Torba Yasa ve KHK’larla gelen ekonomi

- Özel sektörün kamuya dolar cinsi borcu için kur sabitlemesi…
- Konut satışında alımdan vazgeçen vatandaşın müteahhitlere ödeyeceği tazminat miktarının artırılması…
- Kamu bankalarına, alacaklarını varlık yönetim şirketlerine satma imkanı verilmesi gibi...
Ocak ayı içinde yürürlüğe giren 18/01/2017 ve 6770 Sayılı Torba Yasa ile birlikte keza Ocak 2017 ayı içinde yayınlanan Kanun Hükmünde Kararnameler okurlarımız için önemli finansal kolaylıklar getiriyor.  İş dünyasına finansal mahiyette destek, teşvik ve muafiyet  niteliği taşıyan yenilikleri okurlarımızın dikkatine sunuyoruz.
TORBA YASA YENİLİKLERİ
18 Ocak 2017 Tarih ve 6770 Sayılı Torba Yasa ile iş dünyası için aşağıda özetlenen önemli finansal imkanlar getirildi, mükellefiyetler kaldırıldı veya hafifletildi.
- Borç yapılandırmasında ferahlama: 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun Tasarısı kabul edildi. Borç yapılandırmasından faydalanmasına rağmen gerekli süre içerisinde ödeme yapmayan vatandaşlar, yeni torba yasa düzenlemesi ile ödemelerini 2017 Mayıs'a kadar yapabilecekler. Kanun kapsamında 2017 yılının Ocak ayından itibaren ödenmesi gereken taksitlerin ödeme süreleri, taksit ödeme sürelerinin bitim tarihinden itibaren 4'er ay ötelenecek. Mücbir sebep ilanı nedeniyle verilemeyen beyanname ve bildirimler 30 Nisan 2017 tarihine kadar verilebilecek. Peşin ödeme seçeneğini tercih eden ancak yapılandırılan tutarın tamamını kanun hükümlerine göre indirim uygulamaksızın ödeyenler 31 Aralık 2017'ye kadar yazılı talep etmeleri durumunda fazla ödenen tutarlarla ilgili iade alabilecekler.
- Yolcu taşımacılığı ile ilgili düzenleme: Döviz kazandırıcı faaliyetler arasında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarınca yaptırılan yolcu taşıma işleri uluslararası taşımacılık işleri, harç ve Damga Vergisi istisnası kapsamına alındı.
- SGK borçlarını ödeme kolaylığı:  Sosyal Hizmetler Kanunu'na eklenen maddeyle hane içinde kişi başına düşen gelir net asgari ücretin üçte ikisini geçtiği halde evde bakım yardımlarından faydalananlara fazla ve yersiz ödenen ve geri alınması gereken tutarlar ile bunlardan doğan faiz silindi.
- Belediyelere KDV düzenlemesi: Katma Değer Vergisi Kanunu'na eklenen geçici maddelerle belediyeler ve İl Özel İdareleri tarafından iktisadi işletme oluşturmaksızın yapılan taşınmaz teslimlerinde KDV aranmayacak. Bu nedenle geçmişe dönük herhangi bir tarhiyat yapılmayacak, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan varsa açılmış davalar feragatla vazgeçilecek, tahakkuk eden tutarlar silinecek.
- Yatırıma KDV desteği: 50 milyon lira ve üzerindeki sabit yatırım tutarı olanlara, yılın 6 aylık dilimlerinde yüklenilen KDV, 6 ayı takip eden bir yıl içinde, daha düşük sabit yatırım tutarı olanların yıl içinde yüklenilen ancak indirilemeyen KDV ise ertesi yıl iade edilecek.
- El konulan araçlar iade edilecek:  Kara, deniz ve hava ulaşım araçları hakkında verilen el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararlarının uygulanmasında, bu düzenlemenin yürürlüğe girdiği ayı takip eden 6. ayın sonuna kadar ilgili gümrük idaresine başvuran ve taşıtın ilk elde edilmesinde  ödenen ÖTV'nin yüzde 25'ine karşılık gelen tutarın 1 ay içinde ödenmesi halinde, el konularak mülkiyetin kamuya geçirilmesi kararı kaldırılacak. El konulan araç, sahibine iade edilecek.
- Gemi ve yatlara yönelik istisnalar: Türk Uluslararası Gemi Sicili’ne kaydedilecek gemilere ve yatlara ilişkin alım, satım, ipotek, tescil, kredi, tüm navlun sözleşmeleri gibi Damga Vergisi ve harçlardan muaf olacak. Bu işlemler nedeniyle alınacak paralar banka ve sigorta muameleleri vergisine ve fonlara tabi tutulmayacak.  Kapsama giren gemi ve yatların Türk Uluslararası Gemi Sicili'nden silinerek yerli veya yabancı bir başka sicile geçişi veya ihracı ya da hurdaya ayrılmak için satışında da kazanç istisnası uygulanacak. Maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu istisnalardan yararlananlar hakkında, geçmişe yönelik herhangi bir tarhiyat yapılmayacak.
- Hazine’ye ait taşınmazlar düzenlemesi: Torba Yasa kapsamında, 31 Aralık 2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olan Hazine’ye ait taşınmazların bedelsiz olarak ilgili belediyelere devredilmesi ve belediyeler tarafından da öncelikle üzerinde ev, işyeri gibi yapı yapan vatandaşlara rayiç bedel üzerinden doğrudan, ihalesiz ve uygun ödeme koşulları ile satılmasına yönelik uygulamada tarih 19 Temmuz 2003 olarak değiştirildi. Böylece 31 Aralık 2000-19 Temmuz 2003 döneminde Hazine taşınmazları üzerinde ev, işyeri gibi yapı yapan vatandaşlar da bu hükümlerden yararlanacak.
- Kredi Garanti Fonu büyüdü: Finansman imkanlarını geliştirmek ve kredi sisteminin etkin işlemesine katkı sağlamak amacıyla firmalara kredi garantisi veren kredi garanti kurumlarına aktarılan nakit kaynak, 2 milyar liradan 25 milyar liraya çıkarıldı.
- Asgari ücret desteği: İşverenlerin rekabet gücünün artırılması, kayıtlı istihdamın teşviki, asgari ücretle çalışanların yoğunlukta olduğu küçük ve orta ölçekli işletmelerin desteklenmesi için geçen yıl başlatılan asgari ücret desteği, bu sene de devam edecek.
- Sigorta pirimi ödeme ertelemesi: Aralık 2016, Ocak ve Şubat 2017'ye ait sigorta prim ödemeleri, faizsiz olarak Ekim, Kasım ve Aralık 2017 aylarında yapılabilecek.
- KOBİ’lerin birleşmesi: İmalat sektöründe faaliyette bulunan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) birleşmesi halinde, bu birleşmenin olduğu dönem dahil üç dönem yüzde 75'e kadar indirimli Kurumlar Vergisi uygulanması konusunda Bakanlar Kurulu yetkilendirildi. Mükelleflerin yatırım teşvik belgesi kapsamındaki münhasıran imalat sanayinde ve sadece 2017 takvim yılında gerçekleştirecekleri yatırım harcamalarına ilişkin olarak ilgili kanuna göre Bakanlar Kurulu’na verilen yetkiler genişletildi.
- Kredilendirmelerde sicil affı: Kullandığı nakdi ve gayrinakdi kredilerinin anapara, faiz  ödemelerini aksatan gerçek ve tüzel kişilerin ticari faaliyette bulunan ve bulunmayan gerçek kişilerin ve kredi müşterilerinin karşılıksız çıkan çek, protesto edilmiş senet, kredi kartı ve diğer kredi borçlarını zamanında ödeyemedikleri için Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi’ne bildirilen kişiler ve kredi müşterileri, söz konusu borçlarını düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde tamamını ödemeleri veya yeniden yapılandırmaları halinde geçmiş ödeme performanslarına ilişkin olumsuz kayıtlar dikkate alınmayabilecek. Kredi kuruluşları ve finansal kuruluşlarının bu kapsamda mevcut kredileri yeniden yapılandırması veya yeni kredi kullandırılması, bu kuruluşlara hukuki ve cezai sorumluluk doğurmayacak.
- Su ürünleri üretenler: Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın su ürünleri üretim yerlerini kiralama süresi 1 Ocak 2017 tarihinden 1 Ocak 2019'a uzatılacak.
- Deniz araçlarında Türk bayrağına teşvik: Bağlama kütüğüne kaydedilen gemi, deniz ve iç su araçlarının yıllık vize harçları kaldırılacak. Kanunla denizcilik sektörünün gelişmesi ve yabancı bayraklı gemi ve yatların Türk bayrağına geçmesi teşvik edilecek. Yurtdışında bulunan yat, kotra, tekne ve gezinti gemilerinin Türkiye'deki gerçek veya tüzel kişilere bedelsiz intikali, yurda ithali, kayıt ve tescili iş ve işlemlerine vergi, resim, harç istisnası getirilecek.
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER
Kısmi dolar kuru sabitlemesi: 683 Sayılı KHK’nın 6. Maddesi, kamu idarelerine dolar cinsinden borcu olanlara büyük bir imkan sağladı. Borcu, 2 Ocak 2017 tarihli döviz alış kuru üzerinden sabitledi. Sabit kur ise Merkez Bankası’nın 2 Ocak günü yayımladığı listeye göre 3.5338 TL olarak belirlendi.
KHK tüm kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlara olan borçları kapsıyor.
Örneğin:
- KİT’ler ve ortaklıkları,
- Özelleştirme programındaki kuruluşlar,
- Kamu kontrolündeki işletmeci kuruluşlar,
- Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) ve sermayesinde doğrudan veya dolaylı kamu payı olan anonim ortaklıklar.
- Başbakanlık, Hazine, Milli Savunma Bakanlığı gibi tüm genel idareler,
- Özelleştirme İdaresi,
- Karayolları Genel Müdürlüğü.
Kur sabitlemesi, zorunluluk içermiyor, borçluyu serbest bırakıyor.
Konut alımında cayma tazminatı arttı: KHK ile konut sektöründe tüketicinin cayma hakkı yeniden düzenlendi. Ön ödemeli konut satışında devir veya teslim tarihine kadar olan tüketicinin cayma hakkı 24 ayla sınırlandırıldı.
Sözleşmeden dönülmesi durumunda satıcının isteyeceği tazminatın tutarı da artırıldı. Tazminat tutarı sözleşme bedelinin yüzde 2’si idi. Bu tazminat oranı şöyle değiştirildi:
- Sözleşme tarihinden sonraki ilk 3 ay içinde dönülmesi halinde yüzde 2
- Sözleşme tarihinden sonraki 3-6 ay içinde dönülmesi halinde yüzde 4
- Sözleşme tarihinden sonraki 6-12 ay içinde dönülmesi halinde yüzde 6
- Sözleşme tarihinden sonraki 12-24 ay içinde dönülmesi halinde yüzde 8
Sözleşmeden dönülmesi durumunda, müteahhitlerin tüketiciye 90 gün içinde ödeme yapması şartı da 180 güne çıkartıldı.
Devlet hisseleri Varlık Fonu’na: KHK ile Varlık Fonu’na yeni kurumların devrinin de önü açıldı. Daha önceki kanun hükmündeki kararnamelerle şans oyunları ve at yarışları yeni kurulan Varlık Fonu’na devredilmişti. 683 Sayılı kararname ile de bundan sonra iktisadi devlet teşekkülleri, sermayesinin tamamı veya yarısından fazlası devlete veya diğer kamu tüzel kişilerine ait olan ticari amaçlı kuruluşlarındaki hisse ve varlıklar da Varlık Fonu’na aktarılabilecek. Ayrıca devletin diğer iştiraklerinden kamu payları ve Hazine’ye ait payların Bakanlar Kurulu kararıyla Varlık Fonu’na devri mümkün olabilecek.
Kamu bankaları alacağını satabilecek: Son verilere göre bankacılık sistemindeki sorunlu kredilerin toplam kredilere oranı yüzde 3.2. Buna varlık yönetim şirketlerine devredilen krediler de eklendiğinde oran yüzde 4.6 olarak hesaplanıyor. Kamu bankaları veya kamu tarafından kontrol edilen bankalar alacaklarını başkasına devredemiyordu. 684 Sayılı KHK ile artık kamu bankaları da alacaklarını varlık yönetim şirketlerine devredilebilecek. Bununla ilgili kuralları BDDK belirleyecek. Finans sektörünün tamamında bu kapsama giren alacak miktarı 70 milyar TL civarında geziniyor. Borçlular yönünden bakıldığında ise yasal takibe düşmüş kişi sayısı 1.3 milyona yakın.
Merkez Bankası ihale dışı: KHK ile Merkez Bankası’nın teknolojiye, güvenliğe, banknot ve kıymetli evrak üretimi ve basımına ilişkin mal ve hizmet alımları, dış kaynak temini ve danışmanlık hizmet alımları Kamu İhale Yasası’ndan muaf oldu.
Diğer KHK hükümleri
İhale yasağı genişledi: KHK ile “terör örgütlerine girmiş yahut bunlarla irtibatı olan gerçek ve tüzel kişilerin” ihalelere katılamayacağına hükmedilmişti. Bu düzenleme genişletildi. Buna göre bu kapsama yurtdışı bağlantılı gerçek ve tüzel kişiler de girecek. Yurtiçindekilerle ilgili istihbaratı Emniyet, yurtdışındakilerle ilgili bilgiyi ise MİT sağlayacak.
SPK’ya harç muafiyeti: Sermaye Piyasası Kurulu’nun ve mevzuata aykırı durum ve işlemleri sebebiyle sermayenin veya mal varlığının azalmasına veya kaybına yol açtığı durumlarda açacağı davalar veya takipler her türlü harç ve teminattan muaf olacak.