Daha güvenli, ölçeklenebilir ve erişilebilir BT altyapısı; Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri

Veri ekonomisi çağındayız. İş dünyasında var olmanın ve varlığını sürdürebilmenin yolu, dijital dönüşümden geçiyor. Dijitalleşmenin temeli ise ‘veri’. Dijital dönüşüm fırtınasında; şirketler, kurum ve kuruluşların varlıklarını sürdürebilmeleri; verilerini yönetebilmelerine; kendi veri merkezlerini kurmalarına veya veri merkezi hizmeti almalarına bağlı. Bu dönemde işletmeler, ‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’ ile rekabet avantajı sağlayacak.
“Veri her şeydir”: Fütürist, Ekonomist, Yazar Ufuk Tarhan, dergimiz KobiEfor’a verdiği özel röportajda; “Şirketinin, işinin her bir zerresini, hücresini, unsurunu (ürünleri, işyerleri, çalışanları, müşterileri, tedarikçileri, çalışanları, paydaşları, iletişim, satış, pazarlama, finans vb. tüm hareket ve faaliyetleri) dijital olarak ifade edemeyen, yani veriye dönüştüremeyenlerin geleceğin iş dünyasında hiçbir formda yaşama şansı yoktur” açıklamasını yapmış ve verinin önemine dikkat çekmişti: “Dijital liderler ve dijital dönüşümünü hızlandıran işletmeler için (ki bunu yapamayanlar zaten bireysel ya da kurumsal olarak otomatikman oyun dışı kalacak, batacaklar) veri her şey demektir. ‘Veri’ ne iş yapılıyorsa yapılsın, o işin temeli, omurgası, kök hücresidir…”
Uzmanlar; endüstri kuruluşları, finansal kurumlar, telekomünikasyon şirketleri, devlet kurumları, eğitim kurumları, perakendeciler, çevrimiçi bilgi tedarikçileri, sosyal ağ hizmetleri dahil olmak üzere veri üreten veya kullanan her kurum veya kuruluşun mutlaka bir veri merkezine ihtiyaç duyduğunu ifade ediyor. ‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’, verilere hızlı ve güvenilir erişimi, müşteri memnuniyetini ve geliri artırmayı, işletmenin sürdürülebilirliğini, tasarruf etmesini, verimli çalışmasını sağlıyor. Bu nedenle ‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’ gelişen, büyüyen ve sürdürülebilir olmak isteyen her işletme, kurum ve kuruluş için stratejik değerde. Bilgisayar sistemlerini barındırma, işletme ve yönetme amacıyla tasarlanmış tesisler olan ‘Veri Merkezleri’, genellikle yüksek güvenlik, enerji verimliliği ve bağlantı hızlarına sahiptirler. Şirketlerin BT (bilgi teknolojileri) altyapılarını güçlendirmelerini, daha güvenli, ölçeklenebilir ve erişilebilir hale getirmelerini, veri güvenliğini artırmalarını, iş sürekliliğini sağlayan ‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’, farklı iş ihtiyaçlarına göre özelleştirilebilir ve çeşitli sektörlerde kullanılabilir olmalarıyla kritik önem taşıyor.
İşletmelerin verileri, hizmetleri ve uygulamaları barındırmasına, işlemesine, yönetmesine, aktarmasına ve paylaşmasına yardımcı olan veri merkezleri, veriler için geniş depolama alanı sunarken aynı zamanda yedeklemeyi da sağlar. Veri merkezlerinde işlenen ve saklanan verinin önem derecesine göre elektrik, mekanik, güvenlik sistemleri değişir. Veri merkezleri; yedek güç kaynakları, yedek veri iletişim bağlantıları, merkez içerisinde bulunan sistemlerin soğutulması için kullanılan iklimlendirme sistemleri, yangın söndürme sistemleri ve dış ortamdan gelebilecek tehlikelere karşı verinin güvenlik derecesine göre güvenlik sistemlerini bulundururlar.

Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’ temel bileşenleri
Sunucu Barındırma: Veri Merkezleri, müşterilerinin sunucularını barındırabilecekleri ve yönetebilecekleri güvenli bir fiziksel alan sağlarlar. Böylece kuruluşlar, kendi sunucularını barındırmak yerine dış kaynak kullanır.
Bulut Hizmetleri: Birçok veri merkezi, bulut bilişim hizmetleri sunar; bu, sanal sunucular, depolama, veritabanları ve uygulama hizmetleri gibi kaynaklara erişim sağlar.
Yedekleme ve Kurtarma: Veri merkezleri, müşterilerinin verilerini yedekleyebilir ve felaket kurtarma planları oluşturabilirler. Böylece veri kaybı önlenir ve iş sürekliliği sağlanır.
Güvenlik ve İzleme: Veri merkezleri, 7 /24 güvenlik açıklarını izler ve korur. Fiziksel güvenlik önlemleri, güvenlik kameraları ve biyometrik kimlik doğrulama gibi teknolojiler kullanılır.
Ağ Hizmetleri: Veri merkezleri, yüksek hızlı bağlantılar ve ağ altyapısı sağlarlar. Bu, müşterilerin internete ve diğer ağ kaynaklarına hızlı ve güvenli erişimini sağlar.
Enerji Verimliliği: Enerji tüketimini azaltmak için tasarlanan veri merkezleri, yüksek verimli soğutma sistemleri ve enerji yönetimi çözümleri kullanarak enerji maliyetlerini düşürürler.
Ölçeklenebilirlik: Veri merkezleri, müşterilerinin ihtiyacına göre kaynakları artırma veya azaltma esnekliği sunar. Bu, işletmelerin büyüdükçe veya daraldıkça altyapılarını ayarlamalarına yardımcı olur.
Uzaktan Yönetim: Müşterilerinin sunucularını ve altyapılarını uzaktan izlemelerine ve yönetmelerine olanak tanıyan veri merkezleri, işletmelerin uzaktan çalışma ve denetim yapmalarına yardımcı olur.

‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’ nerelerde kullanılır?
Temel olarak, herhangi bir işletme veya kuruluş, büyük miktarda veriye ihtiyaç duyuyor veya bu verileri güvenli bir şekilde saklamak, işlemek veya paylaşmak istiyorsa, veri merkezleri hizmetlerinden ve çözümlerinden yararlanabilir. Bu hizmetler, işletmelerin BT altyapılarını daha etkili ve güvenli bir şekilde yönetmelerine yardımcı olur. Veri merkezleri hizmetleri ve çözümleri birçok farklı endüstride ve işletme türünde kullanılır. En yaygın kullanım alanları ise şöyle:
• Üretim: Üretim sektörü, tesis otomasyonu, veri analitiği ve üretim süreçlerini izlemek için veri merkezleri hizmetleri ve çözümlerini kullanır.
• Kamu: Kamu kurumları, kamusal verileri koruma, e-devlet hizmetleri sunma ve kriz yönetimi gibi görevler için veri merkezi altyapılarına sahip olur.
• Araştırma ve Bilim: Araştırma kurumları ve bilimsel laboratuvarlar, büyük veri analizi, simülasyonlar ve araştırma verilerini depolamak için veri merkezlerini kullanır.
• Teknoloji Şirketleri: Teknoloji şirketleri, veri merkezi hizmetlerini kendi ürünlerini ve hizmetlerini sunmak için kullanır. Örneğin; bulut bilişim sağlayıcıları, müşterilere sunucu, depolama ve hesaplama gücü sağlar.
• Finans Hizmetleri: Bankalar, sigorta şirketleri ve finansal hizmet sağlayıcıları, hassas finansal verileri güvende tutmak ve iş sürekliliği sağlamak için veri merkezlerini kullanır.
• Sağlık Hizmetleri: Sağlık sektörü, tıbbi kayıtları saklama, hasta verilerini güvende tutma ve sağlık hizmetlerini dijitalleştirme amacıyla veri merkezleri hizmetleri ve çözümlerinden yararlanır.
• Telekomünikasyon: Telekomünikasyon şirketleri, geniş ağlarını işletmek ve yönetmek için veri merkezlerini kullanır. Ayrıca müşterilere ses, veri ve video hizmetleri sunarlar.
• Eğitim: Eğitim kurumları, öğrenci kayıtları, eğitim materyalleri ve öğrenci bilgilerini depolama ve yönetme amaçlarıyla veri merkezlerini kullanır.
• Perakende: Perakende şirketleri, envanter yönetimi, e-ticaret operasyonları ve müşteri verilerini analiz etme gibi işlevleri desteklemek için veri merkezi hizmetlerine başvururlar.
• Eğlence ve Medya: Medya ve eğlence sektörü, medya dosyalarını depolamak, içerik dağıtımı yapmak ve çevrimiçi eğlence hizmetleri sunmak için veri merkezleri hizmetleri ve çözümlerini kullanır.

Veri Merkezi türleri
Veri merkezleri, farklı işletme ihtiyaçlarına ve kullanım senaryolarına göre farklı çeşitlere ayrılabilir. Hangi tür veri merkezinin kullanılacağı, organizasyonun ihtiyaçlarına, bütçesine ve iş sürekliliği gereksinimlerine bağlı olarak değişebilir. Yaygın veri merkezi türlerinden bazıları şöyle:
Kurumsal Veri Merkezleri: Kurumsal veri merkezleri, büyük şirketler veya organizasyonlar için özel olarak kurulan ve işletilen tesislerdir.
İşletmelerarası (Co-location) Veri Merkezleri: Farklı şirketlerin veya müşterilerin sunucularını, ağ ekipmanlarını ve diğer IT kaynaklarını aynı tesis içinde barındırdığı tesislerdir.
Bulut Veri Merkezleri: Bulut bilişim sağlayıcıları tarafından işletilen tesislerdir. Sanal sunucular, depolama, veritabanları ve diğer bulut hizmetlerini sunarlar. Genellikle ölçeklenebilir ve pay-as-you-go (kullanıldıkça öde) modeliyle çalışırlar.
Kenar Veri Merkezleri: İşlem gücünün veri kaynaklarına daha yakın bir konumda bulundurulmasını sağlar. Genellikle şehir merkezlerinde veya veri üretiminin yoğun olduğu yerlerde bulunur.
Mobil Veri Merkezleri: Taşınabilir ve geçici veri işleme ihtiyaçlarını karşılamak için kullanılır. Genellikle nakliye konteynerleri veya taşınabilir kabinler içinde bulunur ve acil durumlar, askeri operasyonlar veya büyük etkinlikler gibi senaryolarda kullanılır.
Modüler Veri Merkezleri: Modüler bir tasarım yaklaşımını kullanarak veri merkezi kapasitesini artırmak veya azaltmak için hızlı bir şekilde genişletilebilen tesislerdir.
Hiper Ölçekli Veri Merkezleri: Genellikle büyük teknoloji şirketleri tarafından işletilen ve çok büyük veri miktarlarını işleyen tesislerdir. Yüksek ölçekli veri analizi, yapay zeka ve büyük veri uygulamaları için kullanılır.

‘Veri Merkezleri Hizmetleri ve Çözümleri’nde dikkat çeken teknolojiler
Büyük Veri (Big Data), Veri Analitiği, Yapay Zeka (Al), Makine Öğrenmesi (Machine Learning), Derin Öğrenme (Deep Learning), İş Zekası (BI), Kurumsal Kaynak Planlama (ERP), Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM), Bulut Bilişim (Cloud Computing) ve Teknolojileri, Nesnelerin İnterneti (IoT), Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT), OT/VT Teknolojileri, Sanallaştırma Teknolojisi, Otomasyon ve Orkestrasyon Yazılımları, Siber Güvenlik ve Teknolojileri, Sunucu (Server), Serverlar (Web Sunucu / Web Sunucular), Sistem Odası (DataCenter), İşletme Sunucuları, Sunucu Donanımları, Bellek Donanımları (Veri Depolama), e-Posta ve Dosya Paylaşımı, İletişim ve İşbirliği (Collaboration) Hizmetleri, Ağ Donanımları ve Geniş Bant İnternet (İletişim), Özel Fiber Hatlar ve Yedek Fiber Hatlar, Özel Tip Network Kablolama Sistemi, Dağıtık Ağ Teknolojileri, Yedekleme ve Felaket Kurtarma Çözümleri, Enerji Ekipmanları (Kesintisiz Güç Kaynakları (UPS) Sistemi / Sistemleri ve Yedek UPS Sistemi / Sistemleri, Jenaratör / Jenaratörler, Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Transformatörler), Enerji Verimliliği Çözümleri (Yüksek Enerji Verimliliği Sağlayan Soğutma Sistemleri, Aydınlatma Kontrolleri ve Enerji Yönetim Yazılımları gibi Teknolojiler), Sensörler, Gaz ve Duman Dedektörleri, Yangın Alarmı ve Söndürme Sistemleri, Manyetik Güvenlik Kartları, Güvenlik Kameraları, Kimlik Doğrulama Sistemleri ve Güvenlik Yazılımları, İzleme ve Yönetim Araçları, Soğutma Ekipmanları (Klima / Klimalar ve Yedek Klima / Klimalar, Hava ve Sıvı Soğutma Sistemleri, Serbest Soğutma Sistemleri, Hava Akışı Sistemleri, Nem Kontrol Sistemleri, Hava Temizleme Ekipmanları), Soğutma İnovasyonları (Sıvı Soğutma ve Dış Hava Soğutma gibi Yeni Soğutma Teknolojileri), Sıcaklık ve Nem Yönetimi Çözümleri (İleri Sıcaklık ve Nem Kontrol Sistemleri), Veri Merkezi Ölçüm Sistemleri, Konteyner Şeklinde Modüler Veri Merkezleri, Network Otomasyon Sistemi, Akıllı Kabinet Sistemi, Tesis Enerji / İklimlendirme Otomasyonu, Noktadan Noktaya Bağlantı Çözümleri, Toptan Ses Hizmetleri, Toptan SMS Hizmetleri, Toplu Numara Tahsisi, Network Yönetimi, Altyapı Yönetimi, Sunucu / Cloud Yönetimi, Yüksek Veritabanı ve Depolama Teknolojileri (Yüksek Performanslı Depolama Alanları ve Veritabanları).

Veri Merkezi (Data Center) nedir?
Veri Merkezi (Data Center), “Bilgisayar sistemleriyle telekomünikasyon ve veri ambarı sistemleri gibi ek sistemleri barındıran bir tesis. Sunucu odası veya sistem odası olarak da adlandırılan bu tesisler işletmelere ait sunucu ve veri ambarlarının bulunduğu alanlar” diye tanımlanıyor. Bir başka tanıma göre; “Bir kuruluşun bilgi teknolojileri (BT) operasyonlarını ve ekipmanlarını merkezi hale getiren, büyük miktarlarda verinin toplanması, saklanması, işlenmesi ve dağıtılmasına olanak sağlamak amacıyla bilgisayar ve ağ donanımlarının yoğunlaştırıldığı bir merkez.” Bir başka tanımsa şöyle: “Data Center olarak bilinen ‘Veri Merkezi’; içerisinde özel kabinlerin ve bilgisayarların yer aldığı, özel iklimlendirme tipleriyle ağ çeşitlerinin kullanıldığı ve serverların (web sunucu) kullanıldığı merkezler.”

Ulusal ve uluslararası standartlar
Veri merkezleri için bir dizi uluslararası, ulusal standart bulunuyor. Bu standartlar, veri merkezi tasarımı, işletimi, enerji verimliliği, güvenlik, soğutma, yedekleme, kurtarma ve çevresel etkiler gibi çeşitli alanlarda rehberlik sağlıyor ve en iyi uygulamaları belirliyor. Standartlar zaman içinde güncellenebilir, bu nedenle güncel sürümlerini kontrol etmek önemlidir. Bazı önemli veri merkezi standartları şöyle:
• TIA-942 Telekomünikasyon Santralı Veri Merkezi Standartları
• ANSI/BICSI 002 Veri Merkezi Tasarımı ve Uygulaması Standartları
• ISO 27001 Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi
• Uptime Enstitüsü’nün Tier Sınıflandırma Sistemi
• ASHRAE TC 9.9 Sıcaklık ve Nem Yönetimi Standardı
• ANSI/TIA-607-C Yerel Alan Ağı (LAN) Topraklama ve Bağlantı Standartları
• LEED (Yeşil Bina Sertifikasyonu)
• TSE Standardları: TS EN 50600 Veri Merkezi Belgelendirme Programı (Tasarım Belgesi, Tesis Belgesi, Operasyon Belgesi). Sürdürülebilir Veri Merkezi Belgelendirme Programı (Yeşil Veri Merkezi, Karbon Nötr Veri Merkezi, Sürdürülebilir Veri Merkezi).