Page 32 - KobiEfor_Aralik_2013

KAPAK

Türkiye’nin tasarruf haritas› nakland›¤›n› belirtiyorlar.
Hükümetin ortaya koydu¤u Tasarruf Politikas›’n›n Finansal eriflim endeksi: Türkiye’de finansal okur-
s›n›rlar›n› toplumun tasarruf kavram› yönünden sun- yazarl›k oran› yüzde 60. Bu oran emekliler aras›nda
du¤u e¤ilimler haritas› belirleyecek. Buna bakal›m: yüzde 51, k›rsal alanlarda yüzde 29.30. Büyük flehir-
Kim, niçin ve ne kadar?: lerde finansa eriflim oran› yüzde 48.27, ülke genelin-
l Araflt›rmalar gösteriyor ki, düzenli tasarruf ya- de ise yüzde 43. Finansa eriflim oran› erkeklerde
panlar›n oran› Türkiye’de nüfusun yüzde 9.7’sidir. Bu yüzde 61.63 iken bu oran kad›nlarda yüzde 38.58’de
oran›n Çin’de yüzde 46, Hindistan’da yüzde 33, Gü- kal›yor. Kredi kart› kullananlar›n oran› yüzde 30.6.
ney Kore’de ise yüzde 32 düzeyinde olmas›, bu ül- Geliflmifl finansal ürünleri nüfusun sadece yüzde
kelerdeki sosyal güvenlik sisteminin Türkiye’den da- 6,9’u kullan›yor; potansiyeli olup kullanm›yanlar›n
ha zay›f olmas› nedeniyle aç›klan›r. Bu etkinin sonu- oran› ise yüzde 28.8 (Bu son grubun yüzde 53.39’u
cu ise, Türkiye’de kiflilerin kazand›¤›n›n yüzde 45 da- ev kad›n›)
ha üstünde harcama yapmas›d›r. Mali araçlar›n getirileri: Türkiye’de mali araçlar›n
l Tasarruf yapmayan yüzde 90.3, niçin tasarruf getiri tablosu afla¤›daki flekildedir:
yapmad›¤› sorusuna yüde 50 “param yok”, yüzde 30 Brüt Vergi Net
“ihtiyac›m yok”, yüzde 20 ise “bilmiyorum” yan›t› Banka mevduatlar›: %20.1 %15.0 %17.1
veriyor. Buna göre “gelir yetersizli¤i” en önemli ta- Gösterge tahvilleri: %15.2 %10.0 %13.7
sarruf k›s›tlay›c› faktör olmaya devam ediyor. Yat›r›m fonlar›:
l Kentsel nüfusta tasarruf sahipli¤i yüzde 13.7 A tipi (tahvil–bono) %16.9 %10.0 %15.2
l Vadeli hesab› seçenler oran› yüzde 32. Kazanç B tipi (sabit gelir) %9.3 %10.0 %8.4
için de¤il, belirsizlik artt›kça “Alt›n”la tasarruf göz- Hisse senedi (IMKB) %28.3 %0.0 %28.3
de oluyor.
l “Bireysel emeklilik/hayat sigortalar›”nda devlet Politika analizi
teflvikinin katk›s›yla, 5 puanl›k art›fl yafland›. Tasar- Tasarruf a盤›n› (cari a盤›) gidermeye yönelik hü-
ruf yapanlardan Bireysel Emeklilik fonlar›n› tercih kümet politikas› kredi kartl› ve taksitli sat›fllar› s›n›r-
edenlerin oran› yüzde 16. layarak tüketimi k›smakla –veya erteletmekle– ama-
l Çocuklu bireylerde tasarruf sahipli¤i oran›, ço- c›na ulaflamaz. Çünkü ‘serbest piyasa’ k›s›lan araçla-
cuksuz bireylere göre daha düflük. r›n yerine “yeni” araçlar› bulur, koyar ve tüketimi
l Tasarrufu olmayanlar›n yüzde 29’u gelecekte ta- –kay›t d›fl›n› da katarak– mevcut düzeyinde tutabilir.
sarruf yapmay› planl›yor. Hükümetin tasarruf politikas› ancak yüksek katma
l En önemli tasarruf nedeni “gelece¤e yat›r›m”. de¤erli üretim için yap›lan yat›r›mlar› desteklemekle
Derinlik: Özel emeklilik fonlar›ndaki derinlik s›¤ ve h›zland›rmakla baflar›ya ulafl›r. Çünkü as›l tasarruf
ise, bu kurumlar›n iç tasarruflara katk›s› fazla olam›- a盤› imalat›n ithalata ba¤›ml› olan fasoncu yap›s›n-
yor. ‹flgücüne kat›l›m oran› yüzde 48'lerde olan Tür- dan do¤maktad›r.
kiye'de iflsiz olan ya da geliri olmayanlardan tasar- Tasarruf a盤›n› yüksek katma de¤er üretimiyle
ruf beklenmiyor. ‹flgücüne kat›l›m oran› artt›kça ge- çözmek k›sa ve orta vadeli programlarla mümkün
rek sosyal güvenlik sistemi kanal›yla gerekse birey- de¤ilmifl gibi görünür. K›smen öyledir fakat bu konu-
sel olarak iç tasarruf oran› da yükseliyor. Enerji ta- da Türkiye, uzun y›llard›r gösterdi¤i çabalarla “mey-
sarrufu sa¤land›kça ya da yerli enerji üretimi yüksel- ve toplayaca¤›” belli bir noktaya da gelmifl bulun-
tildikçe iç tasarruflarda da belirgin bir art›fl izlenebi- maktad›r. FED’in piyasaya ak›tt›¤› paray› geri çekme-
liyor. ye bafllamas› elbette Türkiye’nin d›fl tasarruf ithal et-
Hisse yat›r›mlar›: Türkiye’de, yat›r›m yapacak mesinde maliyeti art›racakt›r. Ancak bu bir panik ne-
flirketlerin içeriden kaynak bulma konusunda en deni olmamal›d›r. Çünkü Türkiye ekonomisinin bu-
büyük dayanaklar› olan borsadaki hisse senetleri gün art›k, Ar-Ge ve inovasyona yönelmifl bir kaç on-
sat›fl›nda tam bir hayal k›r›kl›¤› yafland›. Yerli yat›- bin KOB‹’si, bu say›dan da fazla giriflimcisi ve özgü-
r›mc› borsada sat›lan hisselere 2003 y›l›nda 22.4 ven kazanm›fl bir özel sektörü bulunmaktad›r. Fakat
milyar TL yat›r›m yaparken bu rakam 2010 y›l›n- özel sektör ayn› zamanda
da 2.2 milyar TL seviyesine indi. Hisseye ya- iç tüketimin bir parças›d›r
t›r›mdan kaçanlar TL ve- ve gücünün önemli bir
ya döviz mevduat he- bölümünü buradan al-
saplar›na yöneldiler. maktad›r. Bu nedenle
Yat›r›m uzmanlar› bu- tasarrufçu politikalar
nun çok yanl›fl halka tüketimdeki savur-
arzlar yap›lmas›ndan, gan kanallar› t›karken
flirketlerin yanl›fl bilgi hassas dengeleri de
vermesinden, bedelli koruyan, yüksek kat-
sermaye art›r›m› gibi made¤erli üretime
yanl›fl uygulamalara odaklanan, yükselen sektörler lehine seçici
gidilmesinden kay- politikalar olmal›d›r.

32 KobiEfor Aral›k 2013