Page 28 - KobiEfor_Aralik_2013

KAPAK

fli say›s› 8.966.465 kifli olmufl, kullan›lan tüketici SÜREYYA YÜCEL ÖZDEN
kredisi miktar› da 112 milyar 827 milyon liray› afl-
m›flt›. Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Baflkan›
Burada miktardan çok art›fl h›z›na dikkat etmek
gerekir. Hükümeti de acil önlemlere iten budur. Enerjimizi israf etmeyelim
2013’ün ortas›na gelindi¤inde tüketici kredisi ve ko-
nut kredisi kullananlar›n say›s› 14 milyona yaklaflm›fl Enerji Türkiye için yaflamsal
ve kulland›r›lan kredi miktar› ise 209 milyar liraya önem arzediyor. Çünkü bu konu-
ulaflm›flt›. Kifli say›s›ndaki art›fl yüzde 35, kulland›r›- da Türkiye yüzde 70 oran›nda d›-
lan kredi miktar›ndaki art›fl ise yüzde 97’dir. Nere- fla ba¤›ml› bir ülke. Elektri¤e talep
deyse Türk toplumu tafl›nmas› imkans›z bir borç yü- h›zla artt›. Arz güvenli¤i için yat›-
künün alt›na girmifltir. r›m yap›lmas› gerekiyor.
Borçluluk yönünden bakarsak; Bu noktalar dikkate al›nd›¤›nda
yerli ve yenilenebilir kaynaklar›n
Türkiye çok borçlu bir ülkedir olabildi¤ince de¤erlendirilmesi
Türkiye’nin borçlulu¤u: 2013 y›l›n›n ilk yar› so- gerekir. Yoksa artan enerji talebi-
nuçlar› itibar›yla bakt›¤›m›zda Türkiye’nin çok borçlu miz karfl›s›nda sürekli olarak d›fla
bir ülke oldu¤unu görüyoruz. Buna göre brüt borç ba¤›ml› yaflamam›z zor olacakt›r.
stokumuz 367.3 milyar dolar› bulmufltur. Net d›fl Türkiye’nin kurulu gücü 61 bin megavat civa-
borç stokumuz ise 217.1 milyar dolard›r. r›ndad›r. Türkiye’nin talep art›fl›n› karfl›layabilmek
Brüt d›fl borç stokunun yüzde 68.7’sini, yani için bu kapasitesini önümüzdeki 10 y›l içerisinde
252.3 milyar dolar›n› özel sektör borçlar› olufltur- ikiye katlamas› laz›m. 2023 y›l› ihtiyac›m›z ortala-
maktad›r. Kamu kesiminin brüt d›fl borç toplam› ise ma 100 bin megavat diyebiliriz. Buna ulaflabilmek
108.6 milyar dolard›r ve toplam borcun yüzde için küçük kapasitelerle fazla yol alamay›z. Nükle-
29.6’s›na denk gelir. er santraller bu hedefe ulaflmada daha büyük
Borcun kalan yüzde 1.7’si olan 6.4 milyar dolar ad›mlar atmam›z› sa¤lad›¤› için önemli. Ancak da-
ise Merkez Bankas›’na aittir. ha fazla enerji üretimine ihtiyaç var. Bir nükleer
Not olarak kaydedelim: K›sa vadeli özel sektör güç santrali y›ll›k ortalama 15-20 milyar kilovat
d›fl borcu da Haziran ay› sonu itibar›yla 109.3 milyar enerji sa¤lar. Türkiye senede 240-250 milyar kilo-
dolard›r ve bu borcun 70.6 milyar dolar›n› bankac›- vatsaat enerji tüketiyor. Türkiye, suyunu, rüzgar›-
l›k sektörünün borçlar› oluflturmaktad›r. n›, jeotermal enerjisini, yenilenebilir enerji potan-
Hanehalk›n›n borçlulu¤u: “Borçlu halk nas›l ta- siyelini kullansa, tüketti¤ine yak›n bir kapasitede
sarruf yapacak?” diyenlerin dayand›¤› apaç›k bir tab- üretim yakalayabilir.
lo önümüzde durmaktad›r. Örne¤in 2004 y›l›nda ha- Türkiye’nin öncelikle enerji tüketiminde verim-
nehalk›n›n toplam borcu 28.2 milyar TL’dir ve bunun lili¤ini art›rmas› gerekir. fiu anda çok fazla enerji
harcanabilir hanehalk› gelirine oran› yüzde 2.9’dur. yo¤un sanayimiz var. Enerjimizi çok fazla israf
2011 y›l›na gelindi¤inde ise hanehakl› toplam borcu- ediyoruz, etmememiz laz›m. Yenilenebilir ve yerli
nun 251.9 milyar TL’ye ve harcanabilir gelire oran›- enerji kaynaklar›m›z› en üst düzeyde de¤erlendir-
n›n da yüzde 51.7’ye yükseldi¤ini görüyoruz. memiz laz›m. Türkiye’nin enerji sorununa esas çö-
Tasarruf oran›n›n sürekli düflmesi, yat›r›m tasarruf züm nükleerden ziyade yenilenebilir ve yerli kay-
dengesinin kurulamamas›, d›fl tasarrufa duyulan ge- naklardad›r.
reksinmenin sürekli artmas› ve yüksek cari aç›k ve-
rerek büyüme açmaz›na düflülmesi borçluluk ba- bollu¤una dayanmaktad›r. Hanehalk› bankalar›n fon
¤›ml›s› bir finansal yap›n›n do¤mas›na neden ol- kayna¤› olmaktan ç›kt›, bankac›l›k sisteminin fonla-
mufltur. Çünkü bu yap›, yabanc› para r›n› kulland›rd›¤› kaynak (müflteri) haline geldi. Bu
nedenle; hanehalk› borçlanma oran› 2003’te yüzde
7.5 iken 2011 y›l›nda yüzde 51.7 düzeyine ulaflt›.
Borçlanma olanaklar›n›n artmas›n›n yaratt›¤› tüke-
tim e¤ilimindeki yükselifl, tasarruf oran›n› düflürür-
ken bu durumun do¤al bir sonucu olarak banka bi-
lançolar›nda mevduat›n pay› azald›. Bankalar›n bi-
lançolar›n›n pasifinde mevduat›n pay›
2003 y›l›nda yüzde 67.3 düzeyinde
iken 2011 y›l›nda yüzde 56.4 düzeyi-
ne geriledi. 2011 y›l›nda, 2003 y›l›na
göre kifli bafl›na düflen GSYH
oran› üç kat artmas›na ra¤men
mevduat hacminde art›fl oran›
s›n›rl› kald›.

28 KobiEfor Aral›k 2013