İş sürekliliğini koruyan kritik siber güvenlik teknolojiisi; Zafiyet Tarama ve Yönetimi

Dijital dönüşüm çağında, işletmelerin bilgi güvenliğine yönelik tehditlerle başa çıkabilmesi, varlıklarını sürdürebilmek ve geleceğe taşıyabilmek için kritik önemde. Bir sistem veya organizasyon içindeki potansiyel güvenlik açıklarını tespit etme, analiz, izleme, değerlendirme ve düzeltme sürecini kapsayan ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ (Vulnerability Scanning and Management-Güvenlik Açığı ve Yönetimi), bugün işletmelerin siber güvenlik stratejilerinin ayrılmaz bir parçası.
Uzmanlar, büyük ölçekli şirketlerden KOBİ’lere kadar her ölçekteki şirket, kurum veya kuruluş için ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’nin bir bilgi koruma bileşeni olduğunun altını çiziyor. Dijital dönüşümde altyapıda var olan açıklar ve zafiyetler, saldırganlardan önce tespit edilmeli, kapatılmalı ve giderilmeli. Yoksa şirketler, kurumlar veya kuruluşlar itibar ve finansal kayıplar yaşıyor, hatta varlığını sürdürememe noktasına geliyor. ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, bu riskleri minimize etmenin ve güvenli çalışmanın önünü açıyor.
Süreklilik gerektiren ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, yalnızca ağdaki riskleri tespit için değil, bu güvenlik açıklarının bugün ve gelecekte hasarlara neden olması, itibar ve para kaybını önlemek, plan oluşturmak için de çok önemli. Uzmanlar, kuruluşları; yeni tehditler ortaya çıktıkça, zafiyetlerini düzenli değerlendirmeleri, gerekli düzeltmeleri yapmaları ve bu konuda stratejik bir plan hazırlamaları konusunda uyarıyor.
Siber güvenliğin temel parçalarından ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, işletmelerin güvenliğini artıran, uyumluluk sağlayan, maliyetleri düşüren ve iş sürekliliğini koruyan kritik bir teknoloji çözümü olarak dikkat çekiyor. Bu nedenle, dijital dünyada güvenliğin sağlanması için işletmelerin bu teknolojiyi benimsemesi ve etkin bir şekilde kullanması hayati önem taşıyor.
Siber saldırılara karşı savunma sağlayan, ciddi güvenlik ihlallerinin meydana gelme olasılığını düşüren ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ ile tehditler ve riskler azalıyor. Şirketlerin, regülasyonlara uyumunun ve müşteri güveninin sağlanmasına yardımcı olan ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi, veri güvenliği, iş sürekliliği ve hizmet kalitesini artırırken; maliyetleri düşürüyor, zaman, itibar, verimlilik ve para kaybını önlüyor.
Bilgi teknolojileri operasyonlarının güvenliğini saldırganların bakış açısıyla inceleyerek, olası güvenlik ihlallerinin önüne geçebilmeyi sağlayan en önemli çözümlerden biri olarak ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, olası saldırılar veya olumsuz olaylar nedeniyle ortaya çıkabilecek riskleri önlemeyi veya ortadan kaldırmayı amaçlıyor, riski minimize ederek, bilgi güvenliği, risk yönetimi ve operasyonların güvenle sürdürülmesini sağlıyor.

Zafiyet nedir?
Zafiyet, bir sistem veya organizasyonda bulunan, potansiyel olarak zarar verebilecek veya güvenlik açıklarına neden olabilecek zayıf noktaları ifade ediyor. Şirkette bulunan bütün bilişimle ilgili sistemler, aktif işletim sistemi kullanan cihazlar, hatta çalışanlar bile potansiyel bir açık yani zafiyet içeriyor. Zayıf noktalar, bilgisayar ağlarında, yazılımlarda, donanımlarda, iş süreçlerinde veya fiziksel ortamlarda olabiliyor. Firmaların içerisinde yer alan ağlar, sunucular (serverlar), ağ cihazları, taşınabilir cihazlar, masaüstü, dizüstü bilgisayarlar ve cihazlar, veri depolama cihazları (harici diskler, USB depolama aygıtları, ve hafıza kartları), linux işletim sistemi bulunduran cihazlar, kablosuz erişim cihazları, ADSL modemler, network ağ cihazları, ağ güvenlik kameraları, ağ yazıcıları, kameralar, tabletler, akıllı telefonlar gibi akıllı cihazların her biri başlı başına risk oluşturabiliyor.
Siber saldırılar bu tarz sistemlerde oluşan zafiyetlere odaklanıyor. Siber saldırganlar, ‘elektronik bir sistemde tespit edilen arka kapılar, saldırılara açık olan zayıflıklar ve benzeri hatalar’ olarak tanımlanan zafiyetleri ve açıkları tespit ederek sistemlere saldırabiliyor, zarar verebiliyor veyahut belirli işlemlerden sonra bu sistemleri ele geçirebiliyor, ana makinelerin belleğine ve depolama birimlerine erişebiliyor, çok değerli bilgileri çalabiliyor, şifreleyebiliyor, sistemi kilitleyebiliyor veya kullanılamaz hale getirebiliyor. Siber saldırılar sonucu, önemli donanımlar ve cihazlar devredışı kalabiliyor, bilgi hırsızlığı ve sistem zararları oluşabiliyor. Uzmanlar, bu tarz sistemlerin tanınması ve zafiyetlerin açığa çıkarılması için tarama işlemleri gerçekleştirilerek açıklıkların giderilmesinin sağlanması gerektiğini vurguluyor.

‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ süreçleri
Potansiyel güvenlik açıklarının tespiti ve analizi için sürekli bir izleme ve değerlendirme yapılır. Bu, güvenlik açıklarının belirlenmesi için otomatik araçlar, güvenlik taramaları, penetrasyon testleri ve diğer yöntemlerin korunmasını içerir. Önce kurallar ve izlenmesi gereken yollar belirlenir, bu kurallara göre uygulama ve düzenlemeler yapılır. Varlık ve ortam analizlerinin sonuçlarına göre çalışma stratejileri, planları belirlenir. Zafiyetler ölçeklendirilerek, kritik ve önemli zafiyetler giderilir. Zafiyetlerin yok edilmesi için çözümler geliştirilir. Yok edilen zafiyetler tekrardan taranır, doğrulama işlemleri gerçekleştirilir. İzleme ve koruma yöntemiyle daha sonra oluşma ihtimali olan zafiyetlerin önüne geçilir, koruma sağlanır. Uzmanlar, ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ süreçlerini şöyle sıralıyor:
• Zafiyeti Tanımlama
• Zafiyet Analizi: 3 aşamadan oluşuyor; tanımlama, ölçme, öncelikli hale getirme.
• Sınıflandırma ve Önceliklendirme
• Risk Değerlendirmesi
• Risk Azaltma
• Çözüm Geliştirme
• Uygulama ve Test Etme
• Tedbirlerin Planlanması
• İyileştirme, Düzeltme ve Yama Yönetimi veya Azaltma Önlemlerinin Uygulanması
• İzleme, Saptama ve Geribildirim
• Olay Değerlendirme
• Olay Yanıtı ve Müdahale
• Olay Analizi ve Öğrenme
• Önleyici Önlemler
• İyileştirme Planlama
• İyileştirme Uygulaması
• Test ve Doğrulama
• Yeniden Değerlendirme ve Kontrol
• İletişim ve Raporlama
• Acil Durum Planlama
• İzleme ve Tehdit İstihbaratı
• Kriz Yönetimi
• İç Denetimler
• Denetim ve Revizyon
• Zayıf Nokta Analizi
• Dış Saldırıların İzlenmesi
• Acil Durum Tatbikatları
• Sürekli İzleme, İyileştirme ve Güncelleme
• Eğitim, Farkındalık, Sürekli Öğrenme ve Araştırma
• Sürekli Çalıştırma ve İyileştirme Döngüsü

‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’nde dikkat çeken trendler ve teknolojiler
Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi Entegrasyonu (Otomatik Anomoli Tespiti, Tehdit Tahmini), Bulut Tabanlı Çözümler (Bulut Güvenliği, Esneklik ve Ölçeklenebilirlik), Sürekli ve Entegre Zafiyet Yönetimi (DevSecOps, Sürekli İzleme), Otomasyon ve Orkestrasyon (Otomatik Yama Yönetimi, SOAR (Security Orchestration, Automation and Response- Güvenlik Orkestrasyonu, Otomasyonu ve Yanıtı), Gelişmiş Raporloma ve Analitik (Detaylı Raporlama, Risk Tabanlı Analiz), Nesnelerin İnterneti (IoT) Güvenliği, IoT ve Mobil Cihaz Güvenliği (IoT Zafiyet Yönetimi, Mobil Güvenlik), IoT Cihazları ve Endüstri 4.0 Güvenliği, Mobil Uygulama Güvenliği, Tehdit İstihbaratı Entegrasyonu (Tehdit İstihbaratı, İstihbarat Paylaşımı).
Sıfır Güven (Zero Trust) Yaklaşımı (Zero Trust Ağları, Mikrosegmentasyon), Yama Yönetiminde İyileştirmeler (Dinamik Yama Uygulaması, Otomatik Test ve Doğrulama), Kapsamlı Uyum ve Düzenlemelere Uyum (Uyumluluk Yönetimi, Sürekli Denetim ve İzleme), Hibrit ve Çoklu Bulut Ortamları İçin Güvenlik (Çoklu Bulut Yönetimi, Hibrit Bulut Güvenliği), Sosyal Mühendislik Saldırılarına Karşı Koruma (Eğitim ve Farkındalık Programları, Phishing Simülasyonları), Gelişmiş Tehdit Algılama ve Yanıt (EDR ve XDR) (Endpoint Detection and Response-EDR, Extended Detection and Response-XDR), Gizlilik ve Veri Güvenliği (Veri Maskeleme ve Şifreleme, Veri Kaybı Önleme-DLP), Kapsamlı Siber Güvenlik Ekosistemi (Ekosistem Yaklaşımı, Açık Standartlar ve API’ler), Blokzincir (Blockchain) Teknolojisinin Kullanımı (Veri Bütünlüğü, Dağıtık Güvenlik), Kullanıcı Varlık Davranış Analizi-User and Entity Behavior Analytics-UEBA (Anormal Davranış Tespiti, İç Tehditlere Karşı Koruma), Siber Sigorta (Risk Değerlendirmesi, Maliyet Azaltma), Zero-Day Zafiyetlere Karşı Koruma (Proaktif Zafiyet Yönetimi, Tehdit Avcılığı-Threat Hunting), Gelişmiş Kimlik ve Erişim Yönetimi-IAM (Çok Faktörlü Kimlik Doğrulama-MFA, Dinamik Erişim Kontrolü), API Güvenliği (API Taramaları, API Ağ Geçitleri) Ağ ve Uç Nokta Güvenliğinde İnovasyon (SD-WAN Güvenliği, Uç Nokta Algılama ve Yanıt-EDR), Uçtan Uca Güvenlik Analizi, Yazılım Güvenliği ve Kod İncelemesi, Gizli Bilgi Yönetimi-Secret Management (Gizli Bilgilerin Korunması, Otomatik Gizli Bilgi Rotasyonu), Kapsamlı Güvenlik Eğitimleri ve Simülasyonları (Red Team ve Blue Team Egzersizleri, Sürekli Eğitim Programları), Siber Dayanıklılık-Cyber Resilience (İş Sürekliliği ve Afet Kurtarma, Siber Olaylara Hızlı Müdahale).
Yapay Zeka, Büyük Veri (Big Data), Siber Güvenlik Çözümleri, Zafiyet Tarama, Zafiyet Taraması Çözümleri, Zafiyet Tespiti, Zafiyet Tarama Yönetimi, Zafiyet Yönetimi, Zafiyet Yönetimi Sistemi, Zafiyet Yönetim Hizmetleri, Kurumsal Zafiyet Yönetimi, Zafiyet Testi, Risk Testi, Zafiyet Analizi, Risk Analizi, Risk Taramaları, Varlık Analizi, Ortam Analizi, Envanter Analizi, Uygulama Güvenlik Testleri, Sızma (Penetrasyon) Testleri, Sosyal Mühendislik, Yük Testleri (DDos/Dos), Güvenlik Açığı ve Yama Yöntemi, Entegre ve Otomatize Yama Yönetimi, Uç Nokta Bilgisayarları (İstemci) Yönetimi, Olay Yönetimi, İzleme, Güvenlik Duvarı, Mobil Uygulama Testleri, Konfigürasyon Analizi, Düzenli Zafiyet Tarama ve Yönetimi, Konteyner Zafiyet Yönetimi, Tehdit İstihbaratı ve Zafiyet Yönetimi, Siber İstihbarat, Tehdit ve Zafiyet Yönetimi, Tehdit Koruması, Cihaz Güvenliği, Bilgi ve Sistem Güvenliği, Bulut Güvenliği, Web2 ve Web3 Uygulama Güvenliği, Mobil Güvenlik, Mobil Cihaz Yönetimi (MDM) Çözümleri, Mobil Erişim Yönetimi (Mobile Access Management-MAM), Kurumsal Bilgi Güvenliği Yönetişimi, Kurumsal Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemleri, Bilgi Güvenliği ve Risk Yönetimi, Cihaz Güvenliği, Bilgi ve Sistem Güvenliği, Aktif Savunma Çözümleri.

‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’nin şirketlere faydaları
• Sistem güvenliği artırıyor, olası veri ihlalleri ve finansal kayıpları önleniyor: ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, işletmelerin ağlarındaki, uygulamalarındaki ve sistemlerindeki güvenlik açıklarını tespit ediyor. Bu açıkların erken tespiti, siber saldırganların bu zafiyetleri istismar etmesini önlüyor. Böylece işletmeler, olası veri ihlallerinden ve finansal kayıplardan korunmuş oluyor.
• Tehditleri proaktif yönetiliyor, güvenlik açıkları hızla giderilebiliyor: Siber tehditler sürekli evrim geçirirken, ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, işletmelere proaktif bir güvenlik yaklaşımı sunuyor. Otomatik tarama süreçleri, sürekli olarak sistemleri denetliyor ve yeni ortaya çıkan tehditleri anında tespit ediyor. Bu sayede işletmeler, tehditleri meydana gelmeden önce önleyebiliyor ve güvenlik açıklarını hızla giderebiliyor.
• Uyumluluk ve düzenlemelere uyum sağlanıyor, yasal gerekliliklerin karşılanmasına yardımcı olunuyor: Birçok sektör, belirli güvenlik standartlarına ve yasal düzenlemelere uyum sağlamayı gerektiriyor. ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, işletmelerin KVKK, PCI DSS, GDPR, HIPAA gibi düzenlemelere uyumlu olmasını sağlıyor. Bu araçlar, düzenli raporlar ve uyumluluk denetimleriyle işletmelerin yasal gereklilikleri karşılamasına yardımcı oluyor.
• İş sürekliliği ve itibar korunuyor, verimlilik, para ve zaman kaybı önleniyor: Güvenlik ihlalleri, işletmelerin itibarını zedeleyebiliyor ve müşteri güvenini sarsabiliyor. ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, bu tür ihlallerin önüne geçerek işletmelerin itibarını koruyor. Ayrıca, olası saldırılardan kaynaklanan kesintilerin ve veri kayıplarının önlenmesi, iş sürekliliğini garanti altına aldığı gibi, verimlilik, para ve zaman kaybını da önlüyor.
• Maliyetleri azaltıyor: ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’, güvenlik açıklarının erken tespit edilmesi ve giderilmesi sayesinde potansiyel maliyetli siber saldırıların önüne geçiyor. Güvenlik ihlallerinin ardından yapılan onarım ve hukuki süreçler oldukça maliyetlidir. Bu teknolojiler, bu tür maliyetleri minimize ederek işletmelere ekonomik fayda sağlıyor.
• Gelişmiş analitik ve raporlama ile güvenlik stratejileri optimize ediliyor: ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ araçları, detaylı analiz ve raporlar sunarak işletmelerin güvenlik durumlarını daha iyi anlamalarına olanak tanıyor. Bu raporlar, hangi sistemlerin en savunmasız olduğunu ve hangi zafiyetlerin en acil şekilde ele alınması gerektiğini gösteriyor. Böylece, kaynaklar daha verimli kullanılarak güvenlik stratejileri optimize ediliyor.

‘Zafiyet Tarama’ nedir?
Zafiyet Tarama; “Sistemlerdeki zafiyetlerin çeşitli yazılımlar kullanılarak bulunması, analiz çalışması yapılarak tanımlanması, ölçülmesi ve önem sırasına göre düzenlenmesi, sisteme gelebilecek saldırılardan önce fark edilerek kabul edilebilir seviyeye indirgenebilmesidir” diye tanımlanıyor.
Bir başka tanıma göre; “Kurumlara yapılan ve her gün kendini geliştirmekte olan siber tehditleri tespit etmek için kullanılan yöntemdir. Düzenli zafiyet testlerinde bilgi teknolojileri test edilerek bu varlıkların üzerinde bulunan zafiyetler tespit edilir. Bulunan zafiyetler tarama testinden sonra rapor olarak sunulur.”
Güncel veri tabanına sahip ve lisanslı yazılımlar gerçekleştirilen zafiyet taraması, bir diğer tanıma göre; “Güvenlik literatüründe yer alan güncel açıklıkların, ağınızda bulunup bulunmadığına dair yazılımla yapılan tarama çalışmasıdır. Ağınız içerisindeki cihazlar bilinen zafiyetlere karşı taranarak tespit edilen zafiyetler var ise uzman tarafından değerlendirilerek özet şekilde raporlanır.”

‘Zafiyet Yönetimi’ nedir?
Zafiyet Yönetimi veya diğer adıyla Güvenlik Açığı Yönetimi; “Sistemlerdeki ve sistemler üzerinde çalışan yazılımlardaki güvenlik açıklarını tespit etme, değerlendirme, ortadan kaldırma ve raporlama sürecidir” diye tanımlanıyor.
Zafiyet Yönetimi, bir başka tanıma göre; “Bir sistem veya organizasyon içinde potansiyel güvenlik açıklarını tespit etme, analiz etme, izleme, değerlendirme, düzeltme, düşünme ve yönetme sürecidir. Bu güvenlik açıkları veya zayıflıklar, bilgisayar sistemleri, ağ altyapıları, yazılımlar, uygulamalar veya veri sistemleri gibi çeşitli kirleticilerde bulunabilir.”
“Tanımlama, sınıflandırma, kategorize etme ve çözümlerin düzenli, zamanlı olup tekrar edilebilecek şekillerde uygulanması” diye de tanımlanan Zafiyet Yönetimi’nin bir diğer  tanımıysa şöyle: “Özellikle bilgi sistemlerinde kullanılan unsurların tamamının taranması ve olası güvenlik açıklarının belirlenmesi ve önlemlerinin alınmasını sağlayan bir hizmet.”

‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’nin önemi
Uzmanlar, ağlara girişlerin %99’unun bilinen güvenlik açıklarından faydalanılarak yapıldığının veya konfigürasyon hatalarından kaynaklandığını söylüyor. Yani sisteme veya firmaya gerçekleştirilecek her 1000 farklı saldırının 999’u bilinen ve engellenmesi kolay olan zafiyetler. Bu gibi zafiyetlerin önüne geçebilmek için öncelikle sistemi ve sistemde bulunan yazılımları sürekli güncellemek çok önemli. Uzmanlar sistem zafiyetlerinin genellikle 3 farklı unsurun kesişmesiyle oluştuğunu belirtiyor:
• Sistem hassasiyeti veya kusuru (sistemde bulunan işletim sistemi temelli kusurlar)
• Saldırganın zafiyete veya bu kusura ulaşabilmesi
• Saldırganın zafiyeti veya zayıflığı kullanabilme kabiliyeti.

Sistem açıklarına yol açan nedenler
Uzmanlar, sistem açıklarının oluşmasına yol açan olan bazı nedenleri; ‘virüs bulunan yazılımlar ve donanımlar, parolaları uzun bir süre değiştirilmeyen ağ cihazları, işletim sistemleri, güncel olmayan ve sızıntı tehditlerine açık olan diğer tüm sistemler, yazılımlarda bulunan açıklar, birçok kullanıcı tarafından kullanılan iyi bilinen ve bedava olan kodlar, uygulamalar, işletim sistemleri ve donanımlar, büyük ve kompleks sistemlerdeki kontrolsüz erişim noktaları, güvenilir olmayan ve kolay tahmin edilebilen kullanıcı şifreleri’ olarak sıralıyor. ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ sayesinde analizler yapılarak açığa çıkarılan ve sistemlerde oluşma ihtimali bulunan zafiyetler, oluşturulan aksiyon planları, iş süreçlerinde yapılacak iyileştirmelerle yönetilebilir hale geliyor ve minimize edilerek kontrol edilebiliyor.
Toplantılar ve organizasyonlar için önemli bir bilgi koruma bileşeni olarak kabul edilen ‘Zafiyet Tarama ve Yönetimi’ ile zaafiyetlerin tespit edilmesi, değerlendirilmesi ve uygun önlemlerin alınması, saldırganların bilgi varlıklarını ve sistemlerini yok etme risklerini en aza indirmek amaçlanıyor.