GSYH’nin yüzde 6’sını e-ticaret sektörü oluşturuyor; Türkiye e-ticaret sektörü 800 milyar TL’ye ulaştı

iyzico, Dogma Alares ve Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) işbirliğiyle hazırladığı ‘2022 Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu’nun sonuçlarını açıkladı. Rapora göre Türkiye’deki e-ticaret hacmi ve işlem sayıları her yıl büyümeye devam ediyor. Halihazırda dünyadaki 18’inci büyük e-ticaret pazarına evsahipliği yapan Türkiye, yerel ölçekte olduğu kadar uluslararası arenada da etkileyici bir yükseliş trendi içerisinde.
Rapor, Pandemi’de artan e-ticaretteki büyüme ivmesinin kısmen yavaşlatmış olsa da hem Türkiye’de, hem de  dünyada gücünü korumayı sürdürdüğünü ortaya koydu. Özellikle Pandemi döneminin tüketicilerde alışveriş alışkanlıklarında kalıcı bir değişiklik yarattığını vurgulayan rapora göre; 2022’de dünya ölçeğinde 5.7 trilyon ABD doları değerinde pazar payı elde eden e-ticaret, 100.2 trilyon ABD doları değerindeki küresel gayri safi hasılanın yüzde 5.7’sini temsil etti. E-ticaretin global perakende satışlar içindeki payı ise yüzde 22 oldu.
Rapora göre; Türkiye’de e-ticaret sektörünün büyüklüğü, 2022’de Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYİH) yaklaşık yüzde 6’sına karşılık gelen 801 milyar TL’lik ekonomik hacme ulaştı. Son 5 yılın verilerine bakıldığında e-ticaretin GSYİH’den aldığı pay düzenli artış göstererek yüzde 2.8’ e yükseldi. Bu yükselişin yüzde 1.6’sı 2019’dan bu yana Pandemi etkisiyle kaydedilen büyümeye yönelik olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’deki e-ticaret faaliyetlerinin, toplam perakendeden aldığı yüzde 16.5’lik pay ile piyasa dinamikleri açısından benzer ülkelere göre daha büyük bir ağırlığa sahip olsa da raporda sektörde önemli bir büyüme potansiyeli olduğu vurgulandı.

Raporda ortaya çıkan sonuçlara göre;
• Türkiye’de e-ticarette ortalama sepet tutarlarında 2020’den 2021’e 13 TL, 2021’den 2022’ye 79 TL’lik bir yükseliş gözlendi. Aydan aya yıllık en büyük hacim artışı Temmuz ve Ağustos’ta yüzde 200 seviyelerinde gerçekleşti. En çok alışveriş Black Friday’de. Okula dönüşle başlayan sonbahar dönemi ve Black Friday, Cyber Monday gibi özel kampanya dönemleri, alışverişlerin sonbahar ve yılbaşı arasındaki zaman diliminde en yüksek seviyesine ulaşmasını sağlıyor. Günlük işlem sayılarının ortalamaya göre değerinde ilk sırada ortalamanın 1.3 katı işlemin gerçekleştiği ‘Okula Dönüş’ dönemi, hemen ardından ise ‘Black Friday Haftası’ geliyor. E-ticaret platformları kullanıcı sayısı bir önceki yıla göre yüzde 2.2 arttı. 2022 itibarıyla kadın ve erkek kullanıcıların oranı sırasıyla %58 ve %42. Kadınların payı 2021’e göre yüzde 10 arttı.
• Rapora göre; ilerleyen dönemde kredi kartı, banka kartı ve kapıda nakit ödeme gibi geleneksel ödeme yöntemlerine ek olarak, ön ödemeli kartlar, A2A (hesaptan hesaba) ödemeler, dijital cüzdanlar, alışveriş kredileri, kripto paralarla gerçekleştirilen ödemeler ve şimdi al sonra öde (BNPL) gibi alternatif ödeme yöntemlerinin de payının artması bekleniyor.
• E-ticarette satış hacmi ve işlem sayısı bazında en yüksek pazar payına sahip ürün kategorileri; 2022’de sırasıyla moda ve aksesuar, elektronik ve teknoloji, kozmetik ve kişisel bakım, hizmet, turizm ve seyahat. Bu 5 sektör, satış hacmi bakımından e-ticaret sektörün yüzde 63’ünü ve işlemlerin yüzde 66’sını oluşturdu. En dikkat çeken büyüme kozmetik ve kişisel bakım kategorisinde. Küresel e-ticarette 2022 yılı yapılan işlemlerin üçte ikisi alternatif ödeme yöntemleriyle gerçekleşti. Türkiye’de geleneksel yöntemler küresel ortalamanın 2 kat üzerinde tercih edildi. Kredi kartı en çok tercih edilen ödeme yöntemi, banka kartı mikro işletmeler dışındaki tüm işletmelerde en çok tercih edilen ikinci ödeme yöntemi oldu.
• Satıcıların en yoğun bulunduğu 3 coğrafi bölge Marmara, İç Anadolu ve Ege olurken, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde en çok satıcıyı barındıran illerin bölgesel hacimden en yüksek payı almadığı kaydedildi.
• Ayrıca iyzico’nun e-ticaret müşterilerine ödeme güvenliği sunmak ve satış sonrası hizmetlere ulaşmalarında kolaylık sağlayan ürünü Korumalı Alışveriş ile tamamlanan işlemlerin payı 2021’de yüzde 1.5 iken 2022’de yüzde 1.7’ye yükseldi. Bugüne kadar 5 milyondan fazla tüketici tarafından kullanılan iyzico Korumalı Alışveriş, özellikle iyzico ile Öde ve havale/EFT yöntemleriyle yapılan alışverişlerde tercih ediliyor.

iyzico CEO’su Orkun Saitoğlu, Türkiye E-Ticaret Ekosistemi Raporu çıktılarına göre Türkiye’deki e-ticaret hacminin yukarı yönlü bir trend sergilemeye devam ettiğini, Pandemi’nin sona ermesiyle küresel ölçekte e-ticaret sektörünün büyümesinin yavaşladığını ancak dijitalleşmenin hızlanması ve tüketici deneyimlerinin kusursuzlaştırılmasının da etkisiyle internetten alışverişin tüketicilerde kalıcı bir davranış halini aldığının görüldüğünü söyledi. Saitoğlu, İyzico’nun güvenli ödeme altyapısı sayesinde alışverişin etrafında demokratik bir ekosistem varlığı sağlarken geliştirdikleri ‘iyzico Korumalı Alışveriş’ çözümüyle güvenli ödeme altyapısını kullanıcılarla buluşturduklarını ve böylece bilinirliği az olan markalar için bir güven simgesi haline geldiklerini kaydetti. ‘iyzico ile Öde’ seçeneğiyle kullanıcılara hızlı, kolay ve güvenli işlem sağlayabilme imkanı sunduklarını aktaran Saitoğlu, “Herhangi bir bankacılık hizmeti almayan milyonlarca kullanıcıya da online alışveriş imkanı sağlıyoruz. E-ticaret ve ödeme sistemleri alanındaki trendlerin de etkisiyle önümüzdeki yıllarda ‘iyzico ile Öde’ ve diğer alternatif ödeme yöntemlerinin kredi ve banka kartı harcamalarından alacağı pay artacaktır” dedi.
Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Emre Ekmekçi, Türkiye’deki e-ticaret payının genel ihracat içindeki payının yüzde 1’den yüzde 4’lere çıkarılması gerektiğini ifade etti. E-ticarette faaliyet gösteren işletme sayısında Pandemi’de 7 kat artışın yaşandığını, bu yıl itibarıyla e-ticarete giriş yapan KOBİ’lerde yavaşlama olduğunu paylaşan Ekmekçi, sektöre dair açıklanan destek kararlarının yeni iş modellerinin önünü açmasını beklediklerini kaydetti: “Aynı zamanda bu desteklerin aracı, toplayıcı, e-ihracatçı modellerini ortaya çıkaracağını öngörüyoruz.”
Dogma Alares Kurucu Ortağı Erdal Güner, şunları söyledi: “Dünya genelinde e-ticaret, perakende sektörüne getirdiği pratiklikle birlikte hizmet sektörü için de önemli bir alışveriş kanalı haline geldi. Türkiye, dinamik nüfusu ve dijital çözümlere yatkınlığı sayesinde e-ticaret hacimleri ve işlem sayılarının yıldan yıla sürekli artışına şahit oluyor. Yayınladığımız bu rapor, yerel ve küresel ölçekte istatistikler ve eğilimlerin ışığında, Türkiye’deki e-ticaret faaliyetinin bugünü ve yarınını anlamak adına önemli bir kaynak oluşturacak.”