İnşaat sektörü Ortadoğu ve Afrika’ya odaklandı: “Hassas ve dengeli politikaya ihtiyaç var”

En büyük pazarların Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Nijerya olması beklenirken, en büyük müşterinin Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu olması öngörülüyor.  Türk Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün, diplomatik sorunlarda iyileşme ve finansman imkanlarında gelişme halinde sektörün yurtdışında 100 bin Türk işgücü istihdamı hedefini gerçekleştirebileceğini söyledi.
Yurtdışında bu yıl 20 milyar dolar, orta vadede ise yıllık 50 milyar dolarlık yeni proje üstlenmeyi hedefleyen Türk müteahhitler, proje fırsatlarını yakın takibe aldı. Ortadoğu ve Afrika’da açıklanan toplam 5.2 trilyon dolarlık projelere odaklana Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Middle East Economic Digest (MEED) işbirliği ile ‘Körfez, Orta Doğu ve Afrika Ülkelerine Genel Bakış ve Bölge Potansiyelinin Değerlendirilmesi’ başlıklı video konferansı düzenledi.
Ortadoğu ve Afrika bölgesinde Katar’a uygulanan ambargonun da kalkması ile istikrarın tekrar tesis edildiğine işaret eden MEED Araştırma Direktörü Edward James, bölgede yapılması planlanan projelerin Türk müteahhitler için avantaj olacağını ifade etti. Ortadoğu ve Afrika bölgesinde işverenin genel olarak devlet olduğunu, özel sektörün ise arka planda kaldığını kaydeden James, “Açıklanan ve bilinen projeleri dikkate aldığımızda 5.2 trilyon dolarlık bir pazar var. Bunlar uygulanabilir projeler ve yeni projeler de gelecek. En büyük pazar Suudi Arabistan, en büyük müşteri de Suudi Arabistan Kamu Yatırım Fonu. Bu devam edecek. Suudi Arabistan’ın gelecek 20 yılda büyük projeler açıklaması bekleniyor. İhale süreci devam eden projelere baktığımızda da Suudi Arabistan, Nijerya ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde 120 milyar dolarlık proje var” bilgisini verdi.
Bölgede başarılı olmanın yolunun finansmanı da beraberinde getirmekten geçtiğini hatırlatan James, şunları söyledi: “Ortadoğu’ya yönelik çalışmalar yapacaksanız Suudi Arabistan ve Abu Dabi’ye yönelmeniz gerekiyor. Kamu - özel ortaklığı pazarında Türk müteahhitler başarılı olabilir. Bazı pazarlarda yerel ortağı iyi seçmek gerekiyor. Türk müteahhitlerin pazardaki itibarı çok iyi. Kaliteli işler yapıyorlar. Bazı ülkeler Türk müteahhitleri çekmek istiyor. Rekabetin düşük olduğu bazı pazarlar var. Bu pazarlarda büyük Avrupalı firmaları göremiyorsunuz. Orada ilişkileri geliştirip, başarılı olabilirsiniz.”

‘Dengeli ve hassas adımların önemi artmaktadır’
TMB Bakanı Mithat Yenigün de Körfez ülkelerinde Türkiye’ye yönelik oluşturulan olumsuz algı nedeniyle Türk müteahhitlerin 3 milyar dolarlık iş kaybı yaşadığını hatırlatarak, şöyle devam etti: “Politik ve ekonomik gelişmelerin özellikle yakın coğrafyamızda birbirinden çok etkilendiği izlenmek olup, zor koşullarda atılacak dengeli ve hassas adımların önemi artmaktadır. Diplomatik sorunlarda iyileşme ve finansman imkânlarında gelişme halinde Ortadoğu ve Afrika’da öne çıkan 5,2 trilyon dolarlık pazardan büyük pay alabiliriz. Bu pazarlar, bizim yurtdışında istihdam ettiğimiz Türk işgücü sayısını da üç kat artırarak 100 bine çıkarma hedefimizi gerçekleştirmemizi sağlayacaktır.”

Yabancı gayrimenkul yatırımcısına ‘Turkuaz Kart’
Gayrimenkul Yurt Dışı Tanıtım Derneği (GİGDER), bu yıl gayrimenkulde yabancı yatırımcı potansiyelini artırmak için yapılacak çalışmalara önderlik etmek için harekete geçti. Türkiye’de yabancıların belli bir rakamın üzerinde yatırım yaptıkları takdirde, uzun süre ikamet izni alabilecekleri bir düzenlemenin yapılmasını önerdiklerini belirten GİGDER Başkanı Ömer Faruk Akbal, “Türkiye’ye gayrimenkul yatırımı yapan katılımcıların yüzde 75’i bunu vatandaşlık edinmek için gerçekleştirmiyor. Ancak bu enstrümanın daha etkin şekilde işletilebilmesi için sektörün ortak talebi, bedeli 100 bin doların üzerinde gayrimenkul veya gayrimenkul yatırım fonu katılma payı satın alan yabancıya, bu sayede ‘Turkuaz Kart’ verilerek eşine ve 18 yaş altındaki çocuklarına uzun süreli ikamet izni verilmesi hususunda düzenleme yapılması yönündedir” diye konuştu.
TÜİK Ocak ayı konut satış verilerini de değerlendiren Akbal, “Konut satış adetleri bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 37.9 azalarak 70 bin 587’ye geriledi. Yabancılara yapılan konut satışları ise bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 31.5 azalarak 2 bin 675 oldu. Ocak ayı genel anlamda kış koşulları ve yarıyıl tatili nedeniyle mevsimsel olarak satışların durgun olmasının normal kabul edildiği bir aydır ve satışlar baharda ivmelenir. Buna bir de dünya genelinde yaşanan seyahat engelleri ve pandemi süreci etkilerinin doğal yansımalarını eklediğimizde, verilerin ilk çeyrek konut satışlarına dair beklentilerimizle uyumlu olduğunu görüyoruz. Bahar dönemiyle birlikte pandeminin olumsuz etkilerinin kısmen azalmasını ve adetlerin yükselme sürecine girmesini öngörüyoruz” açıklamasını yaptı.

Ofislere talep halen düşük
Colliers International Türkiye İkinci Yarı 2020 ‘Gayrimenkul Piyasası Araştırma Raporu’ yayımlandı. Raporda İstanbul Ofis Pazarı’na geniş yer verildi. Rapor; İstanbul’da bulunan ofis alanlarını Anadolu Yakası’nda 4, Avrupa Yakası’nda 4 olmak üzere toplam 8 alt bölgede inceledi.
2020 yılı ikinci yarısında İstanbul genelinde A Sınıfı ofis binalarının ortalama kirası 107 TL/m²/ay olarak gerçekleşti. 2020 yılının ilk yarısıyla karşılaştırıldığında TL cinsinden kiralar yaklaşık yüzde 5 oranında arttı. 2020 yılının ikinci yarısında Istanbul Batı ve Kağıthane/Cendere bölgelerinde A sınıfı ortalama kira rakamları TL bazında ortalama yüzde 3 oranında azalırken diğer tüm bölgelerde kira rakamlarında küçük de olsa artış gözlemlendi. Maslak, Kavacık, Ümraniye ve Istanbul Doğu bölgelerinde ise ortalama kira rakamları sabit kaldı.
Talep yönünden: 2020 yılı ikinci yarısında yaklaşık 39.657m² yeni kiralama işlemi gerçekleşti. Bu işlemlerin yüzde 68’lik bölümü Kozyatağı/Ataşehir bölgesinde, yüzde 13’ü MIA bölgesinde gerçekleşti. Bu bölgeleri yüzde10 oranı ile Kağıthane/Cendere bölgesi takip ediyor. Covid-19 salgını nedeniyle bu dönemde firmaların yeni kiralamalarda veya sözleşme yenilemelerinde esnek çalışma düzenine göre kararlar aldıkları ve ofis alanını bir ölçüde azalttığı gözlemlendi. Bu durum ve yeni kiralama talebinin sınırlı olması İstanbul genelindeki ortalama boşluk oranını arttırdı. A sınıfı ofislerdeki ortalama boşluk oranı 2020 yılının ikinci yarısında, 2020 yılın ilk yarısına göre artarak yüzde 29.45 olarak gerçekleşti.
Tahmin yönünden: Önümüzdeki üç yıl içerisinde İstanbul A sınıfı kiralanabilir ofis arzına eklenecek 580.809m² ofis alanı bulunuyor. Stoka eklenecek bu ofis alanının yüzde 52’si Kozyatağı/ Ataşehir, yüzde 34’ü MİA ve yüzde 14’ü Maslak bölgelerinde yer alıyor. Bu dönemde inşaat aşamasındaki projelerde yavaşlama yaşanmasının yan ısıra zaten planlama aşamasında olan projelerin de sınırlı olduğunu söyleyebiliriz. Geliştiriciler, COVID-19 etkisi ile birlikte yüksek arz ve düşük talep nedeniyle yeni projeler geliştirme konusunda isteksiz kalmaya devam ediyor. Hibrit çalışma modeliyle firmalar çalışanlarını hem evden hem de ofisten çalıştırarak dönüşümlü bir çalışma şekline geçtiler. Korona virüs vaka sayılarının düşmesi ve aşı uygulamalarının hızlanmasına rağmen kısa vadede ofislere hızlı bir dönüş öngörülmüyor. Pek çok firma esnek çalışmayı kalıcı hale getirmeye hazırlanırken özellikle genel merkezlerin küçülüp uydu ofislere dönüşmesi bekleniyor.

Markalı konut satışlarının yüzde 65’i bitmemiş konut stoklarından
‘REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ Ocak 2021 sonuçları açıklandı. Endekse göre ocak ayında fiyatlar, bir önceki aya göre yüzde 0.25, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 7.08 oranında arttı. Markalı projelerden konut satın alan müşterilerin peşinat, senet ve banka kredisi kullanım oranları incelendiğinde, peşinat kullanım oranının yüzde 51.22’ye yükseldiği ocak ayında markalı konut satışlarının yüzde 34.55’i bitmiş, yüzde 65.45’i bitmemiş konut stoklarından gerçekleşti. Ocak ayında markalı konut projeleri kapsamında gerçekleştirilen satışların yüzde 7.05’lik (son 6 aylık ortalama %7.57) kısmının yabancı yatırımcılara yapıldığı gözlendi. Ocak ayında markalı konutlardaki stok erime hızı rakamları değerlendirildiğinde adet bazında yüzde 5.39 oranında erime gözlendi.