Endüstri 4.0’ın akıllı fabrikalarının yapıtaşları; Robot Teknolojileri ve Robotik Süreç Otomasyonu

Pandemi sürecinde hızlanan dijital dönüşümle birlikte Endüstri 4.0 kavramı artık gelecek vizyonu olmaktan çıkıp günümüz gerçeğine dönüşmeye başladı. Endüstri 4.0 ise; ‘sessiz, karanlık, soğuk, insansız, akıllı fabrikalar üzerine temelleniyor. Akıllı fabrikalar ise; robotlar, cobotlar, ‘Robot Teknolojileri ve Robotik Süreç Otomasyonu (RPA)’ üzerine yükseliyor.

Endüstri 4.0’da ‘Robot Teknolojileri ve RPA’nın rolü: Akıllı fabrika, oldukça inovatif, gelişmiş fonksiyona sahip, üretim sürecinin her aşamasının 7/24 takip ve kontrol edilebildiği, oluşabilecek arızaların öngörülebildiği fabrika demek. Endüstriyel üretimde 4. Sanayi Devrimi özetle Endüstri 4.0, var olan fabrika, ürün ve üretim sistemlerinin yüksek teknolojilerle entegre edilerek inovatif ürünler ortaya çıkarılmasını sağlıyor. Kesintisiz, esnek üretim, verimlilik ve karlılık artışı sağlayan robotlar, cobotlar, ‘Robot Teknolojileri ve RPA’, işletmelere sağladığı rekabet avantajıyla geleceğin üretim modeli ve Endüstri 4.0’a geçişin anahtarı oluyor. Endüstri 4.0’ın gözde robot teknolojisi ise; fabrikalardaki çalışan işçilerin asistanları niteliğindeki cobotlar (kollobratif robot) ve RPA’lar.

Dünyada ve Türkiye’de robot teknolojileri: Dünya küresel robot pazarı hızla büyürken Türkiye’de bu pazarın önemli oyuncularından biri olmak için çalışıyor. Küresel salgında robotların işlevselliği daha da öne çıktı. Sağlıktan, otomotive, savunma sanayisinden havacılık sektörüne, lojistikten gıda sektörüne, fabrikalarda üretime kadar birçok alanda robotlar görev aldı. Yapay zeka destekli, hiçbir yere çarpmadan evi baştan başa süpürüp, silebilen temizlik robotu, hiç insan teması olmadan servis yapabilen garson robot, kan testi yapabilen, hiç insan teması olmadan doktorların veya sağlık çalışanlarının hastalarla iletişimini sağlayabilen, laboratuvarlara testleri teslim edebilen robotlar, otonom robotlar, insansız otonom araçlar, yüzen, uçan robotlar, dronelar, beyin damarlarını açabilecek kadar küçük, mikro cerrahide kullanılan robotlar, nano robotlar, insanların sahip olduğu nesneleri kavrama hassasiyetine sahip gripper (nesne tutucu) robot, mobil robotlar, sürü robotlar, hibrid robotlar, kendini onaran robotlar, futbol oynayan, koşan, hoplayan, zıplayan, takla ve ters takla atabilen, konuşan, haber spikerliği yapabilen, sorulara yanıt verebilen robotlar, endüstride rutin işleri yapan robotlar, insanla etkileşim de kurabilen, işbirliği yapabilen, kendi kendine öğrendiklerini uygulayabilen, verileri analiz edebilen, bakım planlaması yapabilen makineleri, akıllı fabrikayı yönetebilen robotlar, hatta uzayda görevlendirilen robotlar…

Gelecekte özellikle yapay zekalı robotların insanlığı ele geçireceği ve insan ırkının sonunu getireceği kaygısı bir yanda dursa da uzmanların çoğu, etik tartışmalar ve robotların iş dünyasına sağlayacağı avantajlara odaklanıyor. Yapay Zeka, Nesnelerin İnterneti (IoT); Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT), 5G gibi teknolojilerle zenginleşen ‘Robot Teknolojileri ve Robotik Süreç Otomasyonu (RPA)’ alanındaki ilerlemelerin; daha fazla veri analisti, yazılım geliştiricisi ve sosyal medya uzmanı, müşteri hizmetleri gibi ‘farklı insan özellikleri’ne dayalı iş rollerini ön plana çıkartacağı, basit, kol gücüne dayalı rutin işlerin; veri girişi ve fabrika işçiliği gibi tekrar eden ve tehlikeli işlerin; yapay zeka destekli robotlar, cobotlar, ‘Robot Teknolojileri ve RPA’ tarafından yapılacağı, çalışanların daha değerli işlere odaklanmasını sağlayarak iş yapış biçimlerini değiştireceği öngörülüyor.

Uzmanlar Covid-19 nedeniyle uygulanan tedbirler arasında bulunan sosyal mesafe önlemlerinin önümüzdeki yıl da uygulanmaya devam edeceği görüşünde. Uzaktan sağlık uygulamalarının daha güvenli ve tercih edilir hale gelmesiyle birlikte bunlar; ‘Robot Teknolojileri ve RPA’nın hızlı yükselişinin devam etmesi demek.
“2025 itibarıyla tüm işlerin yarısını makineler yapacak”: İsviçre merkezli uluslararası vakıf Dünya Ekonomik Forumu’nun (WEF) yayımladığı rapora göre; 2025 itibarıyla, tüm işyerlerindeki görevlerin yarısı makineler ve robotlar tarafından yapılacak.
“Türkiye, Avrupa’nın ‘Robotik Üretim Üssü’ olabilir”: ROBODER (Robotik ve Yüksek Teknolojili Sistem Entegratörleri Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Gürel Yılmaz, 2021’de sektörde iyileşme yaşanacağını, Türkiye’nin 5 yıl içerisinde Avrupa’nın ‘Robotik Üretim Üssü’ haline gelebileceğini söyledi.
Türkiye’de robotların yoğun kullanıldığı sektörler: Türkiye’de otomasyon, robot, cobot, ‘Robot Teknolojileri ve RPA’; otomotiv, otomotiv yan sanayi, gıda, yiyecek ve içecek, havacılık, savunma, sağlık, taşımacılık ve lojistik, makine, metal, beyaz eşya, yüksek hassasiyet gerektiren elektronik ve montajda, ambalaj sektörlerinde yoğun kullanılıyor. Yakın gelecekte ise hizmet, eğlence ve turizm sektörlerinde de kullanımının artacağı öngörülüyor.
‘Robot Teknolojileri ve RPA’nın işletmelere faydaları: Üretimde verimlilik, çok yönlülük, kesintisizlik, tasarruf, anlık veri ve doğru maliyet analizi, hız, kalite artışı, enerji tasarrufu sağlıyor. Cobotlar, robotlar, RPA’lar, 7/24 çalışabiliyor. Bu da üretimde işçilik maliyetlerini, işçi sağlığı ve iş güvenliği açısından iş kazaları risklerini minimize etmeyi sağlıyor. Bir çalışandan daha hızlı görevleri yerine getirebiliyor, zaman içinde durmadan, yavaşlamadan ya da dikkati dağılmadan tutarlı bir şekilde üretime devam edebiliyor. Fiziki temas olmadan akıllı telefon veya tablet üzerinden ürün problemlerinin analizi ve servis hizmeti de sağlanabiliyor. Daha fazla esneklik, uyarlanabilirlik, modülerlik, özerklik, yüksek üretkenlik, yeni iş modellerinin oluşmasını sağlıyor. Üretim aksamadan arızalanan robot bakıma yönlendirildiğinde, işi diğer robotlar devralıyor. Arızanın öngörülmesi ve anlık operatöre bildirilmesi maliyet, verimlilik avantajı, işgücünün efektif kullanılmasını sağlıyor. Üretimde siber güvenlik ve güvenlik açıkları yerinde çözülebiliyor. Kullanıcı dostu, düşük karbon ayak izi ile çevreci teknolojidir. Üreticilerin küresel rekabet gücünü önemli ölçüde artırarak, düşük işgücü olan ülkelerdeki rakiplerini geride bırakmalarına, üretime ve daha fazla istihdama olanak tanır.
Robot Teknolojileri: Endüstriyel, tıbbi (cerrahi), sanal, sabit (istasyon), tekerlekli, ayaklı, yüzen, uçan, yılan, yumuşak elastik, tekerlekli, mobil küresel (robotik toplar), hibrid (hareket mekaniğine sahip ve sibernetik: hem elektronik hem de biyolojik canlı elemanlar içerir), modüler, mikro, nano, beam (biology, electronics, aestetics, mechanics), eğitsel amaçlı, tam monte edilmiş mobil, açık kaynaklı minyatür sürü, biyomimetik, humanoid, medikal, otonom, sürü, telepresence robotlar, ev, servis, eğlence, uzay, hobi ve yarışma, sürü, bomba imha, uzay robotları,  blok (lego benzeri) tabanlı robot montaj setleri, düşük maliyetli programlanabilir robotik kol setleri, minimum özelliklerde mobil robot tasarım kitleri, açık kaynaklı düşük maliyetli mobil robot platformları, modüler eğitsel robot kitleri, cobotlar / robot kollar, RPA (Robotik Süreç Otomasyonu) ve yapay zeka tabanlı sohbet robotu (chatbot).

Kaynakça:
https://www.endustri40.com
http://yapbenzet.kocaeli.edu.tr
https://acikders.ankara.edu.tr
www.robotteknolojileri.net

Robot nedir?
Kocaeli Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Yapay Zeka ve Benzetim Sistemleri Araştırma Geliştirme Laboratuvarı Koordinatörü Dr. Öğr. Üyesi Burak İnner, robotu; “Mekanik sistemleri ve bunlarla ilişkili kontrol ve algılama sistemleriyle bilgisayar algoritmalarına bağlı olarak akıllı davranan, yeniden programlanabilen; maddeleri, parçaları, aletleri, programlanmış hareketlerle yapılacak işe göre taşıyan veya işleyen çok fonksiyonlu makineler” diye tanımlıyor.

Cobot nedir?
İşbirliğine dayalı (kollobratif), insanlarla entegre çalışabilme özelliğiyle üretimde verimliliği çok daha fazla artıran robot.

RPA (Robotic Process Automation-Robotik Süreç Otomasyonu) nedir?
RPA (Robotik Süreç Otomasyonu), “yapay zeka (Artificial Intelligence-AI) ile yazılımın kullanımı ve daha önce insanlar için gerekli olan yüksek hacimli, tekrarlanabilir görevleri ele alan makine öğrenme yetenekleri” olarak tanımlanıyor. Bu görevler sorguları, hesaplamaları içerebiliyor. Kayıt ve işlemlerin bakımı, yazılım robotu veya botu olarak adlandırılan RPA teknolojisi, çeşitli ortamlarda önceden tanımlanmış pek çok görevi yapabiliyor. Bu robotlar, bir çalışanı taklit ederek, izin verilen uygulamalara girebiliyor, API’lerle bağlantı kurup hesaplamalar yapabiliyor, e-postaları kontrol edebiliyor, veri girebiliyor, fatura tutarı doğrulaması yaparak fatura kesebiliyor, görevleri hesaplıyor, tamamlıyor ve çıkış yapıyor.