Page 28 - KobiEfor_Temmuz_2020

KAPAK

SÜLEYMAN ONATÇA
TÜRKONFED Baflkan›
Faiz reformlarla ‘kal›c›’
indirilmeli

Faiz oranlar›n›n tek haneye düfl-
müfl olmas› ve faiz giderlerinin büt- hizmet hareketleri nedeniyle ortaya ç›kan cari a盤›n
çe harcamalar› içindeki pay›n›n da finansman›, biraz önce ifade etti¤im flekilde ve da-
yüzde 10’lar mertebelerine do¤ru ha önceki y›llarda da ifade edildi¤i üzere, sa¤lam d›fl
gerilemifl olmas›, faiz indirimlerinin kaynaklardan de¤il, d›flar›dan sa¤lanan krediler yo-
bütçe üzerinde rahatlat›c› etkisinin eskisi gibi lu ile kapat›labilmektedir.
güçlü olmayaca¤›n› gösteriyor. Türkiye, 2001 y›l›nda mali sektöründe bafllayarak
Vergi oranlar›n› yükseltmeden sermaye ve ge- ekonomik krize dönüflen oluflum sonras›nda izledi¤i
lir vergisi tahsilat›n›n art›r›lmas› mümkün. Bunun ve günümüzde de aynen uygulamaya devam edilen
için vergiyi tabana yayacak ve kay›td›fl›l›¤› azal- ekonomik program, küresel ticaret ve finansal hare-
tacak bir vergi reformunun bir an önce yap›lma- ketlerin de¤iflimi sonras›nda, sürdürülebilirli¤i tart›-
s› gerekiyor. fl›lacak bir boyuta geldi¤inden yeniden gözden geçi-
Faiz hadlerinin belirlenmesinde yurtd›fl›ndaki rilmelidir. Bana göre, üretime dayanmayan ve mali
faiz oranlar› ve para birimleri de etkili oluyor. sektörü de dahil olmak üzere yeniden yap›land›rma-
Dolay›s›yla küresel piyasalara entegre olmufl bi- ya yönelik reformlar›n yap›lmad›¤› bir ekonomi poli-
zim gibi ülkeler için finansman riski de gözönü- tikas› de¤iflimi kal›c› olmaktan ve Türkiye ekonomi-
ne al›nd›¤›nda faiz indirimlerini d›fl ülkelerdeki sinin temel sorunlar›n›n çözülmesini sa¤lamaktan
para politikalar›ndan ba¤›ms›z düflünmek ger- uzak olacakt›r.
çekten zor. Ayr›ca cari aç›k düflme e¤iliminde ol- Haks›zl›k da etmemek gerekti¤inin alt›n› çizmek
sa dahi y›ll›k 56.8 milyar dolar düzeyinde ve yi- isterim. Türkiye kavufltu¤u politik istikrar sayesin-
ne Ocak-Nisan döneminde ihracat›n ithalat› kar- de ve dünyada yaflanan ekonomik krizin de etkisiy-
fl›lama oran› yüzde 68.5. Bu bize hala üretti¤i- le, bu süreçte küresel likidite art›fl› sayesinde cazip
mizden fazla tüketti¤imizi gösteriyor. Üretimin bir yat›r›m destinasyonu olmufltur. ‹ç talebin canl›-
üzerindeki tüketim nedeniyle ortaya ç›kan a盤› l›¤›n› korumas›, spekülatif amaçl› da olsa yabanc›
d›flar›dan borçlanarak karfl›lamak zorunda kal›- yat›r›mc›lar ve Türkiye’de sahip olduklar› finansal
yoruz. Dolay›s›yla faiz indirimi tart›flmas›na bu kurumlar›n tutumlar› y›llard›r cari aç›kla yaflanmas›-
çerçeveden de bakmak gerekiyor. na yard›mc› olmufl ve Türkiye büyümesine, –d›fl
‹fl dünyas› aç›s›ndan bakt›¤›m›zda, yat›r›mlar›n
ve istihdam›n artmas› için tabii ki yüksek faiz ye- borçlulu¤unu art›rarak– devam etmifltir. Art›k bura-
da dikkat edilecek husus, bu durumun daha ne ka-
rine düflük faiz tercih edilir. Fakat yüksek faiz bir dar sürdürülebilece¤i sorusuna cevap aramakt›r.
neden de¤il, sonuçtur. Bu nedenle yeni yat›r›m- Cevap ise biz de de¤il, özellikle uluslararas› para
lar›n ve istihdam›n önünde bir engel olan yüksek otoritelerinin likidasyonu k›sma karar› al›p alma-
faizlerin afla¤›ya gelmesini arzu ederiz. Ancak fa- malar›nda aranmal›d›r.
izlerdeki düflüfl suni ve bu nedenle geçici olabi- D›fl finansmana ihtiyac›m›z var ise ki, cari a盤›m›z
lecek biçimde de¤il, kal›c› olarak, yani ifl ve ya- oldu¤u sürece var, Merkez Bankas›’n›n faiz enstrü-
t›r›m ortam› iyilefltirilerek yap›lmal›d›r. Bu neden- man›n› kullanmamas›n› düflünmek mümkün de¤ildir.
le faiz oranlar›n›n kal›c› olarak düflürülmesini Faizler indirilirse ne olaca¤›n› para otoritesinin iyi
sa¤layacak bir reform program›n›n bir an önce düflünmesi gerekir.
uygulanmaya konulmas› gerekir.
Yabanc› yat›r›mc› bir getirisi yok ise Türkiye’ye
gelmeyi niçin tercih etsin sorusunu iyi de¤erlendir-
2014 ilk döneme ait yüzde 4.3’lük büyüme oran›na mek laz›md›r. Bu yönüyle bak›ld›¤›nda, serbest piya-
bak›ld›¤›nda da kamunun pay› ile hizmetler sektörü- sa mekanizmas›n›n geçerli oldu¤u bir ekonomik or-
nün etkisinin bunu daha da belirginlefltirdi¤i ortaya tamda, Merkez Bankas› para politikas›nda ya kur, ya
ç›kmaktad›r. da faiz tercihinde bulunmak zorunda oldu¤una gö-
Asl›nda her iki kalem de “katmade¤eri” yüksek re, bence do¤rusunu yaparak faiz ile oynamaktad›r.
olmayan, istihdam yaratmayan ve ihracat gelirine Aksi uygulamalar, yani faizleri düflürmek suretiyle
yönelik olmayan bir nakit ak›fl›n›n mevcudiyeti göz- yat›r›mlar›n artaca¤›n› beklemek bana pek rasyonel
lenmektedir. gelmedi¤i gibi böyle bir tercih, bir taraftan kurlar› et-
Finansal kurumlar, iç talebin yüksekli¤i nedeniyle kileyece¤inden Türkiye’nin büyümesine, cari a盤a
tüketici kredilerine yönelik, d›fl borçlanmalar›n› art- ve enflasyona olacak etkilerini de hesaplamak gere-
t›rm›fllard›r. Toplamda bunlar› en iyi izleyebildi¤imiz kir. K›sacas› Merkez Bankas›’n›n para uygulamas›
raporlar, Ödemeler Dengesi istatistikleridir. Mal ve yerindedir.

28 KobiEfor Temmuz 2014