‘Özel Sektörün, Kamunun ve Toplumun Dijitalleşme Hızı Artmalı’

Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD), “Türkiye’nin Dijital Ekonomiye Dönüşümü, Türkiye Bilişim Sektörü: Yeri, Önemi, Evrimi ve Yetenekleri” başlıklı raporu kamuoyu ile paylaştı. TC. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Dr. Faruk Özlü ve TÜBİSAD Başkanı Kübra Erman Karaca’nın  açılış konuşmasını gerçekleştirdiği toplantıda “Rapor“ yazarları Doç.Dr. Ümit İzmen, Doç.Dr. Yeşim Üçdoğruk, Doç.Dr. Yılmaz Kılıçaslan ile birlikte TÜBİSAD Yönetim Kurulu Danışmanları Devrim Sönmez ve Serdar Urçar sunum yaptı.
TC. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Dr. Faruk Özlü, Hükümet’in her alanda yerli ve milli üretim atılımını başlattığını belirterek, “Zamanın ruhu teknolojik atılımını yapmış, bilişim altyapısını  oluşturmuş, dijital dönüşümünü tamamlamış bir ülke olmamızı gerektiriyor” dedi. Türkiye’nin dijital atılım stratejisinin yerinde ve hayati bir konu olduğunun altını çizen Özlü, ‘Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü’nün (BİTS) büyütülmesinin, ilgili sektörlerde artı değer oluşturmasının ekonomik açıdan paha biçilmez değerde olduğunun altını çizdi.
Bakan Özlü, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın öncülüğünde kurulan, “Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu”nun  çalışmaya devam ettiğini belirtti: “Platform, ülkemiz sanayinin dijital dönüşümü için her türlü politika ve stratejiyi oluşturmak için çalışmalar yürütüyor, sanayide dijital yol haritamızı yakında sizlerle paylaşacağız.” Bilişimin Türkiye için stratejik bir sektör olduğunu söyleyen ve Türk sanayinin ancak bilişimle büyüyebileceğini vurgulayan Özlü, “Reel sektör ile bilişimi buluşturacak, bunların eşgüdümünü sağlayacak çok daha fazla platforma ihtiyacımız var” dedi.
Toplantının açılış konuşmasını yapan TÜBİSAD Yönetim Kurulu Başkanı Kübra Erman Karaca, “Çalışmanın amacı, ‘Bilgi ve İletişim Teknolojileri’ (BİT) sektörünün Türkiye ekonomisindeki yerini ve önemini tespit ederek, son yıllardaki evrimini incelemek, dünyada ve Türkiye’de süregelmekte olan dijital dönüşümün Türkiye ekonomisinin önüne koyduğu fırsat ve tehditleri belirleyerek dijital dönüşüm trendini yakalayacak politika  önerileri sunmaktır” diye konuştu.
Karaca, Türkiye’de BİTS’in toplam özel sektör katmadeğeri, istihdamı ve yatırımları içerisindeki payının OECD ülkelerinin oldukça altında seyretmeye devam ettiğini belirterek, “Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımı artarken üretim kapasitemiz düşük kalmaktadır. Türkiye’nin bilgi ve iletişim teknolojilerinde üretici olarak sergilediği performansın kullanıcı olarak sergilediği performansın gerisinde kalması, bu ürünlerde ithalatçı konumda olmasına sebep olmuştur.
BİT ürünlerindeki küresel ticarette, gelişmekte olan ülkelerin  rekabet güçlerinin daha hızla arttığı görülmektedir. Çalışmada kullanılan sabit pazar payı analizine (CSM) göre, BİT ticaretinde Çin ve Hindistan, pazar payını ve rekabet gücünü artırabilmişken Türkiye’nin yanı sıra AB ülkeleri ile Brezilya ve Singapur, pazar payını ve rekabet güçlerini kaybetmişlerdir” bilgisini verdi. Karaca, çalışmada yer alan  ülkelerarası karşılaştırma bulgularının Türkiye’nin dijital devrimin yarattığı başlıca tehditlerden olan eşitsizliklerin derinleşmesinde risk altında olan ülkelerden birisi olduğuna da işaret ettiğini aktardı. Karaca, şunları söyledi: “Bilgi ve iletişim teknolojilerinin kullanımında küçük-büyük işletmeler arasındaki eşitsizliğin yanısıra kadın-erkek, yaşlı-genç, eğitimli-eğitimsiz bireyler arasında da büyük farklılıklar vardır. Kadın-erkek bireyler arasında bilgi ve iletişim teknolojileri kullanımındaki eşitsizlik, Türkiye’de yüksektir. Ayrıca gençlerin bilgisayar ve internet kullanımında sosyal medya uygulamaları haricinde diğer ülkelerdeki yaşıtlarına oranla geride kaldıkları görülmektedir.”
TÜBİSAD, acil eyleme geçmesi gereken politikaları dört ana başlıkta değerlendirdi:

BİT sektörünün büyümesine ve dijitalleşmeye dönük öneriler:
- BİT sektöründe özel Ar-Ge harcamaları artırılmalıdır.
- BİT sektöründe patent başvuruları teşvik edilmelidir.
- BIT uzmanlarının istihdamı teşvik edilmelidir.
- BİT sektöründe girişimcilik ekosistemi geliştirilmelidir.
- BİT sektöründe teknoloji ürün ve hizmet ihracatının artması hedeflenmelidir.
- Teknolojide, yurtdışına bağımlılığı azaltacak, ürün/hizmet ikamesi modelleri öne çıkarılmalıdır.
- Kurumsal şirketlerin, yeni nesil girişimler ve çözümlerine erişim sağlayabildiği ve bu vasıta ile gelişimlerini hızlandırabildiği modeller üzerinde çalışılmalıdır.

Bireylerin dijital ekonomiye uyumunu artırmaya dönük öneriler:
- Dijital ekonomiye uyumlu insan kaynağı gelişimi hızlandırılmalıdır.
- Erken evre eğitim sistemi; merak duygusunu, sorgulamayı ve algoritmik düşünceyi önceliklendirmelidir.
- Kod yazma gibi teknoloji becerileri erken evre eğitim sistemine girmelidir.
- Yerel dijital içerik üretimi, özel eğitim programları ve desteklerle teşvik edilmelidir.
- E-devlet hizmetlerinin kapsamı hızla genişletilmeli ve vatandaşlar tarafından kullanılması özellikle teşvik edilmelidir.
- Yaşlı ve dezavantajlı grupların dijital dönüşümü hızlandırılmalıdır.
- Nitelikli, özellikle dijital yetkinlikleri yüksek kişileri ülkemize çekecek göçmen politikaları geliştirilmedir.

Özel sektörün dijital dönüşümünü artırmaya dönük öneriler:
- Sanayi, hizmetler ve tarım sektörlerinde dijital (Bulut Bilişim, Sanayi 4.0, Nesnelerin İnterneti ve Yapay Zeka) altyapı yatırımları teşvik edilmelidir.
- KOBİ’lerde BİT kullanımının artırılması için önlemler alınmalıdır.
- E-ticaret, mobil ticaret yatırımları artmalıdır.
- Bilgi güvenliği yatırımları artmalıdır.
- BİT alanında kadın istihdamı teşvik edilmelidir.
- Yeni nesil iş modellerine yatırım yapabilecek ve yönetebilecek beşeri sermaye oluşumları hızlandırılmadır.
- Yeni nesil iş modellerine ve teknolojilerine girişim yatırımları artmalıdır.
- Artan enerji ihtiyacına yönelik özel sektör yatırımları artmalıdır.
- Verilerin erişimi ve paylaşımı kolaylaştırılmalıdır.

Kamu sektörünün düzenleyici ve pazarı geliştirici rolüne dönük öneriler:
- İletişim altyapısınının daha da güçlendirilmesi için telekom sektöründe yatırımlara devam edilmesi ve yatırımların sürdürebilirliği desteklenmelidir.
- Talebin artırılmasının, genişbantın yaygınlaşmasının vazgeçilmez bir unsuru olmasından hareketle mobil ve sabit genişbant penetrasyonunu artırmaya yönelik adımlar atılmalıdır.
- Bilgisayar ve internet kullanımının özellikle gençler, kadınlar, yaşlılar ve düşük eğitim seviyelerinde yaygınlaştırılması için önlemler alınmalıdır.
- İnternete erişim özgürlüğüne yönelik kısıtlamalar AB ile uyumlu hale getirilmelidir.
- Siber güvenlik risklerine yönelik yerli yazılım ve teknoloji yatırımları teşvik edilmelidir.
- ‘Girişim Sermayesi’ alanındaki finansal kaynak eksikliği, kamu kaynakları ile desteklenmelidir.
- Özel sektör ve bireysel yatırımcıların yeni iş modellerine ve teknolojilerine yatırımları kolaylaştırılmalıdır.
- ‘Girişim Sermayesi’ alanındaki finansal kaynak eksikliği, kamu kaynakları ile desteklenmelidir.
- Özel sektör ile rekabet eden kamu kurumlarının rekabete aykırı iş modelleri benimsemelerinin önüne geçilmelidir.
- Kamu ve özel sektörün ortak veri kullanımı ve paylaşımı sağlanmalıdır.
- BİT üzerindeki vergi yükü düşürülmelidir.
- Yerli yazılım ve yerli içerikle ilgili kısa ve uzun dönemli planlar yapılmalıdır.”