T.C. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi FinTek Raporu’nu yayımladı: FinTek sektörü küresel yatırımdan 91 milyar dolar pay aldı

Gelenekselleşen finans sektörünün yenilikçi yüzü olan FinTek, finans ile teknolojinin birleşmesini kapsıyor. FinTek’ler geniş bir alanda faaliyet yürütme yeteneğine sahip işletmeleri kapsıyor. Varlık yönetimi, işletme ve bireysel krediler, fon sağlama, para transferleri ve yatırım enstrümanları gibi çeşitli alanlarda büyük değişiklikler yaratma potansiyeli sunmasının yanı sıra karmaşık finansal işlemler ve hiyerarşik fon yönetimi modellerini, uzmanlık ve bilgi gerektiren ileri seviye finansal işlem ve servislerin sunumlarını basitleştirerek kitlelere açabilme imkânı sağlıyor.
Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, Startups.watch ile birlikte hazırladığı ‘Türkiye FinTek Genel Görünümü Çalışması’nı yayımladı. Türkiye’de 2001 yılından itibaren kullanılan ve son yıllarda finans alanının yükselen değerlerinden biri olan ‘FinTek’ (Fintech) kavramı; dijital teknolojilerden faydalanarak oluşturulan finansal ürün ve hizmetleri sağlayan işletmeleri ve bu işletmelerden oluşan sektörü tanımlıyor. FinTek sektörü, 2021’de küresel yatırımlardan geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 82 artış göstererek 91 milyar dolar pay aldı. Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, ülkemizin FinTek konusunda dünyanın önde gelen ülkeleri arasında bulunmasını öncelikli hedefleri arasında değerlendiriyor. Türkiye, sahip olduğu teknolojik yetkinlik ve finans sektöründeki sağlam tecrübesiyle finansal teknoloji alanında büyük potansiyele sahip. Türkiye’de bugüne kadar kurulan FinTek sayısı 589’a, Kasım  itibariyle faaliyetine devam eden FinTek sayısı 505’e ulaştı. 2021’de 27 yeni finansal teknoloji şirketi faaliyete başladı.

Düzenlemeler büyük oranda tamamlandıSektörde faaliyet gösteren FinTek şirketleri, başta ödemeler, blok zinciri, bankacılık, sigortacılık ve kurumsal finansman olmak üzere toplamda 12 alanda faaliyet gösteriyor. Sektörde ödemeler alanında faaliyet gösteren FinTek sayısı her geçen gün artarken bugün itibarıyla sayı 212’dir. Bunların 56’sı 6493 sayılı Kanun kapsamında lisanslı olarak faaliyet gösteren ödeme ve elektronik para kuruluşlarıdır. Ödemeler alanına yapılan yatırımların en ön sıralarda olmasının önemli nedenlerinden biri son yıllarda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ile Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın yaptığı düzenlemelerin büyük oranda tamamlanmış olmasıdır. Salgın ile azalan küresel yatırım iştahına rağmen Türkiye’de FinTek sektörüne yapılan yatırımlar artarak devam etmektedir. Bu yıl itibariyle 24 FinTek şirketine yapılan yatırım tutarı 44.6 milyon dolara ulaşmıştır. Bununla birlikte, 2020’de ülkemizde 5 FinTek şirketi toplamda 95.6 milyon dolara satılarak birleşme ve devralma süreçlerini tamamladı.

FinTek, finansal okuryazarlık, perakende bankacılık, fon yaratma ve kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, yatırım yönetimi gibi birbirinden farklı alt sektörleri içeriyor. FinTek’in dikey alanları ise şunları içeriyor: Kişiler arası borç verme (P2P Lending), ödemeler (Dijital ödemeler, e-para şirketleri, sınıraşan ödemeler), kişisel finans yönetimi, blokzincir ve kriptopara, mikro sigortacılık, dijital bankacılık, finansal API ekonomisi, kitle finans, para piyasaları odaklı FinTek modelleri (Robo Advisor vb.) ve RegTek (Regülasyonları dijitalleştiren modeller).

Küresel FinTek pazarı 31 milyar dolar yatırım aldı
KPMG Türkiye’nin hazırladığı ‘2021 KPMG Perspektifinden FinTek Sektörüne Bakış’ raporuna göre; FinTek şirketleri fonlama, ödeme sistemleri, elektronik cüzdan, elektronik ticaret, elektronik sigorta ve belki de hepsinden çok gündemde yer bulan kripto paralar gibi alternatif ürünlerle donanmış bulunuyor. 2015-2020’de global arenada FinTek alanına ortalama her yıl yaklaşık 30 milyar dolar yatırım yapıldı. Önümüzdeki beş yılda yıllık ortalama yüzde 23.5 bileşik büyüme oranına erişeceği düşünülüyor. 2023’te müşteri hizmetleri robotlarının bankalara 7.3 milyar dolar; yapay zekâ uygulamalarının ise sigorta sektörüne 1.3 milyar dolar kazandıracağı tahmin ediliyor.
Startup Genome’un 2020 yılında yaptığı  araştırma sonuçlarına göre küresel FinTek ekosistemi beş ana merkeze sahip. ABD’de Silikon Vadisi ve New York, Avrupa’da Londra, Asya’da ise Singapur ve Pekin. Bu beşli dışında, Şangay, Boston, Hong-Kong, Paris, Chicago, Los Angeles ve Toronto da önemli merkezler olarak kabul ediliyor. Bu denge içinde Asya liderliği ele aldı. FinTek şirketleri, 2020’yi toplam 31 milyar dolar yatırım alarak tamamladı. Bu değer 2021’in Nisan sonunda 29.8 milyar dolar seviyesine ulaştı yani bir önceki yılın toplam fonlama miktarının yüzde 93’ü yakalandı.

Yerel FinTek pazarının iştahı yüksek
Ülkemizde FinTek ekosistemi bankacılık sisteminin de güçlü desteği ve iştahıyla büyümeye devam ediyor. Salgın döneminde güçlenen ‘temassız işlem’ eğilimi, yeni teknolojilerin hızla devreye alınması gereksinimini destekliyor.
Avrupa ve Orta Doğu ülkelerinde 2020 fonlama hacimlerine bakılırsa ülkemiz, Avrupa kıtasında 2020’de aldığı 139 milyon fonlama ile Polonya’nın ardından 18. sırada. Listenin ilk üç sırasında ise 13.6 milyar dolarla Birleşik Krallık, 5.3 milyar dolarla Fransa ve 5.1 milyar dolarla Almanya yer alıyor.
Ülkemiz, oyun sektöründe de öne çıkıyor. 2020’de Peak Games’in dünya devi Zynga’ya satışı ve ilk Unicorn’umuza kavuşmamızın ardından elektronik oyun sektöründeki faaliyetler devam ediyor. 2021’in ilk dört ayında 17 oyun şirketi 65 milyon dolar yatırım almayı başardı. Bu noktada, değeri 1 milyar doları aşan toplam 3 şirketimiz oldu. Peak Games dışında, uluslararası açılımlarıyla hizmet ağını geliştiren Getir ile Trendyol bu listenin diğer elemanları. Bu noktada, 2019 ve 2020’de ülkemizde kurulan yeni nesil şirketlerin sektörel kırılımında oyun sektörü ilk sırada. Ülkemizde, start-up’lar Nisan 2021 itibarıyla 78 anlaşmayla 523 milyon dolar sermaye yatırımı çekmiş durumda. Bu hacim içinde de oyun sektörünün payı 65 milyon dolar seviyesinde. Hacimdeki bu hızlı artış Getir’in sağladığı fonlama. Getir hariç çekilen yatırım tutarı 95 milyon dolar seviyesinde. Ülkemizdeki start-up’lara FinTek şirketleri özelinde bakacak olursak, 2020’de 31 şirket kuruldu. Ülkemizde, Mart 2021 itibarıyla var olan 441 FinTek şirketinin yüzde 80’inden fazlası varlığını sürdürüyor. Kurulan şirketlerin odaklarına baktığımızda ise 2017-2019 dönemini domine eden kripto para şirketlerinin yerini 2020’de bankacılık işlemlerine odaklanan şirketler aldı.

Beklentiler potansiyeli gözler önüne seriyor
Klasik bankacılık yerini kelimenin tam anlamıyla dijital bankacılığa bırakıyor. Finansal kurumlarla FinTek şirketleri arasındaki rekabet, ortak faydanın maksimize edilmesi felsefesiyle evrilerek güçlü bir ortaklık vadediyor. Müşteri beklenti ve taleplerinin değiştiği 2020 yılında dijital ödeme sistemlerinin iyice benimsendiğini, FinTek yatırımlarının olgunlaşmaya başladığını ve kıtalar arası yatırım hamlelerinin geldiğini görüyoruz.
Yerel anlamda FinTek yatırımlarının ayrıştığı bir nokta da ülkemizin güçlü bankacılık sistemi. Finansal teknoloji alanında uzun yıllardır hem finansal hem de insan kaynakları anlamında yatırımlar yapan bankalarımız yeni yatırımların güçlü beslenmesini sağlıyor. Yerel bankacılık dinamikleri de yatırımların potansiyel büyüme hızına ivme kazandıracak nitelikte diyebiliriz. TBB verilerine göre ülkemizde 28 banka internet bankacılığı 22 banka ise mobil bankacılık hizmeti veriyor. Ülkemizde 68.5 milyon kişi dijital bankacılık müşterisi. İnternet bankacılığını aktif kullanan müşteri sayısı ise 11 milyonun biraz üzerinde. Bankaların dijital kanallarında kullanım hacimleri artmakla birlikte işlemlerin yüzde 68’i para transferlerinden oluşuyor. Yatırım işlemleri ise pastadan yüzde 23 pay alıyor. Kısaca, yerel görünümde, müşterilerin yeni araçlarla tanıştırılmasını takiben hem aktif müşteri sayısı artacak hem de dijital bankacılığın para transferi ve yatırım işlemlerinden çok daha fazlasını vadettiği ortaya çıkacaktır. Ülkemizde, 6493 Sayılı Kanun ile birlikte finansal teknoloji kuruluşları, bankaların alanlarına hızlı bir şekilde giriş yaptılar. 2020-2021 döneminde açık bankacılığın tanımlanması, bu hizmetlerin dijital kimlik olarak kullanılabilmesi, karekod standardının getirilmesi, bilgi sistemleri yönetmeliği gibi önemli düzenlemeler yapıldı. Bunun yanında, yine düzenleyici otorite tarafından atılan uzaktan kimlik tespiti ve elektronik ortamda sözleşme ilişkisi kurulmasına ilişkin yönetmelik yayımlandı. Mevzuatın bu alanda güçlendirileceği ve yeni yatırımları daha da destekleyeceği öngörülebilir. Olumlu görünümün yanında salgın sürecinin iyice hızlandırdığı bu köklü dönüşüm süreci, beraberinde bazı endişeleri de getiriyor. Özellikle finansal sektörde kullanılacak uygulamaların güvenliği ve çeşitliliği henüz keşfedilmemiş bir mecra olarak karşımızda duruyor.