Nitelik yükselecek: Hükümet Ar-Ge desteğini artırdı

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun açıkladığı Ar-Ge Reform Paketi’nde Ar-Ge’ye teşvik arttı ve tasarıma destek sağlandı. Yüksek teknoloji Reform Paketi’nin şah damarını oluşturarak teşvikleri kaptı.Başbakan Ahmet Davutoğlu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde hazırlanan ‘Ar-Ge Reform Paketi’ni, TÜBİTAK’ta düzenlenen tanıtım toplantısında açıkladı. Toplantıda Türkiye'nin niteliksel bir sıçramaya ihtiyacı olduğunun altını çizen Davutoğlu, bu dönemin niteliksel sıçramanın mührünün vurulduğu bir dönem olacağını kaydetti.
Geçen sene açıkladıkları ‘25 Öncelikli Dönüşüm Programı’ ile nitelik sıçramasını sağlayacak alanları ve bu alanlara ilişkin eylemleri belirlediklerini anımsatarak, özellikle reel sektörle ilgili dönüşüm programlarında, teknoloji kapasitesine çok özel vurgular yaptıklarını söyledi. 64. Hükümet’in Eylem Planı’nda da nitelik artışına daha büyük bir atıfta bulunduklarını hatırlatan Davutoğlu, "2023 hedeflerine ulaşmamız için muhakkak bir suretle daha yenilikçi, ileri teknolojili ve yüksek katmadeğerli bir üretim anlayışına, yapısına geçmemiz gerekmektedir. Bu nedenle bilim, yenilik ve teknoloji ekosistemini her yönüyle güçlendirmemiz, geliştirmemiz gerekiyor" diye konuştu.
Bilimsel yayın sayımız 3 katına çıktı
Davutoğlu, Türkiye’nin bilim, yenilik ve teknoloji ekosisteminin her geçen gün daha da güçlendiğini ve geliştiğini belirterek, şunları kaydetti: “2002 yılında sadece 3.9 milyar Türk lirası olan Ar-Ge harcamasını 2014 yılında 17.6 milyar Türk lirasına çıkardık. Çok daha sevindirici bir husus ise bu harcamanın yarıdan fazlasının reel sektör tarafından yapılıyor olmasıdır. Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranı biz göreve geldiğimizde yüzde 0.5 seviyesindeydi, 2014 yılında ise tarihimizde ilk defa, gururla ifade ediyorum, bizim için kritik bir seviye olan yüzde 1 seviyesini geride bıraktık. 2002 ile kıyasladığımızda her zaman özellikle insan unsuruna yaptığımız vurgunun bir zarureti, sonucu olarak tam zaman araştırmacı sayımız yaklaşık 4 katına, bilimsel yayın sayımız ise 3 katına çıktı.”
Davutoğlu, bilimsel yayınların seviyesinden memnun olmadıklarını da dile getirdi.
Tasarım da artık desteklenecek
Davutoğlu, Ar-Ge harcamalarının milli gelire oranını yüzde 3 seviyesine çıkarmaları gerektiğini, bunun 2023 hedefleri arasında yeraldığını söyledi. Ar-Ge harcamalarını artırırken özel sektörün bu harcamalardaki payını da yüzde 60 üzerine çıkarmak zorunda olduklarını ifade eden Davutoğlu, 2014 itibarıyla 115 bin olan araştırmacı sayısını 200-300 bin ve daha yüksek rakamlara ulaştırmakta da kararlı olduklarını vurguladı.
Davutoğlu, Ar-Ge ve yenilik eko-sistemini oluşturan her unsurun, Ar-Ge ve mükemmeliyet merkezleri, teknoloji geliştirme bölgeleri, üniversitelerin, geliştiğini güçlendiğini vurgulayarak, öğrencilere girişimcilere, firmalara çok önemli burs ve teşvikleri verdiklerini aktardı.
Sistemde aksayan yönleri sürekli iyileştirmeye, daha iyi bir sistem kurmaya önem verdiklerini anlatan Davutoğlu, çok önemli gördükleri Ar-Ge ve Yenilik Reform Paketi'nde yeralan kanuni düzenlemeleri de en kısa sürede Meclis gündemine taşıyacaklarını ifade etti.
Davutoğlu, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın şu anda "Üretim Reform Paketi" üzerinde çalıştığını anlatarak, Ar-Ge ve üretim paketlerinin, Türkiye'deki niteliksel sıçramanın 2 önemli ayağını oluşturacağını vurguladı.     
Davutoğlu’nun açıkladığı Reform Paketi:
- Tasarım faaliyetlerinin desteklenmesi,
- Ar-Ge yatırımlarının ve nitelikli üretimin artırılması,
- Ar-Ge personelinin niteliğinin ve istihdamının arttırılması,
- Ar-Ge faaliyetlerinin ticarileşmesini sağlayacak eylemler,
- Üniversite-sanayi işbirliğinin güçlendirilmesi ve
- Ar-Ge ve yeniliklerimizin koordinasyonun sağlanması gibi temel altı alanı kapsıyor.

Açıklanan Ar-Ge teşviklerinin içeriği ise şöyle:
1- Tasarım merkezleri kurulacak ve merkezlerin, Ar-Ge merkezlerinin yararlandığı destek ve muafiyetlerden yararlanması sağlanacak. Tasarım harcamalarının tamamı vergiden indirilecek. Çalışanların sigorta primlerinde işveren hissesinin yarısı 2023’e kadar Maliye Bakanlığı tarafından karşılanacak. Gelir vergisi stopaj desteği uygulanacak. Damga vergisi istisnası sağlanacak. Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’nde gerçekleştirilen tasarım faaliyetleri de destek kapsamına alınacak.
2- KOBİ’ler, büyük işletmeler ve Ar-Ge Merkezleri, Ar-Ge ve tasarım siparişi verdiğinde ve aldığında ayrı ayrı yüzde 50 olmak üzere Ar-Ge indirimine tabi olacak. Bakanlar Kurulu bu oranı yüzde yüze kadar çıkarmaya da yetkili kılınacak. Bu adımın özellikle Ar-Ge ve tasarım merkezi kurmaya gücü yetmeyen KOBİ’ler için büyük bir imkan, büyük bir yenilik olduğuna inanıyoruz.
3- Ar-Ge merkezi kurmak için gerekli personel sayısı daha önce 50’den 30’a indirilmişti. Yeni teşvik bu sayıyı; yazılım, ilaç ve tıbbi cihazlar, tarım, gıda, biyoteknoloji, bilgi ve iletişim teknolojileri ve diğer yüksek teknolojili sektörde 15’e indirdi. Otomotiv, imalat, dayanıklı tüketim vb. sektörlerde ise 30 personel baki kaldı.
4- Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde matematik, fizik, kimya ve biyoloji alanında istihdam edilenlerin maaşlarının brüt asgari ücret kadarlık kısmı iki yıllığına Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından ödenecek. Davutoğlu, “YÖK Başkanı ile bunu daha önce detaylı bir şekilde ele almıştık. Temel bilimleri desteklemeliyiz. Temel bilimler bütün bilimsel gelişmenin altyapısını oluşturur. Onun için temel bilimler konusu ülkedeki önemli sıkıntılardan biri olması nedeniyle sürekli gündemimizde olacak. Önce TÜBİTAK’ta bu bölümlerin başarılı öğrenciler tarafından tercih edilmesi için bir burs programı başlatmıştık. Şimdi de mezunların istihdamını kolaylaştırmak için bu adımı atmış bulunuyoruz” dedi.
5- Firmaların ortak proje yapmalarını teşvik amacıyla rekabet öncesi işbirliği projelerine destek sağlamaya başlanıyor. Bu firmalara hem gelir vergisi stopajı, damga vergisi istisnası, vergi ve sigorta indirimi gibi vergisel destekler sağlanacak hem de diğer desteklerle önleri açılacak. Ar-Ge'de kullanılacak makine, teçhizat, fizibilite ve danışmanlık giderleri için yüzde 50’ye kadar hibe destekler verilecek.6- Ar-Ge, yenilik ve tasarım projeleri kapsamında yurtdışından temin edilen ürünlere gümrük vergisi istisnası getirilecek. Yurtdışından Ar-Ge için getirilmesi zorunlu ürünlerde Mavi Hat Uygulaması’na geçerek bu ürünlerin beklemeden gümrükten geçişini sağlanacak. Böylece hem Ar-Ge proje süreçleri kısalacak hem de maliyetler minimuma inecek.
7- Öncelikli ve stratejik sektörlerde (bilişim, sağlık, biyoteknoloji, nanotenoloji, savunma, uzay, havacılık vb.) İhtisas (tematik) Teknoloji Geliştirme Bölgeleri kurularak, odak Ar-Ge yapılarının tahsis edilmesi sağlanacak.
8- Teknoloji Geliştirme Bölgeleri’yle Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde çalışan personelin projelerle ve lisans üstü eğitimleriyle ilgili olarak dışarıda geçirdikleri süreleri de muafiyet kapsamına alındı. Davutoğlu, “Buralarda çalışan bir personelin dışarıda bir saha araştırması yapması veya uluslararası bir konferansa katılması gerekiyorsa artık bu sürelerin tamamını bu kapsama alıyoruz. Yüksek lisans için 1.5, doktora için ise 2 yıllık süre muafiyet kapsamına alınacak.”
9- Teknoloji geliştirme bölgelerinde yeralan veya tekno gelişim desteğiyle kurulan firmalara doğrudan girişim sermayesi sağlayan firmalara vergi indirimi kolaylığı getiriliyor. Mevcut durumda girişim sermayesi fonları herhangi bir firmaya yatırım yaptığında bazı vergi avantajlarından faydalanıyor. Şimdi ise bu yatırımların bir fon aracılığıyla olmaksızın doğrudan teknoloji geliştirme bölgelerinde yeralan veya tekno girişim desteğiyle kurulan firmalara yönelmesi durumunda çok daha yüksek oranlı vergi indirimlerinden faydalanmalarının önü açılmış oluyor.
10- Yenilikçi fikirlere sahip gençlere verilen 100 bin TL’lik Teknogirişim Sermayesi Desteği’nin projenin niteliğine göre 500 bin liraya kadar artırılması sağlanacak. Daha da gerekirse desteğin artırılmasının önü açılacak. Ayrıca bu desteğe mezuniyetten sonraki 5 yıl içinde başvurma şartı da 10 yıla uzatılacak.
11- Bilişim sektöründeki firmaların güvenli, kaliteli yazılım geliştirmeleri için standart belirleme ve yetkilendirme sistemi getirilecek.
12- Üniversite-sanayi işbirliğindek öğretim görevlilerinden gelir vergisi kesintisine son veriliyor. Davutoğlu, “Bununla da yetinmiyoruz. Ayrıca üniversitenin bu gelirle ilgili döner sermaye kesintisini en fazla yüzde 15 olacak şekilde sınırlandırıyoruz. Eskiden öğretim üyesi bu gelirin yaklaşık yüzde 54'ünü kazanırken artık yüzde 85'ini kazanabilecek ve üstelik gelir vergisi kesintisi de yapılmayacak” diye konuştu.