Page 21 - KobiEfor_Temmuz_2020

B aflbakan Recep Tayyip Erdo¤an, Haziran TÜRK‹YE’YE TAVS‹YELER‹
ay› bafl›nda, faizlerin yüksekli¤ini kaste-
DÜNYA BANKASI’NIN
derek; “Merkez Bankas› yaklafl›m›n› kabul
etmiyorum ve bu konu zaten kendilerine
taraf›m›zdan ayr›ca iletilmifltir. Örne¤in
l Hane halk›n›n ve özel kesimin yak›n dönem-
benim bir iddiam var. Köfle yazarlar› flöy-
le yazm›fl, böyle yazm›fl, bunlar› ben kabul etmiyo- de tasarrufa katk› vermesi mümkün görünmüyor.
Tek seçenek maliye politikas›n› s›k›laflt›rarak kamu
rum. Ben diyorum ki; faiz yüksekse enflasyon yük- tasarrufunu art›rmakt›r.
sektir, faiz sebeptir enflasyon neticedir” ve flöyle de- l Yabanc› sermaye girifllerine ba¤›ml›l›¤› azalt-
vam etti: “Yat›r›mc› ad›m atacaksa düflük faizle atar. mak için, mali hedefler s›k›laflt›r›lmal›.
‹stihdam› art›rmak için yat›r›mlara ihtiyac›m›z var.” l Sosyal güvenlik harcamalar›n›n cari transferler-
Baflbakan bu görüflünü belli geliflmeler üzerine le kapat›lmas› yerine, kamunun bu aç›klar› kapat-
aç›klad›. Hat›rlayal›m; dolar 2.40 TL’ye dayan›nca 29 mak için geliri kaynak gösteren bir pay ay›rmas›.
Ocak 2014 günü Merkez Bankas› faiz silah›n› kullan- l Dolayl› vergilerde yap›lacak bir düflüfl yönlü
m›fl, Para Politikas› Kurulu (P P K) karar›yla, öngörüle- düzenleme ise tasarruflarda sadece yüzde 0.3’lük
nin çok üzerinde bir faiz art›r›m›na gitmifl, 3 ayr› po- bir art›fla yol açacakt›r.
litika faizi ve banka borçlanma faizini yükseltmiflti. l Harcamalar kamu yat›r›mlar›na yönlendirilmeli.
Bu karar dolar› 2.20 TL seviyesinin alt›na çekmiflti. l Borçla tüketime daha az dayal› büyüme mo-
Faiz art›r›m› flu kalemlerde ve flu oranlarda yap›l- deli olmal›.
m›flt›: l Cari harcamalardaki art›fl kontrol alt›na al›nmal›.
l Bir hafta vadeli repo ihale faiz oran› l Tüketime dayal› vergilendirmeden, gelir, ku-
yüzde 4.5’ten yüzde 10’a, rumlar ve servetten al›nan sermaye vergilendirme-
l Merkez Bankas› borçlanma faiz oran› sine geçilmeli.
yüzde 3.5’ten yüzde 8’e, l Konut de¤er art›fl›n›n bir k›sm› vergilendirilme-
l Marjinal fonlama oran› yüzde 7.75’ten li, konut sat›fl›nda 5 y›l olan vergi muafiyeti kald›-
yüzde 12’ye, r›lmal›.
l Piyasa yap›c›s› bankalara repo ifllemleri yoluyla l Türkiye daha fazla yurtiçi tasarruf ve sürekli
tan›nan borçlanma imkan› faiz oran› mali ihtiyat ile daha h›zl› büyümeli.
yüzde 6.75’ten yüzde 11.5’e. l Vergi taban› geniflletilmeli.
Faiz art›r›m›n›n gerekçesi fluydu: “Son dönemler- l ‹stihdam› artt›rmaya yönelik yap›sal önlemler
de iç ve d›fl piyasalarda risk alg›lamas›n› olumsuz al›nmal›. Kay›tl› iflgücü piyasas›na daha fazla kad›n
etkileyen geliflmeler yaflanmaktad›r. Bu süreçte girmeli.
TL’de belirgin bir de¤er kayb› ve risk priminde kay-
da de¤er bir art›fl gözlenmifltir.
Bu çerçevede Kurul, fiyat is- kez Bankas› 24 Haziran’da faizleri yeniden
tikrar›n› sa¤lamak amac›yla düzenledi. Buna göre; haftal›k repo faizi-
güçlü bir parasal s›k›laflt›rma ni 0.75 puan (75 baz puan) düflürerek
yapmaya ve operasyonel çer- yüzde 8.7 5’e çekti. Faiz koridorunun
çeveyi sadelefltirmeye karar üst band› olan marjinal fonlama
vermifltir.” oran›n› yüzde 12, borçlanma faiz
Geldik Haziran bafl›na. Y›l›n ilk oran›n› ise yüzde 8’de b›rakt›. Ka-
5 ay›nda; hem özel sektör yat›r›m- rar öncesi dolar 2.1320 seviyesin-
lar›nda yüzde 1.3 düflüfl yafland›, hem de deyken Karar’›n ard›ndan 2.1280
Haziran’da aç›klanan May›s ay› enflasyon T L’ye geriledi.
oran› yüzde 9.66’y› bularak çift haneye Bu karar da Hükümet çevrelerinde yeter-
yaklaflt›. Bu noktada gözler MB’ye li bulunmad›. Besbelli ki önümüzdeki süreçte
çevrildi. MB de Para Politikas› Kuru- konuyu tart›flmaya devam edece¤iz.
lu (PPK) toplant›s›nda temkinli dav- Hükümet’in yüksek faiz politikas›na köklü iti-
ranarak, politika faizinde 50 baz puan faiz raz›n› do¤ru bulanlar kadar MB’nin yaklafl›m›n› do¤-
indirim karar› ald›, faizi yüzde 9.50 düzeyine çekti. ru bulanlar da oldu. Tart›flma bafllad› ve hemen her-
Bu faiz indirimi hükümet taraf›ndan yeterli bulunma- kes kat›ld›.
d›. Çünkü; politika faizi yüksek oldu¤unda, kredi fa- Türkiye ekonomisine faiz merce¤inden bak›nca
izleri de yüksek seyrediyor; bu da reel sektörde pa- tart›flma salt faiz-enflasyon iliflkisiyle s›n›rl› kalamaz-
ra s›k›fl›kl›¤›na ve durgunlu¤a neden oluyordu. Yat›- d›. Faiz mi acaba yükselen enflasyona ayak uyduru-
r›mlar› olumsuz etkiledi¤inden de kuflku yoktu. Faiz- yordu? Faizin yükselmesi tasarruf talebini art›r›rken
ler sert flekilde düflürülürse Türkiye’de yat›r›m ifltah› kredi ve yat›r›m talebini düflürüyor muydu? Yükselen
yeniden artar, yükselen enflasyona da set çekilmifl faiz d›flar›dan sermaye giriflini art›r›rken gelen ser-
olurdu. maye ülkedeki harcama gücünü art›rd›¤› için enflas-
Hükümet’ten gelen elefltirileri dikkate alan Mer- yonu da yükseltir miydi? Faizlerde h›zl› düflüfl ise
Temmuz 2014 KobiEfor 21