Page 26 - KobiEfor_Eylul_2014

KAPAK

Türkiye’nin 2013’te seçilmifl ülkeler ve 3
ülke gruplar›yla EU‹GE karfl›laflt›rmas›

EU‹GE Toplam ‹nsani Do¤umda E¤itimde Gelirde
de¤eri kay›p eflitsizlik ortalama eflitsizlik eflitsizlik
% katsay›s› yaflam % %
% beklentisi
eflitsizli¤i %
Türkiye 0.639 % 15.8 % 15.6 % 11.0 % 14.1 % 21.8
S›rbistan 0.663 % 0.9 % 10.9 % 8.5 % 10.7 % 13.5
Azerbaycan 0.659 % 11.8 % 11.5 % 21.7 % 8.3 % 4.5
Avrupa ve
Orta Asya 0.639 % 13.3 % 13.2 % 14.2 % 8.6 % 16.9
Yüksek ‹GE 0.590 % 19.7 % 19.3 % 10.7 % 17.4 % 29.9

Türkiye’nin 2013’teki ‹GE de¤eri 0.759. Ancak
insani geliflmede eflitsizlik fark› düflüldü¤ünde,
Türkiye’nin de¤eri boyut endekslerinin da¤›l›m›n-
daki eflitsizli¤e ba¤l› olarak yüzde 15.8’lik bir ka-
y›pla 0.639’a iniyor. (Tablo: 3)
S›rbistan ve Azerbaycan’›n eflitsizlik nedeniyle
puan kay›plar›ysa s›ras›yla yüzde 10.9 ve 11.8 dü-
zeylerinde. Yüksek ‹GE de¤erine sahip ülkelerin
eflitsizlik nedeniyle kayb›, ortalama yüzde 19.7
iken Avrupa ve Orta Asya ülkelerinde bu oran ken-
dini yüzde 13.3 olarak gösteriyor. Türkiye’nin insa-
ni eflitsizlik katsay›s› da yüzde 15.6 düzeyinde.
Tablo 3’te Türkiye’nin 2013’te baz› ülkeler ve ül-
ke gruplar›yla EU‹GE karfl›laflt›rmas› yap›l›yor. y›s› ve her iki cinsiyetin orta ve yüksek ö¤renime
Türkiye’de, e¤itimde eflitsizlik yüzde 14.1 ile Yük- devam etme oranlar›yla ölçülüyor. Ekonomik faali-
sek ‹GE ölçüsü yüzde 17.4’ün alt›nda ama k›yas- yetler ise kad›n ve erkek olmak üzere her iki cinsi-
land›¤› ülke ve ülke gruplar›n›n çok üstünde. Gelir- yetin iflgücüne kat›l›mlar› ile de¤erlendiriliyor.
de eflitsizlikte ise Türkiye yine yüzde 21.8 ile Yük- TCEE, her üç TCEE boyutundaki kad›n ve erkek ba-
sek ‹GE baraj›n›n alt›nda fakat k›yasland›¤› ülkeler flar›lar› aras›ndaki eflitsizliklerin insani geliflmede
ve bölgeye göre “en eflitsiz ülkelerden biri” görü- yaratt›¤› kay›p olarak nitelendiriliyor.
nümü veriyor. Demek ki Türkiye’nin acilen el ata- ‘Toplumsal Cinsiyet Eflitsizli¤i’, Türkiye’nin en
ca¤› alanlardan birini e¤itim reformu olufltururken zay›f oldu¤u geliflme alanlar›ndan birini oluflturu-
bir di¤erini de gelir da¤›l›m›ndaki bölgesel adalet- yor. Tablo 4’ten Türkiye’nin cinsiyet eflitsizli¤i du-
sizlikleri giderecek reformlar oluflturuyor. O halde rumunu izliyoruz. Türkiye, 2013 endeksinde
t›pk› Kalk›nma Ajanslar› sisteminde oldu¤u gibi, 0.360’l›k TCEE de¤eriyle 149 ülke aras›nda 69. s›ra-
insani geliflmiflli¤in di¤er alanlar›nda da eflitsizli¤i da yer ald›.
giderecek sistemlere olan ihtiyaç sürüyor. Türkiye’de parlamentodaki kad›n milletvekili
oran› yüzde 14.2. Bu oran Azerbaycan’da
yüzde 16.0, Avrupa ve Orta Asya’da
Toplumsal Cinsiyet Eflitsizli¤i Endeksi (TCEE) yüzde 18.2 ve Yüksek ‹GE de¤eri ola-
ve Türkiye rak yüzde 18.8 düzeyinde ve Türkiye
bunlar›n tümünün gerisinde.
KADININ ÖNÜNÜ KAPATMIfiIZ Orta ö¤renim görmüfl olmak ve
iflgücüne kat›lmak aç›s›ndan
Toplumsal Cinsiyet Eflitsizli¤i Endeksi (TCEE)
cinsiyete dayal› eflitsizlikleri üç boyutta yans›- Türkiye’nin durumunu
t›yor. Bu boyutlar; a) üreme sa¤l›¤›, b) kad›n›n Azerbaycan ile k›yasla-
güçlendirilmesi ve c) ekonomik faaliyetler mak bile yeterince
fleklinde s›ralan›yor. Üreme sa¤l›¤›, anne aç›klay›c› olabiliyor.
ölüm ve ergen do¤urganl›k oranlar›yla öl- Türkiye’de ka-
çülüyor. d›nlar›n yüzde
Kad›n›n güçlendirilmesi, parlamento- 39’u orta ö¤-
daki kad›n milletvekillerinin sandalye sa- renim görü-
yor, bu oran
26 KobiEfor Eylül 2014