Kocaeli Valisi Hüseyin Aksoy ile ‘marka kent’i konuştuk

Türkiye sanayinin merkez üssü Kocaeli’nin son yıllarda Ar-Ge ve inovasyonun da merkez üssü olma yönünde hızla ilerlediğini  belirten  Kocaeli Valisi Hüseyin Aksoy bu gelişmenin kurumsal altyapısı olarak 7 enstitüye sahip TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi, TÜBİTAK Bilişim ve Bilgi Güvenliği İleri Teknolojiler Araştırma Merkezi (BİLGEM), Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü’ne (TÜSSİDE) dikkat çekiyor. Kocaeli’de Türkiye’nin en büyük test ve kalibrasyon merkezi Türk Standartları Enstitüsü, 4’ü faal 5 Teknoloji Geliştirme Bölgesi de aynı alanda faaliyet gösteriyor.;
Akıl sermayesi Kocaeli’de
Vali Ersoy şu bilgiyi paylaşıyor: “2018 yılı Ekim ayı sonu itibarıyla Türkiye genelinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca tescil edilmiş faal 1.027 Ar-Ge Merkezi’nden 112’si Kocaeli’de faaliyet gösteriyor. Kocaeli, İstanbul’un ardından en fazla Ar-Ge Merkezi bulunan 2. il durumundadır. Yeni bir uygulama olan, Özel Sektör Tasarım Merkezleri’nde ise Kocaeli 14 Tasarım Merkezi ile Türkiye’de 6. sıradadır.”
Vali Aksoy, Kocaeli’de 2004 yılında tescil edilen patent sayısı sadece 3 ve tescil edilen faydalı model sayısı 16 iken 2017 yılında tescil edilen patent sayısının 72 ve tescil edilen faydalı model sayısının ise 59’a ulaştığını belirtiyor. Bu alanda Kocaeli 81 il arasında 5. sırada. Kocaeli ayrıca TÜBİTAK MARTEK, GOSB Teknopark, Muallimköy TGB (Bilişim Vadisi), Kocaeli Üniversitesi Teknopark, Gebze Teknik Üniversitesi Teknopark (kuruluş aşamasında) olmak üzere toplamda tescil almış olan 81 ‘Teknoloji Geliştirme Bölgesi’nden (TGB) 5’ine ev sahipliği yapıyor.
Türkiye’de 2018 yılı Temmuz ayı itibarıyla 57 faal TGB’de toplam 4.936 firma faaliyet gösteriyor ve bu firmalar 48.873 kişiye istihdam sağlıyor. Kocaeli’de ise 4 faal TGB’de toplam 404 firmada (Türkiye’nin yüzde 7.18’i) 3.636 kişi (Türkiye’nin yüzde 7.44’ü) istihdam ediliyor (Temmuz 2018).
Sanayi yoğun gelişme
Vali Aksoy, Kocaeli’nin imalat sanayi açısından ülke içindeki payının yaklaşık yüzde 13 olduğunu belirterek, ilin sanayi ekonomi profilini şöyle detaylandırıyor: “İstanbul Sanayi Odası (İSO) 2017 yılı verilerine göre ülkemizin en büyük 500 sanayi kuruluşunun 82’si Kocaeli’de bulunuyor, aynı listenin ilk 10’u içerisinde ise Kocaeli’den 3 firma yer alıyor.
Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre 2017 yılında ilk 1000 ihracatçı içerisinde yer alan firmaların 65’i, ilk 10’da yer alan firmaların ise 2’si Kocaeli’de. 2017 yılı ihracat rakamlarını incelediğimizde Kocaeli gümrüklerinden 23.9 milyar dolarlık ihracat yapıldığı görülüyor.
2017 yılı TOBB verilerine göre Kocaeli, 240’ı yabancı sermayeli toplam 2305 kapasite raporlu sanayi tesisine ev sahipliği yapıyor. Yabancı sermayeli firmalara ait kapasite raporlu tesis sayısında Kocaeli, 81 il arasında başı çekiyor.”
Turizm kimlikli kent
“Sanayi Kenti” kimliği ile ön plana çıkan Kocaeli’nin coğrafi yapısı ve tarihi önemi itibariyle aynı zamanda bir turizm merkezi olduğu da unutulmamalı. Vali Aksoy madalyonun bu tarafını da gösteriyor:  “Milattan önce 8. yüzyıla dayanan geçmişi, Avrupa-Asya arasındaki bağlantı noktası niteliği ile pek çok somut ve soyut kültür varlığına ev sahipliği yapan Kocaeli, sık ormanlık alanları ve iki denize olan kıyısı ile kültür ve tarih turizminin yanı sıra doğa, termal, iş ve kongre ve sahil turizmi alanlarında iddialı bir ildir.
Özellikle Kocaeli turizminde son yıllarda yapılan atılım kayda değerdir. 2007 yılında 30.406 yabancı turiste ev sahipliği yapmış olan Kocaeli, 2017 yılında 105.322 seviyesine ulaştı. 2004 yılında 13 Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli tesiste toplam 961 olan yatak kapasitesi, 2018 yılı Haziran ayı itibariyle Kültür ve Turizm Bakanlığı Belgeli 54 tesiste toplam 7.750’ye ulaştı. Kocaeli’de 2010 yılında sadece bir adet 5 yıldızlı otel mevcutken 2018 yılı Eylül ayı itibariyle  6 adet 5 yıldızlı otel hizmet veriyor ve 5 yıldızlı otel yatak kapasitesi de 5.5 kat artış gösterdi.
Kocaeli’de 10 tanesi Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (International Air Transport Association-IATA) Üyesi olmak üzere toplam 111 seyahat acentesi faaliyet gösteriyor. 
Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı ve diğer yerel paydaşlar birlikte, artan kapasite nazarında yerli ve yabancı turist sayısını ve turist konaklama sürelerini artırmak için çalışmaktadır. Kocaeli ilimizi tanıtmak amacıyla Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından bir il tanıtım filmi hazırlatılmaktadır.”
Kocaeli, lojistik merkez
Kocaeli’de birçok ulusal projenin yapımının tamamlandığını, bazılarının da devam ettiğini ve tüm bu yatırımların Valilik koordinasyonunda takip edildiğini aktaran Aksoy ilin lojistik değeri hakkında değerlendirmesini paylaşıyor: “İstanbul-Bursa-İzmir Otoyol projesi kapsamında Osmangazi Köprüsü (İzmit Körfez Geçiş Köprüsü) hizmettedir. İstanbul’un Doğu yönünde trafik yoğunluğunu azaltarak, Anadolu’ya bağlantısını oldukça güçlendirecek, ilimizde Gebze-İzmit hattından Sakarya Akyazı’ya bağlanacak Kuzey Marmara Otoyol Projesi yapım çalışmaları devam etmektedir. 
Ankara-İstanbul arasını yaklaşık 3 saate indirecek Yüksek Hızlı Tren ilimizde İzmit Merkez ve Gebze ilçelerimizde durmaktadır. Ayrıca bu projeyle entegre olacak şekilde tasarlanan Kocaeli-Gebze ve İstanbul-Halkalı arasında kesintisiz raylı sistem kurulmasını hedefleyen entegrasyon çalışmaları devam etmektedir.
Ülke ulaşım ağına artı değer katacak diğer bir ulaşım projesi Gebze-S. Gökçen-Yavuz Sultan Selim Köprüsü-3. Havalimanı-Halkalı Yüksek Hızlı Tren Hattı proje çalışmaları sürüyor.
Köseköy Lojistik Merkezi Projesi ve Derince Limanı’nın özelleştirilmesi Kocaeli’nin lojistik merkezi olma konumunu daha da güçlendirecektir.”
Vali Aksoy, sağlık alanında yeni bir çağ açan, kentin yanı sıra çevre illere de hizmet edecek, yaklaşık 1.1 milyar TL proje tutarına sahip 1.180 yataklı Kocaeli Şehir Hastanesi’nin yapımına devam edildiğini  de ekliyor. 
Kocaeli Bilişim Vadisi
Vali Aksoy, Türkiye’nin en iddialı projelerinden birine Kocaeli’nin ev sahipliği yaptığını da paylaşıyor: “Bilişim Vadisi (Muallimköy Teknopark), ulusal ve uluslararası niteliğe sahip bir projedir. Bilişim Vadisi’nin, sadece bölgemizi değil tüm Türkiye’yi bilişim alanında bir üst lige taşıması beklenmektedir. Bilişim Vadisi, ülke genelinde kurulmuş ve kurulmakta olan toplam 68 TGB’den biri olmakla birlikte kurulduğu alan büyüklüğü ile sunduğu imkanlar ve hizmetler açısından bilişimde ülkemizin en önemli araştırma ve geliştirme üssü olması hedeflenmektedir. Bilişim Vadisi, bilgi ve iletişim teknolojileri alanında faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası önemli firmalara ev sahipliği yapacaktır. Bilişim Vadisi’nde teknoloji firmaları için yer tahsislerine başlanmıştır. 64 firmanın başvurusu alınmış 37 firmanın projesi onaylanarak yer tahsisi onayı çıkmış, 21 firma ile kira sözleşmesi yapılmış ve halihazırda 6 firma faaliyetine başlamıştır.”
Yatırımlar ve uluslararası ticaret Kocaeli’de yoğunlaşıyor
Türkiye’deki tüm ulaşım ve lojistik ağlarının (otoyol, karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu) kesiştiği noktada yer alması, organize ve düzenli sanayi yapılanması ve nitelikli işgücü ve genç nüfusu doğal olarak Kocaeli’yi yatırımcılar açısından cazip hale getiriyor. Vali Aksoy ilin bu yüksek prestijini şöyle değerlendiriyor:  “İstanbul ile başkent Ankara’yı birbirine bağlayan ana arterler olan TEM Otoyolu ve D-100 Karayolları ilin sınırları içerisinden geçmektedir. İstanbul’dan Bursa ve İzmir’i birbirine bağlayan ve tamamlanmak üzere olan İstanbul-İzmir Otoyolu ve Osmangazi Köprüsü, Kocaeli’nin Gebze ilçesi ile Yalova’nın Altınova ilçesini birbirine bağlamaktadır. Kocaeli Liman Bölgesi, 2017 yılında gerçekleşen 73.2 milyon tonluk yük elleçleme miktarı ile Türkiye’deki liman başkanlıkları içinde 1. sırada yer almaktadır. Kocaeli Liman Bölgesi’nin 35 liman tesisine yıllık bazda 900’ün üzerinde farklı gemi, yaklaşık 10 bin kez uğramaktadır. Avrupa İstatistik Ofisi’nin 2015 yılı sıralamasında İzmit Körfezi Avrupa’nın en büyük 8. limanı olarak kayıtlara geçmiştir.”
Ana sektörlerin şah damarı
“Bölgemiz artık katmadeğeri yüksek, orta-üst teknoloji grubundaki sektörleri hedeflemektedir” diyen Vali Aksoy, Doğu Marmara Kalkınma Ajansı tarafından hazırlanan 2014-2018 Doğu Marmara Bölgesel Yenilik Stratejisi kapsamında ‘Makine, Elektrikli Makine ve Ekipman, Otomotiv Ana ve Yan Sanayi’ sektörleri birincil; ‘Demir Dışı Metaller, Kimya ve İlaç, Orman Ürünleri’ ikincil öncelikli sektörler olarak öne çıktığını belirtiyor: “Dolayısıyla özellikle rekabet gücünü doğrudan etkileyen ve ülkemizin önemli derecede dışa bağımlı olduğu OECD sınıflandırmasına göre orta-yüksek teknoloji grubuna girmekte olan sektörlere yatırım yapılması bölgemiz için önemlidir.
01/01/2001-30/09/2018 dönemine ait teşvik belgeli yatırım verileri incelendiğinde ‘Taşıt Araçları’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 23.78; ‘Kimya’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 18.29; ‘Lastik-Plastik’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye'deki payı yüzde 15.76; ‘Kağıt’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 11.94; ‘Orman Ürünleri’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 11.49; ‘Lojistik’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde yüzde 11.33; ‘Elektrikli Makine ve Elektronik’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 10.64; ‘Madeni Eşya’ sektöründe öngörülen yatırımların Türkiye’deki payı yüzde 9.45’tir.  Kocaeli’de bu sektörlerde (Taşıt Araçları, Kimya, Lastik-Plastik, Kağıt, Orman Ürünleri, Elektrikli Makine ve Elektronik ile Madeni Eşya) öngörülen yatırımların toplam tutarının Kocaeli’de tüm sektörlerde öngörülen yatırımların toplam tutarı içindeki payı yüzde 74.69 iken Türkiye genelinde bu sektörlerde öngörülen yatırımların toplam tutarının Türkiye’de tüm sektörlerde öngörülen yatırımların toplam tutarı içindeki payı ise yüzde 23.07’dir.”
Bölgesel cazibe merkezi
Vali Aksoy, Kocaeli’nin giderek bölgesel bir fuar ve iş merkezi halini aldığını vurguluyor: “SANTEK ve İDEV gibi fuarlara ve Match4Industry gibi uluslararası ikili iş görüşmeleri etkinliklerine Kocaeli’ye yakın konumlu illerden de önemli ölçüde katılım gerçekleşiyor. Kocaeli Sanayi Odası’nın düzenlediği Sektörel Performans adlı yarışmaya Marmara bölgesindeki Kalkınma Ajanslarının da desteğiyle Kocaeli dışındaki Marmara Bölgesi illerinden de katılım oluyor. 2017 yılında Sektörel Performans Organizasyonu’na katılan 102 firmanın 23’ü Kocaeli dışındaki illerdendir.”
Üniversite-sanayi bütünleşmesi
Vali Aksoy, ilin üniversite-sanayi işbirliği açısından gelişmişliğine dikkat çekiyor:  “Gebze Teknik Üniversitesi, ülkemizin 10 araştırma üniversitesinden birisi ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın 2017 yılı Girişimci ve Yenilikçi Üniversite Endeksi’nde 3. sıraya yükselme başarısını göstermiştir. Kocaeli Üniversitesi de 80 binin üzerinde öğrenci sayısı ve 21 MYO’su ile ülkemizin ihtiyaç duyduğu insan kaynağını yetiştiren önde gelen üniversitelerden biridir. Günümüz konjonktüründe gelişme ve kalkınmanın en önemli araçlarından biri olarak bilginin üretilmesi ve değere dönüştürülmesi konusunun önem kazandığı görülmektedir. Bu noktada kentimizde üniversite-sanayi işbirliği artarak devam etmektedir. Kocaeli’nin önemli bilgi üreten aktörleri Kocaeli Üniversitesi, Gebze Teknik Üniversitesi ve TÜBİTAK’ın tam işbirliği ve koordinasyon içerisinde sanayiciyle ortak projeler üretmesi kente avantaj sağlamaktadır.
Kocaeli’de Kocaeli Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlüğü’nün ve Kamu-Üniversite-Sanayi-İşbirliği (KÜSİ) İl Temsilcisi’nin koordinasyonunda yürütülen KÜSİ faaliyetleri kapsamında Kocaeli’de faaliyet gösteren ve üretim kapasiteleri ve Ar-Ge faaliyetleri ile öne çıkan firmalara yapılan ziyaretlere KÜSİ İl Temsilcisinin de aralarında yer aldığı Kocaeli ve Gebze Teknik Üniversiteleri’nin ve bu üniversitelerimizin teknoloji transfer ofisi yetkilileri de katılmaktadır.
Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi ve Mühendislik Fakültesi öğrencilerinin 8 dönemlik lisans eğitiminin son dönemini sanayi kuruluşlarında geçirmelerini sağlayan bir program uygulamakta ve KÜSİ ziyaretleri kapsamında bu program kapsamında sanayi kuruluşlarını bilgilendirmektedir. TÜBİTAK’ın yeni uygulamaya koyduğu ve 2018 yılı çağrısı yakın bir tarihte kapanan 2244 kodlu Sanayi Doktora Programı hakkında da KÜSİ kapsamında sanayi kuruluşlarına bilgilendirmeler yapıldı, ileriki dönemde yapılacak çağrılar hakkında da bilgilendirmeler yapılmaya devam edilecektir.”
“Kocaeli OSB’leri örnektir”
Kocaeli örnek OSB yapılanmaları ile dikkat çekiyor. Kocaeli sınırları içerisinde 2’si kuruluş aşamasında ve biri ıslah sürecinde olan toplam 14 OSB bulunuyor. OSB’lerden 6’sı ihtisas OSB.
Vali Aksoy Kocaeli’de sanayide doğal kümeler oluştuğunu anlatıyor: “Taşıt Araçları OSB, Makine OSB, Kömürcüler OSB, İMES OSB ve Kimyacılar OSB gibi yapılar özellikle aynı sektörden oyuncuların bir araya geldiği yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu yapılar içerisinde ortak test merkezleri, enerji temini ve lojistik merkezleri gibi yapılar halihazırda kurulmuştur. Bu yaklaşımlar kümelenme çalışmalarının ülkemiz için de öncü adımları olarak kabul edilebilir. Kocaeli’de otomotiv ana sanayi firmaları ile yan sanayi firmaları arasında doğal bir kümelenme ilişkisi bulunmaktadır. Hem otomotiv alanında hem de plastikten, ileri malzemelere, robotik ve lojistik gibi diğer sektörlerde sektör dernekleri ile organize sanayi bölge yönetimlerinin gelişmekte olan kümelenme girişimleri bulunmakta. Kümelenme faaliyetlerinde temel itici gücün kamu ve AB fonları kaynaklı destek programları olduğu görülmekte. Kümelenme çalışmalarında ana iki eksenin Ticaret Bakanlığı’nın Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi (UR-GE) destek programı başta olmak üzere kamu destekli ihracata yönelik ortak pazarlama faaliyetleri ile Doğu Marmara Kalkınma Ajansı başta olmak üzere kamu destekleri ile kurulan veya kapasite artıran ve ortak faydaya hizmet eden test, analiz ve eğitim altyapılarının oluşturduğu görülmekte. Doğu Marmara Kalkınma Ajansı, işletmelerin kurumsallaşması için InnoTEAM programını uygulamakta ve küme yöneticisi yetiştirmek için Avrupa Küme Mükemmeliyet Vakfı (European Cluster Excellence Foundation - EFCE) ile birlikte eğitimler düzenlemektedir.”
İstihdam seferberliği öncülerinden Kocaeli: Vali Aksoy, “SGK verilerine göre Ağustos 2018 itibariyle Kocaeli’de SGK’ya kayıtlı 46.552 işyerinden 249’u (yüzde 0.53) 250 ve üzeri çalışan istihdam ederken 46.303’ü (yüzde 99.47) ise 249 ve altı çalışan istihdam etmektedir. Türkiye genelinde ise 249 ve üzeri çalışan istihdam eden işyerlerinin oranı ise yüzde 0.27’dir. Ağustos 2018 itibariyle Kocaeli’de zorunlu sigortalılık kapsamında SGK’ya kayıtlı toplam çalışan sayısı 503.906 olup 249 ve altı sayıda çalışan istihdam eden işletmelerin toplam istihdamdaki payı 71.46’dır” diye konuşuyor.
Hedef: Vali Aksoy, ilin gelecek vizyonunu şu sözlerle çiziyor: “Kocaeli’nin ülkenin kalkınma vizyonu çerçevesinde üzerine düşen, savunma sanayi başta olmak üzere yerlilik ve katmadeğer oranını artırmak, sanayi ve diğer sektörlerdeki firmalarının teknolojik ihtiyaçlarını bölgesindeki TÜBİTAK başta olmak üzere Ar-Ge kuruluşları, üniversiteler ve TGB firmalarından çok daha yüksek oranlarda tedarik eder hale getirmektir. Kocaeli’deki sanayi kuruluşlarının ölçek olarak gelişimlerini ve oluşturdukları ekonomik tedarik ağlarını civar illerden başlayarak ülkenin diğer noktalarına da yaygınlaştırarak ülke içerisindeki bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlaması da bir başka önemli vizyondur.