Page 25 - KobiEfor Mart 2023 Sayı 282

yönelik Psikososyal Destek Çalışmalarına İlişkin MEB
Deprem Sonrası Psikososyal Destek Eylem Planı yayım-
ladı. MEB’in 172 Psikososyal Destek Birimi, 4.000 Psiko-
lojik Danışman sahada. Öğrenci, öğretmen ve velilere
yönelik Deprem Psikoeğitim Programları başlatılacak.
• Milli Eğitim Bakanlığı depremlerden etkilenen il-
lerde LGS ve YKS’ye hazırlık sürecine destek amacıyla
510 DYK noktası oluşturdu. Öğrenciler DYK noktalarına
http://dhgm.meb.gov.tr/dyk üzerinden ulaşabilir.
• 5 Mart’ta uygulanması planlanan MEB-EKYS
“Afetten kurtulma süreci ‘ikinci bir afettir’”: Uyar,
ertelendi.
ülkemizin depremden ne kadar etkilendiğini de ak-
• MEB bünyesinde ek ders ücreti karşılığı çalışan
tardı: “Afeti gören herkes etkilenir. Kayıp ve travmalar
usta öğretici ve ücret karşılığı derse giren öğret-
herkesi doğrudan etkiler. Ayrıca, afete maruz kalan
menler, deprem sonrası eğitime ara verilen günler-
topluluğun bir parçası olmak da birçok kişide duygusal
de ek ders ücretlerini alabilecek.
izler bırakır. Afeti gören, tanıklık eden herkes bir an-
lamda kurbandır. Basın yoluyla ikinci elden yoğun afet
“Toplumsal bir travmanın içerisindeyiz”
Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Sezai Uyar; “Afetlerde deneyimine maruz kalmak bile kişileri etkiler. Afeti
yaşayan ve hayatta kalanların afetten kurtulma süreci
yaşanan toplumsal travmaların etkilerini azaltabilmek
‘ikinci afet’ olarak tanımlanır. Afet, günlük hayatı birçok
için ilk önce yüksek risk gruplarını
yönüyle etkilediği için afetten sağ kalanlar birden çok
tespit etmeliyiz ve bu riskli grup-
sayıda problemle karşı karşıya kalır. İnsanların, yitirdiği
lardan başlayarak ruh sağlığı te-
davi planlaması yapmalıyız” dedi. yakınları, geçici barınak, giysi ve yiyecek temini, ulaşım
En çok risk altında bulu- imkânı, mali destek için başvuru, işsizlik sigortası, gelir
vergisi yardımı, tıbbi bakım alınması, yıkım için yardım,
nanların ise; yaralılar, çocuk-
temizlik, kazı çalışmaları vb. ihtiyaçları olabilir. Geçici
lar, kadınlar, önceden travması
olanlar, yakınlarını kaybedenler yerleşim yerinin temini gibi temel ihtiyaçların karşılan-
Sezai ması esnasında birçok sorunla karşılaşılır.”
ve kurtarma personelleri oldu-
Uyar “Birçok insan ruh sağlığı hizmetlerine ihtiyacı ol-
ğunu vurgulayan Uyar, afet son-
rasında bu gruplarda görülebilecek psikiyatrik so- duğunu düşünmüyor”: Uyar, “Deprem sonrasında
birçok afetzede ruh sağlığı hizmeti almak için başvu-
runların önüne geçilmesine yönelik olarak önemli
ruda bulunmayacak çünkü toplumumuzda ruh sağlığı
uyarılarda bulundu.
“Depremden sonra 4 evreden oluşan bir sürece hizmetleri demek delilikle eşdeğer görülüyor. Afetten
girdik”: Uyar, depremden sonra toplumsal olarak ya- kurtulan birine ruh sağlığı alanında yardım önermek
şanan psikolojik sürecin 4 evreye ayrıldığını açıkladı: onur kırıcı görülüyor zaten afetzede halkımız da hala
“Depremin hemen sonrasında toplumsal olarak ge- eski yaşantılarını bir araya getirme gayreti içinde bir-
nellikle güçlü bir işbirliği ve dayanışma içerisinde ha- çok problemle uğraşıyor. Kısacası tüm bu süreçte ruh
reket ettiğimiz birinci evreye gireriz. Depremi izleyen sağlığı desteği eksik kalıyor” açıklamasını yapıyor.
birkaç hafta ile birkaç aylık dönemi kapsayan süreçte “Yardım almaktan çekinmeyin”: Uyar, ruh sağlığı
ikinci evreyi yaşarız. Buna uyum evresi deriz, biz şuan görevlilerinin afetlerde stres reaksiyonları, bunlarla
bu evredeyiz. Bu aşamada, yorgunluk, baş dönmesi, başa çıkma becerileri ve uygun kaynaklar konusun-
baş ağrısı, bulantı gibi belirtilerle doktorlara başvuru- da tüm toplumu eğitmesi gerektiğine dikkat çeki-
lar artmaya başlar. Öfke, huzursuzluk ve toplumdan yor: “Halkımızın afetin etkileri, kendi kendine yardım
uzaklaşma görülür. İnsanlar bu dönemde duygusal müdahaleleri ve ek bir yardım için nereye başvuru-
dengesizlikler yaşayabilmektedir. Afetzedeler ve top- lacağı bilgisi toplumun tümüne ulaştırılmalıdır.
lumdaki diğer kişilerin yaşayabileceği fiziksel ve psiko- “‘Ruh Sağlığı Planı’, İl Afet Planı’nın bir parçası
lojik etkiler şöyle: Yorgunluk, baş dönmesi, bulantı, tit- olmalıdır”: Afetlerde ruh sağlığı hizmetlerinin top-
reme, mide rahatsızlıkları, uyku bozuklukları, ağlama lumun ihtiyaçlarına göre düzenlenmesinin oldukça
isteği, anksiyete, depresyon, yas, kararsızlık, konsant- önemli olduğunun altını çizen Uyar, “Ruh sağlığı
re olamama, dikkat dağınıklığı. Bizi bekleyen üçüncü programı hazırlanırken, toplumun demografik ve
evre ise bir yıla kadar uzayabilir. Bu evrede onar- karakteristik özellikleri göz önüne alınmalıdır bu
ma çalışmalarının en iyi şekilde yerine getirilmesi nedenle afetlerde ruh sağlığı hizmetleri sunan diğer
beklentisi içerisinde olacağız. Depremim üzerinden organizasyonlarla koordinasyonu sağlamak, toplu-
geçen birkaç yıllık süre ise dördüncü evre, yani son mun afet döneminde ruh sağlığı ihtiyaçlarına efektif
evrededir ve afetzedeler ancak bu evrede yaşam ile yanıtlar vermek amacıyla afetlerde ruh sağlığı planı,
bütünleşebilecekler.” İl Afet Planı’nın bir parçası olmalıdır” diye konuştu.
Mart 2023 KobiEfor 25