Kamuya bakarak 2016’da özel kesim için; Yatırım parametreleri
Kamu yatırımlarında öncelikler, izlenecek politikalar ve uygulamayı şekillendirecek hassasiyetler özel kesim yatırım planlarını etkilediği için Hükümet’in 2016 yılı yatırımlarını hangi parametreler çerçevesinde yapacağını inceledik; okurlarımızın dikkatine sunuyoruz.
TOTAL ÖNCELİKLER
1- Büyüme: Kamu yatırımları; büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, bölgelerin gelişme potansiyelini harekete geçirmeye, istihdamı ve ülke refahını artırmaya azami katkı sağlayacak alanlara yönlendirilecek.
2- Bütünsellik: Kamu ve özel kesim yatırımları birbirlerini tamamlayacak şekilde bütüncül bir bakış açısıyla ele alınarak, kamu yatırımları, özel sektör tarafından gerçekleştirilemeyecek ekonomik ve sosyal altyapı alanlarında yoğunlaştırılacak.
3- Kapasite artırımı: Kamu altyapı yatırımları; özel kesimde üretim maliyetlerinin azaltılmasını, yeni üretim kapasitelerinin oluşturulmasını, böylece üretimin sağlıklı ve rekabetçi gelişmesini destekleyecek şekilde yürütülecek.
4- Kamu-özel işbirliği: Kamu altyapı yatırımlarının gerçekleştirilmesinde ‘kamu-özel işbirliği’ uygulamalarına ağırlık verilecek.
5- Hedeflerde uyum: Kamu yatırım teklif ve kararları, ihtiyaç, sorun ve bunlara ilişkin çözümleri analiz eden sektörel ve bölge plan ve stratejileri, eylem planları ve nitelikli yapılabilirlik etütlerine dayandırılacak.
SEKTÖREL BÖLGESEL VE PROJE BAZINDA UYUM
1- Tercihli sektörler: Eğitim, sağlık, içme suyu ve kanalizasyon, bilim-teknoloji, ulaştırma ve sulama sektörlerine öncelik verilecek.
2- Bölgesel kalkınma: Kamu yatırım teklifleri, bölgelerarası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlayacak şekilde hazırlanacaktır. Diyarbakır, Erzurum, Şanlıurfa, Van, Gaziantep, Malatya, Sivas ve Elazığ illerinde başlatılmış Cazibe Merkezlerinin Desteklenmesi Programı (CMDP) kapsamında yürütülen projelerin merkezi ve yerel kurum ve kuruluşlar tarafından yürütülmekte olan diğer projelerle tamamlayıcı nitelikte olması gözetilecek. GAP, DAP, DOKAP ve KOP Bölge Kalkınma İdareleri’nin sorumluluk alanındaki iller için hazırlanmış bulunan eylem planları kapsamındaki yatırımlar ve bunların etüt ve projelendirme çalışmalarına öncelik verilecek.
3- Kırsal kalkınma: Kırsal kesimde kamu yatırımları ve hizmetlerinin sunumunda, ilçe merkezleri ve belde belediyeleri ile diğer gelişme ve çevresine hizmet sunma kapasitesi bulunan merkezi yerleşim birimlerine öncelik verilmek suretiyle bu yerleşimlerin altyapıları iyileştirilecek ve kaynakların etkin kullanımı sağlanacak.
4- Proje tercihleri: Yatırım tavanları çerçevesinde yapılacak proje bazındaki ödenek tekliflerinde sektörel ve bölgesel önceliklerin yanısıra;
- 2016 yılı içinde tamamlanarak hizmete girebilecek projelere,
- Uygulamasında önemli fiziki gerçekleşme sağlanmış projelere,
- Başlatılmış bulunan diğer projelerle bağlantılı veya eş zamanlı olarak yürütülmesi ve tamamlanması gereken projelere,
- Mevcut sermaye stokunun daha etkin kullanılmasına ve korunmasına yönelik idame-yenileme, bakım-onarım, rehabilitasyon ve modernizasyon türü yatırım projelerine,
- e-Dönüşüm Türkiye Projesi ve Bilgi Toplumu Stratejisi ile uyumlu projelere,
- Öncelikli Dönüşüm Programları’nın eylem planlarının hayata geçirilmesine yönelik projelere ağırlık verilecek.
SEKTÖR/ALT SEKTÖRÖNCELİKLERİ
1- Sulama sektöründe; sulama yapılacak projeler birinci öncelikli projeler olacak.
2- Su ürünleri sektöründe; balıkçı barınakları projelerinde idame yatırımlarına öncelik verilecektir.
3- Madencilik sektöründe; enerji sektörü ve imalat sanayiine girdi temin eden üretime yönelik projelere; rezervi tükenmekte olan ve arz güvenliğinin sağlanması açısından önem arz eden madenlerin aranmasına yönelik projelere; madenlerin işlenerek ürün haline getirilmesine yönelik projeler ile üretilen cevherlerin tüketici talepleri doğrultusunda kalitesinin iyileştirilmesine yönelik projelere önem ve öncelik verilecek.
4- İmalat sektörlerinde; genel olarak üretimin idamesine yönelik projelere, yurtiçi hammaddenin değerlendirilmesine yönelik ekonomik olan projelere birinci derecede öncelik verilecek.
5- Enerji sektöründe; enerji arz-talep analizlerine dayanan, Türkiye'nin genel enerji ihtiyaç projeksiyonuna uygun olarak hazırlanmış güvenilir hammadde kaynaklarına ve erken geri dönüş oranına sahip projelerle gerçekleştirilmesi diğer projelerin hayata geçirilmesinin ön şartı niteliğinde olan projelere ve yenilenebilir kaynakların sisteme entegrasyonunu sağlayacak projelere öncelik verilecek.6- Otoyol sektöründe; mevcut otoyol sisteminin korunmasını ve etkin kullanımını sağlayacak; üstyapı iyileştirme, trafik güvenliği, köprü ve viyadüklerin onarımına yönelik projelere önem ve öncelik verilecek.
7- Karayolu sektöründe; karayollarında trafik güvenliği ile ilgili yatırımlara öncelik verilecek.
8- Demiryolu sektöründe; yük taşımalarını artırmaya yönelik sinyalizasyon ve elektrifikasyon yatırımları, lojistik merkez yatırımları ile ikinci hat yapımlarına öncelik verilecek.
9- Lojistik sektöründe; lojistik maliyetin düşürülmesini ve ulaştırma türlerinin bütünleşmiş bir şekilde işletimini sağlayacak, kombine taşımacılık uygulamalarını geliştirecek, ulaştırma planlamasında kalite ve güvenliği yükselterek koridor yaklaşımına geçilmesini destekleyecek projelere öncelik verilecek.
10- Turizm sektöründe; turizm gelişim bölgeleri, turizm gelişim koridorları, turizm kentleri ve eko-turizm bölgeleri başta olmak üzere, turizmin çeşitlendirilmesi politikası ve sürdürülebilir turizm ilkeleri doğrultusunda, varış noktası odaklı ve alan yönetimi modeli yaklaşımıyla geliştirilmiş projelere öncelik verilecek. Termal turizm bölge ve merkezlerinin altyapısının geliştirilmesine yönelik projelere önem verilecek, mahalli idareler tarafından yapılacak turizm amaçlı altyapı yatırımları desteklenecek.
11- Konut sektöründe; devam eden ve 2016 yılında tamamlanabilecek projelere öncelik verilecek.
12- Kültür sektöründe; kültür varlıklarının korunması, restorasyonu ve bakım-onarımı ile ilgili projelere öncelik verilecek.
13- Bilişim sektörü kapsamında yürütülen bilgi ve iletişim teknolojileri projeleri birbirleriyle koordinasyon içerisinde yürütülecek; veri tabanı, bilgisayar altyapısı ve işlev bakımından benzerlik gösteren ve ortak yönleri bulunan projelerin birbirleriyle bütünlük içerisinde gerçekleştirilmesi için gerekli çalışmalar yapılacak. Ayrıca Ulusal Kırsal Kalkınma Stratejisi’nde (2014-2020) yeralan öncelik ve tedbirlerle uyumlu tematik projeler, araştırma projeleri, entegre kırsal kalkınma projeleri ile kırsal göstergelerin üretilmesini sağlayacak izleme-bilgi sistemlerinin oluşturulmasına ilişkin projelere öncelik tanınacak.
14- Belediye hizmetleri sektöründe; katı atık ve jeotermal merkezi ısıtma tesisi projeleri ile şehir merkezlerinin kentsel ve çevresel altyapı projelerine öncelik verilecek. Belediye dış kredili yatırım projelerinde itfaiye ve acil müdahale aracı alımı ve doğal afetlerle mücadele projeleri gibi kent esenliği ve güvenliği projelerine öncelik tanınacak.
15- KOBİ ve girişimcilik sektöründe; Yatırım Programı’na yeni OSB projesi alınmasında; il genelindeki ihtisas OSB’ler hariç diğer mevcut OSB’lerde bulunan toplam sanayi parsellerinin en az yüzde 75’inde inşaata veya üretime başlanmış olunması şartı aranacaktır. Bu koşul, ihtisas OSB projelerinde kendi içinde geçerlidir. Mevcut OSB’lerin ilave alan taleplerinde, talepte bulunan OSB’de toplam sanayi parsellerinin en az yüzde 90’ında üretim veya inşaata başlanmış olunması, o ilde başka bir OSB’nin bulunmaması halinde ise bu oranın yüzde 75 olması yeterlidir.
Ancak, boş parsellerin yetmeyeceği düzeyde büyük ölçekli ve stratejik yatırım yeri talepleri ile OSB’lerdeki parsellerin kamulaştırma, parselasyon ve tahsis durumları dikkate alınarak uygun görülen projelerde yukarıdaki koşullar aranmaz. Sözkonusu koşullar sağlandığında Yatırım Programı’na alınacak OSB projelerinin seçilmesinde, ulusal ve bölgesel stratejiler ve öncelikler gözönünde bulundurularak illerin sanayi potansiyeline ve bütçe imkanlarına göre değerlendirme yapılacaktır. Yatırım programına yeni KSS projesi alınmasında; nüfusu ve esnaf-sanatkar sayısı daha fazla olan yerleşim yerlerinde olanlara, çevresel ve planlı kentleşme açısından zorunluluk arz edenlere ve ihtisas küçük sanayi sitesi niteliğinde olanlara öncelik verilecektir.
16- Çevre sektöründe; 2016 yılında tamamlanacak projelere; doğal kaynakların etkin kullanımı ve çevrenin korunmasına yönelik projelere; ulusal stratejilerdeki amaç ve hedeflere hizmet edecek çevre projelerine, uluslararası taahhütler (sözleşme ve protokoller) nedeniyle devam edilen projelere öncelik verilecek.
17- Teknolojik araştırma sektöründe; mevcut altyapı projelerinin tamamlanmasına öncelik verilecektir. Araştırma altyapısı proje çağrısı kapsamında halihazırda iletilmiş olan projeler değerlendirilecek ve uygun bulunanlar desteklenecektir. TGB’lere sağlanan desteklerde; faaliyete geçmemiş ve TGB performans endeksi sıralamasında başarılı olan TGB’lerin projelerine öncelik verilecek.
18- Sosyal içerme sektöründe; yeni projelerde, kadınların güçlendirilmesine yönelik projelere ve bölgesel ihtiyaçlar gözönünde bulundurularak Sosyal Hizmet Merkezi projelerine öncelik verilecek.
19- Göç sektöründe; göç alanında güvenilir veri sisteminin geliştirilmesine yönelik projeler ile diğer bilgi sistemleri ile eşgüdüm içinde geliştirilecek bilgi ve iletişim teknolojileri projelerine öncelik tanınacak.