Page 28 - KobiEfor_Temmuz_2013
P. 28
UZMAN 10. Befl Y›ll›k Kalk›nma Plan› ve
Kalk›nma Ajanslar›...
2 014-2018 y›llar› aras›nda eko- lerin ak›lc› projelerini hayata geçirmek
nomik ve sosyal büyümeyi, kal-
temel amaçlar olarak belirlenmiflti.
k›nmay› ve geliflmeyi yönlendi-
n› merkezi bütçe, büyükflehir belediye-
recek temel belge niteli¤indeki Kalk›nma ajanslar›n›n bütçe kaynaklar›-
10’uncu befl y›ll›k kalk›nma plan›, lerinden, ilçe belediyelerinden, ‹l Özel
TBMM Genel Kurulu’nda kabulü sonra- ‹daresi’nden, sanayi ve ticaret odalar›n-
s› yürürlü¤e girmifl olacak. dan ayr›lacak kaynaklardan sa¤lanma-
Dergimiz bu say›s›nda konuyu en ge- s› yasa ile öngörülmüfltü. Bugün say›la-
nifl biçimde siz de¤erli okuyucular›n bil- r› 26 olan Kalk›nma Ajanslar› kurulma
gisine sunuyor. aflamas›nda bir hayli umut ve heyecan
Bu yaz›mda; 10. befly›ll›k plan›n uygula- yaratm›flt›. Yap›s›nda Sivil Toplum Ku-
ma süreçlerinde önemli enstrümanlar- rulufllar›’n›n (STK) da varl›¤› kat›l›mc›l›-
dan biri olan kalk›nma ajanslar›yla olan ¤›n somut göstergesi olarak görüldü.
iliflkisini irdeleyerek ç›kacak veri ya da Say›sal ço¤unluk STK ve meslek kuru-
bilgileri sizlerle paylaflmak istiyorum. lufllar›ndan yana olmas›na karfl›n kamu
Türkiye’de 1960’l› y›llar›n bafl›nda beri kaynaklar›n›n kullan›m› ve denetimi ne-
bugüne kadar 9 kez befl y›ll›k kalk›nma deniyle yönetim ve proje belirlemele-
plan› uygulanm›fl. Kalk›nma planlar›n› rinde kamu a¤›rl›¤› giderek önplana
kurulufl yasas› gere¤i haz›rlayan Devlet ç›kmaya bafllad›. Organizasyon yap›s›
H‹LM‹ DEVEL‹ Planlama Teflkilat› (DPT) zaman zaman birden bire kamu kuruluflu niteli¤ine
hilmideveli@kobi-efor.com.tr tart›fl›lan bir kurum oldu. Bir dönem “Bi- dönüflüverdi.
ze plan de¤il, pilav laz›m”, “Planl› dö- Örne¤in, üye say›s› 100’ü bulan, kentin
nemler sosyalist ülkelerde yap›lmakta- önemli insanlar›ndan oluflan, ifl dünya-
d›r” gibi söylemlerle an›ld›. s›n›n, sosyal hayat›n içinden gelen in-
Ülkenin kalk›nmas›na yönelik, Do¤u sanlardan oluflan “Kalk›nma Kuru-
Anadolu Projesi Ana Plan› (DAP), Do¤u lu”nun bir yetkisi yok. ‹l valisinin bafl-
Karadeniz Bölgesel Geliflme Plan› (DO- kanl›¤›n› yapt›¤› Yönetim Kurulu’na da-
KAP), Güneydo¤u Anadolu Projesi n›flmanl›k ya da tavsiye niteli¤inde
(GAP) ve Zonguldak-Bart›n-Karabük öneriler sunan konumda. Sistem iste-
Bölgesel Geliflme Projesi (ZBK) gibi böl- meyerek de olsa Vali ve Genel Sekreter
gesel planlar ve çok say›da projeler ikilisine ba¤l› ifller konuma gelmifl du-
DPT taraf›ndan haz›rlanarak hükümetle- rumda. Bütçe kaynaklar›n› oluflturan
rin onay›na sunularak devreye sokuldu belediye paylar› yüzde 1’den yüzde
ve izleme çal›flmalar› gerçeklefltirildi. 0.5’e (yüzde yar›ma) indirildi. Kalk›nma
Befl y›ll›k kalk›nma planlar›n› ve y›ll›k ajanslar› bu miktar› bile belediyelerden
plan uygulama programlar›n› haz›rlaya- tahsil edebilmek için zorluklarla karfl›-
rak hükümetlere sunan DPT geçti¤imiz laflt›klar› için çözüm olarak ‹ller Banka-
2014-2018 y›llar› y›llarda Kalk›nma Bakanl›¤› için ç›kar›- s›’na baflvurmak zorunda kald›lar.
aras›nda ekonomik lan “Kanun Hükmündeki Kararname” Finansman darl›¤› nedeniyle kalk›nma
ajanslar› projelere mali destek vermek-
ile kapat›ld›. Planlar› yapma görevi Kal-
ve sosyal büyümeyi, k›nma Bakanl›¤›’na verildi. Kuruldu¤un- te zorlan›r duruma geldiler.
dan bu y›la kadar 5 y›ll›k süreler halin-
Bir baflka sorun da 666 Say›l› Kanun
kalk›nmay› ve de haz›rlanan ‘Kalk›nma Planlar›’ bu y›l Hükmünde Kararname (KHK) ile ajans
ki 10. Kalk›nma Plan› ile 4 y›la indi. Tür-
bünyesinde çal›flanlar›n ücretlerinin
geliflmeyi kiye 2023 Hedefi’ne, dörder y›ll›k kal- dondurulmas› oldu. Bu durum da
k›nma plan› ile ulaflacak. Plan›na göre ajanslarda nitelikli eleman istihdam›n-
yönlendirecek temel 2014-2018 aras› 5 y›ll›k dönem sonun- da s›k›nt›lar yaratan bir süreci bafllat-
da y›ll›k ortalama büyüme oran› yüzde m›fl oldu. Bir baflka sorun da yerel sos-
belge niteli¤indeki 5.5 olarak; milli gelir 1.3 trilyon dolar yal yap›lardan ve siyasal iliflkilerden
ve kiflibafl› milli gelir de 16 bin dolar kaynaklanan sorunlar oluflturmakta.
10’uncu befl y›ll›k olarak öngörülmekte. Yine ayn› dönem- Büyük umutlarla kurulan ve Türkiye’nin
de cari ifllemler a盤›n›n ortalama yüz- bölgesel kalk›nmas› ile ulusal kalk›n-
kalk›nma plan›, de 5.8 olarak gerçekleflece¤i belirtilir- mas›n› uyumlaflt›rmas›na katk› sa¤laya-
ken iflsizlik oran›n›n da yüzde 7.2’ye ca¤›na inan›lan ‘Bölgesel Kalk›nma
TBMM Genel inece¤i öngörülmekte. Ajanslar›’n› sorunlarla bo¤uflur durum-
Kurulu’nda kabulü Plan› ve hedeflerini tart›flmaktan öte dan kurtarmak gerekiyor.
uygulama süreçlerinde önemli enstrü-
2023 hedeflerine ulafl›mda önemli bir
sonras› yürürlü¤e manlardan biri olan Kalk›nma Ajansla- belge niteli¤inde olan 10’uncu Kalk›nma
r›’yla Kalk›nma Plan› iliflkisine dikkati-
Plan›’n› baflar›ya ulaflt›racak en önemli
girmifl olacak. nizi çekmek istiyorum. AB’ye uyum ya- enstrümanlardan olan Kalk›nma Ajans-
lar›’n›n sorunlar›n› ivedi olarak çözmek
salar› çerçevesinde 2006 y›l›nda ç›kart›-
lan yasa ile bölgesel kalk›nmay› h›zlan- de DPT deneyimi olan Kalk›nma Bakan›
d›rmak, bölgeler aras›ndaki eflitsizli¤i say›n Cevdet Y›lmaz’a düflüyor. Umar›m
gidermek, kaynaklar›n yerinde ve etkin say›n Bakan, Kalk›nma Ajanslar›’n›n ya-
kullan›lmas›n› sa¤layarak yeni giriflimci- flad›¤› bu sorunlara el atar.
28 KobiEfor Temmuz 2013
