Avrupa Yeşil Mutabakatı, Döngüsel Ekonomi ve Geri Dönüşüm

Döngüsel ekonomide sürdürülebilirliğin bazı ilkeleri şöyle: Yalnızca gerektiği kadar satın al ve tüket. Tüketirken diğer canlıların ihtiyaçlarını da hesaba kat. Enerjiyi verimli kullan ve yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih et. Geri dönüşüme katılabilen ürünleri kullan. Eylemlerinin sonuçlarını hesaba katarak ilerle. Atık üretimini sıfırla veya  atıkları farklı bir fayda üretmek için kullan…
Avrupa Yeşil Mutabakatı, iklim değişikliği ve çevresel bozulma tehdidine karşılık yeni bir büyüme stratejisi olmanın ötesinde derin bir dönüşüm programıdır. Yeşil Mutabakat, emisyon azaltımı, döngüsel ekonomi, sıfır kirlilik, tarım ve kırsal alanların dönüşümü, sürdürülebilir ulaşım, enerji dönüşümü, adil geçiş ve tüm bunların finansmanını içeren bir çerçeveyi tarif etmektedir. Endüstriyel üretimde de bir üretimin sonucu ortaya çıkan atığın bir başka üretimin kaynağı olarak kullanılması ve bunlarla döngülerin oluşturulması üzerine fikirler döngüsel ekonominin temellerini oluşturuyor. Döngüsel ekonomi (Circular Economy); endüstriyel ekonomide üretim, kullanım ve imha süreci yerine dönüşümü ve yeniden dönüşümü esas almayı ifade eden endüstriyel bir terim olarak tanımlanıyor.
Döngüsel ekonominin tanım ve amacı: “Atık oluşumunu en aza indirirken malzemeleri ve kaynakları kullanımlarının sonunda ürün döngüsüne geri döndürerek değerlerini mümkün olduğunca uzun süre korumayı hedefler. Ürünlerin yaşam döngüsünün iyileştirilmesini amaçlayan bir üretim ve tüketim modelidir. Bu model sayesinde ürünlerin tüm yaşam döngüsü boyunca meydana gelen atıkları en aza indirmek amaçlanır. Geleneksel, lineer veya doğrusal olarak adlandırılan ekonomi modelinde hammaddelerin kullanılması, ürünlerin tüketilmesi ve geri dönüşümü yapılmayan atıklar çevre kirliliğine sebep olmaktadır. Üretim için hammadde kullanımından atık oluşumuna kadar olan süreçte sürekliliği ve çevrenin korunmasını odak noktasına alan bir ekonomi modelidir.”
Döngüsel Ekonomi Eylem Planı: 10 Şubat 2021’de Avrupa Parlamentosu tarafından kabul edilen Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, ürünü yaşam döngüsü boyunca ele almakta, ürün tasarımını, döngüsel ekonomi süreçlerinin desteklenmesini, sürdürülebilir tüketimin güçlendirilmesini ve kullanılan kaynakların mümkün olan en uzun zaman dilimi süresince AB ekonomisi içinde kalmasını amaçlamaktadır. Döngüsel ekonomi modeli, al-yap-tüket-at şekline dayalı doğrusal ekonomi modeline bir alternatif olarak karşımıza çıkmaktadır.
Döngüsel Ekonomi Eylem Planı, alt sektörleri de dahil olmak üzere tüm sektörleri ilgilendirmekte, birbiri ile ilintili birçok önleme değinmektedir. Sürdürülebilir, atık üretmeyen ürün, hizmet ve iş modelleri için güçlü, tutarlı ve uyumlu bir politika çerçevesi oluşturulmaktadır.
AB Döngüsel Ekonomi Eylem Planı’nın amaçları; • AB’de sürdürülebilir ürün formunun yaratılması, • Tüketicinin ve kamu alıcısının güçlenmesi, • Döngüsellik potansiyelinin daha fazla olduğu kaynak kullanımı yoğun sektörlere odaklanılması (elektronik, bilişim, piller-taşıtlar, ambalaj, plastik, tekstil, inşaat-binalar, gıda, su ve besin maddeleri), • Atık azaltımı, • Döngüselliğin insanlar, şehirler ve bölgeler için işler bir sistem olması, • Döngüsel ekonomiye dair küresel çabalara liderlik edilmesidir. • Piller, akümülatörler, ambalaj ve plastik, elektrikli ve elektronik eşya, tekstil, inşaat ve binalar ile gıda, su ve besin maddeleri odaklanılan kritik ürün değer zincirleridir.
Döngüsel ekonomide karlılık: Kaynakların mümkün olduğu kadar geri dönüşümden kazanılması ve atıkların mümkün olduğu kadar yeni kaynaklara dönüşebilmesiyle ölçülüyor. Bu döngülerde sentetik malzeme atıklarının yeniden aynı işlevi sunan malzemelere ya da bir başka işlevi sunan ve geri dönüşebilir olan bir başka malzemeye dönüşümü; doğal malzemelerin ise yeniden biyokütleye kazandırılması esas alınıyor. Döngüsel ekonominin çıkış noktası doğada atık kavramının bulunmayışı.
Oysa günümüzde, elektronik, gıda, plastik, kağıt, cam vb. kategorilerde her yıl milyonlarca hatta milyarlarca ton atık doğaya bırakılıyor. Kara, deniz ve hava kirliliğine neden olan bu atıklar bulundukları ekosisteme zarar veriyor, biyoçeşitliliği tehlikeye atıyor, karbon ayak izini büyütüyor ve küresel iklim değişikliğini tetikliyor.
Döngüsel ekonomide sürdürülebilirlik: Sürdürebilirliğin ilkelerinden bazıları şu şekilde sıralanıyor: • Yalnızca gerektiği kadar satın al ve tüket. • Tüketirken diğer canlıların ihtiyaçlarını da hesaba kat. • Enerjiyi verimli kullan ve yenilenebilir enerji kaynaklarını tercih et. • Geri dönüşüme katılabilen ürünleri kullan. • Eylemlerinin sonuçlarını hesaba katarak ilerle. • Atık üretimini sıfırla veya atıkları farklı bir fayda üretmek için kullan…