“TL, dolar karşısında aşırı zayıf gözüküyor. Gelişmekte olan akran ülkelere kıyasla da şu anda dolara karşı biraz daha zayıf görünüyor. Ama bunun sebebi doların güçlü olması. TL’nin de zayıflığı sözkonusu ama yüksek faiz oranlarına bakacak olursak diğer para birimleri karşısındaki zafiyetini bu aslında telafi ediyor.”
Saxo Bank Forex Strateji Müdürü John Hardy, doların yükselen ateşini ve bunun başta Türkiye gibi gelişmekte olan ekonomilere olan etkisini değerlendirdi. SaxoCapitalMarkets yatırımcılarına özel olarak gerçekleştirilen toplantıda konuşan Hardy, “Özel sektör dolarla kredi almayı sürdürüyor, geçmişten ders almıyorlar. Bu, gelişmekte olan ekonomileri gelecekte çok daha zor duruma düşürebilir” dedi.
John Hardy, piyasalardaki son dalgalanmaları yorumladı: “TL, dolar karşısında aşırı zayıf gözüküyor. Gelişmekte olan akran ülkelere kıyasla da şu anda dolara karşı biraz daha zayıf görünüyor. Ama bunun sebebi doların güçlü olması. TL’nin de zayıflığı sözkonusu ama yüksek faiz oranlarına bakacak olursak diğer para birimleri karşısındaki zafiyetini bu aslında telafi ediyor. Mesela Avro/TL arasındaki kurda, aynı dönem içerisinde çok da fazla bir değişiklik olmadı.”
Avro bölgesinin de zor bir dönemden geçtiğini ifade eden Hardy, İngiltere ve Çin’de kredi ve büyük emlak balonları olduğunu ve bu pazarlara dikkat edilmesi gerektiğini anlattı. Hardy, Merkez Bankaları’nın sürekli olarak müdahalelerle gündeme geldiğini aktardı: “Aslında bu canavarı biz yarattık. Eski Sovyet ekonomileri gibi Merkez Bankalarına bağımlı hale geldik. Eğer iş Merkez Bankalarının bizi sürekli kurtarmasına kalmasaydı, dünya çok daha iyi bir yer olabilirdi. Çünkü müdahale oldukça ekonomiler zayıflıyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkeler ciddi baskı altındalar. ABD ekonomisinde çok zayıf bir sinyal görüyoruz. Euro bölgesinde de değer kaybı devam edecek.”
Herkes aynı hatayı yaptı
Hardy, ABD’de ekonomi iyiye gidiyor gibi görünse de işsizlik oranlarının çok yüksek olduğunu dile getirdi: “Petrol fiyatları neredeyse yarı yarıya düştü ve bu da doların likiditesini etkiliyor. Petrol ihracatçıları önceden dolar elde ederek varlık satın alıyorlardı. Şimdi tam tersine rezervlerini güçlendirmeye çalışıyorlar. Burada Türkiye ve diğer gelişen ülkeler için çok kilit nokta; dolar bazlı krediler… Dolar bazlı kredi alanlar için çok zorlayıcı bir durum olacak. 2008-2009 yılarında özel sektör tarafından 6 trilyon doların üzerinde kredi alınmış, 70-80’li yıllarda devletler alırdı bu krediyi. Türkiye de dolarla kredi kullanılıyor. Dünya hala kur riskini öğrenemedi. Herkes aynı hatayı yaptı. Gelişmekte olan ekonomilerin para birimleri çok ciddi baskı altında, kredi alarak durumu kurtarmaya çalışıyorlar.”
Avrupa’nın tek suçlusu Almanya
Türkiye’de işsizlik ve üretimdeki negatif görünüme rağmen cari açığın iyileşme gösterdiğini belirten Hardy, “Faizlerin daha fazla yükselmemesi için bunun böyle devam etmesi gerekiyor. Türkiye’nin dolar yerine Euro borcu riski olsaydı her şey daha iyi olabilirdi. Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesini kurtarmak için önlemler almaya devam ediyor” dedi. Hardy’e göre; Euro bölgesinin en büyük suçlusu Almanya: “Almanya’da üretim var ancak tüketim yok. İnsanlara sokağa çıkıp bir an önce harcayın demeleri lazım.”