Akıllı ekosistemde geleceği şekillendirecek teknolojilerden; 2022’de de yükselen trend; Nesnelerin İnterneti (IoT)

Nesnelerin İnterneti (IoT-Internet of Things) pazarı, Pandemi ile birlikte ivmelenen dijital dönüşüm fırtınasında hızla büyüyor. Uzmanlar Dünya IoT pazarının 2028’de 1.8 trilyon dolar büyüklüğe ulaşmasını bekliyor. Eğitimden sağlığa, spordan, ulaşıma, turizmden, kültür sanata, otomotivden güvenliğe, bilişimden, endüstriye, evden işe, okuldan hastaneye, otellerden fabrikalara, ofislerden akıllı evlere, akıllı binalara, akıllı şehirlere kadar hayatın her alanında ve açık hava dahil her mekanda Nesnelerin İnterneti (IoT) teknolojileri artık hayatımızın tam içinde yer alıyor.
Yapay Zeka (Al), Büyük Veri (Big Data), 5G, Wi-Fi, Bulut Bilişim (Cloud Computing), Uç Bilişim (Edge Computing), Sis Bilişim (Fog Computing) ve Mist Computing, Kuantum Bilişimi, Dijital İkizler, Simülasyon, Giyilebilir Teknolojiler (RFID-Radyo Frekansı Kimliği, NFC-Yakın Alan İletişimi vs), OT/ VT Teknolojileri, Davranışların İnterneti (IoB), dronelar, otonom araçlar, İHA’lar, SİHA’lar, sensörler, akıllı cihazlar / akıllı ofisler / akıllı binalar / akıllı şehirler, ev ve bina otomasyonu, kablosuz ağlar, temassız ödeme sistemleri, uzaktan çalışma uygulamaları; videokonferans ve sanal toplantı teknolojileri, yapay zeka destekli kişisel asistanlar, sağlık ve spor teknolojileri, blokzincir gibi teknolojilerle entegre olan IoT teknolojileri, 2022’nin ve geleceğin akıllı ekosisteminin yapıtaşlarını oluşturuyor. Uzmanlara göre; Pandemi’de birçok şirket, maliyetleri düşürmek için IoT’a daha fazla yatırım yapmayı öncelikli planları arasına aldı.
Siber güvenliğe dikkat: Uzmanlar 2022’deki 5 IoT trendini; ‘Siber Güvenlik Endişeleri, 5G Büyüme Hızı, Giyilebilir Teknolojide Büyüme, İşletmeler İçin IoT ve Sağlıkta Nesnelerin İnterneti’ olarak sıralıyor. Trend Micro ve GSMA Inttelligence raporu, operasyonları için IoT kullanan işletmelerin yüzde 15’inin güvenlik protokollerini güncellemediğini belirtiyor. IoT cihazlarının artmasıyla birlikte iş güvenliği konusu da öne çıkmaya başlıyor çünkü akıllı ekosistemdeki bir cihazın güvenliği ihlal edildiğinde, iletişim kurduğu tüm diğer cihazlar da aynı güvenlik açığıyla karşı karşıya kalabiliyor. Bu nedenle IoT pazarı, ‘Siber Güvenlik’ pazarıyla birlikte büyüyecek.
IoT pazarı, 5G ve Giyilebilir Teknolojiler pazarıyla birlikte büyüyor: IoT pazarıyla birlikte büyüyen bir başka pazar da 5G. Daha hızlı veri aktarım hızları, küresel internet kapsamının artması gibi bir dizi avantaj sunan 5G, IoT pazarını 2022’de hızlandıran önemli oyunculardan biri. Giyilebilir Teknolojiler ise IoT pazarını ivmelendiren bir başka önemli trend. Giyilebilir IoT cihazlar, Pandemi ile birlikte artan spor, sağlık hizmetleri ihtiyacına kişisel çözümler sunmasıyla da farklılaşıyor. IoT, yapay zeka ile birlikte hem işletmelerin verilerinin ve operasyonlarının yönetimini dijitalleştirmesi hem de sağlık sektörünü yeniden şekillendirmesiyle dikkat çekiyor.
Davranışların İnterneti (IoB): Uzmanlar, IoT pazarı ile birlikte 2022’de öne çıkan trendlerden birinin de ‘Davranışların İnterneti (IoB-Internet of Behaviors)’ olduğunu aktarıyor. IoT, IoB’u da kapsıyor. IoT, davranışı etkilemek için veri ve öngörülerle ilgileniyor, IoT cihazları IoB paradigmaları için devasa veritabanları sunuyor. Uzmanlara göre; işletmeler, müşteri davranışlarını takip edebilecek ve IoT yardımıyla kendi kanallarından faydalanmak için IoB’yi kullanabilecek.
Otonom Araçlar: Western Digital’in 2022 öngörülerine göre; otonom araçların pratikte kullanıma sunulması, önümüzdeki 10-15 yılda daha yavaş bir zaman çizelgesinde gerçekleşecek. 2022’de teknoloji ve otomotiv alanındaki karar verici organlar arasında önemli işbirlikleri ve konsorsiyumların yeniden ortaya çıktığı ve 5G dahil olmak üzere önemli altyapı hazırlık ve inşasının devam ettiğinin görüleceği ifade ediliyor. Bunun için de kapsamlı bir 5G’nin kullanıma sunulması gerekiyor. Günümüzün otonom araçları dağıtık bir depolama mimarisi kullanırken yarının araçları standart olarak kümelenmiş depolamaya dayanacak. Bu kümeler veya bölgeler, daha kolay test edilebilirlik ve bakım için kritik verileri barındıran merkezi bir ‘beyin’le iletişim kuracak. Bağlı, otonom arabalar küçük veri merkezleri gibi hareket edecek. Aracın kameralar, radar ve Lidar gibi dahili IoT sensör cihazları da genel trafik durumunun tam bir resmini elde etmeye katkıda bulunacak.
Endüstri 4.0 yolculuğunda IoT’un evrimi: Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT): IoT, işletmelerin operasyonlarını izlemede, şirket, fabrika, tesis içerisinde sensörler, otonom cihazlar ve tüm akıllı cihazların birbiriyle iletişim kurmasını sağlarken, tüm süreçlerde verilerin yönetimi ve derinlemesine bilgi sahibi olmaya yardımcı oluyor. ‘Yapay Zeka (Al)’ ile de desteklenen IoT teknolojileri ise Endüstri 4.0’a geçişi temellendiriyor. Endüstri 4.0 ile birlikte IoT teknolojileri üretim endüstrisine uyarlanarak; ‘endüstriyel uçta bilgiye dayalı eylem gerçekleştirmek için bağlantılı varlıklardan, konumlardan ve kişilerden verileri alıp analiz eden Endüstriyel Nesnelerin İnterneti’ne (IIoT-Industrial Internet of Things) dönüşüyor. IIoT imalat ve enerji yönetimi de dahil olmak üzere bilgiyasarların endüstriyel uygulamalarıyla birbirine bağlı akıllı sensörler ve cihazlar, robot kollar (cobotlar), robotlar, akıllı robotik sistemler, gelişmiş kalite ve güvenlik, Akıllı Lojistik ve Depo Yönetimi, üretim ve tedarik zincirinin izlenmesi ve yönetimi, otomasyon demek. Yapay Zeka, Makine Öğrenmesi, Büyük Veri, İş Zekası, Bulut Bilişim Teknolojileri, otonom cihazlar gibi birçok teknolojiyle zenginleştirilen IIoT, endüstride bağlantı, verimlilik ve ölçeklenebilirlik, zaman ve maliyet tasarrufu sağlıyor.

2023’te IoT pazarı 1.1 trilyon dolara ulaşacak
TÜBİSAD’ın (Bilişim Sanayicileri Derneği) Deloitte işbirliğiyle hazırladığı Bilgi ve İletişim Teknolojileri Sektörü 2020 Pazar Verileri ve Trendleri Raporu (Temmuz 2021); sektörde öne çıkan teknolojileri; ‘5G ve Fiber İnternet, Nesnelerin İnterneti (IoT), Akıllı Uç Bilişim, Yapay Zeka, Siber Güvenlik ve Veri Gizliliği’ olarak sıralıyor. Rapor’da 2019’da 0.7 trilyon dolar olan IoT pazarının ise 2023’te yüzde 1.1 trilyon dolar büyüklüğe, 2020-2025 arasında yüzde 89 büyümeye ve 2025’te 16.4 milyar adet cihaza, 2030’da ise 25.4 milyar adet cihaza ulaşacağı tahmin ediliyor. Azalan veri işleme, depolama ve bağlantı maliyetleri ve sensör fiyatlarının IoT’un adaptasyonunu hızlandırdığı aktarılan Rapor’da, IoT’un birçok sektör için verimlilik artışından iyileştirilmiş müşteri deneyimine kadar farklı alanlarda değer yarattığına işaret ediliyor. Artan veri trafiği, IoT cihaz sayısındaki artış, yüksek kapasite ve hız ihtiyacının da 5G’ye ihtiyacı doğurduğu belirtilen Rapor’da, “Nesnelerin İnterneti azalan maliyetler, otomasyon ve artan veri miktarları ile ön plana çıkmıştır” deniliyor. TÜBİSAD Raporu’ndaki Gartner verilerine göre; IoT pazarı, son kullanıcı, ticari ve endüstriyel olarak 3 ana gruba ayrılıyor ve en yüksek potansiyel IIoT (Endüstriyel IoT) pazarında yeralıyor.
Son kullanıcılar; telefonlar, televizyonlar, giyilebilir cihazlar, ev aletleri, akıllı evler, akıllı araçlar kullanırken; bu grupta bulut uygulamaları, limitli kurumsal entegrasyon, cihaz ağırlıklı, düşük veri miktarı öne çıkıyor. Ticari grupta; sağlık, akıllı binalar, akıllı şehirler, perakende uygulamaları, akıllı tarım ve akıllı stadyum, telamatik, Endüstriyel grupta ise; akıllı üretim, tedarik zinciri yönetimi, enerji yönetimi, akıllı ulaştırma kullanılıyor; bulut ve yerinde çözümler, kurumsal ve mevcut uygulamalar ile entegrasyon, bilgi teknolojileri ve operasyonel teknolojilerin entegrasyonu, minimum cihaz kullanımı ve yüksek veri miktarı öne çıkıyor.

Sektörlere göre IoT’un örnek uygulama alanları
Perakende:  Akıllı şebeke / Kişiselleştirilmiş analitik ve yakınlık temelli reklamlar / Kişiselleştirilmiş son ürünler / Dijital ve fiziksel dünyanın iç içe geçtiği mağaza deneyimi / Akıllı talep, arz ve stok yönetimi.
Üretim: Önleyici ve öngörücü bakım / Akıllı fabrika içi lojistik / Varlık performans yönetimi / Filo takibi / Dinamik ve senkronize planlama / Dijital ikiz / Zenginleştirilmiş işgücü.
Yaşam bilimleri ve sağlık hizmetleri: Klinik deneyler / Geliştirilmiş müşteri deneyimi / Medikal cihaz ve ekipman takibi / Uzaktan takip / Stok yönetimi / Eklemeli üretim ile geleceğin medikal ekipmanları.
Finansal Servisler: Performans temelli sigortalar / Kişiselleştirilmiş risk profilleri.
Konaklama ve yiyecek: Varlık takip ve performans yönetimi / Tedarik zinciri yönetimi / Kapalı alan yönlendirmesi / İnsan yoğunluğu ölçümü.
Hizmet / Kamu: Akıllı şehirler / Akıllı binalar / Akıllı güvenlik / Altyapı takip ve yönetimi.
Otomotiv ve ulaştırma: Geleceğin bayi deneyimi / Uzaktan takip ve bakım  / Filo yönetimi / Otonom araçlar.
Enerji: Akıllı şebeke / Varlık takip ve performans yönetimi / Önleyici ve öngörücü bakım / Enerji yönetimi / Zenginleştirilmiş işgücü.
Iot ve Gelecekteki Sektör Uygulamaları: Akıllı Fabrikalar: TÜBİSAD Raporu’nda entegre tedarik zincirine olan gereksinimin geleneksel doğrusal tedarik zincirlerini dinamik ve akıllı tedarik ağlarına dönüştürürken akıllı fabrikaların bu ağların önemli bir parçasını oluşturduğu ifade ediliyor. Üretim süreçlerinin otomasyonla gerçekleştirildiği, performansını kendi kendine optimize edebilen ve gerçek veya neredeyse gerçek zamanlı olarak değişikliklere uyum sağlayabilen esnek bir sistem olan akıllı fabrikaların uygulama alanları şöyle: Kalite kontrol, varlık performans yönetimi, enerji yönetimi, zenginleştirilmiş işgücü, dinamik ve senkronize planlama, dijital ikiz, eklemeli üretim, akıllı fabrika içi lojistik. IoT’un mümkün kıldığı akıllı fabrika uygulamaları üretim maliyetlerinde azalma (yüzde 8-15), verimlilik artışı (yüzde 5-15), kalite kontrol ve takip (yüzde 10-20), lojistik ve kaynak planlama (yüzde 5-20), sürdürülebilirlik ile çalışan güvenliği alanında değer yaratıyor.
Pandemi öncesi 2020’de yıllık olarak yüzde 15 büyümesi beklenen IoT pazarının Pandemi etkisiyle yüzde 8 küçüldüğü belirtilen TÜBİSAD Raporu’nda beklentinin üzerinde büyüme görülen tek sektör finansal servisler olurken; yaşam bilimleri ve sağlık hizmetleri, üretim ve kamu alanında da büyüme gerçekleştiğine değiniliyor.
Türkiye’de IoT: Türkiye’de IoT cihazlarının çoğalmasını sağlayan 5G’nin yaygınlaşması, işlerde otomasyonun artmasını ve verilere / analitiklere erişim kolaylığı sağlayacak. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürütülen ‘Uçtan Uca Yerli ve Milli 5G’ projesi devam ediyor. Bakanlık açıklamasına göre; 2022’nin sonunda 5G ihalesi yapılacak ve 2023’te Türkiye’nin ilk 5G hizmetleri operatörler tarafından verilmeye başlanacak. Kuruluşların Yapay Zeka (Al), IoT, 5G, Makine Öğrenmesi (Machine Learning-ML) gibi teknolojilere uygun hale getirmek için artık çok hızlı hareket etmek şart. Açıkça görülüyor ki Al, ML, Edge, IoT, depolama, veri analitiği, siber güvenlik gibi teknolojiler, BT (Bilişim Teknolojileri) yatırımlarında en önemli trendler olmaya devam edecek.

Nesnelerin İnterneti  (IoT-Internet of Things) nedir?
Nesnelerin İnterneti (IoT-Internet of Things), “Akla gelebilecek tüm nesnelerin internete erişmesini ve diğer cihazlarla iletişim kurabilmesini sağlamaya yönelik teknoloji”, veya “Fiziksel nesnelerin birbirleriyle veya daha büyük sistemlerle bağlantılı olduğu iletişim ağıdır”diye tanımlanıyor. IoT’un bir diğer tanımı ise şöyle: “Birbiriyle ilişkili bilgi işlem cihazları, mekanik ve dijital makineler, nesneler, hayvanlar veya benzersiz tanımlayıcılar (UID’ler) ile sağlanan insanlara ve insandan ağa gerek duymadan bir ağ üzerinden veri aktarabilen sistemlerin tümü.”

IoT’un işletmelere Faydaları
İşletmeler, IoT ile genel iş süreçlerini izleyebilir, müşteri deneyimini geliştirir, zaman ve maliyet tasarrufu, verimlilik, hız, kalite, esneklik ve daha iyi iş kararlarının verilmesini sağlar. İşletmenin daha fazla gelir elde etmesine yardımcı olur. İş süreçlerinin ve operasyonların, üretimin veya hizmetin, çalışanların takibini kolaylaştırır.