Page 21 - KobiEfor_Temmuz_2011

DÜNYA BANKASI’NIN GÖRDÜ⁄Ü
HAZ‹RAN 2011
Türkiye Asya ve Ortaasya’n›n en büyük ikinci ge- politika faiz oranlarını iki kez, önce Aralık 2010'da
liflmekte olan ekonomisi. Türkiye'nin büyük cari ifl- (50 baz puan) ve daha sonra Ocak 2011'de (25 baz
lem açı¤ı ve GSY‹H'sının yüzde 5'i civarında kırıl- puan) oranları tüm zamanların en düflük düzeyine
ganlı¤› temsil eden yüksek petrol ithalat faturası getirerek düflürmüfltü. Ancak Türkiye'de faiz düflü-
yatırımcı güvenini bozabilir. Türkiye 2011’de yüzde flünün geçici oldu¤u ortaya çıktı. Bir yavafllamadan
6.1, gelecek yıl yüzde 5.1, 2013'te ise yüzde 5.3 sonra Türk yerel borç varlıklarının dıfl alımları Mart
büyüyecek. 2011 y›l›nda cari ifllemler açı¤ının ayında 4.8 milyar dolarlık rekora yükseldi. Bu ha-
GSY‹H'ya oranı yüzde 7.7, gelecek yıl yüzde 7.3, reket piyasalar tarafından sürpriz olarak karflılanır
2013'te ise yüzde 6.9 olacak. Türkiye'deki ihracat ve Aralık ve Ocak aylarında hisse portföylerinde çı-
büyümesi yüksek gelir elde edilen Avrupalı yatırım- kıfla neden olurken yerel borç piyasalarına sınır
larının ve tüketici talebinin yansıması oldu. ötesi akıfllar ise güçlü kalmaya devam etti. Bunun-
Türkiye, yüksek düzeyde sermaye akıflını ve pa- la birlikte Türkiye'de reel efektif döviz kuru Aralık
ra biriminde de¤erlenmeyi sınırlama girifliminde ve Nisan 2011 arasında yüzde 7 gevfledi.

sermaye malları ihracatı yüzde 20.9, hammadde ih- Bu iflleyifl bir “yap›”ya dönüflmüfl bulundu¤u için
racatı yüzde 27.1, tüketim malları ihracatı yüzde 17.2 mali politika de¤iflikliklerine yan›t vermiyor. Bu sü-
artt›. Buna karfl›l›k sermaye mallar› ithalat› yüzde reçte bazı sanayi kolları ad›m ad›m üretimden kopu-
52.6, ara mal› ithalat› yüzde 42.5, tüketim mallar› it- yor ve cari a盤a mahkumiyet do¤uyor.
halat› yüzde 42 art›fl gösterdi.
Kim korkar cari aç›ktan diyen var,
Tablo al›nan önlemlere yan›t vermiyor demeyen var
Hükümet elbette geliflmenin fark›nda ve y›lbafl›n- Cari aç›k iyidir diyen yok. Fakat krize götürür kor-
dan bu yana önlemler al›yor: Örne¤in faizler düflürü- kusunda olmayanlar da var olanlar da. Dünya Ban-
lerek Türkiye kısa vadeli sermaye girifli için cazip ol- kas› dikkatli olunmas› gerekti¤ini söyleyenlerden.
maktan çıkarılmak istendi. Faizdeki düflüflün ekono- Cari a盤›n kriz tehlikesi do¤urmad›¤› görüflünde
miyi afl›r› ›s›tmamas› için bankaların munzam karflılık olanlar, a盤›n finansman›n›n nitelikli olmas›ndan
oranı yükseltildi. Hükümet dıfl borçlanma yerine iç güç al›yorlar ve 2010 y›l› sonuçlar›n› yaflanm›fl eski
borçlanmay› öne ç›kard›. Kamunun dıfl borç boyutu kriz dönemi göstergeleriyle, (1) nolu tabloda oldu¤u
azalt›ldı. MB döviz rezervleri yüksek tutuldu. Ama gibi yan yana getiriyorlar.
cari aç›k yükselifli bana m›s›n demedi.
Böyle olmas› d›fl borçlanmay› özel sektörün yap›- Krize Giden Süreçlerde Göstergeler (1)
yor olmas›ndan kaynaklan›yor. Faizler bir ara düflü- 1993 2000 2010
rüldü fakat bu geçici oldu, bu nedenle de yabanc›
sermaye girifli yeniden ve cari aç›ktan çok daha faz- Bütçe A盤›n›n GSY‹H'ya Oran› % 6.7 10.9 3.6
las›na yükseldi. Döviz kuru görece ucuz kalmaya de- Cari Açık’›n GSY‹H'ya Oran› % 3.5 6.8 6.8
vam etti. Ucuz döviz kuru, girdiler bak›m›ndan sana-
yiyi d›flar›ya ba¤lad›¤› için d›fl ticaret a盤›n› art›rd›. Bileflik borçlanma Faizi % 96 38 8.4
Y›ll›k Enflasyon % 65 50 6.4
Dıfl Borcun GSY‹H'ya Oran› % 38 60 39
Rezerv Miktarı, milyar dolar 7 19 81

2010/2011 verileri bu görüflü desteklemektedir.
2010’da ayn› dönemde cari a盤›n yüzde 10'u
Do¤rudan Yabanc› Sermaye Yat›r›m› (DYSY) ile fi-
nanse edilirken 2011’de yüzde 24'ü DYSY ile finan-
se edilmifltir. Cari açı¤ın borç yaratmayan nitelikte fi-
nansman› sözkonusudur. Ayr›ca cari aç›k d›fl ticaret
dengesindeki aç›ktan ç›k›yor ve d›fl ticareti de kamu
de¤il, özel sektör yap›yor. Al›nan önlemlere de yan›t
vermeden büyümesini sürdüren cari a盤›n kriz teh-
likesi bar›nd›rd›¤› görüflü daha gerçekçi görünüyor.
Bu görüfl, cari a盤› kapatan musluklardan birinin
kapanmas›, örne¤in yüksek tempolu para girifllerinin
durmas›ndan endifleli. Ayr›ca krizlerin kamu borcuna
de¤il, toplam borca endeksli oldu¤unu söylüyor.
Temmuz 2011 KobiEfor 21