Page 22 - KobiEfor_Eylul_2014

KAPAK

TÜRK‹YE’N‹N ‹GE E⁄‹L‹MLER‹
1
Do¤umda Ö¤renim Ortalama Kifli bafl›na
ortalama görme ö¤renim düflen ‹GE
yaflam süresi görme GSMG de¤eri
beklentisi beklentisi süresi (2005 SGP$)
1980 58.7 7.5 2.9 8.656 0.496
1985 61.7 8.3 4.0 9.266 0.542
1990 64.3 8.9 4.5 10.546 0.576
1995 67.0 9.6 4.8 11.372 0.604
2000 70.0 11.1 5.5 12.890 0.653
2005 72.5 11.9 6.0 15.060 0.687
2010 74.3 13.9 7.2 16.587 0.738
2011 74.6 14.4 7.4 17.814 0.752
2012 74.9 14.4 7.6 18.011 0.756
2013 75.3 14.4 7.6 18.391 0.759
‹stikrarl› zaman dizisi verileri, yeni göstergeler ve yöntemler ›fl›¤›nda

UNDP 2014 ‹nsani Geliflmifllik Raporu el att›¤› çal›flaca¤›z. Bu bize ayn› zamanda, Türkiye’nin
zaman kesiti içinde bize çok dinamik bir Türkiye önümüzdeki dönemde odaklanmas› gereken re-
gösteriyor. Örne¤in; form alanlar›n› da gösterecektir. Ekonomik büyü-
l Türkiye'deki tahmini yaflam süresi 1980-2013 me ve kalk›nma sorunlar›na bu aç›dan yaklafl›r-
y›llar› aras›nda 16.6 y›l artm›fl, sak, ülkenin gündemine giren yaflamsal reformla-
l Ayn› dönemde ortalama ö¤renim görme süre- ra k›s›r siyasi tart›flmalar›n ötesinde bir ülke vizyo-
si 4.7 y›l, ö¤renim görme süresi beklentisi ise 6.9 nu olarak bakabiliriz.
y›l yükselmifl, ‹GE, insani geliflmenin üç temel boyutundaki
l Kifli bafl›na düflen milli gelir ise yaklafl›k yüz- uzun vadeli geliflmeyi de¤erlendirmek için kullan›-
de 112.5 art›fl göstermifl. lan özet bir ölçüm yöntemidir. Bu üç temel boyut,
Bu veriler Türkiye’yi adeta k›sa mesafe sürat uzun ve sa¤l›kl› bir yaflam, bilgiye eriflim ve insana
koflucusu suretinde tasvir ediyor. yak›fl›r bir yaflam standard› olarak s›ralan›yor.
Demek ki son 33 y›lda girdi¤imiz liberalleflme ve 2013 ‹nsani Geliflme Raporu’nda da oldu¤u gibi,
küreselleflme kulvar›nda nefesimiz aç›lm›fl, gelir- uzun ve sa¤l›kl› yaflam boyutu, ortalama yaflam
de “orta düzey” denilen hedeflere sa¤ salim ulafla- beklentisiyle ölçülüyor. Bilgiye eriflim ise; 25 yafl
bilmifliz. ‹nternet kullan›m oran›m›z yüzde 45.1, ve üstündeki bireylerin ömürleri boyunca ortala-
okur-yazarl›k oran›m›z yüzde 94.1, istihdam oran›- ma e¤itim alabildikleri süreyle ve okula bafllama
m›z yüzde 48.5 olabilmifl. yafl›ndaki çocuklar için toplam ö¤renim görme sü-
Bunlar ve di¤er insani geliflmifllik göstergeleri resi beklentisiyle de¤erlendiriliyor. Yaflam stan-
aç›s›ndan geldi¤imiz bugünkü noktada ve dünya dard› da, kifli bafl›na düflen Gayri Safi Milli Ge-
plan›nda boyumuzun ölçüsü nedir diye bakt›¤›m›z- lir’den (GSMG) al›n›yor ve bu de¤er, uluslararas›
da flunu görüyoruz: ‘‹nsani Geliflme Endeksi'nde dolar›n 2011’deki de¤eri sabit al›narak sat›nalma
(‹GE) ilk s›ray› Norveç al›rken bu ülkeyi Avustralya, gücü paritesine (SGP) göre hesaplan›yor.
‹sviçre, Hollanda ve ABD izliyor. Almanya'n›n 6.,
‹ngiltere'nin 14., Japonya'n›n 17., Fransa'n›n 20., Türkiye’nin ‹GE De¤eri ve S›ralamadaki Yeri
Yunanistan'›n 29. s›rada bulundu¤u endekste, en
az insani geliflmeye sahip ülkeler ise Nijer, Kongo, E⁄‹T‹MDE TÜRK‹YE ÇOK GER‹DE
Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad ve Sierra Leone gö-
rünüyor. Türkiye ise ‹GE'de 187 ülke aras›nda
69'uncu s›rada. Türkiye’nin 2013 ve 2014 ‹GE de¤eri 0.759 oldu.
Türkiye’nin de bulundu¤u yere "yüksek insani ge- Bu de¤erle Türkiye, yüksek insani geliflme katego-
liflme" kategorisi ad› veriliyor. Avrupa ve Orta Asya risinde yerald› ve 187 ülke ve bölge aras›nda 69.
ülkelerini kapsayan 2013'teki ‹GE s›ralamas› ve nü- oldu. 1980 ve 2013 y›llar› aras›nda Türkiye’nin ‹GE
fus büyüklü¤ü bak›m›ndan Türkiye'ye yak›n ülkeler, de¤eri 0.496’dan 0.759’a yükseldi. Bu, 33 y›l›n top-
s›ras›yla 78. ve 76. olan S›rbistan ve Azerbaycan olu- lam art›fl› yüzde 53 olarak gerçekleflti. Y›ll›k art›fl-
yor. Türkiye'nin ‹GE de¤eri, yüksek insani geliflme lar ortalamas› ise yüzde 1.30 olarak hesapland›.
kategorisindeki ülkeler ile Avrupa ve Orta Asya ülke- Tablo 1’de ‹GE e¤ilimleri ve oluflan ‹GE de¤eri
leri ortalamas›n›n üstünde bir yere iflaret ediyor. aç›s›ndan Türkiye’nin sa¤lad›¤› ilerleme görülüyor.
Bu say›m›z›n kapak konusunda UNDP 2014 ‹n- Türkiye’de do¤umda beklenen tahmini yaflam sü-
sani Geliflmifllik Raporu’nu Türkiye aç›s›ndan ana- resi son 33 y›lda 16.6 y›l yükselerek 58.7 y›ldan
liz ederek güçlü ve zay›f yönlerimizi göstermeye 75.3 y›la yükseldi.

22 KobiEfor Eylül 2014