Daha yüksek hız, geniş kapsama, yüksek kapasite, düşük gecikme süresi, düşük pil tüketimi: 5G Teknolojileri

Artan veri trafiği, Nesnelerin İnterneti (IoT) cihaz sayısı ve akıllı telefon kullanıcılarındaki hızlı artış, 5G’ye olan ihtiyacı artırıyor. 5G, 4G’ye oranla yüksek hız, geniş kapsama, yüksek kapasite, düşük gecikme süresi, düşük pil tüketimi gibi avantajlar sunuyor.
5G daha hızlı iletişim demek. Mobil ağ servislerin kullandığı enerji maliyetlerinde yüzde 90 azalma sağlaması beklenen 5G ile 4G’ye göre daha fazla cihazla hızlı bağlantıda kalınacağı belirtiliyor. İletilen bit başına güç tüketiminin 1/1000 kat aşağıya düşeceğini, yüksek çözünürlüklü bir film indirme süresinin 5-10 saniyeye kadar gerileyeceğini ve indirme sürelerinin düşeceğini kaydeden uzmanlar, 4G ile 30-60 milisaniyelere kadar düşen cihazlar arası iletişim ve bağlantı süresinin 5G ile 4 milisaniyeye düşeceğini ifade ediyorlar.

TÜBİSAD (Bilişim Sanayicileri Derneği) 2020 Bilgi İletişim Teknolojileri Sektörü 2020 Pazar Verileri ve Trendleri Raporu’na göre; 5G servis gelirlerinin yıllık yüzde 155.7 büyümeyle 2025 yılında 176 milyar dolar seviyesine ulaşması ve 123.3 milyar dolar ile en büyük payı Asya-Pasifik bölgesinin oluşturması bekleniyor. Rapor’da 5G’nin 2035 yılına kadar Dünya ekonomisine 3.8 trilyon dolar katkı yapması ve 22.8 milyon istihdam yaratmasının beklendiği ifade ediliyor.

Pandemi ile birlikte, 5G üzerinde bant ihaleleri ertelendi, sektörler 5G uygulama alanlarına yönelik yatırımlarını azalttı veya erteledi. Ancak Pandemi aynı zamanda uzaktan çalışma, uzaktan eğitimle artan veri ve hız ihtiyacını artırdı, artan talebi karşılamak için bazı operatörler 5G yatırımlarını öne çekti, Çin gibi bazı ülkeler, Covid-19 ile mücadelede 5G destekli çözümleri kullandı.

Türkiye’de 5G ve fiber internet
Raporda verilen bilgilere göre; 5G alanındaki yerli geliştirme çalışmaları devam ederken, 5G için de kritik öneme sahip fiber altyapı yaygınlığının arttırılması için yatırımlar sürüyor. Yapılan yatırımlarla Türkiye’de fiber uzunluğu 2016’dan 2020’ye gelindiğinde yüzde 45’lik artışla 400 bin kilometrenin üzerine çıktı. Türkiye’deki toplam fiber uzunluğunun, Türk Telekom ve alternatif işletmecilerin yaptıkları yatırımlarla 2020’de 400 bin km’nin üzerine çıktığı belirtilen Rapor’da fiber altyapı yatırımlarının desteklenmesi için ortak altyapı şirketinin kurulması ve regülasyonların bu doğrultuda güncellenmesinin değerlendirilmesi gerektiği kaydediliyor. Türkiye’de 5G’ye yerli imkanlarla geçiş için çalışmalar devam ediyor. 2018’de Ulak Haberleşme, Aselsan ve Turkcell önderliğinde başlayan 5G baz istasyonu (5G radyo ve erişim şebekesi) çalışmaları, 2019’dan itibaren TÜBİTAK tarafından desteklenen Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G Haberleşme Şebekesi projesi kapsamında yürütüldüğü aktarılan Rapor’da, Proje’nin ilk fazının 2021 başında tamamlanması ve diğer fazların da tamamlanmasından sonra 5G’ye geçilmesinin planlandığı belirtiliyor ve bu kapsamda ön koşul olan 5G frekans ihalesinin yapılmasının kritik önemde olduğuna dikkat çekiliyor.

Öne çıkan sektörler ve örnek 5G uygulama alanları
Kamu: Akıllı şehirler
Üretim: Akıllı fabrikalar, endüstriyel robotlar, otomasyon
Yaşam bilimleri ve sağlık hizmetleri: Teletıp, uzaktan cerrahi müdahale, uzaktan hasta takip
Ulaştırma: Akıllı lojistik, otonom araçlar, akıllı trafik ve rota yönetimi
Medya ve eğlence: Streaming, buluttan oyun oynama
Gelecekte 5G sektör uygulamalarına örnekler: Raporda yer alan ‘5G ve Gelecekteki Sektör Uygulamaları: Akıllı Şehir Örneği’nde; akıllı güvenlik (dronelar ile güvenlik takibi, yüksek görüntü kaliteli güvenlik sistemleri), akıllı mobilite (hızlı raylı ulaşımda iletişim ve eğlence, AR destekli navigasyon, akıllı trafik planlama, araç konvoyları, uzaktan sürüş, otonom araçlar) ve akıllı şebeke (uzaktan operasyon, şebeke yönetimi, şebeke entegrasyonu, güç ihtiyacı yönetimi) uygulamaları öne çıkıyor.

Raporda yer alan‘5G ve Gelecekteki Sektör Uygulamaları; Sağlık Sektör Örneği’ne göre; 5G teknolojilerinin yaygınlaşmasıyla birlikte sağlık sektöründe kısa, orta ve uzun vadede farklı uygulamaların ön plana çıkması bekleniyor. Sağlık sektöründe 5G etkisi ile özellikle uzaktan teşhis ve tedavi olanağını sağlayan tele-tıp uygulamalarıyla uzaktan yönlendirilen robotlarla yapılacak cerrahi müdahaleler öne çıkıyor. Kısa vadede (2022) sağlıkla ilgili HD video aktarımı, tele-tıp, orta vadede (2022-2026) gelişmiş tele-tıp, destekleyici uzaktan cerrahi müdahale, uzun vadede (2026-2030) ileri düzey uzaktan cerrahi müdahale uygulamalarının gelişmesi bekleniyor. 5G ile sanal doktor ziyaretleri ve uzaktan cerrahi müdahaleler daha da gelişecek.

5G Teknolojileri
• Yapay Zeka
• Nesnelerin İnterneti (IoT)
• Akıllı cihazlar / Akıllı ofisler / Akıllı binalar / Akıllı Fabrikalar / Akıllı Şehirler / Akıllı Ulaşım
• Otonom Araçlar
• Dronelar
• İHA’lar
• Bulut Teknolojileri
• WiFi
• Milimeter Wave (mmWave)
• Küçük Hücre Düğümleri (Small Cells)
• Kitlesel Çoklu Anten Sistemleri
• Yüksek Bant Frekansı
• Endüstriyel 5G / Endüstri 4.0

5G ile 500 milyar doları aşacak beş sektör: KPMG, 5G ile yıldızı parlayacak sektörleri analiz etti. KPMG’nin yaptığı değerlendirmeye göre anlık veri transferi üzerine kurulu hayat 5G ile daha da hızlanacak. 5G ile birlikte büyüyecek ‘edge bilişim’ (edge computing) yepyeni fırsatlar yaratacak. KPMG’nin analizine göre; bağlanabilirlik, yazılım donanım ve hizmet merkezli 5 sektörün; endüstriyel üretim, tele-sağlık, akıllı ulaşım, çevresel izleme ve oyun sektörlerinin piyasa değerleri üç yıl içinde (2023’e kadar) 500 milyar doları aşacak.

KPMG Türkiye Teknoloji, Medya ve Telekomünikasyon Sektör Lideri Serkan Ercin, 5G ile birlikte bilgi teknolojisi mimarisi olan edge bilişimin hayatımızı daha etkili yöneteceğini söyledi: “Bu düzende 5G, şirketlerin hayatta kalması için vazgeçilmez bir unsur olacak. Kablolu ve kablosuz bağlanabilirlik ve erişimin damga vurduğu geçen 10 yılın ardından hayatımızın merkezinde 5G yer alacak. Otonom araçlar, ulaşım, sağlık sektörü, üretim ve pek çok sektör anlık veri transferi üzerine kurulu. Her gün sistemler ve kullanıcılar arasında çok büyük miktarda veri alışverişi yaşanıyor. Edge bilişimin 5G ile entegre olmasıyla hayat değişecek, veri transferi kullanıcıya daha çok yaklaşacak. Büyük hacimli veriler, çok daha az gecikmeyle iletilebilecek. Yoğun trafik yaşanan ağlardaki hız ve güvenlik artacak. 5G ve edge bilişim entegrasyonu, bant genişliğini ve gecikmeyi ciddi ölçüde iyileştirerek, dünyanın her yerinde eş zamanlı iletişime imkan sunacak.”

Kaynakça:
https://www.tubisad.org.tr/
https://tr.wikipedia.org/wiki
https://www.karel.com.tr/
https://www.mobilefest.net/

1G, 2G, 3G, 4G ve 5G 1980’ler; 1G: Sesli iletişim (konuşma)
1990’lar; 2G: Ses ve kısa mesaj (konuşma ve mesajlaşma)
2000’ler; 3G: Multimedya uygulamaları (müzik, resim, video)
2010’lar; 4G: Mobil uygulamalar (canlı video, alışveriş, sosyal medya)
2020’ler; 5G: Herşeyin interneti (otonom araçlar, dronelar, uzaktan kontrol).

5G nedir?
5G; “5. Nesil Mobil Telekomünikasyon Hizmeti; yeni nesil kablosuz telefon teknolojisidir. Dördüncü nesil teknolojinin yaklaşık 10 katı veri iletim hızı sağlamaktadır. Bu hız kullanılan cihazın kategorisine göre 1 ila 10 Gbps arasında değişebilecektir” diye tanımlanıyor. Uzmanlara göre 5G teknolojisinin, endüstriyel üretim, sağlık, enerji, akıllı cihazlar, akıllı ulaşım, akıllı şehir, savunma sanayi, uzay ve havacılık, enerji, çevre, akıllı tarım, oyun, eğitim, medya-eğlence, perakende  gibi sektör ve alanlarda ciddi ilerlemeye yol açacağı ifade ediliyor.