Page 29 - KobiEfor_Temmuz_2020

‹ST‹KRARI BOZMADAN
YAPISAL DE⁄‹fi‹M ADNAN BAL‹
‹fl Bankas› Genel Müdürü
Orta Vadeli Program’da Türkiye ekonomisine Orta ve uzun vadeli
iliflkin belirlenmifl 4 önemli hedeften; “cari a盤›n reformlara yönelmeliyiz
düflmesi”, “enflasyonun düflmesi”, “mali
disiplinin muhafaza edilmesi” ve “büyüme ve Türkiye 2 bin dolar civar›ndaki
istihdam›n artmas›” diye tan›mlanm›fl olanlar›na kifli bafl›na gelir seviyesinden 10
afla¤›-yukar› yak›n oldu¤umuz bugünkü zamanda bin dolarl› kifli bafl›na gelir seviye-
tart›flmam›z gereken ekonomik sorunlar sizce sine küçümsenmeyecek bir çabayla
hangileri olmal›d›r? son y›llarda ulaflt›. Bu nicel gelifl-
Tevfik Alt›nok: Orta vadeli program›n da hedefle- menin de bütün hayat›m›zda nitel karfl›l›¤› var.
ri aras›nda yeralan “sürdürülebilir ekonomik büyü- Sa¤l›kta, ulafl›mda, hayat standard›nda var. Bun-
me” sa¤lanmas› için “yap›sal de¤iflim” gereklilikleri dan sonraki lig atlama daha zor.
olarak bilinen konular aras›ndan cari aç›k, enflas- Zor olan vas›f ifli, nicel ve say›sal k›staslar-
yon, mali disiplin ve istihdam bafll›klar› önplana ç›k- la sa¤lanabilecek bir durum de¤il. Müteflebbis-
maktad›r. Dinamik bir yap› sergileyen küresel eko- li¤imizle, gözüpekli¤imizle bu e¤itim seviyesiy-
nomik ve politik koflullar bu tür programlar›n yap›l- le ulafl›labilecek en yüksek kifli bafl›na gelir dü-
d›¤› dönemlerden farkl› koflullar› ortaya ç›kard›¤›nda zeyine ulaflm›fl ülkeyiz. Buradan daha fazlas›n›
program›n uyumlaflt›r›lmas› zaman almaktad›r. zorlayabilmek vasf›m›z› art›rmak, gelifltirmekle
Türk ekonomisindeki yap›sal de¤iflime yönelik te- olur. Bunun için de geçmifl kazan›mlar›m›z çok
mel tercihlerimiz ekonomik büyümede üretimin tek- de¤erli. 10 bin dolarl›k kifli bafl›na gelir seviye-
noloji bazl› ihracata yönelik mal ve hizmet üretimi- sine gelemeseydik bunlar› zaten konuflam›yor
ne dönük olmas› ise öncelikle bu yöndeki mal ve o l u r d u k .
hizmet üretimininin teflvikini gerektirir. Daha farkl› Daha zor flartlar› gerektiren yeni bir lige atla-
bir politika tercihi sözkonusu ise o zaman tercihin yacaksak, bunun gerektirdi¤i politikalar› hayata
buna göre yap›lmas› gerekir. fiüphe yok ki, üretim geçirmemiz gerekiyor. Türkiye’nin k›sa dönemli
tercihimiz hangi yönde olursa olsun, di¤er ekonomik cari risklerini do¤ru bir flekilde yönetmeye çal›-
yap›sal de¤iflimlerin de istikrar› bozmayacak yönde fl›rken, di¤er taraftan büyümeyle cari aç›k aras›n-
olmas›, yani kamuda mali disiplinin korunmas› ka- daki çeliflkiyi çözebilecek orta ve uzun vadeli re-
dar iç tasarruf oranlar›n›n yükseltilmesi önem tafl›r- form ve tedbirlere yönelmesi gerekir.
ken, Anayasa dahil hukuk ve vergi reformlar›n›n ger-

EMRE ALK‹N alt›na almada bir yere kadar muvaffak olabilir.
E k o n o m i s t Ayr›ca bu indirimin ikinci bir baca¤› daha var.
Risk çok ise faiz inmez fiimdi MB daha önce 0.5 puan indirim yapt›. Bafl-
bakan k›zd› ve flimdi 0.7 puanl›k bir indirim daha
Merkez Bankas›’n›n en az 0.5 puan geldi. Ancak tüketici taraf› önemli. Çünkü MB’nin
faiz indirimi bekleniyordu. Zira Baflba- politik faizi indirmesi ile bankalara do¤ru da bir
kan Recep Tayyip Erdo¤an, MB’yi elefl- bask› olacakt›r. Çünkü tüketici kredis i k u l l a n a n l a r
tirmiflti. MB hem Ankara siyasetini MB’nin faiz indirim karar›n› örnek göstererek ban-
memnun etmek hem de piyasay› üzme- kalardan benzer bir talepte bulunacak. Ancak pi-
mek için bu faiz indirimine gitti. Ancak yasadaki faiz paran›n risk de¤eriyle do¤ru orant›-
k›sa vadeli bir etki olmayacakt›r. Bence l›. Risk çok ise faiz inmez. Siyasetin gücü ile de
bekleyip görmek laz›m. Hatta bence Haziran ay› bu faizi indiremezsin.
enflasyon oran› Temmuz ay›nda aç›klanacakt›r. Dolay›s›yla yanl›fl olan ‘bankac›l›k sektörü çok
Merkez Bankas› biraz erken bir hamle yapt›. Bu karl›’ argüman›yla piyasa faizinin inmesi bask›s›
hamlenin nedeni de siyasi bask›d›r. Ancak flunu da yap›lacak. Bence büyük s›k›nt› fludur; kredi faizleri
görmek laz›m ekonomik parametreleri faizlerin afl›- ile mevduat faizleri aras›nda kötü bir paraleli olur-
r› yükselmesi de¤il döviz kurunun afl›r› yükselmesi sa hat kopar. Bankalar zarar edecek hale gelir.
bozuyor. Dolay›s›yla MB’nin döviz kurunun yüksel- Merkez Bankas›’n›n s›k elefltirilmesi noktas›nda
mesine karfl› bir panzehiri yok. ise; Türkiye’de 20 y›ld›r Merkez Bankas› ne enflas-
Ayr›ca flunu unutmamak laz›m; ABD dolar› yonda ne de di¤er hedeflerinde isabet sa¤layama-
ABD’nin bast›¤› ama herkesin problemi olan bir d›. Merkez Bankas› da muvaffak olmad›¤› yerlerde
yap›. Buna karfl› ilaç bulabilmifl bir merkez ban- hedef sapt›rarak elefltirileri üzerine çekiyor. Merkez
kas› da ben henüz görmedim. Merkez Bankas› Bankas›’n›n k›ymetli teknisyen kadrosu kendisi d›-
enflasyonun düflmesi için faizleri ve kurlar› bask› fl›nda herkeste hata buluyor.

Temmuz 2014 KobiEfor 29