Dijital dönüşüm ve Endüstri 4.0 yolculuğundaki işletmelerin vazgeçilmezi;  OT / VT Otomatik Tanıma ve Veri Toplama Sistemleri ve Teknojileri

Pandemiyle hızlanan dijital dönüşüm fırtınası, artık her işletmenin gündeminin başköşesine yerleşti. Dijital dönüşüm ve onu izleyen Endüstri 4.0 yolculuğundaki işletmeler; dijitalleşmede ilk adımlarını; kapı giriş kontrolünden çalışanların sağlıklarının takibine, üretim sürecinden depolamaya ve lojistiğe, tedarik zincirinden müşteri ilişkilerine kadar her alanda Otomatik Tanıma ve Veri Toplama Sistemleri (OT / VT Sistemleri) ile atıyor.

Sanayi devriminin 4. evresi olarak kabul edilen ve bilişim teknolojileriyle endüstri faaliyetlerini buluşturan Endüstri 4.0; dijital dönüşümünü tamamlamış işletmeler, özellikle üretim sürecinde neredeyse insanlardan bağımsız olarak kendi kendilerini koordine ve optimize ederek üretim yapabilecek ‘akıllı fabrikalar’ demek. Endüstri 4.0’a, kısacası endüstrinin bugününe ve onu izleyen Endüstri 5.0, 6.0, 7.0 gibi evrelerine giden yolun yapıtaşlarını Otomatik Tanıma ve Veri Toplama Sistemleri (OT/ VT Sistemleri)  oluşturuyor.

Birçok futuristin tanımladığı gibi ‘Veri Çağı’ndayız. Veri ekonomisinin başrolde olduğu günümüzde, hatasız, kesintisiz ve sürdürülebilir biçimde verilerin; düzenli toplanması, tanımlanması, ölçümlenmesi, analizi, yönetilmesi için bilişim teknolojilerine ihtiyaç var. Üretim aşamasından satışa, depolamadan lojistiğe, operasyon yönetiminden tedarik zincirine, müşteri ilişkilerinden, çalışan takibine, muhasebeden yönetime, iş, üretim ve çalışan verimliliğinden, satış sonrası sürece kadar tüm süreçleri ve verileri takip edebilmek ve yönetebilmek hayati önemde. Günümüzde verilerine hakim olabilen ve verisini yönetebilen şirketler, geleceğe varlığını taşıyabilecek. Büyük Veri’nin (Big Data) yönetilebilmesi için veri, insan faktörü aradan çıkarılarak, otomatik, doğru, kesintisiz ve hatasız toplanmalı, bu noktada çözüm; OT / VT Sistemleri.

Endüstriyel alanda geliştirilen otomasyon teknikleri arasında öne çıkan ve hemen hemen her alanda kullanılabilen ‘otomatik tanıma ve veri toplama’ sistemleri, cihazları, teknolojileri ve çözümleri; kısaca OT/VT Sistemleri, otomatik, doğru, kesintisiz, hatasız veri toplanmasını sağlayarak, işletmenin veri hakimiyetini sürdürülebilir hale getiriyor.

Dünden bugüne OT / VT Sistemleri
Barkod teknolojileriyle 1980’li yıllarda tanınmaya başlanan OT/VT Sistemleri,  RFID (radyo frekansı ile tanımlama teknolojisi), manyetik şerit (yüzeyinde manyetik kayıt yoluyla bilginin depolanabildiği mıknatıslanabilir kaplaması olan şerit), OCR (Optical Character Recognition-Optik karakter tanıma; kısaca fotoğrafı metne dönüştürme) akıllı kart ve biyometrik tabanlı teknolojilerin de katılımıyla artık üretim sahasında otomasyonun vazgeçilmez unsurlarından biri haline geldi.

Özellikle; görüş sahası sınırlaması olmayan, etiket üzerinde veri okuma ve yazma işlemi yapılabilen, her okumada birden çok ürünün okunabilmesini sağlayan, insan müdahalesi gerektirmeyen, daha fazla veri taşınabilen ve ağır ortam şartlarında kullanılabilen RFID -RF Identification, Radyo Frekansı Tanımlaması- teknolojisi bu becerileriyle üretim alanlarında kendisine giderek daha fazla yer buluyor.

OT / VT teknolojileri satın alırken işletmeler nelere dikkat etmeli?
• Seçilen OT / VT sistemlerinde maksimum performans, maksimum karlılığa odaklanılmalı.
• En yüksek fayda/maliyet oranına sahip proje hayata geçirmeli.
• Yapılacak uygulamanın mevcut sistemlere entegrasyon sorunlarına ve sistemin ileride gerekebilecek yeniliklere ne kadar açık olduğuna dikkat edilmeli.

OT / VT Sistemleri’nin işletmelere faydaları
• İşletmenin dijital dönüşümünü hızlandıran OT / VT Sistemleri, şirketin sürdürülebilirliğinin ve geleceğe taşınmasının öncü adımlarından biri olur.
• İşletmenin verimliliğini, performansını, karlılığını, ürün süreç yönetimi, üretim, satış, satış sonrası, operasyon, lojistik ve hizmetlerin kalitesini artırmaya yardımcı olur. Özellikle üretim, saha satış, saha servis, ulaştırma ve lojistik, perakende, sağlık ve depo çözümleri sektörlerindeki tüm değer zinciri boyunca süreçlerin, takibini, doğru analiz edilmesini sağlar.
• İşletmelerin zaman ve maliyet tasarrufu yapmasını sağlayan OT / VT Sistemleri, çalışanların el ile yapılan sayma işleminin dışında daha kayda değer işlerde çalışmasına olanak sağladığından işletme verimliliğine katkı sunar.
• Veri-giriş hatalarını azaltır. Veri girişi, kesintiye uğramadan, otomatik ve hatasız yapılır, daha net veriler elde edilir. İnsan müdahalesi olmadan yapıldığından elle yapılan sayma işlemlerinden kaynaklı hataları tamamen ortadan kaldırır.
• Kısa zamanda, daha uzun mesafelere anlık veri transferleri yapılabilir.
• Farklı okuma teknolojileriyle orta ve büyük miktarda veri kapasitesi alınabilir. Değişken veri tipi konumlandırılabilir. Aynı anda çok yönlü ve birden fazla okuma gerçekleştirilmesine olanak sağlar.
• Farklı ortamlarda bile güvenli okuma yapılabilir (toz, yağ, buhar, duman, sıcaklık, nem vb.).
• Ürünler, nesneler, prosesler; kimliklendirilebilir, izlenebilir, geriye dönük takibi de yapılabilir.
• Akıllı kart teknolojileriyle işletmedeki tüm dijital cihazların, işletmeye ait araçların kimin tarafından, ne kadar kullanıldığı, araçların nerede olduğu, takip edilebilir. Sadece akıllı karta kullanım izni tanımlananlar, cihazları kullanabilir.
• Giyilebilir teknolojiler sayesinde işletme çalışanlarının sağlık durumları, birbiriyle işletme içerisindeki mesafeleri kontrol ve takip edilebilir, anlık, günlük ve uzun süreli raporlama alınabilir.

OT / VT Sistemleri’nde Barkod teknolojisi
Barkod üzerinden bilgi toplama, birçok sektörde ve pazarda belli işlemleri geliştirerek, tercih edilen bir ‘veri yakalama’ teknolojisi haline geldi. Düşük maliyetli tarama çözümleri, çok çeşitli kurumsal etkinliklerde performans ve güvenilirliği geliştiriyor. Artan çalışan verimliliği, gelişmiş görev etkinliği ve azalan işletme maliyetleri gibi önemli iş avantajları sağlıyor. Barkod teknolojisi, ürünün izlenebilirliğini kolaylaştırıyor, stok kontrolüne olanak sağlıyor.

OT / VT Sistemleri’nde Kimliklendirme Sistemleri
Bir endüstride ürün veya nesnelerin kimliklendirilmesi, yani ‘Auto-ID’ terimi otomatik tanımlama ve veri kaydı için kullanılan teknolojileri içeriyor. Endüstriyel uygulamalarda artık bir zorunluluk olan ürünün ya da prosesin tanımlaması, bizim gördüğümüz yalnızca yan yana dizilmiş çizgilerle ve bir takım işaretlerle yapılıyor. Çizgi kodlar 1D olarak nitelendiriliyor, taşıdığı nitelik ve kimliklendirmenin yetersiz kalması sebebiyle, teknolojinin de gelişmesi ile birlikte farklı kodlama ve işaretleme teknikleri de geliştirildi. Kısaca 2D denilen kodlar, aktif olarak endüstrideki ve hayatımızdaki yerini aldı. 1D çizgi kodlar içeriği ve niteliği itibarıyla kısıtlı karakterler taşıyor, 2D olarak nitelendirilen ve kısaca ‘kare kod’ denilen kodlama tekniği ise diğerine nazaran çok daha fazla karakter dizimini kapsıyor. Böylelikle ürünün veya prosesin kimliklendirilmesinde veya tanımlanma sürecinde, kullanıcıya çok daha fazla kolaylık sağlanabiliyor.

OT / VT Sistemleri’nde izlenebilirlik
Tanımlama sistemlerinin kullanıcılara ve endüstriler içindeki profesyonellere sunduğu en büyük olanak ve avantaj, çeşitliliğin yanı sıra ürünlerin, objelerin ya da proseslerin (üretim, stoklama, satış, istifleme, paketleme, sevkiyat vs.) daha rahat takip edilebilmesi, izlenebilmesi ve daha net verilerin toplanabilmesi. Bir üretim tesisinde bir ürünün ne zaman üretildiği, hangi aşamalardan geçtiği, ne zaman sevk edildiği, ambara ne zaman gönderildiği, o ürünün o an nerede olduğu gibi her türlü bilginin elde edilmesinin mümkün olduğu kadar, örneğin; iade gibi işlemlerde geriye dönük izleme de yapılabiliyor.

Tüm bu izlenebilirliklerde, kısa zamanda ve kısa yoldan ‘doğru bilgiye’ ulaşılabiliyor. Ürünün üzerinde ne tür bir kimliklendirme işareti olursa olsun, ne tür bir sistemle izleniyor olursa olunsun, her hal ve koşulda yapılan ve varılan netice ortak. O da, sağlam, doğru, hatasız ve kesintisiz bilgiye ulaşmak. ‘Auto-ID’ veya ‘tanımlama sistemleri’ denilen tüm bu sistem ve cihazlar, tamamıyla sektör bağımsız ve tamamen sistem odaklı uygulamaları da beraberinde getiriyor.

OT / VT Sistemleri nedir?
OT / VT Otomatik Tanıma ve Veri Toplama Sistemleri (AIDC-Automatic Identification and Data Capture); “İnsan müdahalesi olmadan nesnelerin otomatik olarak tespit edilmesi, tanımlanması, nesneler hakkında bilgi toplanması ve toplanan bu verilerin el ile saymadan bilgisayar sistemlerine doğrudan giriş yapılmasını sağlayan teknolojilerin tümüne verilen genel ad” olarak tanımlanıyor.
Kurumsal uygulamalarda insan faktörünün aradan çıkarılarak toplanacak verilerin iş akışı süreci içinde kesintiye uğramadan otomatik ve hatasız alınmasını sağlayan OT / VT Sistemleri, verimliliği arttırmayı, girilen verilerin hatalarını azaltmayı, çalışanları el ile yapılan sayma işlemlerinden kurtarmayı, böylelikle zamandan ve maliyetten tasarruf yaparak daha kayda değer işler yapılmasına olanak tanımayı amaçlıyor.

OT / VT Sistemleri Teknolojileri
• Barkodlar (Barkod okuyucular, Barkod yazıcılar)
• Auto-ID: Otomatik Tanımlama Sistemleri
• QR Code (Quick Response Code-QR Kod-2D Barkod) / Karekod (Data Matrix)
• RFID- radyo frekansı ile tanımlama teknolojisi veya kablosuz tanıma teknolojisi (RFID okuyucular, RFID yazıcılar, RFID etiketler)
• Manyetik şerit (yüzeyinde manyetik kayıt yoluyla bilginin depolanabildiği mıknatıslanabilir kaplaması olan şerit)
• OCR (Optical Character Recognition-Optik karakter tanıma; kısaca fotoğrafı metne dönüştürme)
• Mobil terminaller
• Metni sese, sesi metne dönüştürme teknolojileri
• Ses tanıma teknolojileri
• Akıllı kartlar (smart card) (Temaslı / temassız)
• Bazı biyometrik teknolojiler (retina taraması)
• Optik karakter tanımlama
• Plaka tanıma sistemleri
• EDS-Elektronik Denetleme Sistemi
• Giyilebilir teknolojiler
• Beacon: Düşük enerjili Bluetooth (Bluetooth low energy-BLE)  teknolojisi
• NFC (Near Field Communication-Yakın Alan İletişimi)-yeni nesil kablosuz iletişim teknolojisi.