Pandemi konut stokunu eritti

Konutder Yönetim Kurulu Başkanı Z. Altan Elmas, 2020 yılında konut stokunun azaldığını belirterek, “Son iki yılda yaşanan iniş-çıkış döneminin bitmesi ve satışların uzun vadeli ortalamalarına geri dönmesi olarak bakmak daha doğru olabilir. Her şeye rağmen 2020 yılını iyi kapattık” dedi.
Konut satışları 2020 yılında bir önceki yıla göre yüzde 11.2 artarak 1 milyon 499 bin 316 oldu. 1.5 milyonluk konut satışıyla 2020 yılının rekorla kapatıldığını aktaran Elmas, konut satışlarında  İstanbul’un 265 bin 98 konut satışı ve yüzde 17.7 ile en yüksek payı alırken geçtiğimiz yıla göre yaklaşık 100 binlik artış sağlandığını söyledi.
2020 Aralık dönemi verilerine bakıldığında; ipotekli konut satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 70.9 azalış göstererek 14 bin 631 oldu. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı ise yüzde 13.8 olarak gerçekleşti. Z. Altan Elmas, “Kaybın nedeni, Ağustos başından itibaren devam eden faiz artışının Eylül ayı itibarıyla kademeli olarak yükselmesidir” dedi.

2020’de konut stoku eridi
2020 yılına pozitif beklentilerle başlandıklarını ve Mart ayına kadar da epey yol alındığını hatırlatan Z. Altan Elmas, “Konut satışları ilk çeyrekte gayet iyiydi. Daha sonra bilindiği üzere pandemi her şeyi etkiledi. Hayat durunca tüm ekonomik faaliyetler de durmak zorunda kaldı. Ancak alınan tedbirlerle ve kampanyalarla toparlanma yaşandı. Haziran’dan itibaren yaklaşık 3 ay devam eden düşük faizli kampanya dönemi ise sektörün rekor sayıda satışlar gerçekleştirdiği ve toparlandığı bir dönem oldu” açıklamasını yaptı.
Devam eden aylarda çok sert olmamakla birlikte kademeli düşüşler yaşadık. Eylül ve Ekim aylarında faiz artışına bağlı, satışlarda gerilemeler oldu. Bu gelişmeyi olumsuz bir işaret olarak algılamamak gerektiğinin altını çizen Elmas, şunları söyledi: “Son iki yılda yaşanan iniş-çıkış döneminin bitmesi ve satışların uzun vadeli ortalamalarına geri dönmesi olarak bakmak daha doğru olabilir. Her şeye rağmen 2020 yılını iyi kapattık. Birinci ve ikinci elde ciddi bir konut stoku söz konusuydu. Bu 3 yıl içinde özellikle 2020 yılında hem birinci elde hem de ikinci elde konut stokları ciddi şekilde eridi. Bu da konut fiyatlarına yansıyor.”
Pandeminin hala sürüyor olması, kredi maliyetlerinin yüzde 19-20’ler arasında olmasıyla ipotekli satışların daraldığını gördüklerini kaydeden Elmas, ancak sektörün üretime devam ettiğini dile getirdi.

Yabancıya satışta alternatif ülkeler dikkat çekiyor
2020 yılında yabancıya satışta, yüzde 10.3’lük bir azalış gerçekleşti. Bu tabloya pandeminin neden olduğunun açıkça görüldüğünü dile getiren Elmas, 2020 yılında yabancı alıcılara 40 bin 812 konut satıldığını açıkladı. Yabancılara yapılan konut satışlarında 2020 yılında ilk sırayı 19 bin 175 konut ile İstanbul, ikinci sırayı 7 bin 735 konut ile Antalya aldı.
Elmas, “2020 yılının son çeyreğine baktığımızda tüm zamanların en yüksek yabacıya satışı olduğunu görüyoruz. Yeni yılda aşının da devreye girmesiyle satışların ivmelenerek 2021 yılını takip eden aylarda tablonun daha da olumlu seyredeceğini öngörmekteyiz” dedi. Yabancıya satışta Asya’dan Çinlilerin yoğun ilgisiyle karşı karşıya olduklarına dikkat çeken Elmas, “Bununla birlikte Pakistan ve Hindistan gibi yeni pazarlardan da talep görmeye başladık. 2021’de bu talebin büyümesiyle yabancıya satışta müşteri çeşitlenmesi, yeni pazarların keşfedileceği ve faaliyet göstereceğimiz bir yıl olacak” diye konuştu.

Konut fiyatları artacak
Gayrimenkul fiyatlarının 2020’de baskılandığını söyleyen Z. Altan Elmas, şu bilgileri verdi: “Yüksek fiyata ürettiğimizi, maliyetleri konut satış rakamlarına neredeyse yansıtmadan sattık. Ancak emtia fiyatlarındaki son 6 aylık artış bizi çok zorluyor. 2020 yılı son çeyrekte kısmen konut fiyatlarına yansıdı, bu yıl da yansımaya devam edeceğini öngörüyoruz. Yeni yılda kademeli olarak yansıtılacak. Faizlerde de artış söz konusu. Kredili satışlar azalacak. Kısacası ilk çeyrek kolay geçmeyecek.”
2021’de mutlaka yeni proje yeni lansmanların görüleceğini kaydeden Elmas, ancak 2016-2017 deki gibi bir tempo beklenilmediğini, daha ayağa yere basan daha ölçülü bir hareket olacağını öngördü. Türkiye’nin gayrimenkul sektörünün aktivitesine ve üretimine ihtiyacı olduğunu aktaran Elmas, şu bilgileri verdi: “Hem istihdam açısından hem de diğer sektörlere olan katkısı açısından kentsel dönüşüm mecburiyetimiz var. Gayrimenkul sektörünün yüzde 7-8 bandında bir büyüklüğe ulaşması gerekiyor. Şu anda daha gerideyiz; yüzde 6’lar civarındayız. Bu anlamda 2021’in ikinci yarısında azda olsa yeni projelerle üretime devam edeceğiz. İyi bir sene bekliyoruz. Makul bir büyüme yılı olacağını umuyoruz.”

Sektörün 2021 performansını reformlar belirleyecek
İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Aralık 2020 Sektör Raporu’na göre inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin 2021 yılı performansını belirleyecek ilk ana unsur, küresel ölçekte ve Türkiye’de pandeminin seyri olacak. Diğer unsur ise ekonomide uygulanacak para politikası, ekonomi, hukuk, demokrasi alanında yapılacak reformlar olacak. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın 2021 yılının da önemli bir bölümünde yüksek politika faizini koruyacağı öngörülüyor. Buna bağlı olarak konut kredisi ve TL ticari kredi faiz oranlarının da yüksek kalması bekleniyor. Dolayısıyla sıkı para politikası ve yüksek faizlerin inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin 2021 yılı performansını sınırlaması söz konusu olacak.
İnşaat malzemesi sanayi üretimi ekim ayında yüzde 18.2 arttı: İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2020 yılı ilk çeyreğinde yüzde 8 büyüme gösterdi. 2020 yılında salgın nedeniyle uygulanan destek kredilerinden inşaat sektörü de önemli ölçüde yararlandı. İnşaat sektörü çok düşük faizler ile eylül ayı sonuna kadar toplam 49 milyar TL yeni kredi kullandı. Yeni kredi kullanımları inşaat sektörü ve müteahhitlik kesimini mali açıdan önemli ölçüde rahatlattı. Buna bağlı olarak faaliyetler de canlandı ve mevcut işlere hızlı bir geri dönüş yaşandı. Bu etki yılsonuna kadar sürdü. Ancak sıkı para politikası uygulaması ile kredi büyümesi de genel olarak yavaşlıyor. 2021 yılında yıllık genel kredi büyümesinin yüzde 15’te kalması bekleniyor. Buna bağlı olarak inşaat sektörünün kullandığı kredi büyümesi de yavaşlıyor. 2021 yılında kredi büyümesindeki yavaşlamanın sürmesi inşaat sektörü ve inşaat malzemeleri sanayisinin performansını sınırlayabilir.
İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında 6.9 puan geriledi: İnşaat sektörü güven endeksi temmuz ayında yılın en yüksek seviyesine ulaştıktan sonra izleyen aylarda kademeli bir gerileme gösterdi. İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında bir önceki aya göre 6.9 puan daha düşerek 65.9 puan olarak gerçekleşti. İnşaat sektörü güven endeksi aralık ayında ekonomik gelişmeler ve Covid-19 salgını ikinci dalgası nedeniyle daha kuvvetli bir aylık düşüş gösterdi. Mevsimsellik de güven endeksinin düşüşünde etkili oldu. İnşaat sektöründe mevcut işler seviyesi Aralık ayında bir önceki aya göre 11.3 puan düştü. Böylece mevcut işler mevsimsellik etkisinin de başlaması ile düşüşe geçti. Covid-19 salgını ikinci dalgası ve kış aylarına girilmesi nedeniyle mevcut işler seviyesinin kademeli olarak gerilemeye devam etmesi bekleniyor.
Yeni alınan inşaat işleri seviyesi 5.9 puan geriledi: İnşaat sektöründe alınan yeni iş siparişleri aralık ayında bir önceki aya göre 5.9 puan geriledi. Sektörde yeni iş siparişleri haziran ve temmuz aylarında önemli artış gösterdi, ağustos-kasım döneminde iş siparişlerinde doygunluk yaşanmaya başlandı. Aralık ayında ise yeni alınan işler seviyesi hissedilir bir aylık düşüş gösterdi. Tamamlanan işler sonrası yeni siparişlerin kış ayları sonrası ve Covid-19 salgını etkilerinin azalması ile birlikte yeniden artmaya başlaması bekleniyor.