Lojistik ve taşımacılık sektörünün gizli gücü; Depolama ve Taşıma Hizmetleri, dijital dönüşüyor

mersin esco rt, Geneva,sans-serif;">Pandemi, iklim krizi ve ekonomik kriz, Dünya ekonomisini derinden sarsarken, Dünya tedarik zinciri de ağır hasar aldı. Çıkış yolu ise hızlanan dijital ve yeşil dönüşümle geldi. Dünya tedarik zinciri yeniden şekillenirken coğrafi konumu, havayolu, karayolu, demiryolu ve denizyolu ağlarındaki gücü ile bölgesinin lojistik üssü Türkiye bu yeni dönemde Dünya’nın önemli tedarik zinciri üslerinden biri olma yolunda emin adımlarla ilerliyor.
Lojistik endüstrisinin bugün taşıma ve depolama kavramının çok ötesinde modern ve teknoloji yoğun bir sektör haline geldiğini vurgulayan uzmanlar, üretimin ve tedarik zincirinin başarılı ve kesintisiz çalışabilmesinin yolunun; lojistik sektörünün olanakları, yeşil ve dijital dönüşümü, teknolojik yeteneklerinden geçtiğini kaydediyor. Günümüzde karayolu ve denizyolu taşımacılığıyla birlikte havayolları, hava kargo ve demiryollarının önemi giderek artıyor. Daha çevreci bir lojistik alt ve üstyapısı için ve tedarik zincirinin aksamaması noktasında; yeşil ve dijital dönüşümle birlikte intermodal ve / veya kombine taşımacılık stratejik önemde.
İklim krizi, Pandemi ile hızlanan dijital dönüşüm fırtınası ve e-ticaret pazarının hızlı gelişimi, lojistik ve taşımacılık sektörünü de yeniden şekillendiriyor. Yeni teknolojilere odaklanan sektör, ulusal ve uluslararası ölçekte yenilikçi hizmetler sunmaya devam ediyor. Küresel şirketlerin oyuna dahil olduğu e-ticaret pazarındaki hızlı ivmelenme, ‘Depolama ve Taşıma Hizmetleri’nde de muazzam bir dijital dönüşüme neden oluyor. Bu dönemde yeni teknolojilere, yeşil ve dijital dönüşüme yatırım yapan şirketler ve ülkeler, rekabette öne çıkacak ve küresel ticarette sürdürülebilirliği yakalayacak.
Lojistik, ‘talep ve stok yönetiminin yanı sıra taşımacılık, depolama, gümrükleme, sigortalama, katmadeğerli hizmetler ve terminal hizmetleri faaliyetlerinin eşgüdümlü yapılmasını gerektiren faaliyetler kümesi’ olarak tanımlanıyor. Türkiye’nin e-ticarette, karayolu, demiryolu, havayolu ve denizyolu taşımacılığındaki başarısı, altyapısına; özetle depolama ve taşıma hizmetlerindeki başarısı, dijital ve yeşil dönüşümündeki hızıyla da doğru orantılı büyüyerek devam ediyor. Uzmanlar, Türkiye’nin konumu, tüm coğrafyalara olan erişim olanakları, lojistik altyapısı, kendi sektörlerinde yetkin şirketleri ile çok daha önemli hale geldiğini, sadece bölgesel bir çözüm merkezi değil, tesisleri, depoları, karayolları, demiryolları, deniz ve hava limanlarıyla Dünya’nın lojistik hublarından biri olma yolunda olduğunu söylüyor.

Dijital dönüşüm harcamaları artış gösterecek
UTİKAD (Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Ayşem Ulusoy, uluslararası ticaretin hacmi ve erişim kabiliyeti, teknolojik gelişmeler ve dijital sistemlerin iş kollarına adaptasyonuyla artarken, rekabet ölçeğinin büyüdüğüne ve küresel şirketlerin oyuna dâhil olduğuna dikkat çekerek, “Artan bu rekabet ortamı her sektörde olduğu gibi lojistik sektöründe de hissedilmekte ve lojistik perspektifimizin odak noktasını oluşturmaktadır. Son zamanlarda yapılan araştırmalardan elde edilen verilere göre, uzmanlar lojistik endüstrisinde dijitalleşmenin muazzam bir artış göstereceğinin altını çizerken dünya çapında lojistik pazarında dijital dönüşüm harcamalarının da artış göstereceğini öngörüyor” diyor.
Günümüzde depolama sistemlerinde yüz tanıma, sesli ve ışıklı yönlendirme sistemleri hâlihazırda kullanılırken ilerleyen süreçte kullanım hacimlerinde artış beklendiğini ifade eden Ulusoy, “İnsan-makine etkileşiminin sağlandığı bu depolarda otomatik olarak yönlendirilen stoklama araçları, akıllı stoklama sistemleri, akıllı raflar, kendi rotalarını belirleyen sistemlerin kullanımı her geçen gün artarken depolama faaliyetlerinde verimlilik ve etkinlik sağlanmaktadır. Lojistik sektörünün bir diğer önemli süreci olan taşıma sistemlerinde ise GPS teknolojisi yardımıyla talep yönetimi, dağıtım merkezi ve depolar arasında yüksek etkileşim sağlanarak işletmeler araçlarını rahatlıkla takip ederken nakliye hareketlerini izlerken gönderiler hakkında sağlıklı bilgi edinebilmektedir” açıklamasını yapıyor.
Lojistik sektörüne yönelik yazılım ve robot üreten şirketlerin, derin öğrenme algoritmalarıyla mal tanımlama, analiz etme, sayma, seçme gibi süreçleri robotların yapabileceği hale getirdiğini kaydeden Ulusoy, yazılımlar sayesinde, bir robotun çok kısa sürelerde ürünü tanımladığını ve ürünün götürülmesi gereken yere ulaştırılmasını sağladığını aktarıyor: “Yazılım şirketlerinin geliştirdiği yeni yazılımlarla tedarik zinciri ve elleçleme süreçlerinin daha hızlı ve az maliyetli olacağı beklenmektedir. Depolama evresinde ürünleri yerleştiren, izleyen ve taşıyan robotlar bir insanın taşıyamayacağı kadar büyük paketleri kolaylıkla taşımalarıyla iş kolaylaştırıcı bir vasfa sahip olmaktadır. Böylece insan gücü, zaman alıcı fiziksel hareket gerektiren işlerde kullanılmamaktadır.”
Depo ve dağıtım merkezlerinin lojistik ve tedarik zinciri yönetiminin ayrılmaz parçaları olduğunu vurgulayan Ulusoy, tüm Dünya’da olduğu gibi Türkiye’de de depo uygulamalarında profesyonelleşme ve uzmanlaşma eğiliminin arttığını, depo ve dağıtım merkezlerinin rollerinin dijitalleşen dünyada yeniden tanımlandığını belirtiyor: “Bu nedenle depolama faaliyetleri hem teknolojik gelişmeleri yakından takip etmeli hem de tüm lojistik süreçlerde olduğu gibi ekonomik olma prensiplerine göre yapılmalıdır. Son yıllardaki teknolojik gelişmeler depoların daha verimli bir şekilde kullanılmasını ve dolayısıyla envanter masraflarının büyük oranda azalmasını sağlamıştır. Gelişen teknolojiyle birlikte bilgisayar ortamında stok takibi yapılabilmekte, buna benzer metotlar kullanılarak etkin bir depo yönetim sistemi ile deponun yönetilmesi mümkün olmaktadır.”

Lojistik hızı, fiyatın önüne geçti
UND (Uluslararası Nakliyeciler Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Ö. Çetin Nuhoğlu, turizmden sonra ülkemizin en büyük hizmet ihracatçısı olan lojistik sektörü için bugüne kadar açıklanan en kapsamlı ‘Hizmet İhracatı Destek Paketi’ ile sektörün 2023 yılında hizmet ihracatını 20 milyar dolar seviyesine çıkarmayı hedeflediğini söyledi. Son üç yılın tüm Dünya ve Türkiye için inanılmaz bir dönem olduğunu, küreselleşmenin 2020’de bir anda çöktüğünü kaydeden Nuhoğlu, üretimin Çin, Hindistan Endonezya gibi başka ülkelere yöneltilmesinin sonucunun ağır olduğunu ve bunun aslında bir kandırmaca olduğunu kaydetti: “Bu dönemde küreselleşme yerine bölgeselleşme ve komşu ülkelerle çalışmanın öneminin net olarak ortaya çıktı. Malın fiyatı bir yana bırakılıp, bu malın ihtiyaç ortaya çıktığında temin edilip edilemeyeceğine bakılıyor. Bunun arkasında tedarik zinciri dediğimiz kavram var. Ürün fiyatından çok daha önemlisi bu malı ihtiyaç duyulduğunda tüketiciye, üretim yapan firmalara ulaştırılmasıdır. Şimdi lojistiğin önemi, taşımaların önemi çok daha fazla anlaşılıyor.” Sadece bir sektör olmadıklarını, tek bir iş yapmadıklarını, sektörlerin altyapısı; bütün sektörlerin performanslarının yükselmesi için internet gibi hizmet veren bir sektör olduklarını vurgulayan Nuhoğlu, farklı ülkelerdeki taşımalardan da pay almamız gerektiğini ifade etti.

“Hizmet ihracatımızı 20 milyar dolar hedefine taşıyacağız”
Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) adına HİB Yük Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetler Komitesi, Ticaret Bakanı Mehmet Muş’a sektör taleplerini ve beklentilerini aktardı. HİB Yönetim Kurulu Üyesi, HİB Yük Taşımacılığı ve Lojistik Hizmetler Komitesi Başkanı Murat Baykara başkanlığındaki heyet tarafından gündeme getirilen konular; genel olarak, sınır geçişlerinde yaşanan sorunlar ve beklemeler, transit taşımalarda gecikmelere ve maddi kayıplara yol açan mevzuat kısıtlamaları ile AB ve Orta Asya ülkelerine yönelik taşımalarda yaşanan transit kotalar ve geçiş ücretleri oldu. Baykara, 5448 sayılı yeni destek paketleri ‘Hizmet İhracatının Tanımlanması, Sınıflandırılması ve Desteklenmesi Hakkında Karar’, ‘Türkiye Bilişim Sektörünün Uluslararasılaşması ve E-Turquality (Bilişimin Yıldızları) Programı’ ve ‘Yurt Dışı Lojistik Dağıtım Ağlarının Desteklenmesi Hakkında Karar’ ile sektör için önemli teşvik mekanizmalarının oluşturulduğunu söyledi: “Küresel tedarik zincirlerinin, Dünya ticaret ve lojistik haritasının yeniden şekillendirildiği bu dönemde gelen bu destek paketi ile Türkiye ve Türkiye uluslararası yük taşımacıları ve lojistik hizmet sağlayıcıları olarak hizmet ihracatımızı 20 milyar dolar hedefine taşıyacak ve ülkemizin ekonomik kalkınma sürecini hızlandıracağız.”

Depolama ve taşımacılık hizmetlerinde öne çıkan yeni teknolojiler
Yapay Zeka (Al), Makine Öğrenmesi (Machine Learning), Derin Öğrenme (Deep Learning), Büyük Veri (Big Data), Endüstri 4.0, Nesnelerin İnterneti (IoT), Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT), Veri Merkezleri, Sanal Gerçeklik Teknolojileri (VR-Sanal Gerçeklik, AR-Artırılmış / Zenginleştirilmiş Gerçeklik, MR-Karma Gerçeklik, XR-Genişletilmiş Gerçeklik Teknolojileri), Simülasyon Teknolojileri, Otomatik Tanıma ve Veri Toplama Sistemleri (OT/VT Teknolojileri), Hiperotamasyon, Bulut Bilişim, Dağıtılmış Bulut, Güçlendirilmiş Edge, Robot Teknolojileri, Otonom Robotik Sistemler, Robotik Süreç Otomasyonu (RPA), Otonom Araçlar, Dronelar, 3 ve 4 Boyutlu Yazıcılar (3D ve 4D Yazıcılar), 5G Teknolojileri, Siber Güvenlik, İş Zekası Çözümleri ve Uygulamaları, Mobil Uygulamalar, ERP (Kurumsal Kaynak Planlama), CRM (Müşteri İlişkileri Yönetimi), SCM /SCP Tedarik Zinciri Yönetimi / Planlaması, Tedarik Zinciri Mühendisliği, TMS (Taşıma Yönetim Sistemleri), Nakliye Yönetim Sistemi, Dağıtım Yönetim Sistemi, CMC (Konteyner Yönetim Birimi), CMS (Konteyner Yönetim Sistemleri), Dinamik Rotalama Sistemi, Yük Optimizasyon Sistemleri, GPS Sistemleri, Analiz Yazılımları, POD (Teslimat Yönetim Sistemi), APS (İleri Planlama Sistemleri), Stok Yönetimi, Depo Otomasyon Çözümleri, WMS (Depo Yönetim Sistemi), Bulut Tabanlı Depo Yönetim Sistemi, TOD (Tam Otomatik Depo), Akıllı Depo Sistemi, E-Ticaret Depolama Teknolojileri, Doküman ve Arşiv Yönetim Sistemleri, EDI (Elektronik Veri Değişimi), Elektronik Belge Yönetim Sistemleri, Elektronik Doküman Yönetim Sistemleri, E-Fatura, E-Arşiv, E-Defter, E-İrsaliye, Uzaktan Çalışma ve Web Konferans Sistemleri.


E-ticarette son 2 ay beklentisi: 500 milyar TL
TOBB E-ticaret Meclisi Üyesi, Ticimax E-ticaret Sistemleri Kurucu CEO’su Cenk Çiğdemli, “Bu yılın e-ticaret büyüme rakamlarını da göz önünde bulundurarak, Kasım-Aralık ayında Türkiye geneli toplam e-ticaret ciro beklentimiz 500 milyar TL civarında” diyor. Çiğdemli, Ticaret Bakanlığı verilerine göre, 2021 yılı toplamında e-ticaret hacminin yaklaşık 400 milyar TL’ye ulaştığını belirterek, şunları söyledi: “Hem e-ticaret sektöründe pazar dinamiklerinin hızlanması hem de enflasyonun etkisiyle yılın son iki ayındaki Türkiye geneli e-ticaret ciro rakamlarının geçtiğimiz yılın tamamını geçeceğini öngörüyoruz. İşletmeler yıl içinde online kanallar üzerinden yaptıkları cironun ortalama dörtte 1’ini yılın son iki ayındaki kampanya dönemlerinde gerçekleştiriyor. Hem e-ticarete başlayan işletme sayısındaki artış, hem e-ticaret sitelerinin geçmişteki hatalarından aldıkları dersler üzerine kendilerini yeniden yapılandırmaları, hem de teslimat modellerinin geliştirilmesi, yeni nesil kargo şirketlerinin kurulması gibi çarpan etkisi yaratacak faktörleri de hesaba kattığımızda, bu yılın son iki ayında e-ticarette cirosal bazda rekor bekliyoruz. Bunu biraz da sektör oyuncularının verdiği kaliteli hizmet ve müşteri memnuniyeti belirleyecek. İndirim dönemlerinde rekabet de kızışıyor. Böyle zamanlarda kazananı küçük detaylar belirliyor.”