Endüstri 4.0 yolcuğunda akıllı ve sürdürülebilir üretim için; MES (Üretim Yönetim / Yürütme Sistemi)

Dijital dönüşüm, kalite, verimlilik, maliyet ve zaman tasarrufu yapmak, üretimlerini, karını ve yatırımlarını büyütmek, bütün iş süreçlerini denetlemek ve Endüstri 4.0 yolculuğunda ‘akıllı’ olma iddiasındaki tüm işletmelerin 2022’de de tercih edeceği bilişim teknolojilerinin başında; akıllı fabrikaya dönüşümün kilit taşı olarak dikkat çeken; “Üretim Yönetim / Yürütme Sistemi (MES) geliyor.
MES, rekabetçi ve değişken üretim ortamında yüksek performans sağlamayı ve sürdürmeyi amaçlar. Bu hedefe ulaşmak için malzeme, personel, makine parkı ve destek hizmetleri gibi kaynakların doğru şekilde yönetimini ve izlenmesini sağlar. Küresel rekabette, işletmelerin hızla dijital dönüşmesi, ürün yaşam döngüsü yürütme işlemini; doğru talimatlar, gerçek zamanlı veriler, üretim bilgileriyle yönetilebilmesi için daha fazla kontrol, uyumluluk, pazara sürüm ve görünürlük gereksinimini karşılayan bilişim teknolojilerine ihtiyacını karşılayan teknoloji trendi olarak MES öne çıkıyor.

İşletmelerin üretimde verimlilik, hammadde ve malzemelerin izlenebilirliği, kağıtla veya manuel işlemlerle yapılan hataların önüne geçmek, hata paylarından kurtulmak, istenilen üretim hacmine ve verilere çok hızlı ulaşmak, analiz, süreç tanımlarının yönetimi, kaynak planlaması, iş yürütme ve gönderimi, ekipman duruş süresi yönetimi, ürün kalite kontrolü, zaman çizelgesinde programın maliyetini rapor etme gibi birçok işlevsel alanın ihtiyacına MES, çözüm sunuyor. Özetle; MES, işletmelerin değişim hızıyla başa çıkmasını ve değişim yönetimi ihtiyacını karşılıyor.
Endüstri 4.0’a doğru atılan önemli adımlardan: Üretim süreçlerini yönetirken nesnelerin, araçların, makinelerin, teçhizatların birbiriyle ve akıllı cihazlarla (akıllı telefon, tablet, bilgisiyar vs.) bağlantılandıran Nesnelerin İnterneti (IoT) teknolojileri ve üretim yönetiminin ince ayarını sağlayan MES, Endüstri 4.0’a doğru atılan önemli adımlardan. MES ile endüstriyel üreticiler, maliyet düşüşü, iş katmanı ve üretim katmanı arasında gerçek zamanlı bilgi alışverişi, genel ekipman verimliliğini (OEE) artırma, döngü sürelerini azaltma ve iyileştirilmiş karar alma için daha iyi görünürlük sağlayabiliyor. Uzmanlar; yapay zeka ve 3D teknolojileri, Büyük Veri (Big Data), sanal gerçeklik gibi teknolojilerle de entegre olabilen MES’in, Endüstri 4.0’a hatta yakın gelecekte Endüstri 5.0, 6.0, 7.0 gibi endüstri devirlerine geçmeye hazırlanan ve akıllı olma iddiasındaki işletmelerin üretim faaliyetlerinde kullandığı temel bilişim teknolojilerinin başında geleceğini dile getiriyor.

Atölye ve kurumsal sistemler (örneğin; ERP, PLM) arasında bir bağlantı unsuru haline de gelen MES, otomasyon içeren endüstrilerde, bir ERP sistemi (Kurumsal Kaynak Planlama) ile bir SCADA (Denetleme Kontrol ve Veri Toplama) veya makinelerin otomasyonunu kontrol eden proses kontrol sistemi arasında bir ara agregasyon ve yönetim köprüsü sağlıyor. Diğer karmaşık montaj ve sipariş endüstrileri için MES, üretim yönetimini CAD / PLM’deki mühendislik konfigürasyonlarına, spesifikasyonlarına, ERP’deki stok yönetimine entegre eden bir köprü görevini de üstleniyor.

Fabrika düzeyinde yönetme ve izleme süreçlerini kontrol eden MES, gerçek zamanlı olarak robot, makine monitörleri ve işçilerden dakikalık olarak tüm üretim bilgilerini alıyor. Bir üretim yürütme sisteminin amacı; verimliliği arttırmak, ürün üretim sürecinin süresini azaltmak. MES ve ERP yazılımlarının entegre edilmesiyle fabrika yöneticileri zamanında, uygun maliyetli ve kaliteli bir şekilde teslimatının sağlanmasını proaktif biçimde kontrol edebiliyor. MES, ayrıca sayıca az olan kaynakların çözüm odaklı ve etkili şekilde kullanılmasını da sağlıyor. Üretim yönetim sistemiyle tüketicilerin talep ettiği şekilde hizmet ve mal üretiminin belirlenmesi için gereken analizler yapılabiliyor. MES kullanan işletmeler, makine ve teçhizatlarını en verimli şekilde nasıl kullanabileceğini öğrenme fırsatını yakalıyor.

MES’in işletmeye bir diğer faydası; stok ve kalite kontrolü gibi aşamaların daha planlı yapılabilmesi. MES’in planlanması, üretim emirlerinin sağlıklı işlemesini sağlıyor. MES, işletmenin halihazırdaki teçhizat ve insan gücünün kapasitesine göre planlıyor. Üretim sürecinde ve sonrasında kalite kontrol işlemlerinin takibini kolaylaştıran MES, araç gereçlerin bakım süreçlerinin takip edilmesini, maliyetlerinin daha kolay hesaplanmasını ve ayrıca fason üreticiler üzerinden yapılan çalışmaların, rahatlıkla takip edilebilmesini de sağlıyor. Talep edilen siparişlerin üretim aşamasının ne durumda olduğu, stok ve kalite kontrollerinin yapılması gibi süreçleri de sağlıklı yönetmeye imkan tanıyan MES ile işletmeler; iş sürecinde gerçekleştirilen maliyetleri, direkt olarak ürün maliyetlerine yansıtabiliyor. Geriye doğru izlenebilirlik de sağlayan MES, malzemeden depolamaya, ulaşım ve lojistikten sipariş karşılamaya, ihtiyaç planlamadan işgücü kontrolüne, kaliteden üretim ve makine verilerinin toplanmasına, raporlamaya üretimin her aşamasında çözüm sunuyor.

MES’in işletmelere faydaları
İşletmeye çeviklik, zaman ve maliyet tasarrufu, üretimde verimlilik ve rekabet avantajı kazandırıyor. Üretim süreçlerinde genel iyileşme sağlıyor. Ekstra maliyetleri azaltıyor, şirketin karlılığını artırıyor. Üretim döngüsü süresi ve üretim çevrim süresini azaltıyor, üretimde kullanılan malzemenin izlenmesini ve kontrolünü sağlıyor. Üretimden veri toplayarak süreçleri dijitalleştirir. Sipariş teslim süresi kısalıyor. İşveren, çalışan ve müşteri memnuniyetini, makine kullanımını artırıyor, işçilik maliyetlerini azaltıyor. Geliştirilmiş tedarik zinciri görünürlüğü sağlıyor. MES işletmelerde, verimliliğin optimazasyonu için verilerin analizini yapma, iş emri ve talimatları yönetme gibi organizasyon ve tedarik zincirindeki diğer sistemlerle entegre olan bir dizi görevi yerine getiriyor.

Kaynakça:
https://tr.wikipedia.org/
https://www.endustri40.com/
https://blog.logo.com.tr/
https://www.login.com.tr/

MES nedir?
MES (Manufacturing Execution System-Türkçe adıyla Üretim Yönetim Sistemi veya Üretim Yürütme Sistemi); üretimde maksimum performansın hedeflendiği bir sistem. MES, “Herhangi bir işletmenin halihazırdaki sisteminde yer alan malzemelerin, makine, araç, gereç kaynaklarının, beşeri gücünün en iyi şekilde değerlendirilmesi, işletmenin tüketiciler tarafından talep gören ürününün istenilen maliyette, zamanda üretilmesi” olarak tanımlanıyor. “Hammaddelerin bitmiş ürünlere dönüşümünü izlemek, kontrol etmek ve belgelemek için kullanılan bilgisayarlı sistemler” olarak tanımlanıyor. MES, karar vericilerin üretim katını iyileştirmek için tesis katındaki mevcut koşulların nasıl optimize edilebileceğini anlamasına yardımcı olan bilgiler sağlıyor. Üretim sürecinde çoklu kaynakların düzenlenmesi için (örneğin; malzeme, personel, makineler ve destek hizmetleri) gerçek zamanlı çalışıyor. Bir başka tanıma göre; “Mal veya hizmet üreten işletmenin en fonksiyonel, en ekonomik ve katmadeğeri en yüksek olacak şekilde üretim yapabilmesini sağlayacak sistemin geliştirilmesidir. Eldeki makine, insan gücü gibi mevcut kaynakları en ekonomik şekilde kullanarak istenilen miktarda mamülün/hizmetin, istenilen kalite ve zamanda üretilmesi için önemlidir.”