Ekonominin piyasa yüzü: Perakende sektörü
2018’de 25 trilyon dolar büyüklüğe ulaştığı hesap edilen dünya perakende sektörü genel olarak halen küresel GSYH büyüme hızının altında büyüyor; sektörün Türkiye’de yeni büyüme dinamiği ise e-ticaret.
Perakende tüketim sektörüne baktığımızda bütün dünyada bir büyüme yavaşlaması var. Sadece e-ticaret artışı sektörün tesellisi oluyor. Türkiye’de 2018 yılı ilk yarıda GSYH, önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 6.2 büyürken tüketimde büyüme yüzde 7.7’ye ulaşmıştı. Üçüncü çeyrekte ise GSYH yıllık büyüme hızı yüzde 1.6’ya gerilerken tüketim büyüme hızı yüzde 1.1’e düştü. Yavaşlama büyük ölçüde dayanıklı ve yarı dayanıklı mallara yönelik harcamalardaki daralmadan kaynaklanırken 2019’da dayanıksız mallara ve hizmetlere yönelik harcamaların büyümeye devam ettiği görüldü.
Türkiye’de e-ticaret: Küresel e-ticaret satışlarının 2021 yılına kadar yıllık ortalama yüzde 16 artması ve 4.5 trilyon dolara çıkması bekleniyor.
Türkiye’de, 2017 sonu itibarıyla yüzde 37'lik büyümeyle 42.2 milyar TL'ye ulaşan e-ticaret satışları 2018'de yaklaşık 50 milyar TL gerçekleşti.
Türk halkının internet üzerinden alışveriş yapma oranı da yükseliyor. 2018’de internet üzerinden alışveriş yapanların oranı bir önceki yıla göre 4.4 puan artarak yüzde 29.3 oranına yükseldi. İnternetten alışveriş yapma oranı kadınlarda yüzde 25 olurken erkeklerde yüzde 33.6’ya ulaştı.
AVM perakende: Geleneksel perakendeden organize perakendeye geçiş de olumsuz ekonomik koşullara rağmen sürüyor. Bu ortamda 2018 sonunda 463'e çıkan AVM sayısının 2019'da sadece 2 artışla 465'e çıkacağı öngörülüyor. 2018'de 137.5 milyar TL'ye çıkan sektör cirosunun 2019’da yüzde 9.4 büyümeyle 150.4 milyar TL'ye yükselmesi bekleniyor.
Havaalanı perakende: Dünyada e-ticaretten sonra en fazla büyüyen perakende alanı olan havaalanı perakendesinde, yeni açılan İstanbul Havalimanı büyük önem taşıyor. Yeni havalimanının sunduğu dev alışveriş arzı, 2019'da perakende sektörüne olumlu yansıdı.
Özellikle Çin ve İran'dan gelen turistlerin yüksek alım gücü sektörü hareketlendirdi.
Turizm-perakende: Diğer yandan turizm sektöründeki toparlanmanın devam etmesi perakende başta olmak üzere diğer sektörlere yönelik talebi de artırdı.
Yabancı sermaye-perakende: Yabancı yatırımcıların Türkiye perakende sektörüne ilgisi sürüyor. 2017'de 1 milyar doların üzerinde doğrudan yabancı yatırım çeken sektör, 2018'in ilk 11 ayında, risk iştahındaki kırılganlıklara rağmen 753 milyon dolar seviyesinde yabancı yatırım aldı; ilgi 2019 ikinci yarısında yeniden arttı.
Enflasyon sektörü frenliyor: Tüketici güvenindeki kırılganlıklar ve enflasyondaki yüksek seviyeler perakende sektöründeki büyümeyi sınırlayan unsurlar olarak öne çıkıyor. Önümüzdeki dönemde ise küresel ölçekte ekonomi politikalarına ilişkin belirsizlikler nedeniyle tüketici güvenindeki kırılgan seyrin süreceği öngörülüyor. Bu belirsizlikler, küresel ölçekte enflasyonist riskleri de artırıyor. Bütün bunlar sektörün kırılganlığı olarak kaydedilmeli.
