YENİ EKONOMİ PROGRAMI

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Değişim Başlıyor” ana temasıyla hazırlanan Yeni Ekonomi Programı’nı (2020-2021-2022) (YEP) bakanlıkta düzenlediği basın toplantısıyla açıkladı. Programın vurgu yapılan konularını özetleyerek okurlarımızın dikkatine sunuyoruz.
Bakan Albayrak uygulanan 1 yıllık programın değerlendirmesiyle başladığı konuşmasında şu noktaların altını çizdi: “İkinci yılın başlangıç vuruşunu yapıyoruz. 2019-2020 yıllarını dengelenme yılları olarak adlandırdık. Kur saldırısı yaşadığımız, seçim yaşadığımız, küresel ekonominin çalkantıya girdiği dönemde dengelenmemizi başarıyla uyguladık. Bu yılki programın ana temasına ‘Değişim başlıyor’ dedik. Kur ataklarıyla birlikte büyük resesyon beklentisine rağmen yılın ikinci yarısında ertelenen özel tüketimde dönüş bekliyoruz. Resesyon beklentisine rağmen kuvvetle muhtemel yıl sonunu pozitif büyümeyle kapatmaya hazırlanıyoruz.”
YEP’in ilk yılının başarıları
Bakan Berat Albayrak, YEP’in 1. yılında ulaşılan makro kazanımları şöyle anlattı:
“• Cari açıkla mücadelede önemli bir başarı elde ettik. 2019 yılında yüzde 0.5 büyüme bekliyoruz.
• Makro göstergelerin hepsinde kur atağı öncesine döndük.
• Dengelenme dönemi kazanımlarını koruyacağız, bunun ötesinde bir süre daha bunu sürdürdükten sonra değişim sürecini başlatacağız.
• 2019 yılında hayata geçmesi planlanan 53 eylemden 40'ı hayata geçirildi.
• 2019 yılında hayata geçmesi planlanan 53 eylemden 13'ünde ilerleme kaydedildi.”
Ana hedef enflasyonu düşürmek
Bakan Berat Albayrak, 2019 son çeyreği dahil hedeflemeleri şöyle özetledi:
“Temel mücadele eylemlerimizin başında yine enflasyon gelecek. Enflasyonu artık yüzde 5’in altına çekmek temel hedefimiz olmayı sürdürüyor. Enflasyonda 2019’u yüzde 12’lik bir enflasyonla geride bırakmayı hedefliyoruz.
Enflasyonda 2020’yi yüzde 8.5 olarak revize ettik. Enflasyonda 2021 hedefi yüzde 6.0, 2022 hedefi yüzde 4.9. Para ve maliye politikalarında eşgüdümü hedefliyoruz. Mal ve hizmet fiyatlarındaki kur geçişkenliğini azaltmak için tedbirler alacağız.”
YEP kapsamında;
• Gıda üretimini artırmak için sulama yatırımları yapılacak.
• Sera yatırımları teşvik edilecek.
• Hal ve perakende yasası en kısa sürede hayata geçirilecek.
• Çok kazanandan çok, az kazanandan az vergi alma çalışması yapılacak.
Cari açıkla vedalaşma
Bakan Albayrak, 2022 yılında cari açığı sıfırlayacak bir vizyonla politikaları devreye sokacaklarını ve bu amaçla yerli üretime odaklanacaklarını belirterek şu vizyonu paylaştı:  “İthal ara malların üretimi konusunda çalışmalarımız yoğun bir şekilde sürüyor. Lojistik master planı hazırlanacak. Cari denge öncelikli uygulamaları artırarak devam ettireceğiz.”
Vergi reformu
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, YEP’in diğer ana konuları noktasında şu vurgularda bulundu:
• Vergi reformu ile ilgili adımların atılmasına başlanacak.
• Vergi denetimlerinin etkinliği artırılacak.
• Büyüme hedefi 2019 yılında yüzde 0.5, 2020, 2021 ve 2022’de yüzde 5.0.
• Ölçülü, sektör odaklı kredi politikası uygulanacak.
• Şirket büyümesini zorlaştıran düzenlemeler revize edilecek.
• Yılın ikinci yarısından itibaren kapasite artırıcı yatırımlar başladı.
• İmalat sanayi sektörleri öncelikli alanlar olacak. Cari açığın düşmesine katkı veren projeler öncelikli teşvik edilecek.
• Kritik sektörlerin canlandırılması sağlanacak.
• İstihdam teşviklerinde revizyon yapılacak.
• Tarım alanında işsizliğin azalması sağlanacak.
• Yeni nesilin meslek seçimiyle ilgili programlar ortaya konulacak, orta vadede işsizlikle mücadele edilecek.
Finansal politikalar
Bakan Albayrak mali piyasalar konusunda izlenecek politikaları paylaşırken şu başlıklara dikkat çekti:
• Dolarizasyonun azaltılması sağlanacak.
• Halka açılmada kolaylıklar getirilecek.
• Vergi indirimleri derinleştirilecek.
• Sermaye piyasaları derinleştirilecek.
• Bankaların aktif kaliteleri için 2020 yeni bir başlangıç olacak.
• Tamamlayıcı emeklilik sistemi kurulacak.
• İstanbul Finans Merkezi, 2021 yılı sonuna doğru devreye alınacak.
YEP-Yeni düzenleme ve açılımlar
• Kamuda kaynakların verimli kullanılması, maliyetlerin ve harcamaların azaltılması, gelirlerin kalitesinin arttırılması amacıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı bünyesinde Kamu Maliyesi Dönüşüm ve Değişim Ofisi kurulacak.
• Mega-altyapı projeleri doğrudan yabancı yatırım yoluyla, uluslararası finansman ile hayata geçirilecek.
• Bankaların güncel mali yapılarını ve aktif kalitelerini tespit etmek için mali bünye değerlendirme çalışmaları yapılacak. Bu çalışmaların sonuçlarına göre gerektiğinde bankacılık sektörünün mali yapısını güçlendirecek, böylece reel sektörün uygun maliyetlerle krediye erişimini ve mevcut kredilerinin yeniden yapılandırılmasını temin edecek bir politika seti devreye sokulacak.
• Ekonomimizin yabancı tasarruflara bağımlılığını kalıcı olarak azaltacak ve cari açığın milli gelire oranını yüzde 3’ün altına düşürecek ihracat, turizm ve sanayi ürünlerinde yerlileştirmeye dayalı bir ekonomik dönüşümün temelleri atılacak.
• Ekonomi yönetimi ile ilgili kurumlar yeniden yapılandırılacak, liyakat ve performans odaklı insan kaynağı yönetimiyle kurumlara güven artırılacak, hızlı karar alan, piyasaların ve özel sektörün önünden giden ve özel sektörün önünü açan bir yönetim anlayışı benimsenecek, finansal istikrarı ve güvenliği esas alan yeni bir finansal mimari oluşturulacak.
• Finansal hizmetlerin düzenlenmesi ve denetlenmesi için Türkiye Finansal Hizmetler Kurulu kurulacak.
• Kamu hizmeti sunumuyla doğrudan ilişkisi olmayan makam aracı, lojman ve sosyal tesislere yönelik harcamalar sınırlandırılacaktır. Kamuda yeni idari hizmet binası yapımına ve kiralanmasına izin verilmeyecek. KİT’ler, verimlilikleri artacak ve kamu maliyesine yükleri azalacak şekilde yeniden yapılandırılacak.
• Vergi tabanını genişletme ve vergide adaleti pekiştirme amacıyla etkinliği olmayan istisna, muafiyet ve indirimler kademeli olarak kaldırılarak vergi tabanı genişletilecek ve vergi mevzuatı sadeleştirilecek.
• Vergi Veri Analiz Merkezi kurulması ile tahsilatta etkinliğin açık vermesi beklenen program tanımlı kamu kesimi dengesinin program dönemi sonunda milli gelirin yüzde 0.8’i kadar fazla vermesi hedefleniyor.
• Cari açığın düşürülmesi amacıyla ilaç, kimya, petrokimya, enerji, makine/teçhizat ve yazılım sektörleri öncelikli yatırım yapılabilir alanlar olarak belirlendi.
• Lüks ve/veya ithal yoğunluğu yüksek ürünler listesi güncellenerek vergi düzenlemesi yapılacak.
• Özelleştirme portföyünde bulunan varlıkların ekonomiye kazandırılmasında yeni modeller kullanılarak ekonomik katmadeğer bazlı planlamaya geçilecek.
• Taşınmaz değerleme sistemi kurularak gayrimenkul envanteri tamamlanacak, tapu harçları ve emlak vergilerinin gerçek değerleri üzerinden alınması sağlanacak şekilde gayrimenkul vergilendirme sistemi yeniden düzenlenecek.
• İmar planı revizyonları ile oluşan değer artışlarından kamuya gerçekçi oranda pay alınması ve artışların adaletli paylaşımı sağlanacaktır.
• İthalata bağımlılığı azaltmak ve ihracatı arttırmak amacıyla yerli üretim ve dünyadaki en iyi uygulamalar göz önünde bulundurularak teknoloji ve Ar-Ge yatırımları kamu-özel işbirliği modelleri ile gerçekleştirilecektir.
• Cari açığın düşürülmesi amacıyla ilaç, kimya, petrokimya, enerji, makine/teçhizat ve yazılım sektörleri öncelikli yatırım yapılabilir alanlar olarak belirlenmiştir.
• Yüksek teknoloji ürünlerinin üretileceği, büyük ölçekli yerli ve yabancı yatırımların yer alacağı, etkin yönetim modeline sahip endüstri ve teknoloji bölgeleri kurulacak.
• Ülkemizde üretilmeyen 20 biyoteknolojik ilacın yerli üretimi teşvik edilecek, biyoteknoloji alanında yetkinliklerimiz artırılacak.
• Petrokimya kümelenmesi ve Ceyhan Endüstri bölgesi hayata geçirilecek.
• Yeni pazar, yeni ürün, yeni ihracatçı hedefi ve küresel değer zinciri bakış açısıyla İhracat Ana Planı oluşturulacak.
• İhracatçıların küresel ticari verileri yakından takip edebilmesini sağlamaya yönelik Elektronik İhracat Platformu kurulacak.
• Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesinde Çin ile ikili ticari ve ekonomik ilişkiler geliştirilecek.
• Yeni kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri tahsis edilecek.
• Sağlık turizminin geliştirilmesi için projeler planlanarak hayata geçirilecek.
• Güneş, rüzgâr, biyokütle, yenilenebilir enerji ve yerli kömür kaynaklarının elektrik üretimindeki payı artırılacak, YEKA modeli ile bu enerji teknolojilerinin yerlileştirilmesi desteklenecek.
YEP’İN CARİ AÇIK/GSMH HEDEFLERİ
2019'da cari denge/GSYH beklentisi %0.1.
2020 cari denge/GSYH beklentisi -%1.2.
2021 cari denge/GSYH beklentisi -%0.8.
2022 cari denge/GSYH beklentisi %0.0.
YEP İŞSİZLİK HEDEFLERİ
2019'da işsizlik tahmini %12.9.
2020'de işsizlik tahmini %11.8.
2021'de işsizlik tahmini %10.6.
2022'de işsizlik tahmini %9.8.
BÜTÇE DİSİPLİNİ KORUNACAK
Bakan Albayrak piyasaya müdahalelerle durgunluğa çare olmaya devam edeceklerini, bunu bütçe disiplinini bozmadan sağlayacaklarını belirterek hedefleri şöyle sıraladı:
• 2019 merkezi yönetim bütçe açığı/GSYH beklentisi %2.9
• 2020 merkezi yönetim bütçe açığı/GSYH beklentisi %2.9
• 2021 merkezi yönetim bütçe açığı/GSYH beklentisi %2.5
• 2022 merkezi yönetim bütçe açığı/GSYH beklentisi %1.5.
Sahada KOBİ’leri dinleyecek
Bakan Albayrak, bu sene farklı olarak, çok daha etkin şekilde sahada olacaklarını dile getirdi: “Değişim tüm Türkiye olarak hepimizden başlıyor. Türkiye yeni bir ekonomik modele geçiyor bu programın ruhunda. Bir üst lige çıkmak istiyorsak tüm paydaşlar olarak değişmek zorundayız. Reel sektörümüz ve bütün paydaşlarımız ülkemizin her yerinde artık sahada. Bu bilinçle bu süreci gerek bizler gerek paydaşlarımız hep birlikte yaşayacağız. Bu programın yürütülmesi, gerekirse değişiklerle ilgili istişareler yapacağız, görüşlerimizi paylaşacağız. KOBİ’lerimize ayrı bir önem vereceğiz. Etkili olabilmeleri için beklentilerini, sorunları dinleyeceğiz. Ülkemizin yeni bir başarı hikayesini milletimizin desteği, reel sektörümüzün, yani sanayicimizin, tarımın, hizmet sektörünün ve finans sektörünün tam kapasiteyle çalışması, bunlarla birlikte yeni YEP’le birlikte gerçekleştireceğiz.”