İSO En Büyük İkinci 500’de; Karlılık arttı

İkinci 500’ün finansal kaldıraç oranında iyileşme
Özkaynak: İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda özkaynakların toplam varlıklar içindeki payı 2007 yılında yüzde 47.6 iken 2013 yılında yüzde 38.8’e kadar inmişti. Aynı dönem içinde toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı ise yüzde 52.4’ten yüzde 61.2’ye yükselmişti. 2014 yılında ise özkaynakların toplam varlıklar içindeki payı yüzde 39.8’e yükselse de bu oran hala sürdürülebilir bir borç/özkaynak ilişkisinden oldukça uzak.
2014 yılında, İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda toplam aktifler cari olarak yüzde 14.5 artarken, özkaynaklar yüzde 17.4, toplam borçlar ise yüzde 12.7 oranında arttı.
İSO İkinci 500 Kuruluşları, 2014 yılındaki bilanço büyümesini daha çok özkaynakları ile gerçekleştirdi. Bu da finansal kaldıraç oranının iyileşmiş olduğunu gösterdi. Bu iyileşme, İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üretimden satışlarının 2014 yılında yüzde 12.9 artmasıyla oldu. Vergi öncesi kar ve zarar toplamı ise yüzde 106.2 oranında arttı. Buna karşın toplam borçlar sadece yüzde 12.7 yükseldi. Bu da şirketlerin borçlanma bağımlılığının bir miktar azalmasını sağladı.

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda temel göstergeler
Üretim: İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üretimden satışları 2014 yılında yüzde 12.9 artarak 71.8 milyar TL’yi buldu.
Faaliyet karı: İkinci 500 Büyük Kuruluş’un geçen yılki esas faaliyet karı yüzde 15’lik artışla 6.2 milyar TL oldu. 2014 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu yüzde 7.5 oranında bir faaliyet karına sahip oldu. Bu oran Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda yüzde 6.4’tü.
Faaliyet dışı gelir: İkinci 500’ün üretim faaliyeti dışı net gelirleri, 2013 yılında yüzde 153.2 oranında azalmışken 2014 yılında yüzde 219.3 arttı ve 736.5 milyon TL olarak gerçekleşti.
Brüt kar: 2014 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda EBITDA/FAVÖK (Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kar), mutlak büyüklük olarak 8.9 milyar TL olarak hesaplandı. İkinci 500 Kuruluşları’nın FAVÖK/net satışlar oranı 2013 yılında yüzde 9.4 iken 2014 yılında yüzde 10.9’a yükseldi. Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda bu oran yüzde 10.7 olarak ortaya çıkmıştı.
Satış karlılığı: Satış karlılığı verileri İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun olumlu gelen verilerinden biri oldu. 2014 yılında yüzde 5.6’ya yükselen satış karlılığı, son 10 yılın en yüksek oranı olarak dikkat çekti.
Aktif karlılık: Dönem kar ve zararının toplam aktiflere bölünmesi ile hesaplanan aktif karlılığını da 2014 yılında son 10 yılın en yüksek oranı olan yüzde 5.5’e çıkaran İkinci 500 şirketleri, yine özkaynak karlılığını da yüzde 13.9’a yükselterek son on yılın en yüksek seviyesini yakaladı.
Finansman giderleri: Görece iyileşen bu rasyolara karşın İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun finansal tabloları, şirketlerin esas faaliyetlerinden elde ettikleri karların önemli bir kısmını hala finansman giderine harcadıklarını ortaya koyuyor.

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda borç/özkaynak oranı
Borç/özaynak oranı: İkinci 500’ün toplam borçlar/özkaynaklar dengesinde son 10 yıldır özkaynaklar aleyhine oluşan bozulmanın geçen yıl biraz düzelmeye başladığı görülüyor. İSO İkinci 500’de toplam borç/özaynak oranı 2012 yılında 133.5 iken, 2013 yılında 25 puana yakın artarak 157.8 olmuştu. 2014 yılında ise bu oran 151.6’ya indi.
2013 yılında yüzde 157.8 ile zirveye çıkan borç/özkaynak oranının 2014 yılında gerilemesi, büyük ölçüde şirketlerin karlılık ve özkaynak yaratma olanaklarındaki iyileşmeden kaynaklandı. Bu oranın gerilemesinde döviz cinsi borçların 2014 yılında daha sınırlı büyümesinin de etkisi bulunuyor.
Borç vadeleri:  İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda kısa vadeli borçların toplam borçlara oranı 2010 yılında yüzde 70.9 iken 2014 yılında yüzde 65.6’ya kadar gerilemiş olması, olumlu bir gelişme.
Borçluluk: Bugün İkinci 500’deki toplam borçların toplam varlıklar içindeki payı yüzde 60.2 ile oldukça yüksek bir seviyede bulunuyor ve bu durum İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun mali yapısında özkaynaklar aleyhine bir kompozisyonu işaret ediyor. Bu veriler, şirketlerimizin borç bağımlılığının ve öz kaynak ihtiyacının sürmekte olduğunu gösteriyor.

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nda dönen ve duran varlıklar ilişkisi
İmalat sanayisinin genel durumunu gösteren en önemli verilerden biri; duran varlıklar ile dönen varlıklar arasındaki ilişkidir. Çünkü duran varlıklar bir işletmenin gelişimi, üretimi, ürün geliştirmesi ve katmadeğer yaratmasının  göstergesidir. Firmaların üretimlerini artırmaları, yenilikçi ve yüksek teknolojiyle katmadeğerlerini artırıp pazar payını büyütmeleri için duran varlıkların toplam varlıklar içindeki payı daha yüksek olmalıdır. Bu veri Türkiye’nin Birinci 500 şirketine göre İkinci 500 şirketlerinde biraz daha kötü görünüyor. Birinci 500 şirkette duran varlıkların toplam varlıklar içerisindeki payı yüzde 45 civarındayken İkinci 500’de bu oran yüzde 41’lere kadar gerilemiş bulunuyor. Daha kötüsü; İkinci 500’ün bu verisinin son 10 yıl içinde yüzde 50’lerden yüzde 41’lere kadar gerilemiş olmasıdır.

Diğer göstergeler
İkinci 500’de teknoloji: İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda; yaratılan katmadeğerin yüzde 45’i düşük teknoloji yoğunluklu oldu. Orta-düşük teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı yüzde 26.1 gerçekleşti. Orta-yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı da yüzde 24.6 ölçüldü. Yüksek teknoloji yoğunluklu sanayiler grubunun payı ise yüzde 4.3’te kaldı.
Kar/zarar: 2014 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun içinde kar eden kuruluş sayısı 426, zarar eden kuruluş sayısı ise 74 oldu. 2013 yılında kar eden kuruluş sayısı 377, zarar eden firma sayısı ise 123 olarak ortaya çıkmıştı.
Ar-Ge harcamaları: İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun gelirlerinden Ar-Ge harcamalarına ayırdıkları pay çok az artışla yüzde 0.3 gibi oldukça düşük seviyede kaldı. Dünyanın gelişmiş sanayi ülkelerinde bu pay yüzde 6-8 arasında değişiyor.
İhracat: 2014 yılında en çok ihracat gerçekleştiren üç kuruluş şunlar oldu: 1) Prekons İnşaat: 105 milyon dolar 2) ATK Tekstil: 103 milyon dolar 3)  Cevher Döküm: 97 milyon dolar

İkinci 500 Büyük’ün ilk 10’u

1- Hekimoğlu Un: 212 milyon 578 bin lira
2- ORMA: 211 milyon 927 bin lira
3- Başkent Çimento: 211 milyon 817 bin lira
4- Frimpeks Kimya: 211 milyon 813 bin lira
5- Uğurdemir Halı: 211 milyon 327 bin lira
6- SCA Yıldız Kağıt: 210 milyon 908 bin lira
7- BPO B-Plas Plastic: 210 milyon 851 bin lira
8- Kaplan Kardeşler Halı: 208 milyon 518 bin lira
9- Abdioğulları Plastik: 207 milyon 933 bin lira
10- Karadere Tarım: 207 milyon 693 bin lira

Not: (2014 yılının ilk 10 sırasında yer bulan şirketlerin hiçbirinin 2013 yılı sıralamasının ilk 10 şirketi arasında bulunmaması dikkat çekti.)