Yatırım ve istihdama çözüm; KOBİ DESTEKLERİ

Dünya ekonomisi, küresel ticaretteki daralmadan kaynaklı nefes darlığı çekiyor. Bu sıkıntı Türkiye ekonomisine, yatırımlarda durgunluk ve işsizlikte artış olarak yansıyor. Bu, çokça tecrübe edilmiş tipik bir ekonomik sorundur ve aşılmasının, yatırımcı ve ihracatçı KOBİ’leri desteklemekten, ekonominin KOBİ bileşenini güçlendirmekten geçtiği bilinmektedir. Türkiye bu açıdan şanslı ülkelerdendir. 2008’de patlayan küresel krizi Türkiye, en az hasarla ve en hızlı savuşturan ülke olmakla dikkate değer bir fark yaratmıştır. Türkiye bu farkı, dayanıklı KOBİ yapıları sayesinde gösterebilmiştir.
Türkiye’de Hükümet, 2016 yılının ikinci yarısında peş peşe aldığı reform kararlarıyla 2017 yılını “yatırım yılı” olarak dizayn etmeye çalışıyor. Yatırımlar durgun seyrediyor ve işsizlik artıyor; bu olumsuz görünümün 2017 yılında olumluya çevrilmesi hedefleniyor. Dergimiz Hükümet’in yürürlüğe soktuğu yeni teşvik ve destek programlarını KOBİ’lere tanıtmak amacıyla bundan önceki sayılarında genişçe ele aldı. Bu sayımızda kapak konusu olarak KOBİ’lere özel olan teşvik ve destekleri seçtik. Bu destekleri, kurumlar bazında sınıflandırdık ve okurlarımızın dikkatine sunuyoruz.
KOBİ’lerimizin harekete geçmesiyle Türkiye’de yatırımların rayına gireceğini, istihdamın genişleyeceğini, 2017 yılında yeniden yüksek ekonomik büyüme dönemine geçilebileceğini düşünüyoruz.
YATIRIM TEŞVİK SİSTEMİ
Kamu desteklerinden yararlanmak isteyen KOBİ’ler, büyüme stratejilerini Türkiye’nin halen uygulamakta olduğu Yatırım Teşvik Sistemi’ne uyumlu yapmalıdırlar. Aşağıda uygulanan teşvik sistemine KOBİ’ler açısından baktık ve bir özet değerlendirme çıkardık.
Teşvik sisteminin mantığı: Sistem, 6 teşvik bölgesi belirliyor. Hangi bölgede, hangi ilde ve hangi sektörde asgari ne kadar yatırıma hangi desteklerin verileceği biliniyor. Yatırıma ‘vergi indirimi’ de uygulanabiliyor. Sistem bölge farkı gözetmeksizin ‘Stratejik Yatırım’a özel destekler sunuyor. Ayrıca  ‘Öncelikli Yatırımlar’ da bölge farkı gözetilmeden destekleniyor. Organize Sanayi Bölgeleri’nin (OSB’lerin) içine yapılan yatırımlar, bir alt bölgenin daha avantajlı olan yatırımlarına verilen desteği alabiliyor. Sistem 6. Bölge’de yer alan 15 ile yapılacak yatırımlara, Gelir Vergisi Stopajı desteği ile Sigorta Primi gibi ilave cazip destekler veriyor. Sistem sektörel bazda tanımlanmış bazı yatırım türlerini desteklerken bazı yatırımların desteklenmesini de özel şartlara bağlıyor.
Bölgeler ve iller: Sistemde bölgeler ve iller şöyle tanzim ediliyor: 1. BÖLGE: Ankara, Antalya, Bursa, Eskişehir, İstanbul, izmir, Kocaeli, Muğla 2. BÖLGE: Adana, Aydın, Bolu, Çanakkale, Denizli, Edirne, Isparta, Kayseri, Kırklareli, Konya, Sakarya, Tekirdağ, Yalova 3. BÖLGE: Balıkesir, Bilecik, Burdur, Gaziantep, Karabük, Karaman, Manisa, Mersin, Samsun, Trabzon, Uşak, Zonguldak 4. BÖLGE: Afyonkarahisar, Amasya, Artvin, Bartın, Çorum, Düzce, Elazığ, Erzincan, Hatay, Kastamonu, Kırıkkale, Kırşehir, Kütahya, Malatya, Nevşehir, Rize, Sivas 5.BÖLGE: Adıyaman, Aksaray, Bayburt, Çankırı, Erzurum, Giresun, Gümüşhane, Kahramanmaraş, Kilis, Niğde, Ordu, Osmaniye, Sinop, Tokat, Tunceli, Yozgat 6.BÖLGE: Ağrı, Ardahan, Batman, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Hakkari, Iğdır, Kars, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Van.

Sektör ve asgari yatırım: Sektörüne ve bölgesine göre asgari sabit sermaye ve üzerindeki yatırımlar şu genel destekleri alıyor:
- Gümrük Vergisi muafiyeti.
- KDV istisnası.
- Vergi indirimi.
- Sigorta primi işveren hissesi desteği.
- Yatırım yeri tahsisi.
- Faiz desteği (3., 4., 5. ve 6. bölgeler)
- Gelir Vergisi stopajı desteği (sadece 6. bölgede)
- Sigorta primi desteği (sadece 6. bölgede).
(Hangi illerde hangi sektörlere destek verildiği Ekonomi Bakanlığı’nın web sitesinde yer alan Teşvik Sistemi bölümünden öğrenilebilir.)
Stratejik yatırıma destek: Şu yatırımlar ‘Stratejik Yatırım’ sayılır ve desteklenir: Sabit yatırım tutarı asgari 50 milyon TL olacak. Üretilecek ürünün ithalatı yurtiçi toplam üretiminden fazla olacak. Asgari yüzde 40 katmadeğer sağlayacak. Üretilecek üründe son bir yılda yapılan ithalat 50 milyonu geçecek.
Stratejik yatırımlara şu destekler sağlanıyor:
- Gümrük Vergisi muafiyeti
- KDV istisnası.
- Vergi indirimi.
- Sigorta primi işveren hissesi desteği.
- Yatırım yeri tahsisi.
- Faiz desteği.
- KDV iadesi.
- Gelir Vergisi stopajı desteği (sadece 6. Bölge).
- Sigorta primi desteği (sadece 6. Bölge).
Sabit yatırım ve asgari kapasite: Bir yatırımın destek unsurlarından yararlanabilmesi için asgari sabit yatırım tutarının; 1’inci ve 2’nci bölgelerde 1 milyon TL, 3’üncü, 4’üncü, 5’inci ve 6’ncı bölgelerde ise 500 bin TL olması gerekiyor. Yatırım finansal kiralama (leasing) yöntemiyle yapılıyorsa finansal kiralamaya konu olan makine ve teçhizata ait toplam tutarın, her bir finansal kiralama şirketi için asgari 200 bin TL olması gerekir. Teşvik belgesi kapsamında yatırım harcaması olarak kabul edilen marka, lisans, know-how vb. maddi olmayan duran varlıklar teşvik belgesinde kayıtlı toplam sabit yatırım tutarının yüzde ellisini aşamaz.
Gümrük Vergisi’nden muaf yatırım kalemleri:
- Yatırım malı makine ve teçhizatı.
- Monte edilmemiş otomobil ve hafif ticari araç aksam ve parçaları.
- Gemi ve elli metrenin üzerindeki yat inşa yatırımlarında tekne kabuğu.
- AB normlarına uygun yeşil motoru haiz olan araçlar.
- Kaya tipi damperli kamyonlar.
- Kullanılmış veya yenilenmiş makine ve teçhizat (karayolu nakil vasıtaları hariç).
- Kullanılmış komple tesis.
- Otomobil üretimine yönelik olarak asgari yüzbin adet/yıl kapasiteli yeni bir yatırım yapılması veya mevcut tesislerin kurulu kapasitelerinin en az yüzbin adet/yıl artırılması halinde, 100 bin adet otomobil ithali.
Faiz desteği kapsamı: Şu durumlara, azami ilk 5 yıl içinde ödenmek kaydıyla faiz desteği veriliyor:
Bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli yatırım kredilerine;
- 3. Bölge’de yapılacak bölgesel yatırımlarda TL cinsi kredilerde 3 puan, dövizde ise 1 puan,
- 4. Bölge’de yapılacak bölgesel yatırımlar için TL cinsi kredilerde 4 puan, dövizde 1 puan,
- 5. Bölge’de yapılacak bölgesel yatırımlar için TL cinsi kredilerde 5 puan, dövizde 2 puan,
- 6. Bölge’de yapılacak bölgesel yatırımlar için TL cinsi kredilerde 7 puan, dövizde 2 puan,
- Stratejik yatırımlar, Ar-Ge yatırımları ve çevre yatırımları için TL kredilerde 5, dövizde 2 puan,
(Faiz desteği tutarları 3., 4., 5.ve 6. bölgelerde sırasıyla 500 bin, 600 bin, 700 bin ve 900 bin TL’den, fazla olamaz. Faiz desteği Ar-Ge ve çevre yatırımlarında 500 bin TL’yi, stratejik yatırımlarda ise sabit yatırım tutarının yüzde 5’ini aşamaz).
Sigorta primi işveren hissesi desteği: Desteklenen yatırımlara, istihdam için ödenmesi gereken sigorta primi işveren hissesinin asgari ücrete tekabül eden kısmı Bakanlık bütçesinden karşılanır. Desteğin süresi büyük ölçekli yatırımlar ile bölgesel yatırımlarda şöyledir: 1. Bölge 2 yıl, 2. Bölge 3 yıl, 3. Bölge 5 yıl, 4. Bölge 6 yıl, 5. Bölge 7 yıl, 6. Bölge 10 yıl.  Eğer yatırım OSB içine yapılmışsa destek süreleri 1. Bölge 3 yıl, 2. Bölge 5 yıl, 3. Bölge 6 yıl, 4. Bölge 7 yıl, 5. Bölge 10 yıl, 6. Bölge 12 yıldır.
(Sigorta primi işveren hissesi desteğinin azami tutarı yatırım tutarının yüzde 15’inden fazla olamaz).
Gelir Vergisi stopajı desteği: Bu destek sadece 6. Bölgede, on yıl süreyle verilir.
Vergi indirimi: Bölgesel teşvikle yapılan yatırımlara verilir. Gelir veya Kurumlar Vergisi, öngörülen yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli olarak uygulanır. Yatırım dönemi için vergi indirimi  1. Bölge’de uygulanmaz. İndirimin tamamı işletme döneminde uygulanır. Yan sayfadaki tablo bu desteğin bölgelere oransal dağılımını gösteriyor.
Öncelikli yatırımlara teşvik: Öncelikli yatırımlar hangi bölgede yapılmış olursa olsun 5’inci Bölge’de uygulanan bölgesel desteklerden faydalanabilir. Şunlar öncelikli yatırımlardır: l Denizyolu ile yük ve/veya yolcu taşımacılığı. l Özel sektör demiryolu taşımacılığı. l Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgeleri’nde yapılacak turizm konaklama yatırımları. l Asgari ellibin metrekare kapalı alana sahip uluslararası fuar yatırımları.     l Asgari 20 milyon TL tutarındaki biyoteknolojik ilaç, onkoloji ilaçları ve kan ürünleri üretimine yönelik yatırımlar. l Asgari 20 milyon TL tutarındaki savunma, havacılık ve uzay alanındaki yatırımlar. l Maden çıkarma ve işleme yatırımları.      l Özel sektörün ilk, orta ve lise eğitim yatırımları. l Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından desteklenen Ar-Ge projeleri neticesinde geliştirilen ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar.
Ar-Ge ve çevre yatırımları desteği: Ar-Ge ve çevre yatırımları; KDV istisnası, Gümrük Vergisi muafiyeti ve faiz desteğinden, 6. Bölge’de yapılırsa gelir vergisi stopajı ve sigorta primi desteğinden de yararlanır.
EKONOMİ BAKANLIĞI DESTEKLERİ
Ekonomi Bakanlığı, vizyonu dışa açık KOBİ’lere önemli destekler sağlamaktadır. Bu desteklerin politik felsefesi, Türk KOBİ’lerinin yurtdışı pazarlarda yerleşmesini ve markalaşmasını gerçekleştirmeye yöneliktir ve oturmuş bir sistem çerçevesinde yürütülmektedir. Aşağıda bu destekler incelenmiştir:
1-Yurtdışı Fuarlara Katılım Desteği
Destek Oranı: Yüzde 50 ile yüzde 75 arası.
Amaç: Firmaların yurtdışında yapılan fuarlara iştiraki ve sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel katılımlarının sağlanması, ayrıca Türk ihraç ürünlerinin tanıtılması ve pazarlanması suretiyle fuarlara katılan firmaların Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Yararlanıcı: Yurtdışı fuar organizasyonu gerçekleştiren organizatörler ve söz konusu fuara iştirak eden firma ve kuruluşlar ile sektörel nitelikteki uluslararası fuarlara bireysel katılım sağlayan firma ve kuruluşlar.
Katılımcıların Desteklenmesi: Organizatöre ödenen katılım bedelinin yüzde 50'si destek kapsamında katılımcıya ödenir.
Desteğin Sınırları:
- Genel Ticaret Fuarı: 10 bin dolar,
- Sektörel Fuar: 15 bin dolar,
- Prestijli Fuar: 50 bin dolar,
- Fuarın nitelikli sektörlerde olması durumunda katılım bedelinin yüzde 70'i destek kapsamında katılımcıya ödenmektedir. (Üst Sınır: ‘Genel Ticaret Fuarı’nda 10 bin USD, ‘Sektörel Fuarlar’da ise 15 bin USD'dir).
Bireysel Katılımların Desteklenmesi: Bireysel firmaların katılacağı sektörel nitelikteki uluslararası fuarlar için organizatöre ödeyeceği boş stand ve/veya standart donanımlı stand kirasının ve nakliye harcamalarının yüzde 50’si destek kapsamında katılımcıya ödenmektedir. Üretici/İmalatçı organizasyonlarının katılacağı durumlarda harcamalarının yüzde 75'i destek kapsamındadır.
Hedef Ülke Bazında İlave Fuar Desteği: Her yıl belirlenen 15 hedef ülkede düzenlenecek fuarlara iştirak eden katılımcıların yüzde 50 destek oranına 20 puan ilave destek sağlanmaktadır.
Uygulamacı Kuruluş: İhracatçı Birlikleri.
2-Yurtdışı Birim, Marka ve Tanıtım Faaliyetleri Desteği
Amaç: Bu destek ile firmaların ürünlerinin pazarlama ve tanıtımının yapılmasını sağlamak, bu çerçevede yurtdışında gerçekleştirilen tanıtım, marka tescil giderleri ile yurtdışında mal ticareti yapmak amacıyla açılan birimlerle ilgili giderlerinin bir kısmının Ekonomi Bakanlığı tarafından karşılanması amaçlanmaktadır.
Yararlanıcı: Türkiye'de sınai ve/veya ticari faaliyet gösteren şirketler ile İşbirliği Kuruluşları (Üyeleri için işbirliği faaliyeti gerçekleştiren İhracatçı Birlikleri, İl Ticaret ve Sanayi/Sanayi Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri, Sektörel Üretici Dernekleri veya imalatçıların kurduğu dernek-birlik veya kooperatifler).
Destek Üst Limiti: 75.000 USD ile 250.000 USD arası.
Destek Oranı: Yüzde 50 (Sınai şirketlerin yurtdışında açacakları mağaza giderleri, şirketlerin yurtdışı marka tescil giderleri), yüzde 60 (ticari şirketlerin yurtdışında açacakları mağaza giderleri, şirketlerin yurtdışı tanıtım giderleri).
Destek Süresi ve Sayısı: 4 yıl süreyle 15 (onbeş) yurtdışı birim için verilmektedir.
Başvuru Süresi: 6 ay
Destek Kapsamı:
- Birim Kira Giderleri Desteği: Ticari Şirketler İçin: Mağaza kurulumu üst limiti; 100 bin dolar, Ofis, showroom, depo kurulumu üst limiti; 75 bin dolar (destek oranı yüzde 50).
- Sınai ve Ticari Şirketler ve İşbirliği Kuruluşları İçin: Mağaza kurulumu üst limiti; 120 bin dolar, Ofis, showroom, depo kurulumu üst limiti; 100 bin dolar (destek oranı yüzde 60).
Tanıtım Faaliyetlerinin Desteklenmesi:
Birime Bağlı Üst Limit: 150 bin dolar
Marka Tescile Bağlı Üst Limit: 250 bin dolar
Destek Oranı: Yüzde 60
Yurtdışı Marka Tescil Faaliyetleri Desteği:
Destek Üst Limiti: 50 bin TL
Destek Oranı: Yüzde 50
Yurtdışı Onay Mercii: Ticaret Müşavirlikleri/Ataşeliği veya Konsolosluklar.
Başvuru Mercii: İhracatçı Birlikleri.
3-Türk Ürünlerinin Yurtdışında Markalaşması, Türk Malı İmajının Yerleştirilmesi
Amaç: “İhracatçı Birlikleri”, “Üretici Dernekleri”, “Üretici Birlikleri”nin, sektörlerinin yurtdışında tanıtımı amacıyla gerçekleştirecekleri harcamalara ilişkin giderler, Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan şirketlerin ürünlerinin markalaşması amacıyla gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin giderler ile ‘İhracatçı Birlikleri’nin TURQUALİTY® Programı kapsamında firmalara yurtiçinde ve yurtdışında markalaşma sürecinde vereceği desteklere ilişkin harcamalar, Türk markalarının pazara giriş ve tutunmalarına yönelik gerçekleştireceği her türlü faaliyet ve organizasyonlara ilişkin giderler ile olumlu Türk malı imajının oluşturulması ve yerleştirilmesi için yurtiçinde ve yurtdışında gerçekleştireceği her türlü harcamaların uluslararası kurallara göre desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Destek Üst Limiti: Firmaların 50.000 dolar ile 500.000 dolar arasında olan çeşitli konulardaki harcamaları desteklenmektedir.
Destek Oranı: Yüzde 50
Yurtdışında Onay Yeri: Ticaret Müşavirlikleri/Ataşeliği veya Konsolosluklar.
Başvuru Mercii: Ekonomi Bakanlığı (İhracat Genel Müdürlüğü).
Başvuru Süresi: 6 ay
Yararlananlar: İhracatçı Birlikleri, Üretici Dernek/Birlikleri, Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan şirketler.
Destek Oranı: Şirketler yüzde 50 (İhracatçı Birlikleri yüzde 80).
Destek Süresi: 4 yıl (Marka Destek Programı), 5 yıl (TURQUALITY® Destek Programı).
Desteğin Kapsamı:
Türkiye’de ticari ve/veya sınai faaliyette bulunan şirketlerin;
a) Marka Destek Programı Kapsamındaki Firmalar İçin;
- Patent, faydalı model ve endüstriyel tasarım tesciline yüzde 50 ve yıllık 50.000 dolar,
- Reklam, tanıtım ve pazarlama faaliyetleri yıllık 300.000 dolar,
- Açtıkları / açacakları birime ilişkin kurulum giderleri yüzde 50 oranında yıllık 500.000 dolar,
- Mağaza/lokanta/kafe açılması için yerel vergi, resim harçlara yüzde 50 ve yıllık 400.000 dolar,
- Kiralanan reyon, gondol, köşe (corner) (shop in shop), kiosk, stand (floor display) vb. satış alanlarına yüzde 50 ve yıllık 200.000 dolar,
- Showroomlar için yıllık 200.000 dolar,
- Yerel çevre mevzuatına uyum giderlerine yüzde 50 ve yıllık 50.000 dolar,
b) Franchising Sistemi ile Yurtdışında Açılacaklar İçin;
- En fazla 10 mağazaya ilişkin;
- Dekorasyon harcamaları, mağaza başına yüzde 50 oranında ve 50.000 dolar,
- Kira giderleri mağaza başına yüzde 50 oranında, iki yıllık 100.000 dolar,
- Kurumsal kimlik oluşturulmasına yüzde 50 oranında ve yıllık 500.000 dolar,
- Moda/endüstriyel ürün tasarımcısı, aşçı/şef giderleri, yüzde 50 oranında ve yıllık 200.000 dolar.
4-Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği
Amaç: Bu destekten amaç KOBİ’lerin yurtdışı pazarlara girişini, yurtdışında şirket alımları yapmalarını ve bilişim KOBİ’lerinin dış pazarlara açılmasını kolaylaştırmaktır.
a) Yurtdışı Pazar Araştırması Desteği: Sınai ve/veya ticari şirketler ile yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketlerce gerçekleştirilen yurtdışı pazar araştırması gezilerine yüzde 70 oranında 5.000 dolar. Yetkili-Uygulamacı Kuruluş: Ekonomi Bakanlığı’dır.
b) Pazara Giriş Desteği: Yurtdışına yönelik pazara giriş stratejileri ve eylem planlarının uluslararası kuruluşlara yaptırılmasına yüzde 60 oranıyla en fazla 200.000 dolar.
c) İleri Teknolojiye Sahip Yurtdışı Şirket Alım Desteği: İleri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak merkezleri yurtdışında bulunan yerleşik şirketlerin satın alınmasına yönelik mali ve hukuki danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderler yüzde 75 oranında ve yıllık 500.000 dolarla destekleniyor. Yetkili Kuruluş: Ekonomi Bakanlığı’dır.
d) Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Programları Desteği: Organizatör kuruluşlarca düzenlenen sektörel ticaret heyeti ile alım heyeti programlarına ilişkin giderlerin karşılanması amaçlanmaktadır.
e) E-Ticaret Sitelerine Üyelik Desteği: Şirketlerin nihai tüketiciye yönelik olmayan e-ticaret sitelerine üyelik giderlerinin karşılanması amaçlanmaktadır. Üyelik giderleri yüzde 70 oranında ve yıllık 10.000 dolara kadar desteklenmektedir. Uygulamacı Kuruluş: Ekonomi Bakanlığı’dır.
5-Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesi Desteği (UR-GE)
Amaç: Bu destek ile Türkiye'de hizmetler ve üretim sektörlerinde faaliyet gösteren firmaların uluslararası pazarlarda rekabet gücünü artıracak eğitim ve danışmanlık faaliyetlerinin Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Destek Üst Limiti: 20.000 dolar (Şirketler), 50.000 dolar-400.000 dolar arası (Birlik, kooperatif, oda vb. STK'lar).
Destek Oranı: Yüzde 70 (Şirketler), yüzde 75 (Birlik, kooperatif, oda vb. STK'lar).
Destek Miktarı: 20.000 dolara kadar, süresi 60 saati geçmeyen yurtiçi eğitim giderlerine yüzde 70 oranında verilir. Eğitim Konuları: Avrupa Birliği ve Dünya Ticaret Örgütü Mevzuatı. Yetkili Kuruluş: Ekonomi Bakanlığı’dır.
6-Danışman-Uzman İstihdamı Desteği
Amaç: Proje bazlı giderlerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır. Türkiye’de sınai ve/veya ticari faaliyette bulunan veya yazılım sektöründe faaliyet gösteren şirketlere sağlanır.
Sağlanan Destek: Eğitim veya danışmanlık ihtiyaç analizleri, iş planı ve ihracat stratejilerinin hazırlanması, izlenmesi, süreç iyileştirme ve yönetimi, bilgi ve iletişim teknolojileri danışmanlığı vb. konularda yüzde 75’i proje bazında 400.000 dolara kadar, ayrıca, Proje Bazlı Bireysel Danışmanlık Programı kapsamında, şirketlerin yıllık 50.000 dolara kadar Ekonomi Bakanlığı tarafından uygun görülecek alanlarda 3 (üç) yıl alacakları danışmanlık hizmetlerine ilişkin giderleri yüzde 70 oranında karşılanır.
7-Tasarım Desteği
Markalaşmanın önemli bir unsuru olan tasarımın doğrudan desteklenebilmesini teminen; tasarımcı şirketleri, tasarım ofisleri ile Birlikler, tasarım dernekleri-birliklerinin gerçekleştireceği tanıtım, reklam, pazarlama, istihdam, danışmanlık harcamaları ile yurtdışında açacakları birimlere ilişkin giderleri yüzde 50 oranında ve 100.000 dolar ile 300.000 dolar arasında desteklenmektedir.
8-Döviz Kazandırıcı Hizmetlerin Desteklenmesi
Amaç: Bu destek programı, sağlık turizmi, bilişim, film ve eğitim sektörlerine “pazara giriş”, “yurtdışı tanıtım”, “yurtdışı birim”, “belgelendirme”, “ticaret heyeti”, “alım heyeti” ve “danışmanlık” destekleri sağlamayı amaçlamaktadır.
Destek Miktarı: 100.000 dolar ile 500.000 dolar arasında.
Destek Oranı: Yüzde 50-yüzde 70.
Not: Destekten, sağlık turizmi, bilişim, eğitim ve film sektöründe faaliyet gösteren firmalar yararlanır.
Proje bazında ‘süper teşvik’
“Terzi işi teşvik” olarak adlandırılan, proje bazlı teşvik sistemi yürürlüğe girdi.
Bu kapsamda asgari yatırım tutarı 100 milyon dolar olarak belirlendi.
Yenilikçi, Ar-Ge yoğun ve katmadeğeri yüksek olma niteliklerine haiz yatırımlar ‘süper yatırım’ sayılacak. Kapsamlı bir teşvik politikasını içeren yeni modelde şu destekler yer alıyor:
- Gümrük Vergisi muafiyeti.
- KDV istisnası.
- Bina inşaat harcamaları için KDV iadesi.
- Yatırım tutarının 2 katına kadar Kurumlar Vergisi indirimi veya 10 yıla kadar Kurumlar Vergisi istisnası.
- 10 yıla kadar sigorta primi işveren hissesi desteği.
- 49 yıl süreyle bedelsiz yatırım yeri tahsisi ve yatırımın tamamlanmasını müteakip öngörülen istihdamın 5 yıl sağlanması şartıyla söz konusu taşınmazın bedelsiz olarak yatırımcıya devredilmesi.
- Yatırımın finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar faiz veya kar payı desteği ya da hibe desteği.
- 10 yıl süreyle Gelir Vergisi stopajı desteği.
- Enerji tüketim harcamalarının yüzde  50’sine kadarına en fazla 10 yıla kadar enerji desteği.
- 5 yılı geçmemek üzere aylık brüt asgari ücretin 20 katına kadar nitelikli personel desteği.
- Yatırım tutarının yüzde 49’unu geçmemek üzere ve edinilen payların 10 yıl içerisinde halka arz veya yatırımcıya satışı şartıyla sermaye katkısı.
- Kamu alım garantisi ve altyapı desteği ile izin, ruhsat, tahsis, lisans ve tescillerde istisna getirilmesi.
- Kilit personel için brüt asgari ücretin üç katına kadar maaşın kamu tarafından ödenmesi.
NİHAT ZEYBEKCİ Ekonomi Bakanı: KOBİ’lerin yurtdışında markalaşması
KOBİ’lerimiz tarafından gerçekleştirilen ihracatı desteklemek amacıyla Bakanlığımızca çok çeşitli devlet yardımları sağlanmaktadır. Bunlar;
- Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi
- Pazar Araştırması ve Pazara Giriş Desteği
- Pazara Giriş Belgelerinin Desteklenmesi
- Yurtdışında Gerçekleştirilen Fuar Katılımlarının Desteklenmesi
- Küresel Tedarik Zincirlerine Katılımın Desteklenmesi
- Yurtdışında Markalaşmaya Yönelik Turquality Desteği programlarıyla yürütülmektedir.
Turquality desteği çerçevesinde, 61 firmanın 61 markası Marka Destek Programı’nda, 125 firmanın 134 markası Turquality Destek Programı’nda olmak üzere toplam 186 firmanın 195 markası Bakanlığımızca desteklenmektedir.
Ayrıca Bakanlığımız tarafından, ileri teknolojiye sahip ve teknoloji transferi sağlayacak yurtdışında yerleşik şirketlerin alımına yönelik olarak da KOBİ’lere stratejik önemde destekler sağlanmaktadır.
Bakanlığımız tarafından KOBİ’lere destekler bireysel ve/veya işbirliği kuruluşları eliyle sağlanmaktadır.
Yeni nesil serbest bölgeler
Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu stratejik, büyük ölçekli ve öncelikli yatırımların serbest bölgeler aracılığı ile çekilmesi, uygulamada yaşanan sorunların giderilmesi amacıyla Serbest Bölgeler Kanunu’nda değişikliğe gidiliyor.
Halen 18 serbest bölgede 549’u yabancı, 1543’ü yerli toplam 2 bin 92 firma faaliyet gösteriyor. Serbest bölgelerde 64 bin 603 kişi istihdam ediliyor. 2016 yılının ilk 9 aylık döneminde Türkiye’nin dış ticaret hacmi 250.4 milyar dolar olarak gerçekleşirken serbest bölgelerde ticaret hacmi 14.59 milyar dolar oldu.
TBMM Sanayi Komisyonu’nca kabul edilen ve önümüzdeki günlerde hızla yasalaştırılması beklenen kanun tasarısı ana hatlarıyla şu düzenlemeleri içeriyor:
- Bakanlar Kurulu serbest bölge ilan edilen yerlerdeki arazi ve tesislerin acele kamulaştırılmasını kararlaştırabilecek.
- Yatırımlar vergi dışı teşviklerden yararlandırılacak.
- Sözleşme süresi, Ekonomi Bakanlığı’nca uzatılabilecek.
- Yurtdışında serbest bölge kurulacak..
- Hizmet ihracatının geliştirilmesi amacıyla bakım, onarım, montaj, demontaj, elleçleme, ayrıştırma, ambalajlama, etiketleme, test etme ve depolama hizmetlerine Gelir veya Kurumlar Vergisi istisnası sağlanacak.
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI DESTEĞİ
San-Tez Programı:
Açıklama: Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından; KOBİ’lerimizin Ar-Ge ve inovasyon kültürü kazanmaları ve sorunlarını üniversitede üretilen bilgi birikimini kullanarak işbirliği içinde çözme alışkanlığı edinmelerini amaçlayan bir destek mekanizmasıdır. Proje başvuruları yıl içerisinde sürekli olarak alınır. Proje önerileri elektronik ortamda sunulur. Başvuruyu proje yürütücüsü //biltek.sanayi.gov.tr adresinden proje ortakları adına yapar.
Hedef: Üniversite-sanayi-kamu işbirliğini kurumsallaştırmaktır.
Üniversitelerde doktora veya yüksek lisans programlarında öğrenim gören öğrencilerin tez konularının KOBİ'ler tarafından talep edilen, imalat sanayisine yönelik yeni teknolojilere dayalı ürün, üretim yöntemi ve Ar-Ge tabanlı ihtiyaçlara yönelik olarak belirlenmesini sağlamak amacı güdülmektedir.
Destek Oranı:
San-Tez projelerinde proje ortağı firma;
- Mikro işletme ise en az yüzde 15
- Küçük işletme ise en az yüzde 20
- Orta büyüklükteki işletme ise en az yüzde 25
- Büyük işletme ise en az yüzde 35 oranında proje katkı payını üstlenmektedir. Kalan tutar program kapsamında Bakanlıkça hibe olarak destekleniyor.
Kimler Yararlanabilir?: Üniversite-sanayi işbirliği ile yürütülecek Ar-Ge ve yenilik projeleri için sektör ve büyüklüğüne bakılmaksızın katmadeğer yaratan, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait Türkiye’de yerleşik işletmeler San-Tez Programı’ndan istifade edebilirler.
Bilgi İçin: https://biltek.sanayi.gov.tr/sayfalar/santez.aspx
KOSGEB DESTEKLERİ
KOBİ’lere çok yönlü ve erişimi kolay destekler sunan kurumların başında KOSGEB gelir. KOSGEB destekleri Türkiye’de çok önemli sonuçlar üretmiş bir tecrübe temelinde yürütülmektedir. KOSGEB’in yürüttüğü destek programları aşağıda ayrı ayrı incelenmiştir:
1-KOSGEB Genel Destek Programı
Amaç: Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması, KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması, mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması, KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi, KOBİ’lerin yurtiçi ve yurtdışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi.
Destek Kapsamı:
- Yurtiçi Fuar Desteği
- Yurtdışı İş Gezisi Desteği
- Tanıtım Desteği
- Eşleştirme Desteği
- Nitelikli Eleman İstihdam Desteği
- Danışmanlık Desteği
- Eğitim Desteği
- Enerji Verimliliği Desteği
- Tasarım Desteği
- Sınai Mülkiyet Hakları Desteği
- Belgelendirme Desteği
- Test, Analiz ve Kalibrasyon Desteği
- Bağımsız Denetim Desteği
Destek Üst Limiti: 10.000-30.000 TL
Destek Oranı: Yüzde 50-60
Destek Süresi: Limitsiz.
2-Ar-Ge ve İnovasyon Programı
Amaç: Bilim ve teknolojiye dayalı yeni fikir ve buluşlara sahip KOBİ ve girişimcilerin geliştirilmesi, teknolojik fikirlere sahip tekno-girişimcilerin desteklenmesi, KOBİ’lerde Ar-Ge bilincinin yaygınlaştırılması ve Ar-Ge kapasitesinin artırılması, mevcut Ar-Ge desteklerinin geliştirilmesi, inovatif faaliyetlerin desteklenmesi, Ar-Ge ve inovasyon proje sonuçlarının ticarileştirilmesi ve endüstriyel uygulamasına yönelik destek mekanizmalarına ihtiyaç duyulması.
Desteklenen Giderler:
Başlangıç Sermayesi Desteği: 20.000 TL;
Kira Desteği: 24.000-30.000 TL
Proje Geliştirme Desteği: 100.000 TL
Makine, Teçhizat, Donanım, Hammadde,
Yazılım ve Hizmet Alımı Gideri: 150.000 TL
(Geri  Ödemesiz), 300.000 TL(Geri Ödemeli)
Personel Gideri: 150.000 TL
Destek Oranı: Yüzde 75-100
Proje Süresi: 24 ay (+12 ay).
3-Endüstriyel Uygulama Programı
Destek Kapsamı: Kira Desteği, Personel Gideri Desteği, Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım ve Tasarım Giderleri Desteği (Geri Ödemeli ve Geri Ödemesiz)
- Kira Desteği: 18.000 TL
- Makine, Teçhizat, Donanım, Hammadde,
- Yazılım ve Hizmet Alımı: 150.000 TL (Geri Ödemesiz), 500.000 TL (Geri Ödemeli)
- Personel Gideri: 150.000 TL
- Destek Oranı: Yüzde 75-100
- Proje Süresi: Endüstriyel Uygulama Programı;18 ay (+12 ay)
- 4-KOSGEB Gelişen İşletmeler Piyasası KOBİ Destek Programı
Amaç: Gelişme ve büyüme potansiyeline sahip küçük ve orta ölçekli işletmelerin;
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmesinin sağlanması, sermaye piyasalarından fon temin edilmesine imkan sağlanması.
Destek Kapsamı: Program kapsamında, KOBİ’lerin paylarının Gelişen İşletmeler Piyasası’nda işlem görmek üzere halka açılma sürecinde hibe olarak;
- Piyasa danışmanı danışmanlık hizmet bedeli,
- Bağımsız denetim hizmeti bedeli,
- Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) kurul kaydına alma ücreti,
- İMKB Gelişen İşletmeler Piyasası Listesi’ne kabul ücreti,
- Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) masrafı,
- Aracı kuruluşa ödenecek aracılık komisyonu.
Destek Üst Limiti: 100.000 TL
Destek Oranı: Yüzde 75-100
5-KOSGEB Girişimcilik Destek Programı
Amaç: Ekonomik kalkınma ve istihdam sorunlarının çözümünün temel faktörü olan girişimciliğin desteklenmesi ve yaygınlaştırılması, başarılı ve sürdürülebilir işletmelerin kurulması, girişimcilik kültürünün yaygınlaştırılması, ‘İş Geliştirme Merkezleri’nin kurulması ile girişimciliğin geliştirilmesi, istihdamın artırılması, yerel dinamiklere dayalı girişimciliğin desteklenmesi.
Destek Kapsamı:
- İşletme Kuruluş Desteği,
- Kuruluş Dönemi Makine, Teçhizat ve Ofis Donanım Desteği,
- İşletme Giderleri Desteği.
Yararlanıcılar: Genel ve özel hedef grupları (gençler, kadınlar, dezavantajlı gruplar).
Proje Üst Limiti: 50.000 TL (Geri Ödemesiz) ve 100.000 TL (Geri Ödemeli).
Destek Oranı: Yüzde 60-90
6-KOSGEB KOBİ Proje Destek Programı
Amaç: İşletmelere özgü sorunların işletmeler tarafından projelendirildiği ve projelendirilen maliyetlerin desteklenebildiği bir programa ihtiyaç duyulması, KOBİ’lerde proje kültürü ve bilincinin oluşturulması, işletmelerin proje yapabilme kapasitelerinin geliştirilmesi, esnek destekleme sistemine ihtiyaç duyulması.
Destek Üst Limiti: 150.000TL
Destek Oranı: Yüzde 50-60
Program Süresi: 3 yıl
Proje Süresi: 6-24 ay (+12 ay).
7-KOSGEB Tematik Proje Destek Programı
Amaç: KOBİ’lerin kendi işletmelerini geliştirmeleri ve ‘Meslek Kuruluşları’ tarafından küçük ve orta ölçekli işletmelerin geliştirilmesi amacıyla daha fazla proje hazırlamalarının teşvik edilmesi, makro strateji dokümanlarında işaret edilen öncelikler dikkate alınarak belirlenen tematik alanlarda bölgesel ve sektörel ihtiyaçların karşılanması, KOBİ’lerin uluslararası mevzuat ve önceliklere uyumunun sağlanması.
Destek Kapsamı:
Personel ücretleri ve seyahat giderleri,
Makine-ekipman, yazılım ve donanım alımı veya kiralanması giderleri,
Sarf malzemesi giderleri,
Hizmet alım giderleri,
Genel idari giderler.
Kimler Yararlanabilir?: KOBİ'ler ve Meslek Kuruluşları.
Destek Miktarı: Proje destek çağrısında belirlenir.
Destek Oranı: Yüzde 50-60 arası.
8-KOSGEB İşbirliği Güçbirliği Destek Programı
Amaç: KOBİ’lerin işbirliği-güçbirliği anlayışıyla bir araya gelerek; ortak tedarik, ortak tasarım, ortak pazarlama, ortak laboratuvar, ortak imalat, ortak hizmet sunumu ve benzeri konular ile ‘Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji’ alanlarında hazırlayacakları ortak imalata yönelik işbirliği-güçbirliği projelerinin desteklenmesi amaçlanmaktadır.
Ortaklık Modelleri: Proje ortağı işletmeler mevcudiyetlerini koruyarak kurulacak işletici kuruluşa ortak olmaları, proje ortağı işletmelerin bir kısmı ya da tamamı kendilerini feshederek kurulacak işletici kuruluşa dahil olmaları, proje ortağı işletmelerin bir kısmı kendilerini feshederek ortaklardan birinin bünyesinde birleşmesi gerekmektedir. Ayrıca proje başvurusunda, işbirliği-güçbirliği amacı ile en az 5 (beş) işletmenin bir araya gelmesi şartı aranır. Projenin, ‘Orta-Yüksek’ ve ‘Yüksek Teknoloji’ alanlarında gerçekleştirilecek olması durumunda ise en az 3 (üç) işletmenin bir araya gelmesi yeterlidir.
Desteklenen Proje Konuları:
- Hammadde, ara mamul, mamul, lojistik ve diğer hizmetleri daha hızlı ve ucuz temin edebilmeleri amacıyla ortak tedarik,
- Üretim ve hizmet kapasitelerini, çeşitlerini, verimliliğini ve kalitelerini artırmak amacıyla ortak imalat ve hizmet sunumu,
- Ürün ve hizmet kalitelerini yükseltmek, ulusal ve uluslararası pazar paylarını artırmak, marka imajı oluşturmak, uluslararası pazarın ihtiyaçlarına cevap vermeleri amacıyla ortak pazarlama,
- Ürün ve hizmet standartlarını geliştirmeleri amacıyla ortak laboratuvar,
- Müşteri istekleri ve pazarın talebi doğrultusunda ürün ve hizmet geliştirmeleri, ürettikleri ürün ve hizmetleri yeni pazarlara sunmaları amacıyla ortak tasarım ve benzeri alanlarda ortak sorunlara ortak çözümler getiren, maliyet düşürücü ve rekabet avantajı sağlayıcı nitelikteki projeler ile ‘Orta-Yüksek’ ve ‘Yüksek Teknoloji’ alanlarında ortak imalata yönelik gerçekleştirilecek İşbirliği-Güçbirliği Projeleri işletici kuruluş marifetiyle desteklenir.
Proje Süresi: 6-24 ay (+ 12 ay) 
Destek Üst Limiti: 1.000.000 TL  300.000 TL (Geri Ödemesiz), 700.000 TL (Geri Ödemeli)
Orta-Yüksek ve Yüksek Teknoloji Alanları İçin: 1.500.000 TL 300.000 TL (Geri Ödemesiz), 1.200.000 TL (Geri Ödemeli)
Proje Destek Oranı: 1. Bölge’de yüzde 50- 2., 3. ve 4. Bölgeler’de yüzde 60- 5. ve 6. Bölgeler’de yüzde 70.
Not: Destekler hakkında ayrıntılı bilgi için www.kosgeb.gov.tr adresini ziyaret ediniz.
TÜBİTAK KOBİ AR-GE DESTEKLERİ
TÜBİTAK KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı
TÜBİTAK’ın KOBİ’lere özel destek programı şu çerçevede sunuluyor:
Amaç: Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin, teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katmadeğeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.
Gerekçe: KOBİ’lerin Ar-Ge faaliyetleri istenilen düzeyin altında kalmıştır. KOBİ’lerin Ar-Ge ve yenilik projeleri için farklılaştırılmış bir destek programı TÜBİTAK tarafından kurgulanmış ve uygulamaya alınmıştır.
Destek Konuları: Yeni bir ürün üretilmesi, mevcut bir ürünün geliştirilmesi, iyileştirilmesi, ürün kalitesi veya standardının yükseltilmesi veya maliyet düşürücü nitelikte yeni tekniklerin, yeni üretim teknolojilerinin geliştirilmesidir.
Destek Kapsamı:
- Personel giderleri,
- Proje personeline ait seyahat giderleri,
- Alet, teçhizat, yazılım ve yayın alım giderleri, 
- Makine ekipman giderleri, 
- Malzeme ve sarf giderleri, 
- Yurtiçi ve yurtdışı danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alım giderleri, 
- Ülke içinde Ar-Ge kurum ve kuruluşlarına yaptırılan Ar-Ge hizmet giderleri, 
- Patent tescili, faydalı model tescili ve endüstriyel tasarım tescil giderleri,
- Proje hazırlama ve hazırlatma giderleri ile yeminli mali müşavir giderleri.
Destek Miktarı: 
Proje Üst Limiti: 400.000 TL 
Destek Oranı: Yüzde 40-75
Destek Süresi: 18 ay. 
Diğer TÜBİTAK Destekleri:
TÜBİTAK ayrıca KOBİ’lere de açık olan, aşağıdaki destek programlarını uyguluyor:
- Teknogirişim  Sermaye Destek Programı:  Girişimcilerin teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini, katmadeğer ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için fikir aşamasından pazara kadar olan faaliyetleri destekler.
- Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı:  Program, firma düzeyinde katmadeğer yaratan kuruluşların araştırma-geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarını teşvik etmek ve bu yolla Türk sanayisinin Ar-Ge yeteneğinin yükseltilmesine katkıda bulunmak amacındadır.
Öncelikli Alanlar:
- Araştırma Teknoloji Geliştirme ve Yenilik Projeleri Destekleme Programı
- Yenilik ve Girişimcilik Alanlarında Kapasite Artırılmasına Yönelik Destek Programı: “Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde Teknoloji Transfer Ofisleri (TTO) Kurulum ve Kapasite Artırımının Sağlanması” amacına dönük uygulanıyor.
- Girişim Sermayesi Destekleme Programı: Yenilikçi, ürün, süreç, bilgi ve teknoloji geliştirme ve üretme potansiyeli bulunan KOBİ ölçeğindeki şirketlerin çekirdek veya başlangıç aşamalarındaki finansman ihtiyaçlarının, girişim sermayesi fonları aracılığıyla karşılanması amacıyla başlatılmıştır.
- Öncül Ar-Ge Laboratuvarları Destekleme Programı: Türk bilim insanlarının araştırma niteliklerinin yükseltilmesi ve ülkemizin belirli bilim ve teknoloji alanlarında küresel çekim merkezi olmasının sağlanması amacıyla uygulanıyor.
KALKINMA BAKANLIĞI DESTEKLERİ
Kalkınma Bakanlığı KOBİ’leri ‘Kalkınma Ajansları’ aracılığıyla desteklemektedir.
‘Kalkınma Ajansları’nın bölgesel dağılımı şu şekildedir:
AHİKA (Aksaray, Kırıkkale, Kırşehir, Niğde, Nevşehir), BAKA (Antalya, Burdur, Isparta), BAKKA (Bartın, Karabük, Zonguldak), BEBKA (Bilecik, Bursa, Eskişehir), ÇKA (Adana, Mersin), DAKA (Bitlis, Hakkari, Muş, Van), DİKA (Batman, Şırnak, Siirt, Mardin), DOĞAKA (Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye), DOKA (Artvin, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Trabzon) FKA (Bingöl, Elazığ, Malatya, Tunceli) GEKA (Aydın, Denizli, Muğla), GMKA (Balıkesir, Çanakkale), İKA (Adıyaman, Gaziantep, Kilis), İSTKA (İstanbul), KARACADAĞ (Diyarbakır, Şanlıurfa), KUDAKA (Erzincan, Erzurum, Bayburt), KUZKA (Çankırı, Kastamonu, Sinop), MARKA (Bolu, Düzce, Kocaeli, Sakarya, Yalova), MEVKA (Konya, Karaman), OKA (Amasya, Çorum, Samsun, Tokat), ORAN (Kayseri, Sivas, Yozgat),  SERKA (Ağrı, Ardahan, Iğdır, Kars), TRAKYA (Edirne, Kırklareli, Tekirdağ), ZEKA (Afyonkarahisar, Kütahya, Manisa, Uşak).
Destek Programları: Kalkınma Ajansları, bir yandan kamu ve yarı kamu niteliğindeki bölgesel kuruluşlara ve STK’lara, bölgedeki altyapı yatırım açığını gidermek amacıyla Teknik Destek ve Doğrudan Yatırım Desteği  programlarını yürütürken diğer yandan da KOBİ’lerin yapacağı yatırımlara, Mali Destek programlarıyla hibe finansman sağlamaktadır.
Destek Miktar ve Oranı: ‘Kalkınma Ajansları’nın KOBİ’lere sağladığı hibe desteklerin proje bütçesine oranı yüzde 50’dir. Proje başına verilen destek miktarı ise uygulamadan çıkarılacak bir ortalamaya göre, 25.000 lira ile 400.000 lira arasında değişmektedir. 2015 yılında 1300 proje desteklenmiş ve sağlanan destek toplamı 460 milyon lira civarında olmuştur.
AB BAKANLIĞI DESTEKLERİ
Türkiye’nin katılım sağladığı AB KOBİ’lere hibe programları aşağıda incelenmiş ve özetleri çıkarılmıştır. Türkiye'nin 2014-2020 yılları arasında katılım sağlayacağı programlar şunlardır:
1- Erasmus+Programı: Birlik düzeyinde mesleki eğitim de dahil olmak üzere eğitim ve öğretimde işbirliği, hareketlilik faaliyetleri, dönemsel ortaklıklar ve gençlik faaliyetlerini destekleyecektir.
2- Ufuk 2020 Programı: Bilimsel araştırmaların ve yenilikçilik faaliyetlerini yeni dönemde tek bir çatı altında toplayan Program, bilim insanlarının AB düzeyinde hareketliliğini de desteklemektedir.
3- İşletmelerin ve KOBİ'lerin Rekabet Edebilirliği (COSME) Programı: Yenilikçi girişimlerin ve fikirlerin ihtiyaç duyduğu finansmana erişimin kolaylaştırılması, girişimcilik kültürünün yerleşmesi ve iş ortamının iyileştirilmesine yönelik faaliyetleri desteklemektedir.
4- Fiscalis 2020 Programı: Genel amacı iç pazarın vergilendirme sisteminin ülkeler arası işbirliğini güçlendirerek düzenli olarak işlemesini sağlamak ve iyileştirmektir.
5- Gümrükler 2020 Programı: Programın amacı gümrük alanında iç pazarın etkin biçimde işlemesine yönelik olarak üye ülkelerin çabalarının desteklenmesidir.
6- İstihdam ve Sosyal Yenilik (EaSI) Programı: Program kapsamında, nitelikli ve sürdürülebilir istihdam, yeterli sosyal korumanın temini, sosyal dışlanma ve yoksullukla mücadele ile çalışma şartlarının iyileştirilmesi hususları desteklenmektedir.
GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI DESTEKLERİ
“Milli Tarım Politikası” çerçevesinde çiftçi KOBİ’lere Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından önemli destekler sağlanacak, aşağıda bu destekler özetlenerek verilmiştir.
1- Alan Bazlı Tarımsal Desteklemeler
Ürün Grubu: Süs bitkileri, özel çayır, mera ve orman emvali alanlara.
Ürün Grubu: Hububat, yem bitkileri, baklagiller, yumru bitkiler, sebze ve meyve alanlarına
Ürün Grubu: Yağlı tohumlu bitkiler ile endüstri bitkileri yetiştirilen alanlara;
a) Mazot ve Kimyevi Gübre Desteği,
b) Toprak Analizi Desteği,
c) Organik Tarım ve İyi Tarım Uygulamaları Desteği,
d) Alternatif Ürün Desteği veriliyor.
e) Fındık Üreticilerine Alan Bazlı Gelir Desteği veriliyor.
2- Hayvancılık Desteklemeleri
a) Yem Bitkileri Desteği: (10 dekar ve üzeri)
b) Arıcılık Desteği: (en az 30 adet arılı kovan)
c) Su Ürünleri Desteği: (Alabalık, çipura, levrek, kabuklu, çift kabuklu ve yumuşakçalar, mersin balığı, yılan balığı, kerevit, karides, kalkan balığı, fangri, mercan, sinagrit, lahoz, sivri burun, karagöz, minekop, eşkine, sargoz, mırmır, sarıağız, yayın, karabalık ve deniz alabalığı)
d) Süt Primi
e) Hayvan Başına Ödeme Desteği
f) Buzağı Desteği
g) Aşı Desteği
h) Hayvan Gen Kaynaklarını Koruma Desteği.
3- Tarım Havzaları Üretim ve Desteklemesi
a) Kütlü Pamuk Desteği 
b) Yağlık Ayçiçeği Desteği
c) Soya Fasulyesi Desteği
d) Kanola Desteği 
e) Dane Mısır Desteği
f) Zeytinyağı Desteği 
g) Aspir Desteği
h) Hububat ve Baklagil Desteği
i) Yaş Çay Desteği.
4- Kırsal Kalkınma Yatırım Desteklemeleri
a) Süt İşleme (İleri İşlem), Soğutma, Depolama, Ambalajlama ve Paketleme
b) Meyve-Sebze, Hububat (Un Fabrikaları hariç) Bakliyat İşleme, Paketleme, Ezme Turşu Yapma,  Soğuk Depolama ve Sebze Tohumu Kurutma,
c) Kırmızı-Beyaz Et İşleme (İleri İşlem Tekniği Dahil) Paketleme, Ambalajlama, Soğuk Bekletme ve Depolama
d) Makine ve Ekipman Alımları (Gerçek kişiler için 100.000 TL hibe, tüzel kişiler için 200 bini hibe 500.000 TL).
5- Tarım Sigortaları Desteklemeleri
Tarım sigortaları poliçe tutarının yüzde 50’si devlet tarafından karşılanmaktadır. Bunlar;
a) Bitkisel Ürün Sigortaları,
b) Sera Sigortaları,
c) Kümes Hayvanları Sigortaları,
d) Su Ürünleri Sigortaları’dır.
6- Telafi Edici Ödemeler Kapsamındaki Tarımsal Destekler
Bu destekler; a) Patetes Siğili Desteği, b) Çay Budama Tazminatı Desteği’dir.
7- Diğer Tarımsal Amaçlı Desteklemeler
Yurtiçi Sertifikalı Tohum, Fidan, Çilek Fidesi ve Standart Fidan Kullanımı ile Sertifikalı Tohum Üretiminin Desteklenmesi.
Milli Tarım Projesi
BİNALİ YILDIRIM-Başbakan: Tarım KOBİ’lerine yeni destek çerçevesi
Başbakan Binali Yıldırım açıkladı: Tarım KOBİ’lerine, havza bazlı üretim temelinde destek verilecek.
Ölçüldü, biçildi, Türkiye’de 941 havza ortaya çıktı. Buğday istisna, her yerde desteklenecek. Yem bitkileri üretimine de 941 havzanın tamamında destek sağlanacak. Örneğin; Adana Ceyhan'da kuru fasulye, nohut, çavdar gibi 14 ürün…
Destekler yılda 2 kere verilecek; biri ekim diğeri de hasat zamanı. İlk destek Nisan-Mayıs’ta, ikinci destek Eylül-Ekim’de.
Hayvancılıktaki model, esas itibarıyla yerli üretimi destekleme modeli olacak. 25 ilde mera hayvancılığı yetiştirici bölgeleri oluşturulacak. Meralar, hayvancılık yapmak isteyenlere, ‘ıslah şartıyla’ cüzi paralarla kiraya verilecek. 4 ayını doldurmuş buzağılara 750 lira destek verilecek. Ahır, ağıl yapımının yüzde 50'sini devlet karşılayacak. Düve alımında yüzde 30 hibe verilecek. Arazi toplulaştırma ve sulama tek bakanlıkta toplanacak. Tarım yapılacak yere bina yapmak yasaklanacak.
Proje ‘Türkiye Tarım Sektörü’nü yeni bir yapıya kavuşturmak amacıyla hazırlandı.
GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI DESTEKLERİ
BÜLENT TÜFENKCİ-Gümrük ve Ticaret Bakanı: KOBİ’lere 10 milyarlık teminatsız 'nefes' kredisi
Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent Tüfenkci’nin açıkladığına göre; Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) bünyesindeki ticaret ve sanayi odaları ile ticaret borsalarının mevduatları bankaya yatırılarak, KOBİ’lere can suyu olacak. Yaklaşık bir milyar liralık mevduat karşılığında KOBİ’lere 12 ay vadeye kadar 10 milyar liralık kredi kullandırılacak.
Her bir işletmenin büyüklüğüne göre 100 ila 150 bin lira limitli kredinin yıllık faizi yüzde 9.9 olacak.
10 milyarlık kredi için bankalara teminatı yüzde 85 oranında Kredi Garanti Fonu (KGF) üzerinden devlet verecek.
1 Ocak 2017 tarihi itibarıyla Taşınır Rehni Kanunu yürürlüğe girecek.
KGF KOBİ DESTEKLERİ
İSMET GERGERLİ-KGF Genel Müdürü: KOBİ’lere teminat ve kefalet desteği
Kredi Garanti Fonu (KGF) KOBİ’lere teminat ve kefalet desteği sağlamaktadır. Bu kapsamda  aşağıdaki programları uygulamaktadır:
1- Hazine Desteklerinden Verilen Banka Kredisi Kefaletleri
İmalatçı KOBİ’lere, kadın girişimcilere, genç girişimcilere verilmektedir. OSB İşyeri İnşaat Finansmanı Kredileri, Acil Destek Kredisi, 2016 Makine Teçhizat Kredisi, Mikro KOBİ’lere Mikro Kredi gibi başlıklar içermektedir. Ürün vadesi azami 8 yıldır. Ödemesiz dönem azami 2 yıldır.
2- KGF Özkaynaklarından Verilen Doğrudan Kefaletler
KOSGEB Geri Ödemeli Destekleri’nden veya EXIMBANK Kredileri’nden yararlanan KOBİ’lere kefalet desteği verilmektedir. TÜBİTAK Transfer Ödemeleri ve TTGV KOBİ Destekleri de KGF kefalet destekleri kapsamındadır.
KGF, bugüne kadar yaklaşık 24 bin KOBİ’ye, 14 milyar TL tutarındaki kredi için yaklaşık 10 milyar TL kefalet sağlamıştır. Hedef 50 bin KOBİ’ye kefil olmaktır. Bu yılın Ocak ayından Ekim ayı sonuna kadar olan dönemde KGF teminat ve kefalet hacmi yaklaşık yüzde 86 büyümüştür. Kurum mevcut kaynaklarıyla 200 bin KOBİ’yi destekleyebilecek kapasiteye ulaşmıştır.
Kurum ihracatçıya yüzde 100, KOBİ'lere ise yüzde 85’e kadar kefalet sağlamaktadır.
KGF özkaynaklarından verdiği kefaletlerde kullanılan Portföy Garanti Sistemi, artık Hazine kaynaklı kefaletlerde de kullanılacaktır.
KOBİ’ler 3 milyon dolara kadar kefalet kullanabilecekler.
KOBİ’lere hazır fabrika
Doğu ve Güneydoğu Anadolu  bölgelerinde 23 ilden beşinde 8 cazibe merkezi kurulacak. GAP ayarında bir proje olacak. KOBİ’lere önemli bir fırsat doğuyor demektir bu. Bu hedef doğrultusunda, başta emek yoğun sektörlerde olmak üzere işletmelere yatırım ve işletmenin bütün aşamaları kapsayan uzun vadeli destekler sağlanarak yatırım, üretim ve istihdamın artırılması amaçlanıyor.
Her yıl anahtar teslim 30 fabrika inşa edilecek. 298 yatırımcıya sıfır faizli yatırım kredisi ve işletme kredisi verilecek. 255 firmaya her türlü danışmanlık desteği sağlanacak.
Yatırımı olağanüstü cazip hale getiren ise şu destek; KOBİ’nin bölgede üreteceği ürünlere devlet, alım garantisi sağlıyor.
Girişimci KOBİ’lere de firsat çıkıyor. Genç girişimcilere, tarihi mekanları düzenleyerek oluşturulacak ofislerde, iş kurmaları için her türlü altyapı, eğitim ve danışmanlık desteği sağlanacak. Her bir merkez, 100 genç girişimciye azami 3 yıl hizmet verecek. Bir merkez kadın girişimciler konusunda uzmanlaşacak. Projenin yatırım maliyeti, 5.2 milyar TL olacak.
TTGV KOBİ DESTEKLERİ
İleri Teknoloji Projeleri Desteği-İTEP
Amaç: Program kapsamında bahsi geçen öncelikli dört alanda “fikri mülkiyet tabanlı” teknolojilerin geliştirilmesi ve ticari ürün olarak pazara sunulması teşvik edilmektedir. Destek, “Tarım”, “Eğitim”, “Sağlık” ve “Çevre” alanlarında gerçekleştirilen ürün ve/veya süreç geliştirme uygulamalarının Ar-Ge ve ticarileştirme fazlarını İleri Teknoloji Projeleri (İTEP) Destek Programı çerçevesinde verilmektedir.
Hedef: İTEP Destek Programı ile ticari değeri olan yeni ürün oluşturulmasına, mevcut ürünlerin rekabet gücünün yükseltilmesine ya da bu amaçla üretim yöntemi, sistemi ve tekniklerinin araştırılması, geliştirilmesi ve ölçek ekonomisine uygun biçimde ticarileştirilmesine yönelik faaliyetlere geri ödeme koşuluyla mali destek sağlanması hedeflenmiştir.
Öncelikli alanlar: 
- Tarımsal biyoteknoloji l Tarım aletlerinde özgün teknolojiler l Akıllı tarıma yönelik teknolojiler l Hassas tarım teknolojileri l Hayvansal hastalık ve zararlılarına yönelik teknolojiler l Hayvan aşıları ve teşhis kitlerinin geliştirilmesi l Eğitimi geniş kitlelere götürebilecek özgün teknolojiler l Öğretme-öğrenme süreçlerinde verim artışı l Eğitim kurumlarının uygulamalı hale dönüştürülmesi l Eğitimde kullanılabilecek görsel-işitsel araçlar l Eğitim personelinin etkinliğinin/verimliliğinin artırılması l Biyomedikal teknolojiler l Biyomalzeme teknolojileri l Biyoelektronik teknolojiler l Biyomekanik teknolojiler l Doku mühendisliği teknolojileri l E-sağlık teknolojileri l İlaç teknolojileri l Diğer sağlık teknolojileri l Kaynak/enerji verimliliği sağlayacak ürün ve süreçler l Yenilenebilir enerji ile ilgili teknolojiler l Akıllı enerji dağıtımına yönelik teknolojiler l İklim değişikliğine uyum teknolojileri l Doğal felaketlerin tespit edilmesi, önlenmesi l Atıkların geri dönüşümü ve değerlendirilmesi l Akıllı üretim sistemleri.
Destek: Proje destek süresi en az 1 yıl, en fazla 3 yıldır. Proje destek bütçesi üst limiti 3 milyon ABD Doları, alt limiti 250.000 ABD dolarıdır. Destekleme yüzde 50 TTGV katkısı, yüzde 50 proje yürütücüsü firma katkısı olacaktır.
HAYRETTİN KAPLAN-Türk Eximbank Genel Müdürü: İhracatçı KOBİ’lere kredi destekleri
Türk Eximbank olarak, ihracatçı KOBİ’lere finansman desteği sağlıyoruz. 2016 yılının Ekim ayı itibariyle KOBİ’lerimize 2 milyar dolar tutarında kredi kullandırdık. Ayrıca Ekim sonu itibariyle toplamda 4.725 olan kredili firmalarımızın yüzde 78’i KOBİ niteliğinde firmalardan oluşmaktadır. İhracat yapma potansiyeline sahip, ancak, kaynak yetersizliği olan KOBİ’lere yönelik olarak tasarladığımız özel bir kredi programımız bulunuyor. ‘KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri’nde 540 güne, döviz cinsinden kredilerimizde ise 720 güne kadar vade uyguluyoruz.
İhracatçı KOBİ’lere sağladığımız Reeskont Kredisi mal ve döviz kazandırıcı hizmet ihracatında bulunan firmalarımıza Libor+0.50’den başlayan faiz oranları ve 240 güne kadar vade ile kullandırılmaktadır. Bununla birlikte 120 günlük kısmı Bankamız kaynaklarından karşılanacak şekilde, 50 milyon ABD Doları'na kadar, 360 gün vadeli Reeskont Döviz Kredisi kullandırım imkanı da sağlanmaktadır. Teminat olarak, banka avalli bono talep edilmektedir. Reeskont Kredisi Programı kapsamında 100 bin ABD Doları olan işlem alt limiti KOBİ’ler için 50 bin ABD Doları olarak belirlenmiştir. Sevk Sonrası Reeskont Kredisi geniş bir müşteri ağına sahip olan faktoring şirketleri aracılığıyla da kullandırılmaktadır.
KOBİ’lere orta-uzun vadeli kredi desteğimiz de artırılmaktadır. KOBİ’lerimize 7 yıla kadar vadeli İhracata Yönelik Yatırım ve İşletme Sermayesi Kredisi sağlıyoruz.
Türkiye’de yerleşik firmalar tarafından ihracatı gerçekleştirilecek dayanıklı ve dayanıksız tüketim malları ihracatı 2 yıla, sermaye malı ihracatının ve yurtdışında üstlenilen projeler ise 10 yıla kadar vadeli kredilerle desteklenmektedir.
Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı ile KOBİ’lerimizin 238 ülkeye gerçekleştirdikleri 1 yıla kadar vadeli sevkiyatları, sevk sonrası dönemde ortaya çıkabilecek ticari ve politik risklere karşı tek bir poliçe kapsamında sigorta teminatı altına alınmaktadır.  Eximbank tarafından sigortalanmış ihracat alacakları 18 ticari bankada ve yine Türk Eximbank’ta teminat olarak kabul edilmektedir.