Page 25 - KobiEfor Temmuz 2022

peşinden tarım ve hayvancılıkta istikrarsızlık yaşa- Kosova Bölgesel Kalkınma Bakanı Fikrim Dam-
nacağına dikkat çekti: “Gıdaya erişim giderek daha ka, BM’nin 2022 Küresel Gıda Krizi raporunun gele-
maliyetli ve niteliksiz hale gelme eğiliminde. Ge- cekteki gıda güvensizliği ve açlık
zegenimizde mevcut açlık ve yetersiz beslenmenin tehlikesini gözler önüne serdiği-
yaygınlaşması kimi organik ve psikolojik değişikliğe, ni ifade etti: “Dünya’yı yöneten
hastalık için ortam oluşturmak üzeredir. Ne yapma- bazı ülkelerin ve gelişmiş ülke-
lı? Paris Anlaşması şimdilik şunu öngörüyor: Düşük lerin uyanması gerekiyor. Çünkü
karbon salınımlı ekonomiye geçiş. Tabii bu bugünden krizlerin sadece gelişmemiş de-
yarına olmaz. Bunun sürecinin şimdiden başlatmak Fikrim ğil gelişmiş ülkeleri de etkilediği
geç, yarın ise daha da geç olacak.” Damka açık. G7 ülkelerinin çıkan sonuç
Avusturya Savunma eski Bakanı (1990-2000) Wer- bültenini nasıl uyguladığı ortada.
ner Fasslabend, Dünya’da 200 milyon insanın yeterli Ekonomik daralma, çatışma denildi. Afrika’nın bü-
gıdayı bulamadığını bu rakamın yük kısmına gidecek olan gıda limanlarda gidemi-
400 milyon insana ulaştığını, açlı- yor. Buna diyalogla çözüm bulunmalı. Ukrayna krizi,
ğın en önemli nedeninin demog- Balkanlar’ı ve tedarik zincirlerini etkiledi. Her gün
rafik yapı olduğunu söyledi: “Dün- enerji fiyatları artıyor. Yatırımlar için de harekete
yada nüfus artışı çok fazla, aynı geçmek gerekiyor. Herkes taşın altına elini koymalı.
oranda gıda üretimi yok. Afrika, Konuşarak değil, bildiri yayınlayarak değil, samimi
Orta Asya’da iklim çok hızlı de- Werner ve gerçekçi olunmalı. Sınırları kaldırmalı. Sınırla-
ğişiyor. Onlar yeterli gıda üretimi Fasslabend rı, ekonomik kısıtlamaları ortaya koyarak dünyanın
imkanına sahip değil. Ciddi nüfus ekonomisini küçültüyorsunuz.”
artışı var. Bir başka durum; savaşlar. Son yıllarda en Reis Gıda Yönetim Kurulu Başkanı (Marmara Gru-
fazla açlık çeken Yemen, Etiyopya, Sudan, Nijerya ve bu Vakfı Onur Madalyası Sahibi, 2017) Mehmet Reis,
Madagaskar’ın bazı bölgeleri. Açlıktan ölen insan sa- sağlıklı yaşamın sağlıklı dünya ile
yısı 80 milyon artacak gibi duruyor. Bunun en önemli mümkün olabileceğine, önümüz-
nedeni Rusya-Ukrayna Savaşı. Bu iki ülke, gıda temin deki 10 yılda beklenen risklerin
eden ülkeler. Özellikle Afrika’da Ortadoğu ve başka 5’inin küresel iklim değişikliğiyle
yerlerde bu ülkeler savaştığı için gıda üretimi olmaya- ilgili olduğuna işaret etti: “Yağış
cak. 23 milyon ton gıda bekleniyor, ama savaş olduğu rejiminin değişmesiyle tarımsal
için gidilemiyor. Rusya deniz kuvvetleri buna mani olu- üretimde verim kaybı bazı ülke-
yor. Rusya birçok insanın ölmesinin sebebi.” lerde gıda arzı bozulmasına neden
Kuzey Makedonya Siyasi Sistem ve Topluluklar oluyor, diğer sektörleri de olumsuz
Arası İlişkiler Bakan Vekili Cabir Doko, Dünya’nın etkiliyor. Tüm yaşananlar ülkelerin öz kaynaklarıyla
artık sınırlarını zorladığını, iklim kendi kendine yetmesinin ne kadar önemli olduğunu
değişikliğinde uygar dünyanın gösterdi. İsraf önlenmeli, azami tasarrufa gidilmeli,
aynı çizgide yer almasının umut yenilenebilir enerjiye yönelinmeli. İklim krizi, gıda gü-
verici olarak algılanabileceğini kay- venliğini tehdit ediyor, otoriteler bunun yakın gelecek-
detti: “Ancak, hedeflenen nokta- te ciddi göçlere ve su sorunlarına yol açacağına işaret
lara ne kadar varıldığı tartışılır. ediyor, 2050’de 10 milyara ulaşacak nüfusu beslemek
Cabir İklim değişikliği az gelişmiş ülke- için bugünden yüzde 60 fazla üretmek zorunda kalaca-
Doko leri daha fazla etkilemekte. Paris ğız ancak tarımsal verim düştü ve kuraklık arttı. İklim
Anlaşması önemli. Gelişmiş ve değişikliğiyle mücadelede önemli adımlar atılmadığı
gelişmiş olmayan bölgelerde ekolojik adaletsizlik sürece gıda arzı tehlikededir. Sürdürülebilir gelecekten
görülüyor. İklim adaletine dikkat çekmek hepimizin söz edemeyiz. Biz kriz yönetimi uygulamazsak, doğaya
ortak noktası olmalı. Ülke olarak 2030’a kadar sera saygı göstermezsek, kaynakları verimli kullanmazsak,
gazı salımını azaltmayı hedefliyoruz ve uzun vadeli alışkanlıkları değiştirmezsek, çaresiz kalacak, yaşam
bir yeşil stratejimiz var.” alanlarını kaybedeceğiz.”

Temmuz 2022 KobiEfor 25