Yüksek enflasyon döneminde şirket yönetimi çok farklıdır!

Biz de Haluk Ünaldı ile bu ortamda patron ve yöneticilerin yapması gerekenler üzerine konuştuk. Yıllardır strateji, aile şirketlerinde kurumsallaşma ve ihracat konularında köşe yazılarımızı yazan Haluk Ünaldı, son dönemde şirketlerde profesyonel yönetim kurulu üyeliği de yapıyor. Aynı zamanda şirket patron ve yöneticilerine yüksek enflasyon ortamında yönetimin farklılıkları konusunda eğitimler de veriyor. Biz de Haluk Ünaldı ile yüksek enflasyon ortamında şirket yönetimlerindeki farklılıklar üzerine konuştuk.

KobiEfor: Son dönemde yüksek enflasyon ortamında şirket yönetimleri konusuna ağırlık vermenizin özel bir nedeni var mı?
Haluk Ünaldı: Ülkemizde son dönemde enflasyonun yükselmekte olduğunu hepimiz biliyoruz. Enflasyonun artma hızı ve ÜFE ile TÜFE arasındaki makası da dikkate aldığımızda ülkemizde enflasyonun bir süre daha devam edeceği anlaşılıyor. Diğer taraftan Deutsche Bank’ın 2022 yılında küresel para piyasalarının riskleri sıralamasında enflasyonun açık ara birinci sırada olduğunu dikkate alırsak, sadece ülkemiz değil, küresel olarak da bir süre enflasyonist ortamda yaşayacağımız açık bir gerçek. Diğer taraftan yüksek enflasyon ortamında şirket yönetmenin çok farklı özellikleri var. Ben şirket üst yönetimlerinin bu konuda dikkatlerini çekmek istiyorum.

KobiEfor: Tüketicileri yüksek enflasyon ortamı nasıl etkiler?
Haluk Ünaldı: Hepimiz biliyoruz ki enflasyon demek, halk dilinde fiyatların artması ve hayat pahalılığı demektir. Enflasyon arttığında, fiyatlar ve masraflar artar, elimizdeki paranın değeri azalır, dolayısı ile alım gücümüz düşer. Bu durumda biz de bazı alacaklarımızdan vazgeçmek zorunda kalırız ve elimizde ne kadar para var ise onu farklı bir şekilde değerlendirmeye çalışırız. Böylece dövize ve altına ilgi arttığından, talep enflasyonundan dolayı dövizin ve altının fiyatı da yükselir.

KobiEfor: Yüksek enflasyon şirket yönetimlerini nasıl etkiler?
Haluk Ünaldı: Öncelikle yüksek enflasyon dönemi demek şirketler için ‘belirsizlik dönemi’ demektir. Şirketler, planlama yapmakta ve özellikle bütçe planı yapmakta zorlanırlar. Diğer taraftan üretim maliyeti yükselen şirketlerin işletme sermayesi ihtiyacı artar ve ek krediye ihtiyaç duyarlar. Ancak kredi faizleri de yükseldiğinden ve bankalar özellikle küçük şirketlere bu dönemde kredi vermekte çok istekli olmadıklarından, kredi bulmakta da zorlanırlar. Biliyoruz ki şirketler üretim ve pazarlama problemlerinden daha çok nakit akışını kontrol edemedikleri için iflas etmektedir. Yüksek enflasyon dönemlerinde nakit akışını kontrol etmek çok daha önemli olmaya başlar. Diğer taraftan yatırımcılar da yüksek ve risksiz mevduat faizine yöneldiğinden yatırım harcamaları azalır ve yatırımlar yavaşlar. Bunun sonucunda da şirketlerimizin rekabet gücü zayıflar. Şüphesiz bundan da ülke ekonomimiz olumsuz yönde etkilenir.
Şirketlerde stratejik kararlara belirsizlik hakim olur, uzun vadeli planların yerini kısa vadeli planlar ve ani kararlar alır.
İşte bu nedenlerden dolayı yüksek enflasyon ortamlarında şirket yönetimi farklıdır ve özellikle patronlarımız ve yönetim kurullarımız bu farklılığın bilincinde olarak hareket etmelidir.

KobiEfor: Bu dönemde yönetim kurullarına tavsiyeleriniz nelerdir, neleri farklı yapmalılar?
Haluk Ünaldı: Öncelikle şunu söylemeliyim ki yüksek enflasyon dönemini fırsata dönüştürme konusunda en avantajlı olanlar, bu döneme güçlü bir şekilde nakitte giren vizyoner şirketlerdir.
Bu dönemde yönetim kurulları, şirket üzerinde kontrolü arttırmalı, daha sık toplantılar ve genel müdür ile istişareler yapmalı, nakit akışını yakın kontrole almalı, kredi faizlerinin de yükseleceğini dikkate alarak artacak olan işletme sermayesi ihtiyacını karşılama konusunda mümkün olduğu kadar proaktif yaklaşımlar sergilemeli, iç ve küresel pazarı daha yakından takip etmeli, üyelerini ‘kriz yönetim’ konusunda bilgilendirmeli, ‘ortak akıl’ öncelenmeli ve etkin bir finansal kontrol sistemi kurmalıdır.

KobiEfor: Bu dönemde icra kurullarının, yani genel müdür liderliğindeki müdürler grubu için neler söyleyebilirsiniz?
Haluk Ünaldı: Yüksek enflasyon dönemlerinde şirketlerde birinci öncelikli alan finans departmanıdır. Şirketin genel müdürü, finans sorumlusu ile beraber, şirketin aylık gelir tablosu ile üç aylık bilançosunun mutlaka zamanında ve doğru olarak çıkmasının sağlanmasını sağlarken aynı zamanda tablolardaki ve finansal rasyolardaki ikazları gözleyebilmelidir. Bu dönemde tahsilata özel bir önem verilmeli ve tahsilatın etkinliği mutlaka ölçülmelidir.  Yine bu dönemde şirketin mali duran varlıklarının dökümünün yapılması ve ihtiyaç varsa bir kısmının da elden çıkarılması ve nakite dönüştürülmesi tavsiye olunur.
Bu dönemde tüketici stok yapma eğilimine girdiğinden şirketler için kısa dönemde talep artışı bile olabilir. Yüksek enflasyon döneminde tüketicide fiyat hassasiyeti düşüktür ve şirketler fiyatlarını fazla da dikkat çekmeden arttırabilirler.
Normal şartlarda üretimde etkinlik ve verimlilik önemli iken yüksek enflasyon ortamında piyasa ve fiyatlara aşırı odaklandığından bu konulara dikkat azalabilir. Üretim departmanı buna dikkat etmeli ve pazarlama departmanı ile koordinasyonu arttırmalıdır.

KobiEfor: Bir süre daha devam edeceği anlaşılan yüksek enflasyon ortamında şirketlerini yönetmek zorunda olan patron ve yöneticilere başka neler söylemek istersiniz?
Haluk Ünaldı: Şüphesiz bu dönemde her departman için yapılması gerekenler var. Örneğin; satın alma departmanı özellikle temel hammadde tedarikçilerini yakın takibe almalı ve mümkün ise alternatiflerini de yaratabilmelidir. Satın alma sürecinde peşin satın almanın gücü de ihmal edilmemelidir.
Bu süreçte diğer önemli bir alan da insan kaynakları yönetimidir. Yüksek enflasyon döneminde işten çıkarmalar artabileceğinden, nitelikli insan gücüne ulaşmak kolaylaşabilir. Yine bu süreçte şirketlerde ‘kurumsal hafıza’ kaybına müsaade edilmemelidir.
Şirket üst yönetimlerine yüksek enflasyon ortamının fiyat istikrarı olan bir ortamdan çok farklı olduğu bilinci ile ve bir ‘kriz yönetimi’ anlayışı ile hareket etmelerini öneririm. Bu konuda kendilerini yetkin hissetmiyorlar ise aynı zamanda profesyonel bir destek almalarını da ayrıca öneririm.
Kısaca söylemek gerekirse; yüksek enflasyon ortamı ekonomik bir fırtınadır ve ‘İyi kaptan fırtınada belli olur.’