Orta Vadeli Program (2023-2025), Resmi Gazete’de yayımlandı Sürdürülebilir, kapsayıcı büyüme ile adaletli paylaşımlı ekonomik dönüşüm

Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan ve Türkiye ekonomisine ilişkin hedef ve politikaların yer aldığı 2023-2025 dönemini kapsayan Orta Vadeli Program’ın (OVP) onaylanmasına ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Türkiye ekonomisinin gelecek 3 yılının yol haritasını oluşturacak OVP ile temel ekonomik büyüklükler ve hedefler belirlendi.
Temel Amaçlar: Dünya ve Türkiye ekonomisindeki gelişmelere yer verilen programda, makroekonomik hedefler ve politikalar anlatılarak, şunlar ifade edildi: “OVP’nin temel amacı, Türkiye Ekonomi Modeli’ni esas alarak yatırım, istihdam, üretim ve ihracatı önceleyen büyümenin sürdürülmesi, verimli ve rekabetçi yerli üretim yapısının güçlendirilmesi, ithalat bağımlılığının azaltılması, kalıcı fiyat istikrarına ulaşılması, beşeri sermaye ve işgücü kalitesinin artırılması, iş ve yatırım ortamının iyileştirilmesi, sürdürülebilir, kapsayıcı büyüme ile adaletli paylaşıma yönelik ekonomik dönüşümün gerçekleştirilmesidir. Salgın sonrası göreli bir toparlanma eğilimine giren, ancak, jeopolitik riskler ve yüksek enflasyon ile bozulan küresel ekonomik görünüme rağmen Türkiye ekonomisi güçlü büyümesini sürdürebilmiştir. Program döneminde büyüme potansiyelini ve istihdamı artıran, yüksek katmadeğerli üretimi öncelikli kılan ve ihracat temelli sürdürülebilir büyüme stratejisi kararlı bir biçimde uygulanacaktır. Hizmet gelirlerinde sağlanacak artışın yanında dijital dönüşümü dikkate alarak ithalat bağımlılığın azaltılması, ihracatta ürün ve ülke çeşitlendirmesi ile katma değeri yüksek üretimin desteklenmesine yönelik uygulamaların sürdürülmesiyle cari işlemler açığının kademeli bir şekilde azaltılması hedeflenmektedir.” Ayrıca Program süresince yeşil dönüşüme önem verileceği,  aktif işgücü politikaları sürdürüleceği, üretkenliği artırıcı politikalarla işgücü potansiyelinin azami kullanılmasının amaçlandığı, bütçe disiplininin sürdürülerek kamu açıklarının tedrici olarak azaltılması ve mali yapının daha da güçlendirilmesinin temel amaç olacağı vurgulandı.

BÜYÜME
Büyüme politika ve tedbirleri şöyle:
• Makroekonomik istikrar ve iş ortamı güçlendirilerek sanayi sektöründe teknoloji yoğun sabit sermaye yatırımları ile doğrudan yabancı yatırımlar özendirilecek, sanayide teknolojik dönüşümü hızlandırmak üzere yatırım teşvik sisteminde dijital dönüşümü odağa alan ve yaygın etki oluşturacak yeni bir çerçeve oluşturulacak.
•Üretim süreçlerinde ithalat bağımlılığını azaltan, teknoloji yoğun ve katmadeğerli ihracat potansiyeli yüksek, istihdama katkı sağlayacak öncelikli sektörlerde yatırımlar desteklenecek. Yatırım teşvik sisteminde yenilikçi ve katmadeğerli üretime odaklanan, küresel değer zincirinde üst kademelere geçişi hedefleyen ve kümelenme öncelikleriyle uyumlu yatırımlara münhasıran destek sağlanacak.
•Yerli ve uluslararası yatırımcılarla işbirliklerini içerecek sabit sermaye yatırımları desteklenecek. Yatırımlara ilişkin hukuki süreçlerin hem yatırımcı hem girişimci açısından hızlandırılması sağlanacak.
• Hazine Destekli Kefalet Sistemi’nin öncelikli sektörlerde rekabetçiliği ve verimliliği artıracak projelerde kullanılmasına ağırlık verilecek ve Kredi Garanti Fonu A.Ş. ile İhracatı Geliştirme A.Ş. aracılığıyla ihracatçı firmaların finansmana erişimi desteklenecek.
• Girişimcilik ekosistemini desteklemek için, girişim şirketlerinin yenilikçi iş modelleri ve projeleriyle Ar-Ge faaliyetlerinin finansmana erişimini kolaylaştırıcı Hazine Destekli Kefalet Sistemi kapsamında yeni destek paketleri hayata geçirilecek. Türkiye Kalkınma Fonu bünyesindeki girişim sermayesi yatırım fonları aracılığıyla katmadeğerli yerli ve yenilikçi üretim desteklenecek.
• OSB’ler artırılacak: Büyük ölçekli yatırımlar, büyüyen KOBİ’ler ve entegre tesisler için başta Organize Sanayi Bölgeleri (OSB’ler) ve endüstri bölgeleri olmak üzere planlı sanayi alanları oluşturulmasına devam edilerek, ülke yüzölçümü içerisinde toplam planlı sanayi alanlarının oranı artırılacak.
• Ar-Ge ve yüksek teknoloji vurgusu: Türkiye’nin çeşitli yerli ve yenilenebilir kaynakları kullanılarak Ar-Ge çalışmaları ve yatırım projeleri hayata geçirilecek. Müşteri gereksinimlerini karşılayan Ar-Ge tabanlı çözüm önerilerinin, KOBİ’ler tarafından ticarileşebilir çıktılara dönüştürülmesi kamu ve özel sektör eş finansmanıyla sağlanacak. Ar-Ge ekosistemi, her türlü teknoloji tabanlı ihtiyaca hızlı cevap verebilecek, çok disiplinli çalışmayı kolaylaştıran esnek bir yapıya kavuşturulacak.
• Turcorn adayı ve küresel iddiası yüksek teknoloji girişimleri desteklenecek, Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında yükselen ve yıkıcı teknoloji alanlarında ve kritik alanlarda yeni teknoloji ve ürün geliştirmeye yönelik projeler desteklenecek. Stratejik öneme sahip alanlarda şirket, üniversite, araştırma altyapısı ve kamu Ar-Ge merkezlerinin bir araya geldiği ve ‘birlikte başarma’ yaklaşımını esas alan büyük ölçekli platform ve ağ destekleriyle teknoloji ve ürün geliştirme süreçleri teşvik edilecek, patentli teknolojilerin sanayiye aktarılması sağlanacak. Üniversiteler bünyesindeki merkezi ve tematik araştırma altyapılarının sanayi ile işbirliğini artıracak destekler hayata geçirilecek.
• Sürdürülebilir kalkınmayı destekleyecek sosyal ve beşeri bilimlerde Ar-Ge faaliyetleri desteklenecek. Pandemi sonrası dönemde yeniden şekillenen ticaret rotalarında Türkiye’nin avantajlı yönlerini ve önemli merkezlere olan yakınlığını ortaya koyan bir tanıtım raporu hazırlanacak ve bu çerçevede etkinlikler düzenlenecek.
• Güvenli kentleşme hedefi: Güvenli kentleşmenin sağlanmasını teminen afetlere hazır, çevre ve iklim dostu, enerji verimliliği yüksek, kültürel değerlerini koruyan, yatay mimariyi esas alan kentsel dönüşüm çalışmaları hızlandırılacak.

YEŞİL DÖNÜŞÜM
2053 net sıfır emisyon hedefiyle sürdürülebilir kalkınma amaçlanıyor. Öne çıkan politika ve tedbirler şöyle:
• Orta vadeli düşük karbonlu büyüme stratejisi ortaya konulacak, sektörlerin yeşil dönüşüm için ihtiyaç duyacağı ilave yatırım miktarı tespit edilecek, rekabet güçlerinin korunması amacıyla çeşitli destek mekanizmaları planlanacak.
• İhracatçı KOBİ’lere yeşil dönüşüm desteği: Sektörlerin düşük karbonlu üretime geçişi için yol haritaları hazırlanacak, uygulamalar teşvik edilecek. Yeşil dönüşüm altyapısının oluşturulması için başta tarım, sanayi, ulaştırma ve enerji sektörlerinde olmak üzere yeşil teknoloji Ar-Ge projeleri desteklenmeye devam edilecek, yeşil hidrojen ve enerji depolama gibi emisyon azaltılmasına katkı sağlayan teknolojilerin yatırım ekosistemi geliştirilecek. Yeşil dönüşüme işgücü piyasasının adil geçişi için gerekli önlemler alınacak. Başta ihracat yapan KOBİ’ler olmak üzere firmaların yeşil dönüşüme uyumlarını kolaylaştırmak üzere destek mekanizmaları geliştirilecek.
• AB’nin Sınırda Karbon Düzenlemesi Mekanizması’na (SKDM) uyum kapsamında etkin işleyen Ulusal Emisyon Ticaret Sistemi geliştirilecek, mevcut vergilerin karbon vergisine dönüştürülmesinde Türk Vergi Sistemi gözden geçirilecek. Ulusal Yeşil Taksonomi mevzuatı ve Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı hazırlanacak.
• Yeşil Organize Sanayi Bölgesi ile Yeşil Endüstri Bölgesi sertifikasyon sistemi tamamlanarak; çevreye duyarlı, sürdürülebilir sanayi ve döngüsel ekonomi alanları oluşturulmasına hız verilecek. Üretim ve tüketim faaliyetlerinden sonra ortaya çıkan atıklar döngüsel ekonomi ilkelerine uygun süreçler yoluyla tekrar üretim sürecine dâhil edilecek, geri kazanılmış ikincil ürüne ait standartlar belirlenecek, teşvik ve yönlendirme sistemi geliştirilecek.
• Orman varlığı artırılacak: Sıfır atık uygulamaları hanehalkını da kapsayacak şekilde yaygınlaştırılacak. Orman varlığının artırılmasına, yeni yutak alanların oluşturulmasına, yangınlarla mücadele amacıyla kara ve hava taşıt filosunun artırılmasına devam edilecek.
• Lojistikte yeşil dönüşüm: Demiryolu ulaştırması ve kentiçi ulaşım başta olmak üzere düşük karbonlu ve sürdürülebilir ulaşım sistemine geçişi kolaylaştıracak teknolojik dönüşümlere yönelik projeler geliştirilecek. Taşımacılıkta geleneksel yakıt kullanımının azaltılmasını teminen çok modlu taşımacılık terminalleri oluşturularak çevreye duyarlı yol projeleri uygulaması hayata geçirilecek. Türkiye deniz ticaret filosunun gençleştirilmesi ve geliştirilmesi ile yeşil liman uygulamasına yönelik teşvikler sağlanacak, denizlerimizde düşük emisyon bölgesi çalışmalarına yönelik önlemler alınacak.

İSTİHDAM
Program dönemi boyunca istihdamın yıllık ortalama 890 bin kişi artması ve işgücüne katılım oranlarındaki öngörülen artışa rağmen işsizlik oranının kademeli gerileyerek 2025’te yüzde 9.6 seviyesinde gerçekleşmesi tahmin ediliyor. Öne çıkan politika ve tedbirler şöyle:
• Nitelikli işgücünün geliştirilmesi amacıyla bölgesel ve sektör odaklı eğitim ihtiyaç analizleri yapılacak, mesleki eğitim programları dijital ve yeşil dönüşümün gereklerine cevap verecek şekilde güncellenecek. Dijital dönüşüm, teknolojik gelişmeler ve Pandemi sürecinin iş mevzuatında ortaya çıkardığı ihtiyaçlara yönelik düzenlemeler yapılacak.
• Tarım, savunma sanayii, yapay zekâ, siber güvenlik, temiz ve sürdürülebilir enerji, havacılık ve uzay teknolojileri alanlarında nitelikli işgücü yetiştirmeye yönelik sektörle işbirliği çalışmaları gerçekleştirilecek.
• Tersine beyin göçü sağlanacak: Uzaktan öğrenme yöntemleri teşvik edilerek bireylerin sertifika almalarına imkân tanınacak ve ulusal hayat boyu öğrenme izleme sistemi kurularak kalite, etkililik ve verimliliği sağlayacak eğitim programları geliştirilecek. Bilim ve teknoloji alanında çığır açıcı nitelikte gelişmeler sağlamaya yönelik hedefler içeren ve önemli keşif veya buluş yapma potansiyeli olan projeleri gerçekleştirecek lider ve genç araştırmacılar desteklenecek. Beyin göçünü önleyecek uygulamaların yanı sıra yüksek vasıflı bireylerin ülkeye geri dönüşünü sağlayacak tersine beyin göçü mekanizmaları hayata geçirilecek.
• Geçici iş ilişkisi kurma faaliyetini kurumsal olarak yürüten işyerlerine yönelik denetimler gerçekleştirilecek ve ilgili faaliyetler kayıt altına alınacak. İş Kulüpleri ve sanal istihdam fuarları özel politika gerektiren grupların işgücü piyasasına girişlerine ve kalıcı olmalarına yönelik yaygınlaştırılacak, Destekli İstihdam Modeli kapsamında iş ve meslek danışmanlığı hizmeti verilecek.
• Kadınların iş kurmaları kolaylaştırılıyor: Kadınların, iş kurma ve geliştirme süreçlerinin kolaylaştırılması ve desteklenmesi, karar alma mekanizmalarında ve e-ticaret platformlarında daha fazla yer almalarının teşvik edilmesi, kadın kooperatifçiliğinin güçlendirilerek destekleyici hizmetlerin sunulmasıyla kadınlarda finansal okuryazarlığın geliştirilmesine yönelik çalışmalar sürdürülecek. İş ve aile yaşamını uyumlaştırmak ve işgücüne katılımı teşvik etmek amacıyla çocuklar ile engelli ve yaşlı bireylere yönelik erişilebilir, toplum temelli gündüz bakım hizmetleri yaygınlaştırılacak. Gençlerin, kadınların ve sosyal yardım yararlanıcılarının istihdama kazandırılması amacıyla aktif işgücü piyasası programlarından etkin yararlanmaları sağlanacak.
• Gençlere staj olanakları: Gençlerin işgücü piyasasına geçişlerini kolaylaştırmak amacıyla staj, yarı zamanlı ve esnek çalışma modelleri yaygınlaştırılacak, kariyer farkındalıklarını artıracak eğitim, program ve faaliyetlere ağırlık verilecek.
• Mesleki yeterlilikler artırılacak: Mesleklerin beceri envanterlerinin çıkarılmasına yönelik iş analizleri gerçekleştirilecek, eşleştirme sistemi beceri envanteri temelinde geliştirilecek. Eğitimde ve istihdamda olmayan gençlerin işgücüne katılımını artırmaya yönelik uygulamalar hayata geçirilecek. Mevcut insan kaynağının veriye dayalı analizi yapılarak işgücü piyasası ihtiyaçlarına yönelik strateji ve programlar geliştirilecek. Norm kadro, unvan standardizasyonu, kariyer planlama, performans değerleme gibi insan kaynakları süreçleri iş analizlerine dayalı olarak yapılandırılacak. Mesleki yeterliliklerin ulusal ve uluslararası alanda geçerliliklerinin ve yeterlilik belgesine sahip çalışan sayısının artırılmasını sağlamak amacıyla mesleki yeterlilik, sınav ve belgelendirme mevzuatı geliştirilecek.

FİYAT İSTİKRARI
Gıda enflasyonu tek haneye düşürülecek: Yıl sonu tüketici fiyat endeksi (TÜFE) artış oranının da 2022’de yüzde 65, 2023’te yüzde 24.9, 2024’te yüzde 13.8 ve 2025’te tek haneye düşerek yüzde 9.9 gerçekleşmesi hedefleniyor. Enflasyonun tek haneli seviyelere düşürülmesinin amaçlandığı program döneminde Türk lirasının istikrarlı bir görünüm sergileyeceği, gıda enflasyonunun tek haneli seviyelere düşürüleceği öngörülüyor. Öne çıkan politika ve tedbirler şöyle:
• Fiyat istikrarının kalıcı olarak tesis edilmesi amacıyla enflasyon hedeflemesi uygulamasına devam edilecek, Merkez Bankası tarafından faiz politikasıyla birlikte, zorunlu karşılıklar, likidite, teminat ve proaktif rezerv yönetimine ilişkin politika bileşeni fiyat istikrarı hedefi gözetilerek etkin kullanılacak. Reel sektöre uygun finansman maliyetleriyle sağlanan krediler hedef odaklı olarak yaygınlaştırılacak.
• Fiyat istikrarını sürdürülebilir hale getirmeyi hedefleyen politikaların asli unsuru olan Liralaşma stratejisi kapsamında finansal sistemde temel değer saklama aracının Türk lirası cinsinden varlıklar olmasını, hanehalkı, firma ve bankacılık kesimlerinin varlık ve yükümlülüklerinde Türk lirası cinsi kalemlerin ağırlığının artırılmasını, kamunun ve özel sektörün yurtiçindeki ticari işlemlerde fiyatlama ve ödemelerinin Türk lirası temel alınarak yapılmasını sağlayacak bütüncül politikalarla finansal mimarinin geliştirilmesi sağlanacak.
• Yeni sosyal konut projeleri geliştirilecek ve dar gelirli vatandaşların konuta erişim imkânı arttırılacak. Planlı, altyapısı tamamlanmış sosyal donatı alanlarına sahip Hazine arazileri ev yapmak isteyen vatandaşlara sunulacak.
• Gıda arz güvenliği sağlanacak, gıda ve tarım ürünleri stok takip sistemi oluşturulacak ve gıda ürünleri depolarında izlenebilirlik artırılacak. Jeotermal seracılık ve sera yenileme yatırımları desteklenmeye devam edilecek. Belirli yaş sebze ve meyvenin şehirlerin kendi çevrelerinde yetiştirilmesine ilişkin kent tarımı çalışmaları başlatılacak, üretim ve tüketim yerleri yakınlaştırılacak.
• Tarımda dijitalleşme hızlanacak: Dijital tarım uygulamaları kapsamında, uydu, telsiz haberleşme ağları, hava araçları, yapay zekâ, veri bilimi ve yoğun teknoloji kullanımıyla tahminler yapılacak, veri ve modelleme kalitesi artırılarak üretim planlaması yapılacak. Tarımsal üretimde öngörülebilirliğin artırılarak fiyat dalgalanmalarının önüne geçilmesini, çiftçinin ürettiği ürünü değer fiyattan satabilmesini ve sanayinin ihtiyaç duyduğu kalitede ürünü tedarik edebilmesini teminen yeni mekanizmalar geliştirilecek. Hal ve kooperatifçilikte iyileştirmelerle dağıtımın kayıtlı ve en az lojistik maliyetli olmasına yönelik düzenlemeler hayata geçirilecek. Fiyatların mal ve hizmetler için belirlenecek kodlar vasıtasıyla elektronik ortamda takip edilmesi sağlanarak fiyat verilerine ülke çapında idari veri statüsü kazandırılacak.
• Perakende sektöründe tüketicinin tabi olduğu fiyatların  kamuoyuyla şeffaf paylaşımına yönelik gerekli düzenlemeler teknolojik altyapısı olan firmalar için ivedilikle uygulanacak, küçük perakendecilerin teknolojik altyapıya kavuşturularak uygulamaya dahil olmaları sağlanacak. İndirim ve promosyon uygulamalarında tüketiciyi yanıltmama ve kapsayıcılık ilkeleri doğrultusunda düzenlemeler hayata geçirilecek.
• Üretici örgütlerinin ortak tedarik, pazarlama, satış ve makine kullanımının yanı sıra depolama, dağıtım ve nakliye hizmetleri gibi destekleyici hizmetleri sunmasını sağlayacak mekanizmalar hayata geçirilecek.

ÖDEMELER DENGESİ
Öne çıkan bazı politika ve tedbirler şöyle:
• Ulusal Sürdürülebilir Turizm Programı kapsamında yeni standartlar belirlenecek ve programın tanıtımı uluslararası alanda yapılacak. Sağlık turizmi hizmet kapasitesi nitelik ve nicelik olarak geliştirilecek ve ‘Heal in Türkiye’ markasıyla sağlık hizmet ihracatına yönelik tanıtım faaliyetleri yürütülecek.
• Dört kıtaya özel strateji: İhracat odaklı büyüme hedefi kapsamında, Gümrük Birliği güncellenecek. Afrika ve Latin Amerika’ya yönelik ortaklık ve açılım politikalarıyla Yeniden Asya girişimine somut hedefler doğrultusunda devam edilecek.
• Türk Eximbank’ın iş modeli güncellenecek.
• Bilişime, kritik ve dijital teknolojilere özel destekler: Bilişim, yazılım, dijital oyun, telekomünikasyon, finansal teknolojiler (fintek), akıllı şehircilik alanlarında sektörlerin yurtdışına açılması ve ihracatının artırılmasına yönelik sektöre özel kurgulanan destekler verilecek. Aşı, ilaç, tıbbi cihaz, tanı kiti ve yapay zekâ tabanlı sağlık teknolojilerinin geliştirilmesine yönelik projeler desteklenecek.
• Yeni rüzgar ve güneş enerji santral projeleri tesis edilerek yenilenebilir enerjiye dayalı elektrik kurulu gücü artırılacak, Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanı ve benzeri mekanizmalarla yerli üretim, Ar-Ge ve teknoloji transferi faaliyetleri desteklenecek. Enerji verimliliğini ve tasarrufunu artırıcı uygulamalar hayata geçirilecek. Stratejik ve kritik minerallerin arama çalışmaları hızlandırılacak, yurtiçinde işlenerek ara veya uç ürünlere dönüştürülmesi yoluyla madenlerimizin katmadeğeri artırılacak.
• Gümrüklerde yeni ve yerli teknolojiler: Lojistik açıdan kritik önemi haiz bölge ve ülkelerde Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağları’nın kurulmasına ve işletilmesine yönelik destek sağlanacak. Gümrük idareleri ve gümrük kapılarının işlem kapasiteleri artırılacak ve altyapıları yenilenecek. Gümrüklü sahalarda yerli teknolojiler yaygınlaştırılarak kaçakçılıkla mücadelede etkinlik artırılacak.

FİNANSAL İSTİKRAR
Öne çıkan bazı politika ve tedbirler şöyle:
• TL güçlendirilecek: Finansal aracılık işlemlerinin Türk lirasının cazibesinin artırılmasına yönelik politikalarla uyumlu gerçekleşmesi sağlanacak. Türk lirası cinsinden mevduatın toplam içerisindeki payının yükseltilmesini teminen teşvik mekanizmaları uygulamaya konulacak.  Ödemeler alanında Açık Bankacılık ve Kamu Ödeme Geçidi projeleri 2023’te devreye alınacak ve FAST ile TR Karekodlu Ödemelerin yaygınlaştırılmasına yönelik çalışmalar yürütülecek. Kartlı ödemelerde yerli ve milli kart şeması TROY’un kullanımının yaygınlığı artırılacak. Dijital Lira Araştırma Geliştirme Projesi’nin birinci ve ikinci faz pilot bulguları doğrultusunda, ödemeler için Dijital Türk Lirası’nın kullanım testlerine başlanacak.
• Yastık altı altınlar ekonomiye kazandırılacak: FATSİ (Altın Cinsi Fiziki Varlıkların Finansal Sisteme Kazandırılması) uygulaması geliştirilerek yaygınlaştırılacak.
• Ülke ekonomisine kaynak sağlayan YUVAM hesabı uygulaması geliştirilerek yaygınlaştırılacak.
• Finansal sektöre uygun yeni denetim uygulama ve yöntemleri hayata geçirilecek. Basel Komitesi’nin 2023 başında uygulamaya koymayı planladığı Basel III Final düzenlemesine uyum sağlanması için bankacılık mevzuatında gerekli değişiklikler yapılacak ve AB’ye paralel olarak 2025’te tam uygulamaya geçilecek.
• Katılım finans sektörü geliştirilecek: Katılım finans sisteminin güçlü bir mevzuat altyapısına sahip olması sağlanacak. Sermaye piyasaları ve yatırımcı tabanı genişletilerek katılım finans sektöründeki gelişimi de destekleyen yeni ürün, hizmet ve piyasalar geliştirilecek. Borsa İstanbul bünyesinde kira sertifikaları, katılım esaslı pay senetleri ve katılım esaslı diğer menkul kıymetler gibi katılım sermaye piyasası ürünlerinden münhasıran endeksler oluşturulacak.
• Finansal teknoloji alanında uzun vadeli strateji açıklanacak, yurtiçi ve yurtdışı yatırımcılar ile girişimciler için Türkiye Fintek Rehberi hazırlanacak. Siber dolandırıcılıkla etkin mücadeleye devam edilecek. Finans ekosistemine destek hizmeti veren kritik finansal teknoloji firmaları da denetim ve yaptırım kapsamına alınacak.
• Kriptoya düzenleme: Kripto varlık alım satım platformları düzenleme kapsamına alınacak.
• Yeşil bankacılık uygulamalarının geliştirilmesi için strateji oluşturma, kurumsal yapılanma, risk yönetimi, raporlama ve kamuoyuna açıklama alanlarında rehberler hazırlanacak. Sürdürülebilirlik raporlama ilkelerinin uluslararası gelişmelere uyumlu  güncellenmesi, kurumsal yatırımcıların sorumlu yatırım yaklaşımlarıyla sürdürülebilirlik danışmanlığı veren şirketlerin düzenlenmesi ve iklim risklerinin tanımlanarak gözetim uygulamalarına entegre edilmesine yönelik strateji geliştirme ve düzenleme çalışmaları yürütülecek.
• Zorunlu Afet Sigortası konut sahiplerine sunulmaya başlanacak. Bireysel sigorta ve özel emeklilik branşlarında ürün çeşitliliğinin artmasını destekleyen uygulamalar geliştirilecek. Otomatik katılım sistemi diğer emeklilik sistemleri ile birlikte bütüncül değerlendirilerek çalışanlar için uzun dönemli ve tamamlayıcı bir tasarruf ve özel emeklilik sistemine dönüştürülecek.

KAMU MALİYESİ
Kamu kesimi genel dengesinin 2023’te GSYH’ya oran olarak yüzde 4 açık vermesi, söz konusu açığın Program dönemi sonu itibarıyla yüzde 1.1 seviyesine gerilemesi öngörülüyor.  Öne çıkan tedbirler ve politikalar şöyle:
• Bütünleşik Kamu Mali Yönetim Sistemi ulusal düzeyde hayata geçirilecek. Tek Hazine Kurumlar Hesabı’nın kapsamı genişletilecek. Taşıt bazlı masraf yönetimi başta olmak üzere Kamu Filo Yönetim Sistemi’nin uygulama modelleri kamu idarelerine yaygınlaştırılacak.
• Vergi sisteminde yenilikler: Vergi mevzuatının güncel gereksinimleri karşılayan, anlaşılır, kolay uygulanabilir ve sade bir yapıya kavuşturulması hedefiyle temel vergi kanunları ve vergisel teşviklerle istisna ve muafiyetlerin gözden geçirilmesi, dijital ekonominin sağlıklı kavranması ve vergilendirilmesi çalışmalarına devam edilecek. Vergi denetiminde risk odaklı ve uzaktan denetim sistemleri uygulamaları yaygınlaştırılacak.
• Kayıt dışı ekonomiyle mücadelede yeni eylem planı hazırlanarak uygulamaya konulacak, vergi güvenlik müesseseleri oluşturulacak. Vergi kayıp ve kaçağının önlenmesi amacıyla önleyici ve sınırlandırıcı tedbirler uygulanacak. Kayıt dışı istihdam ve kayıt dışı ücretle mücadelede veri analizine dayalı risk odaklı denetim faaliyetleri artırılacak, prim tabanı genişletilecek. Vergi istatistikleri düzenli olarak kamuoyuyla paylaşılacak.
• Sağlıkta dönüşüm: Sağlık hizmetlerinin geri ödemesinde risk analizine ve hizmet sunucularının davranışlarını dikkate alan denetim modelleri geliştirilecek. Sosyal Güvenlik Kurumu’nun bilişim sistemleri güçlendirilecek, geri ödeme, emeklilik ve tescil işlemleriyle ilgili bilgi sistemlerinin entegrasyonu iyileştirilecek. Devlet Malzeme Ofisi ile birlikte Sağlık Market Uygulaması’nın kapsamı genişletilerek ilaç ve medikal malzeme tedarik zinciri daha da güçlendirilecek.

OVP’de öne çıkan hedefler
Büyüme ortalama yüzde 5.3 olacak: 2023’te yüzde 5, 2024 ve 2025’te yüzde 5.5 olmak üzere yıllık ortalama yüzde 5.3 büyüme hedefleniyor.
Tek haneli enflasyon hedefi: Tek haneli seviyelere düşürülmesi hedeflenen enflasyonun bu yıl yüzde 65 olacağı tahmin edilirken, enflasyon hedefi; 2023’te yüzde 24.9, 2024’te yüzde 13.8, 2025’te yüzde 9.9.
Maliye: Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2023’te yüzde 3.5, program dönemi sonunda ise yüzde 1.5 gerçekleşeceği öngörüldü.
İhracat hedefi 255 milyar dolar: İhracat hedefi; 2022 sonunda 255 milyar dolar belirlendi, 2023’te 265 milyar dolar, 2024’te 285 milyar dolar, program sonunda 305 milyar dolar olması hedeflendi.
İthalat: İthalatın, 2022 sonunda 360 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesi, 2023’te 345 milyar dolar, 2024’te 363 milyar dolar, 2025’te de 384 milyar dolar olması öngörüldü.
Bütçe açığının GSYİH’e oranı: Bütçe açığının gayrisafi yurt içi hasılaya oranının 2023’te yüzde 3.5, program dönemi sonunda ise yüzde 1.5 gerçekleşeceği öngörüldü.
Kişi başı gelir 2023’te 10 bin doları aşacak: Kişi başına gelirin yıl sonunda 9 bin 485 dolar olması hedefleniyor. Bu rakamın 2023’te 10 bin 71 dolar, 2024’te 10 bin 931 dolar, 2025’te 12 bin 91 dolar olması hedeflendi.
İşsizlik ve istihdam: İşsizlik oranlarının 2022 sonunda yüzde 10.8, 2023’te yüzde 10.4, 2024’te yüzde 9.9 ve 2025’te yüzde 9.6 gerçekleşmesi bekleniyor. OVP ile yıllık ortalama 890 bin, 3 yılda ise 2 milyon 661 bin yeni istihdam öngörülüyor.
Turizm geliri hedefleri: Turizm geliri hedefi bu yıl için 34 milyar dolar oldu. 2023’te 45 milyar dolar, 2024’te 55 milyar dolar, 2025’te 62 milyar dolar gelir hedeflendi.

“Milli gelirimizi 1 trilyon doların üzerine çıkarmayı hedefliyoruz”
Kabine Toplantısı’nın ardından açıklamalarda bulunan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, iklim değişikliğiyle mücadele kapsamında, çevre, sosyal ve ekonomik dönüşüm politikaları ile yeşil dönüşümün gerçekleştirilmesinin de OVP’nin önemli unsurları arasında olduğunu söyledi: “Program sonunda milli gelirimizi 1 trilyon doların üzerine çıkarmayı hedefliyoruz. Esasen son 8-9 yıldır yaşadığımız saldırılar ve bunların kur, faiz, enflasyon, şer üçgeninde yürüyen ekonomik ayakları olmasaydı bugün milli gelirimizin 1.5 trilyon doların üzerine çıkışını konuşacaktık” dedi.
Her şeye rağmen satın alma paritesi itibarıyla Türkiye’nin dünya milli gelir sıralamasında 11’inciliğe yükselmesini de önemli bir başarı olarak gördüklerini kaydeden Erdoğan, sanayicileri doğru teşvik politikalarıyla desteklediklerini, yeni girişimcilerin önünü açmak, cesaretlerini arttırmak için de pek çok farklı program uyguladıklarını anlattı. Erdoğan, Türkiye Kalkınma Fonu’nu, katmadeğerli yerli ve yenilikçi üretim yapan girişimciler için daha etkin kullanacaklarını, özellikle enerji arz güvenliğine katkıda bulunacak projeleri daha güçlü destekleyeceklerini kaydetti: “Teknoloji odaklı sanayi hamlesi programıyla da yükselen küresel teknolojileri ve ürünleri geliştiren projeleri özel olarak teşvik edeceğiz. Afetlere hazır, enerji verimliliği yüksek, kültürel değerlerimizi koruyan, yatay mimariyi esas alan kentsel dönüşüm çalışmaları da programımızın öncelikleri arasındadır.”

“Enflasyonun tek hanelere ineceğini öngörüyoruz”
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Twitter hesabından yaptığı değerlendirmelerde, program süresince uygulanacak politikaların; yüksek katmadeğerli üretimi, cari işlemler dengesinde kalıcı iyileşmeyi, verimliliği ve ihracat artışını sağlamak üzere oluşturulduğunu ifade etti: “Ekonomimizin ortalama yüzde 5.3 büyümesini, istihdamın toplamda 2.7 milyon kişi artmasını öngörüyoruz. Ayrıca program dönemi sonunda, ihracatımızın 305 milyar dolara ulaşacağını, işsizlik oranının yüzde 9.6 ile önemli ölçüde gerileyeceğini, cari işlemler açığının GSYH’ye oranının yüzde 0.9 olacağını, enflasyonun tek hanelere ineceğini ve Merkezi Yönetim Bütçe açığının GSYH’ye oranının yüzde 1.5 olmasını öngörüyoruz.”