Pandemi mücadelesine TSE’den belgeli program: Güvenli Üretim ve Hizmet

Kamu ve özel sektör olmak üzere; sanayi kuruluşlarına, hizmet sektörüne ve özellikle turizm ile eğitim sektöründeki kuruluşlara yönelik bu belgelendirme programlarını, TSE Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr. Adem Şahin ile konuştuk.
Küresel Covid-19 Salgını (Pandemi) ile birlikte “insan sağlığı ve hijyen”, dünyanın, iş yaşamının, çalışanların ve tüm insanlığın birincil gündemi haline geldi. Dünya, hem insan hayatının devamlılığı hem de ekonomilerin sürdürülebilirliği için çok ciddi önlemler ve tedbirler aldı. Böyle olası kriz dönemlerinde sınırlar kapandığında ülke ekonomilerinin ayakta durabilmesi için üretim gücünün korunması ve geliştirilmesinin önemi ortaya çıktı.
Dünyanın en büyük 20 ekonomisi arasında yer alan ve ilk 10 arasına girme hedefiyle çalışan Türkiye ise insan sağlığını öncelikleyen önlemleri, sağlık sistemi ve ekonomiyle ilgili uygulamaları ile mücadelede başarılı ülkelerden oldu.
Bu süreçte TSE’nin hayata geçirdiği COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Belgelendirme Programı da çok faydalı örnek bir çalışma olarak uygulamaya kondu. Program, Haziran ayı başında Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank tarafından tanıtılmıştı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı olarak TSE ile üretim tesislerinde alınması gereken önlemleri içeren bir kılavuz hazırladıklarını, tedbirleri yerine getiren firmalara belge verdiklerini aktaran Bakan Varank, “Covid-19 Güvenli Üretim Belgeleri”nin ilkinin Gaziantep, Konya, Bursa ve Malatya’daki işletmelere verildiğini, bu belgeyi alan firmaların da TSE logosunu ürün, belge ve yayınlarında kullanabileceklerini açıklamıştı. Varank, firmaların artık tek bir logo (güvenli üretim logosu) ile piyasada kendilerine duyulan güveni tazeleyeceklerini ifade etmişti.
TSE Güvenli Üretim ve Hizmet Belgeleri, işletmelerin, kurumların ve kuruluşların üretimlerinin veya hizmetlerinin hijyen standartlarını karşılaması, hem de bu işletmeler, kurum ve kuruluşların çalışanlarının sağlığını koruması açısından piyasada (hem iç hem dış pazarda), güvenilirliğini kanıtlıyor.
İlk önce sanayide başlayan bu çalışmalar, hızla turizm ve eğitim gibi hizmet sektörlerini de kapsadı. Bu konuda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları Türk Standardları Enstitüsü (TSE) Yönetim Kurulu Başkanı Prof.Dr. Adem Şahin ile konuştuk. Prof.Dr. Adem Şahin’in Dergimiz KobiEfor’a özel açıklamaları şöyle:
Üretimde, hizmette, turizmde, eğitimde hijyen ve güvenlik
KobiEfor: Pandemi süreciyle birlikte tüm kurumlarımız için farklı bir çalışma disiplini gündeme geldi. TSE’nin, sanayi kuruluşları, hizmet sektörü, eğitim kurumları ve turizm sektörüne yönelik sunduğu hizmetleri anlatır mısınız?
Prof.Dr. Adem Şahin: Türk Standardları Enstitüsü (TSE), sanayicilerimize destek olmak, sektörün ekonomik faaliyetlerinin devamını sağlamak, toplum bilincinin oluşturulmasına katkıda bulunmak ve milli bir kurum olmanın sorumluluğuyla Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet belgelendirme programını hazırlayarak tüm kesimlerin hizmetine sunulmasını sağlamıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tatilini Türkiye’de geçirecek Türk vatandaşları ve yabancı ziyaretçilere ulaşımdan konaklamaya, tesis çalışanlarından yolcuların kendi sağlık durumuna uzanan geniş bir yelpazede alınması önerilen bir dizi tedbirleri tanımlayan Türkiye’nin Güvenli Turizm Sertifikasyon Programı yayımlanmıştır. Bu program Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın öncülüğünde, Sağlık, Ulaştırma, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarının katkıları ve tüm sektör paydaşlarının işbirliğiyle hazırlanmıştır. Programda, Enstitümüze de belgelendirme yetkisi verilmiştir.
Millî Eğitim Bakanlığı ile Enstitümüz arasında, 27 Temmuz 2020 tarihinde “Eğitim Kurumlarında Hijyen Şartlarının Geliştirilmesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol İş Birliği Protokolü” imzalanmıştır. Protokol kapsamında, hijyen şartlarının geliştirilmesi, enfeksiyon önleme ve kontrol süreçlerinin tutarlı, geçerli, güvenilir, tarafsız bir anlayışla sürdürülmesi amacıyla “Okulum Temiz” belgelendirme programı başlatılmıştır.
Belgelere yoğun talep
KobiEfor: Kurumunuz için yeni bir çalışma alanı ortaya çıkmış bulunuyor. Bu alanda bugüne kadar nasıl bir performans sergilediniz? Kaç kurum hangi belgeyi almaya hak kazandı?
Prof.Dr. Adem Şahin: Belgelendirmesi Enstitümüz tarafından yapılan “Güvenli Üretim ve Güvenli Hizmet” programına ilgi oldukça yoğun bir şekilde devam etmektedir. Güvenli Üretim belge sayısı 627, Güvenli Hizmet belge sayısı 89, Güvenli Turizm belge sayısı ise 398, Okulumuz Temiz belge sayısı ise 29’dur.
Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet Belgeleri’ni almanın işletmelere yararları
KobiEfor: TSE’nin Covid-19 Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet belgelerinin işletmelere sağladığı yararlar nelerdir?
Prof.Dr. Adem Şahin: Dünyayı etkisi altına alan yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgını nedeni ile küresel ölçekte durma noktasına gelen ekonomik faaliyetler ve turizm sektöründeki hareketlilik somut ve dinamik farklı bir dizi önlem almayı, alınan önlemleri de hayata geçirmeyi zorunlu kılmıştır.
COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Belgelendirme Programı; belgelendirilen kuruluşlarda,
• İnsan sağlığına uygun üretimin yapılarak tüketicilerin hijyen konusunda kafalarında oluşan soru işaretlerini giderir ve güven duygusu yaratır,
• Uluslararası arenada güven duygusu yaratarak dış pazarlara kolay ulaşılmasını sağlar,
• Kuruluş içi çalışanlar dahil olmak üzere ilgili tüm tarafların sağlıklı bir ortamda, iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uygun olarak çalışmalarını yürütür,
• Pandemi süresince ve pandemi sonrası yaratılan kurum kültürü ve sağlıklı çalışma bilinci ile hijyen ve kalitede sürekliliği devam ettirir,
• İnsan sağlığı için oluşabilecek risklerin kontrol altına alınmasını sağlar,
• Reaktif önlemler yerine proaktif önlemleri yaygınlaştırır,
• Marka güvenini ve imajı arttırır.
Belge almak isteyenlere yol haritası
KobiEfor: Belge almak isteyen kurum ve kuruluşlara nasıl bir yol haritası öneriyorsunuz?
Prof.Dr. Adem Şahin: Kuruluşlar;
• İşletme veya hizmet alanı içinde COVID-19 için alınmış genel tedbirlere uygun hareket edilmesinin sağlanması,
• Fiziki mesafenin korunması,
• Maske takılmasının sağlanması ve takibinin yapılması,
• Uygun temizlik ve dezenfeksiyon işlemleri,
• Solunum hijyeni ve öksürük, hapşırık adabına uyulması,
• El hijyeninin uygulanması,
• COVID-19 şüpheli veya tanısı almış kişilere temas sırasında ve sonrasında yapılacak işlemlerin belirlenmesi,
• Kişinin izole edilmesi ve izole kalması,
• Kişiye müdahale dahil, kontamine materyallerle iş ve işlem yapılırken uygun kişisel koruyucu donanım kullanılmasının sağlanması ve takibi,
• Kontamine malzeme ve alanlar için uygun dezenfeksiyon işlemlerinin yapılması,
• Uyulması gereken kurallara dair tedarikçilerin bilgilendirilmesi,
• Tüm çalışanların korunması için çalışanların yaptıkları faaliyetlere ve eğitim düzeylerine uygun olarak gerçekleştirilecek eğitimlerin konu, içerik ve yöntemlerinin belirlenmesinin sağlanması,
• Atıkların bertaraf edilmesi için yetkili kurumların ve yerel otoritelerin talimatlarına uyulması,
• Sosyal alanlar ile ilgili şartların belirlenmesi,
• Çalışma alanında yer alan ortak temas yüzeyleri (kontrol paneli, el aleti vb.) için kullanım şartlarının belirlenmesi (kullanım sıklığı, kullanıcı sayısı gibi kriterlerin belirlenmesi)
• Yurt içi ve dışı iş seyahati koşullarının belirlenmesi ile yükümlüdürler.
Kurumsal düzeyde idari kontrollerin yanı sıra sistem ve mühendislik kontrollerinin önemi de büyüktür. Yeterli havalandırma sistemleri, fiziksel bariyerler enfeksiyona maruz kalma riskini azaltmaktadır. Kuruluşlar, maruz kalmanın önlenemediği tehlikelere yönelik riski yeterince kontrol edebilmek için ilgili yasal şartlara bağlı yükümlülüklere uymak zorunda olup, personelini, müşterilerini ve ziyaretçilerini korumak durumundadırlar.
Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet vb. belgelendirme programlarında, kuruluşun ihtiyaçlarına bağlı olarak hijyen-enfeksiyon önleme kontrol eylem planlarının hazırlanması, kontrol önlemlerinin belirlenmesi, izleme ve ölçmelerin yapılarak kayıtlarının tutulması ve tüm bu uygulamalarda sürekliliğinin sağlanması beklenmekte ve bu doğrultuda denetimler yapılmaktadır. Bu programlar kapsamında; salgına yönelik, tüm fiziki alanları ve ilgili tüm tarafları kapsayan risk değerlendirmeleri yapılmalı, yapılan bu risk değerlendirmesi sonuçlarına göre hijyen, enfeksiyon önleme ve kontrol için eylem planları hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
Belgelerin değerlendirme süreci
KobiEfor: TSE’nin söz konusu belge ile ilgili değerlendirme sürecine ilişkin bilgi verir misiniz?
Prof.Dr. Adem Şahin: Sanayi kuruluşları ve hizmet sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlar, Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı eğitim kurumları, Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı konaklama tesisleri, yeme içme tesisleri, tur ve transfer amaçlı karayolu taşıtları, denetim öncesi tüm hazırlıklarını tamamlamaları durumunda, COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzu, COVID-19 Güvenli Üretim/Güvenli Hizmet Belgesi Başvuru Formu, COVID-19 Güvenli Turizm Belgesi Başvuru Formu, Okulum Temiz Belgesi Başvuru Formu Dokümanları vb. bilgilere Enstitümüzün www.tse.org.tr adresinden ulaşabilirler.
Belgelendirme Müdürlüklerimizin iletişim bilgileri www.tse.org.tr adresinde yer almakta olup, ihtiyaç duyan kurum ve kuruluşlarımıza belgelendirme, eğitim faaliyetleri veya bilgi almak istedikleri tüm konularda gerekli bilgilendirmeler yapılabilmektedir.
Başvuru aşamasını takiben, tarafımıza gönderilen evraklar incelenir. Evraklarda tespit edilen eksikliklerin giderilmesini takiben saha tetkiki gerçekleştirilir. Saha tetkikinde, COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol için TSE tarafından hazırlanmış kılavuz ve soru listeleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Güvenli Turizm belgelendirme programı kapsamında yayınlanan kriterler, Millî Eğitim Bakanlığı ile birlikte TSE tarafından hazırlanmış Eğitim Kurumlarında Hijyen Şartlarının Geliştirilmesi, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzu ve soru listeleri kullanılır. Uzmanı tarafından “belge verilsin” kararının çıkması durumunda TSE Belgelendirme Yönergesi ve COVID-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Belgelendirme Programı çerçevesinde belge verilir.
KobiEfor: Özellikle ihracata yönelik çalışan firmalar için söz konusu belgelerin uluslararası bir geçerliği veya ihracat yapmak isteyen işletmeler için olumlu katkısı bulunuyor mu?
Prof.Dr. Adem Şahin: TSE, sanayicilerimize destek olmak, başta toplum sağlığını korumak, tüm sektörlerin hizmet ve ürünlerinden yararlanan tüketiciler üzerinde güven duygusu oluşturmak, bu güvenin sürdürülebilirliğini ve uluslararası pazarda güven odaklı olumlu imaj yaratmak amacı ile milli bir kurum olmanın sorumluluğunu esas alarak Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet gibi belgelendirme programlarını hazırlayarak toplumun tüm kesimlerinin hizmetine sunulmasını sağlamıştır.
KobiEfor: Pandemi süreci devam ediyor. Söz konusu belgelere eklemeler veya ihtiyaç dahilinde yeni hizmetleriniz olacak mı?
Prof.Dr. Adem Şahin: Pandemi dönemi süresince Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan salgın yönetimi ve çalışma rehberi çerçevesinde yer alan ve halen belgelendirme faaliyetleri içerisinde yer almayan bazı sektörlere özgü (örneğin; taksiler, kent içi ulaşım araçları, madenler, şantiyeler, AVM’ler vb.) belgelendirme programları ihtiyaçlar ve talepler doğrultusunda hazırlanabilecektir.
İçinde bulunduğumuz dönemde, konaklama tesisleri, yeme-içme tesisleri, tur ve transfer amaçlı karayolu taşıtları, sanayi kuruluşları, marketler, akaryakıt istasyonları, oto servisleri, bürolar, turistik amaçlı olanlar hariç olmak üzere denizyolu ve tren yolu taşımacılığı, eğitim kurumları, rehabilitasyon merkezleri, STK’lar, borsalar, kamu kuruluşları hizmet binaları bu belgelendirme programı çerçevesinde denetlenebilmektedir.
KobiEfor: Pandemi sonrasını da göz önüne aldığımızda alınan belgelerin niteliği veya bundan sonraki olası salgınları da kapsayan bir yapısı bulunuyor mu?
Prof.Dr. Adem Şahin:  Güvenli Üretim, Güvenli Hizmet, Güvenli Turizm ve Okulum Temiz Belgesi kapsamında sanayi kuruluşları, hizmet sektöründe faaliyet gösteren kuruluşlar, konaklama tesisleri, yeme içme tesisleri, tur ve transfer amaçlı karayolu taşıtları ve eğitim kurumlarına yönelik olarak oluşturulmuş olan belgelendirme programları, Sağlık Bakanlığı/Bilim kurulları, enfeksiyon önleme ve kontrol komiteleri, Millî Eğitim Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı vb. ulusal otoritelerin görüş ve önerileri çerçevesinde damlacık ve/veya temas yolu ile bulaşan COVID-19’a yönelik olarak hazırlanmıştır. COVID-19’un bulaşma şekli, virüsün yapısı, dayanıklılığı vb. hususlar dikkate alınarak korunma ve kontrol önlemleri oluşturulmuştur. Pandemiye yol açan virüslerin yapısında ve bulaşma şeklinde değişiklik olması durumunda hijyen, enfeksiyon önleme ve kontrol için hazırlanan kılavuz ve soru listelerinde gerekli güncellemeler yapılabilecektir.
Bu belgelendirme programlarında temel yaklaşım başta çalışanlar, öğrenciler olmak üzere tedarikçiler, müşteriler, tüketiciler gibi ilgili tüm tarafların sağlığını koruma altına almak ve kesintisiz olarak kontrollerin sürdürülmesini sağlamaktır. Önümüzdeki dönemlerde oluşabilecek olası salgınları da gerekli güncellemelerin yapılması ile kapsayabilecektir.

Helvacızade Grubu, iki tesisi için Covid-19 Güvenli Üretim Belgesi aldı
135 yıllık köklü geçmişiyle Zade markası ile yemeklik bitkisel sıvı yağ ve Zade Vital markası ile sağlık alanında faaliyet gösteren Helvacızade Grubu, Covid-19 salgını döneminde güvenli üretimdeki başarısını ve iddiasını bir kez daha gösterdi. Türk Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından “Covid-19 Hijyen, Enfeksiyon Önleme ve Kontrol Kılavuzu” kapsamında verilen TSE Covid-19 Güvenli Üretim Belgesi’ni ilk kez iki ayrı tesisi ile almaya hak kazandı.
Zade Vital İlaç Üretim Tesisleri, kendi alanında belge almaya hak kazanan ilk kurum oldu. Uluslararası kalite belgesi; çalışanlara Covid-19 testinin yapılması, insan sağlığına uygun üretime teşvik edilmesi, korunma ve kontrol önlemleri yönetimi, eğitim, atık yönetimi ve hijyenik bir şekilde sosyal ve ortak kullanım alanları gibi pek çok kriterin değerlendirilmesiyle veriliyor.
Helvacızade Grubu’nun tesislerinde gerçekleşen törende konuşan Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Hasan Büyükdede şunları söyledi: “Sanayi tesisleriyle başladığımız hizmet sektörüyle devam ettirdiğimiz güvenli üretim, güvenli hizmet belgesi ve kılavuzlarını başka sektörlere de yaymayı planlıyoruz. Denetlemelerimizin sonucunda bu belgeyi, Helvacızade Grubu ve Zade Vital almaya hak kazandı.”
TSE Başkanı Adem Şahin ise Pandemi sürecinde üretimin kesintisiz devam etmesini sağlayacak önlemlerin alınmasının önemli olduğunu belirterek, “Üretimin devamı adına aldığımız tedbirleri uygulayan ve belgelendirmeyi Türkiye’de ilk almaya hak kazanan Helvacızade Grubu’na teşekkür ediyorum. Alınan belgeyle ayrıca güvenli bir firmanın milli standartizasyon ve belgelendirme teşkilatımıza olan güveni de söz konusudur” dedi.
Helvacızade Grubu CEO’su ve 3.kuşak üyesi Dr. Mevlüt Büyükhelvacıgil şunları söyledi: “Bundan 8 yıl önce ise nesiller boyu sağlık diyerek üniversite-sanayi işbirliğinde sosyal sorumluluk projemiz Zade Vital’i hayata geçirdik. Bu kısa sürede tüm dünyada her yıl yaklaşık 4.2 trilyon dolar harcanan pazarı, Türk tohumlarının şifası ile tanıştırdık, 7 kıtaya yayıldık. 67 Türk bitkisini dünyaya taşıdık 2023’te hedefimiz; bu rakamı 200 Türk bitkisine çıkarmak. Yaşadığımız pandemi döneminde iyi üretim uygulamalarımızla hijyen tedbirlerimizi her zaman üst seviyede tutmakla yetinmedik. Sağlık profesyonellerimize destek verdik, aslında virüse karşı topyekün direnç gösterdik. Halkımızın ihtiyaçlarını ön planda tutarak üretim kapasitemizi maksimum seviyeye çıkardık. TSE COVID-19 Güvenli Üretim Belgesi, doğru yolda ilerlediğimizin en büyük kanıtı… Bu belge uluslararası platformlarda, ihracat ayağında şüphesiz ki; Türk markaları için güven unsuru oluşturacak.”