İŞKUR, Ulusal İstihdam Stratejisi’ni belirledi: İşbaşında ve Mesleki Eğitim

TÜİK’in Nisan 2016 verilerine göre her yıl ortalama 700-750 bin kişi çalışabilir nüfusa dahil oluyor. İşsizlik oranı yüzde 11.1 gençlerde bu oran yüzde 19.2, işsiz sayısı 3 milyon 290 bin  kişi.  Kayıtdışı istihdam oranı ise yüzde 31.8 düzeyinde.İstanbul’da bu oran yüzde 18.6 civarında. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) İstanbul Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürü Muammer Coşkun, iş gücü piyasasının fotoğrafını çekmek için yılda 4 defa ‘Açık İş Araştırması’ yaptıklarını, en az 1 kez de Türkiye genelinde 10 kişiden fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerleriyle anket araştırması yaparak işverenlerin kısa, orta ve uzun vadede ihtiyaç duymuş olduğu işgücü açığının, hangi mesleklerden olduğunu, işçi temin etmekte zorlandıkları mesleklerin hangileri olduğunu belirlemeye çalıştıklarını söylüyor. 2015 yılında Türkiye genelinde 132 bin, İstanbul’da 11 bin 502 işyeri ziyaret edilerek, yüz yüze görüşme yapıldı. Yapılan araştırma sonuçlarına göre; İstanbul’da işyerlerinin  yüzde 15’inde ‘açık iş’ var. Yani Türkiye genelindeki açık işlerin  4’te  1’i  İstanbul’da.  Yine araştırmaya göre işyerlerinin yüzde 25’i eleman temininde güçlük çekiyor. Eleman temininde güçlük çektiğini belirten işverenlerin yüzde 67’si, gerekçe olarak aradığı meslekte  yetişmiş deneyimli  işgücünü bulamadığını belirtiyor.  Bu aşamada yürüttükleri Aktif  İş Gücü Piyasası Programı hakkında  bilgi   veren  Coşkun, 2016 yılı ilk 4 ay için İstanbul’a 200 milyon TL ödenek tahsis edildiğinin altını çizerek, “Amaç; işverenlerin aradığı niteliğe uygun işgücünü, mevcut işsizlerden temin edemediğinde, seçmiş olduğu kişileri işverenlere hiçbir maliyet oluşturmadan mesleki eğitim projelerinde yetiştirerek istihdama hazır hale getirmektir. 200 milyon TL bu amaç için kullanılacaktır” diye konuşuyor.
İşbaşı Eğitim Programları yerinde çözüm sağlıyor
İŞKUR’un aktif istihdam programları kapsamında ‘İşbaşı Eğitim Programları’  dikkat çekiyor. İş  tecrübesi/deneyimi  olmayan İşsizlerin, işbaşında çalışarak eğitilmesini  ve deneyim kazanmasını sağlayarak işe daha kolay yerleştirilmesini amaçlayan programda, en az 2 sigortalı çalışanı bulunan, İŞKUR’a kayıtlı özel sektör işyerleri, vakıflar, dernekler,  kamu kurumu  niteliğindeki meslek kuruluşları, meslek birlikleri, sendikalar, ticaret ve sanayi odaları, noterler, vakıf üniversiteleri  vb. kurum ve kuruluşlar yararlanabiliyor. Ayrıca kamunun payının yüzde 50’nin altında olduğu iktisadi teşekküllerin tamamı bu programdan yararlanabiliyor.Programa katılımcı sayısı hakkında Coşkun şu bilgileri  veriyor:  “İşyerinin  aynı il  sınırları içerisinde çalışan toplam işçi sayısı üzerinden kontenjan hesaplanmaktadır. İşyerleri çalışan sayısının en fazla yüzde 30’una kadar katılımcı alabilir. 2 ile 10 arasında çalışanı varsa yüzde 10 kontenjana göre 1 kişi,  yüzde 30 kontenjana göre 3.1 = 4 kişiye kadar katılımcı alabilir, işveren katılımcıların yüzde 20’sini işe almayı taahhüt ederse en fazla çalışanların yüzde 10’u kadar, yüzde 50’sini işe almayı veya yerleştirmeyi taahhüt ederse yüzde 30 kadar katılımcı alabilir.”  Programdan katılımcılar; 24 aylık süre içerisinde en fazla 320 fiili  iş gününe kadar yararlanabilir. Günde en az 5, en fazla 8 saat, haftada 45 saati geçmemek üzere, haftada en fazla 6 gün işyerinde çalışarak deneyim kazanırlar. Vardiyalı çalışan işyerlerinde katılımcıların kabul etmesi durumunda vardiyalı olarak da program yapılabiliyor. Muammer Coşkun, İşbaşı Eğitim Programı’na 15 yaşını doldurmuş İŞKUR’a kayıtlı bütün işsizler, 15 yaşını doldurmuş bütün öğrenciler ve EML. öğrencileri son sınıfta 3 gün işyerinde çalışarak yapacakları stajı, üniversite öğrencileri yaz dönemi zorunlu stajlarını işbaşı eğitim programı kapsamında yapabildiğini söylüyor.
İşbaşı Eğitim Programı’nda İŞKUR; katılımcıya günlük  50 TL. cep harçlığı veriyor, 30 gün üzerinden İş Kazası ve Meslek Hastalığı Sigorta Primi, Genel Sağlık Sigortası primi İŞKUR tarafından ödeniyor. Katılımcı; program süresince isteğe bağlı sigortalı olabiliyor. Coşkun, işverenlerin program kapsamındaki katılıcılara ilave ücret ödediklerinde, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 40. Maddesi’ne eklenen 11. Bent’le asgari ücretin brütünün yüzde 50’sine kadar (yemek, yol vb.) fiilen ödenen tutarın ‘indirilecek giderler’ kapsamında sayıldığını hatırlatıyor.
İşbaşı Eğitim Programı’nda İşveren Payı Sigorta Primi  Teşviki hakkında Coşkun şu bilgileri veriyor: “31.12.2016 tarihine kadar başlatılan işbaşı eğitim programlarını tamamlayanlardan,  18 yaşından büyük, 29 yaşından küçük olan kişilerin; programın bitiminden sonra en geç 3 ay içerisinde programı tamamladıkları meslek alanında istihdam edilmesi halinde; imalat  sanayi sektöründe 42 ay, diğer sektörlerde 30 ay boyunca, SGK yatırılan işveren payı sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanıyor.”
Meslek eğitim kursları avantaj sağlıyor
İŞKUR’un sağladığı diğer bir hizmet ise ‘İşbirliği Yöntemi ile Mesleki Eğitim kursları; işverenlerin talebine dayalı eğitim olarak yapılıyor. Bir kişilik ihtiyaç için iki kişi yetiştiriliyor. Eğitim; öncelikle işveren ile birlikte işyerinde düzenleniyor. Eğitime katılacak kişileri; eğitim, yaş aralığı ve ikametgah durumuna göre işveren belirleyip seçiyor. İşbirliği eğitimi tamamlanınca kursiyerler İşbaşı Eğitim Programı’na katılabiliyor. Eğitim sırasında kursiyerlere günlük 20 TL cep harçlığı ödeniyor. Kendi bünyesinde eğiticisi olmayan işverene, dışarıdan eğitici getirirse eğitici ücretini (üniversite hocası gelirse, YÖK’ün belirlediği ücretin, dışarıdan hoca getirirse  MEB belirlediği ek ders saat ücretinin iki katı) ücreti İŞKUR ödüyor.
Eğitim işyerinde düzenlendiği için kursiyerler, ileride çalışacakları işyerini ve makinaları tanıma imkanı buluyor. Eğitim sırasında güncel teknoloji kullanıldığı için eğitim sonrasında kursiyerlerin  uyum sorunu olmuyor. Kurs sonunda kursiyerlerin en az yarısının (yüzde 50) işe alınıp, asgari 120 gün istihdam edilmesi gerekiyor.
Suriyeli asgari ücretin aşağısında çalıştırılamaz
Muammer Coşkun, son olarak Suriyeliler’e ilişkin düzenlemeye dair şu bilgileri verdi: “Suriyeli yabancıların ülkemizde izin almadan çalışması ve çalıştırılması yasaktır. Geçici koruma sağlanan Suriyeli yabancılar, geçici koruma kayıt tarihinden 6 ay sonra çalışma izni almak için başvurabilirler. Suriyeli başka bir ilde çalışamaz.
İzin verilen Suriyeli sayısı, işyerinde çalışan Türk vatandaşı sayısının yüzde 10’unu geçemez. Suriyeli yabancılar asgari ücretin altında çalıştırılamaz.”
Coşkun, 50 ve üstü çalışanı olan özel sektör işyerlerinin yüzde 3’ü, kamu kurumlarının yüzde 4 oranında engelli personel istihdam etmek zorunda olduğunu hatırlatarak, “İstihdam teşvikleri kapsamında engelli personel için işveren payı sigorta primleri Hazine tarafından karşılanmaktadır” dedi. Coşkun, engellinin kendi işini kurması ile proje desteğinin 36 bin TL olduğunu açıkladı.
Muammer Coşkun, 6111 Sayılı Yasa ile 2020 yılı sonuna kadar 18-29 yaş arasındaki (Kadınlarda yaş sınırı yok) genç işsizler ile yaş sınırlaması olmaksızın mesleki eğitim almış, 6 ay süreyle işsiz olanları, özel sektör işyerleri son altı aylık sürede çalıştırmış oldukları işgücü ortalamasına ilave olarak işe aldıklarında Sosyal Güvenlik Primi yatırılmamış birini işe aldığında, SGK işveren  payı sigorta primleri  54 aya kadar varan süreyle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılandığını duyurdu.