Dikkatli ol yeter  Virüsü UV-C yok eder

Pandemi sürecinin tüm dünyada nasıl sonlanacağı hala bir muamma olarak karşımızda dururken insanoğlu, birçok alanda virüse karşı savaş ilan etmiş durumda. Teknolojinin de etkisiyle yürütülen projeler, geliştirilen ürün ve hizmetlerle kazanmak için mücadele veriyoruz. Gözle görülmeyen virüsün henüz aşısı bulunmuş değil. Ancak teknoloji bazı alanlarda elimizi güçlendiriyor. UV-C ışık kaynağı bu teknolojilerden biri. Sektör bağımsız birçok alanda kullanılan UV-C Teknolojilerinin kullanımına ise özellikle dikkat edilmesi gerekiyor. Teknolojiden zarar görmeden fayda sağlamak için ise doğru uygulama ve yöntemleri kullanan kurum ve kuruluşlardan destek almak gerekiyor.

Peki UV-C nasıl bir teknoloji?
TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Ankara Şubesi’nin komuoyunu aydınlatmak için yayınladığı metine göre: “Ultraviyole (UV) ışın; insan gözüyle görülemeyen, elektromanyetik spektrumun X-ışınları ve görünür ışık arasındaki bölümünü kapsıyor. UV ışınının benzersiz bir özelliği olan, 200 ila 400 nanometre (bir metrenin milyarda biri) dalga boylarının belirli bir aralığının mikroorganizmaları öldürücü olarak sınıflandırılması. Ultraviyole ışın bant aralıkları UV-A (315-400nm), UV-B (280- 315nm) ve UV-C (200-280nm) olmak üzere üçe ayrılıp dezenfeksiyon amacıyla hastane, gıda üretim ve sterilizasyon alanları ve benzeri yerlerde kullanılıyor. UV ışınlar arasından UV-C bölgesinin (200–280nm), mikroorganizmalar için en öldürücü dalga boyu aralığına sahip olduğu biliniyor. Fakat UV-C ışının etki alanının 2-3 cm olması dezavantajlı özelliklerinden biri. Bakteriler, virüsler ve protozoalar UV ışınının mikrop öldürücü dalga boylarına maruz kaldıklarında, üreme ve enfekte etme kabiliyetlerini yitiriyor.”
Virüsü saniyeler içinde etkisiz hale getiren UV-C Teknolojileri’nin insan sağlığı için fayda sağlaması aynı zamanda dikkat edilmesi gereken bir konu. Bilgilendirme metninde şu noktaya dikkat çekiliyor: “UV- C bölgesi dalga boyuna sahip ışınlar UV ışınının Korona virüs türü olan Covid-19’da da etkin bir dezenfeksiyon sağladığı bir çok kaynakta belirtilmiş olsa da UV ışınına maruz kalmakla insanlar üzerinde kalıcı etkiler ortaya çıkıyor. UV-C ışınına kısa süreli maruz kalma sonucunda ciltte kızarıklık, gözde katarakt etkisi gözlenmekteyken; yüksek maruziyet seviyelerinde ve kümülatif maruziyet sonucunda uzun vadede cilt kanserine ve görme kaybına neden olduğundan bu ışınlara maruz kalmanın, kontrolsüz kullanımının yaratacağı hasarlar göz önüne alınmalı. UV radyasyona maruziyeti engellemek amaçlı tüm açık alanları kapatmak ve deri/gözle teması önlemek için kişisel koruyucu giysi, önlük ve gözlükler tedarik edilmeli. Koruyucu ekipmanlar ile UV radyasyonun insan vücudunda ki etkisi en aza indirgenmiş olsa da bu süreçlerin yetkili kişilerce yürütülmesi gerekiyor.”

UV-C faydalı ancak dikkat edilmeli
Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve KSBÜ Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD Başkanı Prof.Dr. Duygu Perçin Renders, Covid-19’u önlemede UV-C dezenfeksiyon yararlı mı? sorusunu yönelterek; “UV-C, yüzey, hava ve su dezenfeksiyonunda uzun yıllardır tanıdığımız, etkinliği kanıtlanmış bir dezenfeksiyon yöntemidir. Hastane yüzeyleri, mikrobiyoloji laboratuvarları, ameliyathaneler, yiyecek endüstrisi gibi alanlarda kontrollü olarak kullanılmaktadır. Ancak bu dezenfeksiyon yönteminin sosyal hayata girmesi ile ilgili dikkat edilmesi gereken konular vardır” dedi.
UV-C’nin sadece doğrudan ışıdığı yüzeylerde etkili olup camdan geçemediği ve gölgede kalan ya da yansıma ile ışık alan yüzeylerde etkili olduğunu belirten Renders, şunları söyledi: “Bu durum pratik uygulamada UV-C’nin etkinliğini azaltır. Hâlihazırda satılan bazı cihazların UV çıkışları standartlara uygun değildir, dolayısıyla UV-C yayıcı olarak satılan cihazların açıklandığı gibi çalışacağı garanti edilemez. UV-C kaynakları ve cihazların standartlara ve yönetmeliklere uygun üretim yapan güvenilir tedarikçilerden satın alınması önemlidir. UV-C ışığının zararlı etkileri güneş ışığından çok daha güçlüdür ve ciltte ciddi güneş yanığı benzeri reaksiyona neden olabilir. Yine maruziyet durumunda gözün retinasına zarar verebilir. Uzun süre maruziyet katarakt, deri kanseri ve körlüğe yol açabilir. Tüm dezenfeksiyon yöntemlerinde olduğu gibi, UV-C cihazları da güvenli şekilde kullanılmalıdır.”
Aynı zamanda ‘Dezenfeksiyon, Antisepsi, Sterilizasyon Derneği (DAS) Başkanı olan Renders, görüşlerini şöyle aktardı: “Covid-19 olgularının yüzde 50’si evde yüzde 11’i ise iş yerinde kazanılmaktadır. Açık hava ortamlarda bu enfeksiyonun bulaş riski çok düşüktür. Kapalı ortamlarda taze hava ile havalandırma veya içerideki havayı resirküle etmeyen havalandırma sistemleri tercih edilmelidir. Kapalı ortamlarda etkinliği bilimsel olarak ispatlanmak koşuluyla UVC hava dezenfeksiyon sistemleri yararlı bir alternatif olarak karşımıza çıkmaktadır. Son zamanlarda Far UV-C üzerine çalışmalar yapılmaktadır. Far UV-C dar dalga boyunda (yaklaşık 207-222nm) bir ışındır. Dalga boyu canlı insan hücresine zarar vermeyecek kadar kısadır ancak havadaki ve yüzeylerdeki virüs ve bakterileri inaktive edebilecek özelliktedir. Far UV-C teknolojisi ümit vadetmekle birlikte kullanıma girmesi için deney hayvanları ile yapılan çalışmalardan daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç vardır.”