Türkiye’yi kalkındırma programı

“2019 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı" Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlandı. Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığı’nca hazırlanan ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından onaylanan programda dünya ekonomisindeki gelişmelere ve temel göstergelere yer verildi. Toplam 303 sayfadan oluşan Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda "Eğitim", "Sağlık", "Adalet", "Güvenlik", "Temel Hak ve Özgürlükler", "Sivil Toplum Kuruluşları", "Aile ve Kadın", "Sosyal Koruma", "Kültür ve Sanat", "İstihdam ve Çalışma Hayatı", "Sosyal Güvenlik", "Spor", "Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Yüksek Büyüme" gibi başlıklarda amaç ve hedefler paylaşıldı.
Söz konusu başlıklar özetle şöyle:
Ekonomik büyüme hedefleri: 2019 yılı ekonomik büyümesinin özellikle mal ve hizmet ihracatı kaynaklı olması tahmin edilirken göreceli olarak azalmakla birlikte tüketimin büyümeye pozitif katkısının devam etmesi öngörüler arasında yer alıyor. Program döneminde kısa vadede fiyat istikrarının ve finansal istikrarın yeniden tesis edilmesi, ekonomide dengelenmenin ve bütçe disiplininin sağlanması, orta vadede sürdürülebilir büyüme ve adaletli paylaşıma yönelik ekonomik değişimin gerçekleştirilmesi amaçlanıyor. Önümüzdeki yıl, ekonomideki dengelenme süreci ve bu sürecin ima ettiği düşük büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının bir miktar hız keserek bir önceki yıla göre 439 bin kişi artması bekleniyor.
Enflasyonla mücadele: Para politikası, finansal istikrarı da gözetleyecek şekilde enflasyon hedeflemesi çerçevesinde yürütülerek maliye politikasıyla eş güdümü güçlendirilecek. Enflasyonun 2019’da yüzde 15.9’a inmesi hedefleniyor. Personel giderleri Ocak-Temmuz’da sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 5 olarak uygulanacak. Bu yılın ikinci döneminde 2019 yılı ilk 6 aylık döneminde enflasyonun maaş artışının üzerinde olması durumunda enflasyon farkı ödenecek.
Turizm geliri beklentisi 35.2 milyar dolar: Türkiye'de 2018 yılı sonu itibarıyla 39.2 milyon yabancı turist, 32.3 milyar dolar turizm gelirine ulaşılmasının beklendiği bildirildi. Programda 2019 yılında ise 41.5 milyon turist ve 35.2 milyar dolar turizm gelirine ulaşılacağı öngörüldü. Programa göre, turizmde yeni dönemde alternatif turizm türlerinin gelişimi desteklenecek. Turizm sektöründe dönüşümü sağlayacak, sezon süresini ve kişi başına harcamayı artırmayı amaçlayan Turizm Ana Planı'nın hazırlanması için ön çalışmalar başlatılacak, yeni kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri ilan edilecek.
Ar-Ge'ye 1.1 milyar liralık kaynak: Cumhurbaşkanlığı’nın 2019 yılına ilişkin programına göre, TÜBİTAK Ar-Ge projeleri için 1.1 milyar lira kaynak tahsis edilirken TCDD hızlı tren yatırımlarının finansmanı için 3.5 milyar lira ayrıldı. Önümüzdeki yıl Özelleştirme Fonu'nun 10 milyar lira tutarında özelleştirme geliri elde etmesi bekleniyor. TMO'nun 2.5 milyon ton buğday ve 0.5 milyon ton mısır, TÜRKŞEKER'in 5.2 milyon ton şeker pancarı alımı yapması öngörüldü.
Enerji yatırımları artacak: Türkiye'nin 2019'da elektrikteki kurulu gücü yüzde 5 artırılarak 94 bin 760 megavata çıkarılacak. Doğal gaz santrallerinin toplam elektrik üretimindeki payı yüzde 29'a gerileyecek. Yerli imalat kullanım şartı içeren 2 bin 200 megavat kapasiteli iki YEKA yarışması düzenlenecek.
Küçük işletmeler dünyaya açılacak: Girişim sermayesi, bireysel katılım sermayesi, Kredi Garanti Fonu, mikro kredi uygulamaları ve sermaye piyasası imkanları geliştirilerek, yeni girişim ve KOBİ’lerin finansmana erişimi kolaylaştırılacak.
Üretim: Türkiye'nin uluslararası rekabet gücünü ve dünya ihracatından aldığı payı artırmak için imalat sanayisinde dönüşüm gerçekleştirilerek yüksek katmadeğerli yapıya geçilecek ve yüksek teknoloji sektörlerinin payı artırılacak.
Büyük çaplı projelere destek: Özel sektör ve üniversitelerin işbirliğiyle oluşturulacak teknoloji platformları aracılığıyla büyük çaplı projeler desteklenecek. Teknoloji ürünlerinin ticarileşmesi desteklenecek.
6 sektör desteklenecek: İlaç, kimya, petrokimya, enerji, makine-teçhizat ve yazılım sektörlerinde orta-yüksek ve ileri teknoloji ürünlerin payının artırılmasına yönelik yatırımlara finansman sağlanacak. Kimya sektöründe, petrokimya, plastik, kompozit ve ileri malzeme gibi alanlarda yeni yatırımlar için lojistiği uygun yer tahsisi yapılarak kimya parklarının kurulması desteklenecek.
Sağlıklı yaşam desteklenecek: Beslenme Dostu Okul Programı uygulamasına devam edilmesi ve ilkokullarda "okul yemeği" programına başlanması yer alacak. Tüketicilerin besin içeriklerini sağlık açısından daha kolay değerlendirmesini sağlamak amacıyla gıda ambalajlarında renkli ön yüz etiketleme uygulamasına geçilecek. Bulaşıcı olmayan hastalıklar ve bunların risk faktörlerine ilişkin koruyucu ve tedavi edici hizmet kapasitesi artırılacak, obezitenin önlenmesi için sağlıklı beslenme alışkanlıklarının geliştirilmesine yönelik ilgili paydaşlarla koordineli bir şekilde mevcut programlar yaygınlaştırılacak ve ilave düzenlemeler yapılacak. Acil sağlık ambulans sayısı artırılacak, güvenlik hizmetlerinde, "kasa tipi" ambulans kullanımı sağlanacak.
Eğitimde önemli projeler ağırlık kazanacak: Eğitimin tüm kademelerinde erişimde sağlanan ilerlemelerle birlikte eğitimin kalitesinin artırılmasına yönelik ilave çalışmalar sürdürülecek. Bu kapsamda, fırsat eşitliği, öğretmen nitelikleri, öğrenme ortamları, müfredat ve kurumsal kapasite önemli politika başlıkları olarak öne çıktı. Üniversitelerin yeni mekan talepleri, oluşturulması planlanan Yükseköğretim Mekanları Yatırım Karar Destek Sistemi yazılımı üzerinden oluşturulan veriler baz alınarak değerlendirilecek. Öğretim elemanı açığı, yurt genelinde dengeli dağılım gözetilerek azaltılacak.
Tarım: Sözleşmeli üretim ve arazi kiralama gibi yöntemlerle tarımsal işletmelerde ölçekler büyütülecek. Arazi bankacılığı dahil çeşitli modellerle atıl tarım arazilerinin üretime kazandırılması hedefleniyor. Devam eden projeler kapsamındaki depolama tesis ve sulama şebeke inşaatlarından 2019'da tamamlanacak olanlara öncelik verilecek.
Gayrimenkul değerleme sistemi: İmar uygulamalarındaki etkinliğin artırılması için Gayrimenkul Değerleme Sistemi kuruluyor. Buna ilişkin yasal düzenlemeler hızlı şekilde tamamlanacak. İmar planı izleme, değerlendirme ve denetim sisteminin kurulmasına yönelik çalışmalar sürdürülecek. İmar planlarının yapım, uygulama ve değişiklik sürelerinin mevzuatta yer alan kriterlere göre denetlenmesine ilişkin mekanizmalar etkili hale getirilecek. İzleme ve denetim için modern alternatifler  geliştirilecek.
Konut piyasasında arz talep dengelenecek: Konut piyasasında arz talep dengesinin kurulabilmesi için kapsamlı veri altyapısı oluşturulacak. Yerel yönetimler için kentsel dönüşüm strateji belgesi hazırlama rehberi yapılacak. Küçük ölçekli belediyelerin sosyal donatı projeleri için finansman modeli geliştirilecek. Toplu değerleme sistemine yönelik veri ve değerlenme standartları oluşturulacak.
Lojistikte Türkiye merkez olacak: Türkiye'nin gelecek yıl uluslararası hava trafiğinde önemli bir aktarma merkezi olması, İstanbul Yeni Havalimanı'nın ilk etabı ile Çukurova Havalimanı'nın hizmete açılmasıyla transit yolcu pazarından daha fazla pay alması hedefleniyor. Doğu Akdeniz ve Ege'de büyük ölçekli ana konteyner limanı ve tersane inşa edilmesi yönünde çalışmalara başlanacak. Türkiye'nin komşu ülkelere ve yeni pazarlara erişimini kolaylaştıracak uluslararası taşıma koridorlarında etkinliğinin artırılması ve bu koridorların bütünleştirilebilmesi amacıyla Doğu-Batı ve Kuzey-Güney aksındaki darboğazlar giderilecek.
Arazi bankacılığı kurulacak: Sözleşmeli üretim ve arazi kiralama gibi yöntemlerle tarımsal işletmelerde ölçekler büyütülecek. Arazi Bankacılığı gibi çeşitli modellerle atıl tarım arazilerinin üreti me kazandırılması hedefleniyor. Devam eden projeler kapsamındaki depolama, tesis ve sulama şebeke inşaatlarında 2019’da tamamlanacak olanlara öncelik verilecek.
Kıdem tazminatı reformu yapılacak: Sosyal tarafların mutabakatıyla tüm işçilerin erişebilirliğini güvence altına alan bireysel hesaba dayalı bir kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Kamu kurum ve kuruluşlarında etkili bir insan kaynakları planlaması yapabilmek için esnek çalışma modelleri geliştirilecek. Kamu sektöründe çalışanlar için yetenek ölçümü, tekrar yerleştirme ve norm kadro çalışmaları yürütülecek, kamu sektörü insan kaynağının ödül ve performans sistemleri vasıtasıyla etkin yönetimi sağlanacak.