyla üretilmesi, bu ürünleri ihraç edebilecek hizmet sağlayıcıların oluşması, ülkemizin yazılımcı havuzunun büyütülmesi ve yazılım konusunda dışa bağımlılığın azaltılması gibi stratejik amaçlar ön plana çıkmaktadır. Proje kapsamında İstanbul’da (Vadi İstanbul) ve Bilişim Vadisi’nde toplamda 750 kişilik 2 bilgisayar laboratuvarı kuruldu, yıllık 2000 kişi bu laboratuvarlardan istifade etmektedir. Yazılım okullarında eğitim alan öğrenci sayısı 750 olup, eğitim alan bu öğrencilerden yüzde 30’unun istihdama katılması hedeflenmektedir. 30 milyon TL olan proje bütçesinin 26.7 milyon TL’si İstanbul ve Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından karşılanmıştır.
• Kocaeli’de faaliyet gösteren İMES Organize Sanayi Bölgesi’nin başvuru sahibi olduğu Uygulamalı İleri Mühendislik Mükemmeliyet Merkezi Projesi ise ülke sanayisinin ihtiyaç duyduğu vasıflı işgücü yetiştirilmesine, ülkenin istihdam imkânlarını arttırıcı eğitim çalışmalarına ve firmaların yenilikçi ürün geliştirme kapasitesinin arttırılmasına katkıda bulunmak amacıyla hayata geçirilmiştir. Projenin imza sürecindeki öngörülen bütçesi yaklaşık 16 milyon TL olup ajans katkısı 10 milyon TL olmuştur. Proje kapsamında yenilikçi ürün geliştirilmesine yönelik 1 adet merkez kurulması, verilecek eğitimlerle yılda 2000 kişiye ulaşılması, 241 adet lisanslı program ve makine parkuruna sahip 1988 m²’lik fiziki binanın oluşturulması ve OSB’lerde yer alan firmalara 4 farklı alanda eğitim ve hizmetlerin sağlanmasına ilişkin faaliyetler yer almaktadır.
• Desteklenen bu projelere ek olarak, Ajansımızca yürütülen Teknik Destek Programlarının öncelikleri arasında yer alan sanayide dijital dönüşüm, inovasyon ve yeşil dönüşüm gibi temalarda özel sektörün ihtiyaçlarının ve kapasitelerinin tespitine yönelik asgari 10 işletmeyi kapsayan dijital check-up çalışmaları ve beceri ölçümlerinin yapılması ile yol haritası hazırlanmasına ilişkin danışmalık desteği verilmektedir.”

Kocaeli, güçlü sanayisinin yanı sıra önemli bir turizm destinasyonu
Kış, sağlık ve termal turizmiyle öne çıkıyor: Vali Seddar Yavuz, Kocaeli’nin sadece sanayi ve bağlantılı lojistik faaliyetlerinin gerçekleştiği bir il olmadığını, ayrıca doğası, kültürü, tarihi, fuar ve kongre altyapısı ve kış turizmi ile önemli bir turizm destinasyonu olma özelliği bulunduğuna da dikkat çekiyor: “Kocaeli ekonomisinde sanayi sektörü, ilin öncü sektörü olmakla birlikte tarımsal faaliyetler de yürütülmekte olup gelişmiş turizm ve hizmetler sektörü de Kocaeli’nin ekonomisini güçlendiren temel sacayaklarındandır. Turizm sektörü şehrin ekonomisi açısından en önemli sacayaklarından biridir. İlin mavi bayraklı plajları, kış turizmine uygun fiziki yapısı, yüzölçümünün yarısını kaplayan yeşil orman varlığı ve geçiş ikliminde yer alması sebebiyle dört mevsimin deneyimlendiği doğal güzellikleri ile turizm sektörü açısından da birçok avantajı bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle son yıllarda sektörde öne çıkan bir tema haline gelen sağlık turizmi için hizmet kalitesi ve tesis kapasitesi açısından da ilimiz avantajlı bir konumdadır. Kocaeli, İstanbul gibi nüfus hareketliliğinin yüksek olduğu önemli bir lokasyonun yanı başında bulunmasının da sağladığı faydalarla birlikte sağlık turizmine elverişli bir destinasyon olup mevcut tıbbi imkanlarıyla medikal turizmde adından söz ettirmektedir. Yakın tarihte açılışı yapılacak olan Şehir Hastanemiz ile de sağlık turizmi alanında önemli mesafeler kat edilecektir. Dünya genelinde sağlık turizminin medikal ve geriatri turizm türlerinde uluslararası hareketlilik öne çıkmaktayken; termal ve engelli turizminde ise ülkelerin kendi içlerinde hareketlilik eğiliminde olduğu gözlemlenmektedir. Sağlık turizmi branşlarından olan termal turizmde de bölge boyunca uzanan Kuzey Anadolu Fay Hattı, Kocaeli’nin termal kaynaklarının zenginliğini olumlu yönde etkilemektedir. Kocaeli yüzölçümü bakımından küçük ancak üretilen ürün ve hizmet kapasitesi açısından katmadeğerini her geçen gün artırmaya çabalayan geleceğe dönük bir şehir olma yolunda ilerlemektedir.”

Hedef; şehrin güçlü yönlerini daha da ileriye taşımak
Vali Yavuz, ilin hedeflerini ve gelecek vizyonunu şu sözlerle özetliyor: “Kocaeli’nin uzun vadeli hedefleri ve vizyonu, şehrin güçlü yönlerini en iyi şekilde tanımlayıp daha da ileri taşımaktan oluşmaktadır. Gerek sanayi gerekse tarım ve turizm sektörlerinde il genelinde farkındalığı yükseltecek kurumlar arası işbirlikleri ve ilin ihtiyaçlarını konu alan çözüm odaklı projelerin hayata geçirilmesi ile Kocaeli’nin sosyo-ekonomik performansının daha da ileri taşınacağı düşünülmektedir. Bu kapsamda atılacak adımların Kocaeli’nin kalkınmasına yapacağı katkılar, ilin uzun vadeli hedefleri arasında yer almaktadır. TÜİK’in yayınladığı il düzeyinde yapılan hesaplamaya göre, Kocaeli 2021 yılı kişi başı gayri safi yurt içi hasılada 153.479 TL ile İstanbul’u geride bırakarak ilk sıraya yükseldi. Kocaeli işgücü hacmi, insan kaynağı, lojistik alt yapısı, üniversite ve araştırma kuruluşlarıyla potansiyeli çok yüksek dinamik bir il. Bunun sonucunda da her alanda büyümeye bağlı yeni ihtiyaçlar ortaya çıkmaktadır. Sanayi alanlarının artırılmasına yönelik yatırımları takip etmekteyiz. Bununla beraber sanayinin büyümesine bağlı artan enerji, altyapı ve sosyal ihtiyaçlar için kurumlarımız makro plan ve projelerin hazırlıklarına devam etmektedir.”

Kocaeli’de Model Fabrika kuruluyor
Vali Seddar Yavuz, Kocaeli özelinde 2022 yılının bilim, sanayi ve teknoloji alanında verimli bir yıl olduğunu anlatıyor: “OSB ve OSB dışındaki firmalarımıza ziyaretlerimiz çalışanlarımız eliyle periyodik olarak gerçekleştirilmektedir. SANTEK 2022 toplantısında kararlaştırdığımız yabancı sermayeli firmaların sayısının artırılması ve mevcut yatırımların durumlarının iyileştirilmesi kararı gereği Kore Cumhuriyeti menşeli firmaların temsilcileriyle bir araya geldik, istişarelerde bulunduk, ilimiz de yatırım, istihdam ve üretimi arttırmak için neler yapabileceğimizi değerlendirdik. İlimizde kurulması planlanan Model Fabrika’nın çalışmaları Valiliğimiz koordinasyonunda yürütülmektedir.”